***Ahi Evran University Faculty of Arts and Sciences Geography Department Kirsehir Turkey e-mail: lutfinazik@gmail.com Pileki Mağarası ve Jeokültürel Değeri Pileki Cave and Its Geocultural Value Fuat Şaroğlu*, Yılmaz Güner**, Lütfi Nazik***, Bekir Aksoy** *Jemirko, Ankara University Engineering Faculty Geological Engineering Department,Besevler Ankara Turkey, e-mail: fsaroglu@gmail.com **Mağtur Co., Dim Cave, Kestel Alanya Antalya Turkey, e-mail: yilmazguner@gmail.com
Karadeniz yöresi mutfak kültüründe, küle gömerek ekmek pişirme geleneği çok eskilere dayanmaktadır. In the culinary culture of the Black Sea region, baking bread by burying ash tradition has its roots in ancient times. Uzun, A., ve Uzun, S., 2008. Taşhaneden Aşhaneye
Bu mutfak kültüründe ekmekler ateşin yakıldığı yerde taş veya topraktan yapılmış çanak biçimli kaplar içerisinde gömme usulü ile pişirilirler. In this culinary culture bread is baked in this way bread is buried in stone-made or earthmade bowls put inside the fire. Uzun, A., ve Uzun, S., 2008. Taşhaneden Aşhaneye
Pileki adı verilen ve doğal taştan yapılan bu kaplar Karadenizin kırsal kesimlerinde yakın bir zamana kadar kullanılmaktaydı. The bowls named Pileki, made from natural stone, has been in use until recently in rural areas of Black Sea.
Pileki yapım sanatında, kayalardan çıkatılan bloklar el yordamı ile oyularak ve işlenerek ekmek pişirme kabı şekline dönüştürülmektedir. In the art of making Pileki, blocks, extracted from rocks, are transformed into cooker by carving and manipulating manually. Uzun, A., ve Uzun, S., 2008. Taşhaneden Aşhaneye
Pilekinin üretildiği kayalara Pileki taşı, çıkartılıp işlendiği galerilere Taşhane adı verilmektedir. The rocks,by which Pileki is made, called Pileki and the galleries where Pileki is extracted and manipulateda are called Taşhane.
Geçmişin teknolojisi kabul edilen Pileki üretimi ve ticareti son yıllarda durmuş durumdadır. Regarded as the technology of past, the Pileki s production has come to an end and it is not traded any more. Uzun, A., ve Uzun, S., 2008. Taşhaneden Aşhaneye
Karadeniz sıradağlarının denize bakan taraflarında Jura-Kretase yaşlı volkano-sedimanter bir kaya topluluğu yaygın bir şekilde yüzeylenmektedir. In the sea side of the Blacksea Mountains, the JurassicCretaceous volcano-sedimentary rocks are outcropped widely. Nazik ve diğ. 2007.
Andezit, bazalt lav ve tüfleriyle volkanik kumtaşı, silttaşı ardalanması şeklindeki bu birimin bazı düzeylerinden Pilekiler üretilmektedir. Pilekis are manufactured with some level of Andesite, Bazalt Lava-Tuff, volcanic sandstone and siltstone interbedded.
Pileki işlenebilen, ısıyı ileten, ısınınca çatlamayan, homojen dokulu, su ve havayla temasta bozuşmayan kayalardan elde edilmektedir. Kalın tabakalı, homojen elemanlı, kırıksız ve küresel ayrışma özelliğine sahip kayalar tercih edilen düzeylerdir. Pileki is obtained from the rocks which can be processed, which is heatconductive, which does not crack when heated, which has homogeneous texture, which do not fall out of contact with air and water. Rocks, that thick layered, homogeneous elemented, fracture-free and have exfoliations are preferred.
Pilekilerin üretimi ve ticareti Balkanlardan Kafkaslara kadar yaygın bir alanda yakın bir zamana kadar yapılmaktaydı. Pileki production and trade, from the Balkans to the Caucasus, has been available until recently. Nazik ve diğ. 2007.
Rize ili İyidere ilçesinde Pileki üretimine uygun kaya topluluğu bulunmaktadır. Aynı ilçenin kırsal kesimlerinde Pileki taşının üretildiği birkaç taşhanede bulunmaktadır. In Rize city s Iyidere county, there is rock community suitable for Pileki production. In rural parts of the same district, there are a few more Taşhane which Nazik ve diğ. 2007.
There was production in this cave, and it is original and has the characteristic of being museum as an artificial cave. Pileki mağarası bu taşhanelerin içinde üretim yapılmış, özgün ve müze niteliğine sahip yapay bir mağaradır.
Coordinates X : 45 38 553 Y : 06 15 672 Z : 230 m Total lenght : 267 m By entering; Main way s deep: -3 m the deepest point : - 3.5 m The heighest point : +1 m Cave type: Quarry (taşhane) was used as the horizontal orientation is a gallery. Nazik ve diğ. 2007.
Bu mağarada Pileki işletmeciliğinin farklı aşamalarını gösterir jeolojik izler, araç ve gereçler bulunmaktadır. Taş seçiminden üretime kadar gelişen tüm evreler sağlıklı bir şekilde görülebilmektedir. This shows the different stages of entrepreneurship in the cave Pileki geological traces, tools and equipment are available. Stone selection to production, all phases of development can be seen in a healthy manner.
Mağarada yatay ve düşey galeriler şeklinde kayalar işlenmiştir. Ortaya çıkan kuyu niteliğindeki ocaklar su ile dolmuş havuzlara dönüşmüştür. Horizontal and vertical rocks have been processed in the gallery. Occurring quarries having the characteristic of well have turned into pools filled with water.
Pileki mağarası Karadeniz yöresi eski mutfak kültürünün izlerini taşımasının yanında doğal güzelliği ile de korunması gereken jeolojik miras niteliğindedir. Müzeye dönüştürülerek turizme açılması tasarlanan bu mağara aynı zamanda turizm etkinliklerini canlandıracak konumdadır. Pileki cave, as well as carrying traces of the Black Sea region s ancient culinary culture, is has the characteristic of geoloegical heritage with its natural beauty and has to be preserved. Designed to be converted into a museum, this cave is to be opened to tourism and it is in a position to revive tourism activities.
Thank you..