HASSAS BÖLGELERDE KURULACAK HASTANELER SERVİSİNE AİT PLANLAMA, TEŞKİLÂT, İKMAL VE DİĞER HİZMETLERİN YÜRÜTÜLMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK Resmî Gazete ile neşir ve ilânı : 26 Nisan 1966 Sayı :12283 BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler MADDE l Savaş zamanında, özellikle, düşmanın hava taarruzlarına bilhassa hedef olabilecek şehir, kasaba ve mevkilerle tesislerde meydana gelecek geniş ölçüdeki, hasta ve yaraklıların bakım ve tedavilerini sağlamak amacı ile, o bölgedeki her çeşit sağlık bakım ve tedavi kurumları, hastaneler servisi adı altında örgütlendirilir. Hastaneler servisinin barıştan itibaren planması, örgütlendirilmesi, ikmali, personelinin yetiştirilmesi ve diğer hizmetlerinin yürütülme şekli, 6/3150 karar sayılı «Sivil Savunma İle İlgili Teşkil ve Tedbirler Tüzüğü»nün 42 nci maddesi gereğince bu Yönetmelikte gösterilmiştir. MADDE 2 Düşman hava taarruzlarına (Nükleer taaruzlara) uğraması muhtemel hassas bölgelerdeki her çeşit hastaneler ile, diğer; bakım ve tedavi kuramları bir olağanüstü halde, hassas bölge sınırı dışındaki emniyetli elverişli yerlere taşınırlar. Ve burada hastaneler bölgesi tesis edilir. Hastaneler bölgesi; hassas bölgenin büyüklüğüne, küçüklüğüne ve hassasiyet derecesine göre hassas bölge merkezinden 10 30 Km. uzakta seçilir, imkânların müsaadesi nispetinde bu mesafeler daha uzak veya daha yakın olabilir. Barıştan itibaren tesbit edilecek ve planlanacak olan bu yerlere hastaneler bölgesi denir. Hassas bölgenin genişliği ve sağlık tesislerinin çokluğu gözönünde bulundurularak, birden fazla hastaneler bölgesi de tesbit edilebilir. MADDE 3 Diğer her çeşit tıbbî araştırma kurum ve lâboratuvarlarda olağanüstü hal sağlık hizmetleri yönünden bu servis içinde yer alacağından, yapılacak planlamaya göre hastaneler bölgesine taşınabilirler: MADDE 4 İkinci maddede sözü edilen yerlerdeki silâhlı kuvvetlere ait sabit hastaneler de; tahliyeye tabi tutuldukları takdirde, aynı şekilde hastaneler bölgesine taşınabilirler. Bu gibi kurumlar, hastaneler servisi içinde yer almamakla beraber ihtiyaç halinde bunlara sivil hasta ve yaralıların yatırılma hususu, o andaki şartlara göre mahallî askerî ve mülkî makamlarca düzenlenir ve sağlanır. Bağımsız durumdaki üniversitelere bağlı hastaneler için de bunların yetkili organları ile anlaşmak suretiyle yukarıdaki şekilde hareket edilir. Bunlardan başka Devlet, belediye ve vakıf gibi hastaneler bünyesindeki üniversite klinikleri, söz konusu hastanelerle aynı işleme tabi tutulurlar. MADDE 5 Hastaneler bölgesine intikal edecek, sağlık kurumları (Esas hastaneler), hastaneler bölgesinde mevcut yataklı sağlık kurumlarından veya elverişli diğer binalardan faydalanılarak yerleştirilir. Bunların, ihtiyacı karşılayamaması halinde özel sektör, iktisadi devlet 1
teşekkülleri veya hayır cemiyetlerinde mevcut seyyar hastane ve hastane olmaya elverişli baraka ve çadırlardan faydalanılarak yardımcı hastaneler kurulur. Bunlar esas hastanenin emrinde bulunurlar. MADDE 6 Hasar bölgelerinden gelecek hasta ve yaralıların ayırımını ve ilk tıbbî müdahaleyi yapmak, gerekenlerin hastanelere yollanmasını sağlamak üzere hastaneler bünyesinde ve onlarla birlikte yeteri kadar ileri ilk yardım merkezleri kurulur. Bunlar daha barıştan itibaren hassas bölgeleri dışında veya kenarında ve hasar bölgesi ile hastaneler bölgesi arasında, yol durumları da dikkate alınarak seçilmiş bulunan elverişli binalara taarruzdan önce yerleştirilip taarruz safhasından hemen sonra faaliyette geçirilirler. MADDE 7 İlk yardım merkezlerinin başlıca görevleri şunlardır: a) Gelen bütün vak'aların sebeplerini araştıracak, b) Ciddi şekilde yaralı olanlara, hastaneye nakillerinden evvel gerekli ilk müdahaleyi yapmak, c) Bu ilk müdahaleden sonra, hemen hastaneye taşınması sakıncalı olan ağır hastalan geçici olarak alıkoymak, d) Hafif yaralılara gerekli tedaviyi yapıp iyileştirmektir. MADDE 8 Olağanüstü