KATILAR KRĠSTAL KATI Sert SıkıĢtırılmayan Tanecikleri belirli geometrik Ģekle sahiptir. ĠYONĠK KRĠSTAL Anyon- katyonlar arasında elektrostatik çekim kuvveti sonucu oluģur (iyonik bağ içerir). Sert-sağlam- kararlıdır. Erime- kaynama noktaları en yüksektir. Sulu çözeltileri erimiģ halleri elektrik akımını iletir. Kırılgandır. Dövülüp- iģlenemez. Ġyonik kristalin en küçük parçasına birim hücre adı verilir. BileĢiklerin formülleri atom sayıları oranını yansıtan en basit formüldür. Na6CI6 yerine ĠYONĠK KRĠSTALLER NACI Ģeklinde gösterilir Cr 2 O 3, KCI, Al 2 O 3, BaF 2, CaO
KOVALENT KRĠSTALLER (AĞ ÖRGÜLÜ KOVALENT KATILAR) Kovalent bağlı katılardır. Üç boyutlu ağ yapısında bir arada tutmaktadır. Çok sert ve erime noktaları yüksektir. ELMAS Karbonun allotropudur. Her C atomu komşu 4 farklı karbon atomuna bağlanır (Düzgün dörtyüzlü). sp 3 hibrit yapısında sigma bağları ile bağlanmıştır. Elmas o kadar sert ki matkapların ucunda kullanılır. Isıyı iyi iletir. Erime noktası yüksektir. GRAFĠT Karbonun allotropudur. Her C atomu aynı düzeydeki üç C atomuyla kuvvetli kovalent bağlar oluģturur. Altıgen yapısında karbon tabakaları meydana getirir. Tabakalar içi bağlar kuvvetli kovalent bağ, tabakalar arası bağlar ise zayıf Van der Waals bağları dır. Grafit elektriği iletir. Pilde ve elektroliz iģlemlerinde kullanılır. Kayganlık özelliğine sahiptir. (siyahparlaktır) YumuĢaktır. Kalem ucu-karbon kağıtların da kullanılır. Elektrik akımını iletmez (Tüm değerlik e - ları kovalent bağlarla sabitlenmiştir.) KUARTZ (SĠO 2 ) Silisyum atomlarının diziliģi elmasınkine benzer. Si ve O atomlarının elektronegatifliği farklıdır. Si-O bağları polardır. Sertlik ve erime noktaları yüksektir. Ġletken değildir.
topluluğudur. MOLEKÜLER KRĠSTALLER moleküller arasında: Van der Waals ve hidrojen bağları kuvvetlerle tutulan molekül Katı haldeki SO 2 Kuru buz (CO 2 ), C 4 H 10 H 2 O (Buz), NH 3, HF Dipol-dipol Van der Waals bağları Hidrojen Bağ YumuĢaktır. Erime noktası düģük Ġletken değil METALĠK KRĠSTAL Metaller e - bulutları tarafından bir arada tutulan katyonlardan oluģur. Kendilerine özgü parlaklıkları vardır. Kolay tel ve levha haline getirilebilir. Değerlik e - hareketi sonucu Isıyı ve elektriği iletir. Metal atomunun çapı büyüdükçe metalik bağın sağlamlığı azalır. Erime ve kaynama noktaları düģer. Örnek: Na, Ca, Fe, Zn, Hg, Li. AMORF KATILAR: Atom, iyon yada moleküllerin rastgele dağıldığı katılardır. Belirli sıcak aralığında erime olmadan, yumuģayarak akıcılık kazanırlar (Hal değiģimi olmadan yumuģarlar). Geometrik Ģekilleri, erime noktaları yoktur. Yarı kararlı olduklarından dıģarıdan etki olmadıkça Ģekil değiģtirmezler. Bir sıvıyı hızlı soğutursak atom ve moleküller düzenli bir pozisyonda geçecek zaman bulamazlar. Amorf katılar üç boyutlu düzende bulunmazlar.
Amorf katıların yumuģamaya baģladığı sıcaklığa CAMSI GEÇĠġ SICAKLIĞI denir. Amorf katıları eriterek Ģekil değiģtirebiliriz. NOT: Cam- X ıģını ile yapılan deneyler sonucunda camın sıvılara benzeyen yapılar olduğu anlaģılmıģtır. Cam sert olmak dıģında sıvı özellikleri taģır. AMORF KATILAR CAM, PLASTĠK, MARGARĠN, POLĠETĠLEN KRĠSTAL TÜRÜ METALĠK ĠYONĠK MOLEKÜLER KOVALENT MOLEKÜLLER ARASI KUVVET Metalik Bağ Elektrostatik Çekim Dipol-Dipol London Hidrojen Bağ Kovalent Bağ GENEL ÖZELLĠKLER Isı ve elektriği iletir. Sertlik değiģkendir. Erime noktası değiģkendir. Sert Kırılgan EN Yüksek Isı- elektrik yalıtkan YumuĢak EN düģük Isı- elektrik yalıtkan Çok sert EN yüksek Isı elektrik yalıtkan ÖRNEK Tüm metalik elementler NaCI, LiF, MgO, CaCO 3 CO 2, H 2 O, ArI 2 SiO 2 (Kum), C(elmas)
1.TEST