halin başlangıcından, bir taarruzun vukuuna kadar şehirde meydana gelebilecek âcil vak alara bakmak üzere, hastaneler bölgesine taşınan hastanelerin gerekenlerinde yeteri kadar (En fazla mevcudun 1/10 kadar) yatak, personel ve malzeme yerinde bırakılır. Bunlar, âcil vak'a hastanesi olarak taarruza kadar görevlerine devam ederler. Esas hastanelere bağlı olarak çalışan bu hastanelerin personeli; bağlı bulunduktan hastane idarelerince nöbet esasına göre tâyin edilir. Taarruzu müteakip, o mahaldeki kurtarma faaliyetlerine katılarak durumlarını ilgili kademelere bildirir. Ve alacakları emre göre hareket ederler. MADDE 9 Hastaneler servisi başkanı, mahallin en büyük mülki idare amirliğince görevlendirilecek bir hastane başhekimidir. Diğer hastane başhekimleri hastaneler servisi başkanının yardımcısı olup birden fazla hastane bölgesi varsa bunlarda da bu yardımcılardan birer âmir görevlendirilir. MADDE 10 Nükleer hedef olmayan hassas bölgelerde de, bu servis kurulmakla beraber seyrekleştirme bölgeleri dışında kalan hastanelerin hassas bölge sınırı dışına taşınmasına lüzum yoktur. Bu gibi hastaneler, bulundukları yerlerde bu yönetmelik esaslarına göre düzenlenip örgütlendirilirler. Hassas bölgenin önemi, nüfus çoğunluğu ve imkânları gözönünde bulundurularak, örgüt daha da basitleştirilebilir. 2
İKİNCİ BÖLÜM Planlama MADDE 11 Hastaneler servisi ile ilgili olarak, barıştan itibaren yapılacak hazırlık ve planlamalar; mahallin en büyük sağlık âmiri tarafından Sivil Savunma makamları ile işbirliği yapılarak düzenlenir. Bu çalışmalara bütün sağlık kurumlarının sorumlu âmirleri de katılırlar. Mahallî Sivil Savunma planı içinde yer alacak olan hastaneler servisine ait planın onaylı bir nüshası da Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüklerince Bakanlığa gönderilir. MADDE 12 Barış hazırlık ve planlamaları ve gerektiğinde bunların uygulanması ile illerde Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlükleri, diğer yerlerde mahallin en büyük sağlık âmirleri sorumlu olup bu hususlar; sağlık seferberliği şümul ve çerçevesinde ve bu Yönetmelik esasları dairesinde planlanır ve yürütülür. Bu planlamaya dahil hastanelere veya ilgili idarelere, durum ve görevleri de bildirilmek suretiyle, kendilerince gerekli hazırlıkların yapılması sağlanır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Teşkilat MADDE 13 Hastaneler servisi, özel bir sivil savunma kuruluşu olmayıp 6/3150 karar sayılı «Sivil Savunma İle İlgili Teşkil ve Tedbirler Tüzüğü»nün 31 inci maddesine göre; barışta mevcut hizmet kurumlarının olağanüstü hal ve savaş ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde genişletilmesi ve örgütlendirilmesi suretiyle meydana gelen bir kuruluştur. MADDE 14 Hastaneler servisinde yaralı ve hastaların tedavileri için lüzumlu yatak adedi o mahallin mevcut imkânlarına göre azamî haddine çıkarılır. Komşu il veya ilçelerdeki yataklı sağlık kurumlarının imkânlarından faydalanılır. Bu komşu il ve ilçeler de, hassas bölgelere yardımı gözönünde tutarak kapasitelerini âzami seviyede bulundururlar. MADDE 15 Hastaneler servisini teşkil eden esas ve yardımcı hastanelerin sağlık ve yardımcı sağlık personeli ile malzeme ve ilâç kadroları Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından verilecek esaslar dairesinde tesbit olunur. Bir hastane bölgesinde ihtiyaca yetecek derecede uzman, tabip ve teknik sağlık personeli ile tıbbî cihaz vs. malzeme mevcut olmadığı takdirde; hastaneler bölgesi amirliğince gerekli kaydırmalar, aktarmalar yapılarak veya sıra nöbet hizmetleri ihdas edilerek hizmetin aksamadan yürütülmesi sağlanır. MADDE 16 Nükleer hedef olması muhtemel hassas bölgelerde her korunma bölgesi için; diğer hassas bölgelerde 2-3 korunma bölgesi için bir ileri ilk yardım merkezi kurulur. Buna göre, hassas bölge için ihtiyaç duyulan miktarda ileri ilk yardım merkezi tesbit olunur. Ve bu miktar, hastaneler servisine dahil yataklı sağlık kurumlarına kadro ve kapasiteleri ile, özellikleri de dikkate alınarak dağıtılır. Hastane bölgeleri ana yollardan mümkün mertebe uzakta kurulmalıdır. Yaralıların, gelecekleri istikamet belli olunca, her hastane bölgesine giden yol kavşağına, ilk yardım ve ambulans servisi tarafından bir ambulans kontrol noktası açılır. 3
Bunlar, karışıklığı önleyecek ve hastanelerden aldıkları bilgilere göre, yaralıların düzenli bir şekilde hastanelere dağıtımını sağlayacaklardır. Bu bakımdan ilk yardım ve ambulans servisi, hastaneler servisi ile müştereken ve anlaşarak çalışacaklardır. MADDE 17 Bir ileri ilk yardım merkezinin personel, araç ve gereç kadrosu Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca bildirilir. Diğer ilâç ve tıbbî malzeme cins ve miktarları, Sağlık ve Yardım Bakanlığı hastanelerine ait standardlara göre, bu Bakanlık tarafından verilecek esaslar dairesinde tesbit olunur. DÖRDÜMCÜ BÖLÜM İkmal MADDE 18 Hastaneler servisi içine alınan resmî ve özel bütün sağlık tesislerinde mevcut personel, araç, gereç ve ilâçlardan, gerekenlere 7126 sayılı Kanunun 41 nci maddesine göre el konulmak suretiyle bu servis hizmetinde kullanılırlar. MADDE 19 Hastaneler servisi ile diğer hastanelerin, 13 üncü maddeye göre olağanüstü hal ve savaş ihtiyaçları için tespit edilecek ilâve araç, gereç ve ilâçlarının; 4/11635 sayılı Tüzüğün 9 uncu madde (d) fıkrası gereğince Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca barıştan tedarik ve stoklanmasına çalışılır. MADDE 20 Hastaneler servisi ihtiyacına ait, barıştan tedârik olunmayan araç, gereç, ilâç, tıbbî cihaz ve malzeme ile her çeşit emval ve eşya; bir olağanüstü hal ve savaşta 7126 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre el koyma suretiyle sağlanabilir. MADDE 21 Hastaneler servisinin gerektirdiği ilâve sağlık ve yardımcı sağlık personeli ile diğer gerekli personel 7116 sayılı Kanunun 85 sayılı Kanunla değişen 13 üncü maddesinde yazılı mükelleflerden barış zamanında tefrik edilir. BEŞİNCİ BÖLÜM Eğitim MADDE 22 Hastaneler servisinde görevli, daimi kadrolardaki memur, ücretli vesair personelle mükelleflerin yetiştirilme şekli; 6/3150 karar sayılı «Sivil Savunma İle İlgili Şahsi Mükellefiyet, Tahliye ve Seyrekleştirme, Planlama ve Diğer Hizmetler Tüzüğü»»nün beşinci (Eğitim) kısmında yazılı hükümlere tabidir. MADDE 23 Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından verilecek direktif dairesinde, bu servis personelinin mahalli eğitimleri; Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürleri ile mahallin en büyük sağlık amirleri tarafından planlanır ve bunların koordinatörlüğünde hastaneler servisi başkanlarınca yürütülür. 4
ALTINCI BÖLÜM Çeşitli İşler MADDE 24 Hastaneler bölgelerindeki hastanelerde kayıt, kabul, karantina, teşhis, tedavi, usulleri rapor ve iaşe hizmetleri; Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca uygulamakta olan kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre yürütülür. MADDE 25 Hastaneler bölgesinde, yatak, sınıf farkları.uygulanmaz. Fiilen taarruza uğramış hassas bölgelerin hasta ve yaralılarından hiç bir ücret alınmaz. MADDE 26 Hasar bölgelerinden gelecek hasta ve yaralıların, radyasyon ile bulaşmış olacakları gözönünde bulundurularak, bulaşıklığın teşhisi ve temizlenmesi bakımından hastanelerce alınması gerekli tertip ve tedbirleri; Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca barıştan tespit edilerek gereği sağlanır. MADDE 27 Hastaneler bölgesindeki hastanelere giren ve çıkan şahısların kimlik ve adresleri, her gün muntazaman sosyal yardım servisine bildirilir. Bu suretle aile fertlerinin buluşturulmasına yardım edilir. MADDE 28 6/3150 sayılı Sivil Savunma İle İlgili Teşkilat ve Tedbirler Tüzüğünün 42 nci maddesi gereğince İçişleri Bakanlığı ile müştereken hazırlanmış olan bu Yönetmelik Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca yürütülür. MADDE 29 Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. 5