DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ BİLGİ NOTU ARALIK 2015 Türkiye İstatistik Kurumu 29/01/2016 tarihinde 2015 yılı ayı Dış Ticaret İstatistikleri haber bültenini yayımladı. 2015 yılı ayında; İhracat geçen yılın aynı ayına göre % 11,1 azalarak 11 milyar 802 milyon dolar, ithalat % 17,5 azalarak 17 milyar 984 milyon dolar olmuştur. Dış ticaret açığı % 27,4 azalarak 8 milyar 519 milyon dolardan 6 milyar 183 milyon dolara düşmüştür. 2014 yılı ayında % 60,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 yılı aynı ayında % 65,6 ya yükselmiştir. Avrupa Birliği ile yapılan dış ticarette; ihracat % 1,7 artarken, ithalat % 13,0 azalmıştır. En fazla ihracat yapılan ülke Almanya, en fazla ithalat yapılan ülke ise Çin olmuştur. ayında Almanya ya 1 milyar 150 milyon dolarlık ihracat yapılırken, Çin den 3 milyar 154 dolarlık ithalat yapılmıştır. Fasıllar düzeyinde ihracatta 1 milyar 625 milyon dolar ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı, ithalatta da 2 milyar 7 milyon dolar ile mineral yakıtlar ve yağlar ilk sırada yer almıştır. Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ihracatı içindeki payı % 4,4, ithalatı içindeki payı % 16,5 olarak gerçekleşmiştir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seride bir önceki aya göre ihracat % 1,3 azalmış, ithalat % 2,9 artmıştır. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 1
2015 yılı ayında ihracat 2014 yılının aynı ayına göre % 11,1 azalarak 13.269 milyon dolardan 11.802 milyon dolara, ithalat % 17,5 azalarak 21.788 milyon dolardan 17.984 milyon dolara gerilemiştir. Böylece dış ticaret açığı % 27,4 azalarak 8.519 milyon dolardan 6.183 milyon dolara, dış ticaret hacmi % 15,0 azalarak 35.058 milyon dolardan 29.786 milyon dolara gerilemiştir (Tablo 1, Grafik 1). 2014 yılının ayında % 60,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılının aynı ayında 4,7 puan artarak % 65,6 ya yükselmiştir. Tablo 1. Dış Ticaret Göstergeleri Aylar Ocak- İhracat (FOB) İthalat (CIF) Dış Ticaret Dengesi Dış Ticaret Hacmi İhracatın İthalatı Karşılama Yıllar Değer Değer Değer Değer Oranı 2014 13.269 21.788-8.519 35.058 60,9 2015 11.802-11,1 17.984-17,5-6.183-27,4 29.786-15,0 65,6 2014 157.610 242.177-84.567 399.787 65,1 2015 143.935-8,7 207.203-14,4-63.268-25,2 351.138-12,2 69,5 Grafik 1. Dış Ticaret Göstergeleri 40.000 35.000 30.000 35.058 29.786 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 13.269 21.788 11.802 17.984-5.000-10.000-15.000-8.519-6.183 2014-2015 - İhracat (FOB) İthalat (CIF) Dış Ticaret Dengesi Dış Ticaret Hacmi İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 2
Takvim etkisinden arındırılmış dış ticaret verilerine göre, 2015 yılı ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat % 11,1, ithalat % 17,6 azalmıştır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış dış ticaret verilerine göre ise, 2015 yılı ayında bir önceki aya göre ihracat % 1,3 azalırken, ithalat % 2,9 artmıştır. Ekonomik faaliyetlere göre 2015 yılı ayında geçen yılın aynı ayına göre bütün sektörlerin ihracatında azalış görülmüştür. En yüksek azalış % 14,3 ile madencilik ve taşocakçılığı sektörü ihracatında olurken, onu % 12,3 ile balıkçılık sektörü, % 11,1 ile imalat sanayi sektörü ve % 8,2 ile tarım ve ormancılık sektörü izlemiştir (Tablo 2). 2015 yılı ayında 10.824 milyon dolarlık imalat sanayi ürünleri ihracatı, 690 milyon dolarlık tarım ve ormancılık ürünleri ihracatı, 221 milyon dolarlık madencilik ve taşocakçılığı ürünleri ihracatı ve 35 milyon dolarlık balıkçılık ürünleri ihracatı gerçekleştirilmiştir. Tablo 2. Ekonomik Faaliyetlere Göre Dış Ticaret 2014 2015 Sektörler Değer Pay Değer Pay Toplam 13.269 100,0 11.802 100,0-11,1 Tarım ve Ormancılık 752 5,7 690 5,8-8,2 Balıkçılık 40 0,3 35 0,3-12,3 Madencilik ve Taşocakçılığı 257 1,9 221 1,9-14,3 İmalat 12.168 91,7 10.824 91,7-11,1 Diğer 52 0,4 33 0,3-37,2 Toplam 21.788 100,0 17.984 100,0-17,5 Tarım ve Ormancılık 842 3,9 624 3,5-25,9 Balıkçılık 5 0,0 7 0,0 46,8 Madencilik ve Taşocakçılığı 3.194 14,7 2.277 12,7-28,7 İmalat 17.182 78,9 14.634 81,4-14,8 Diğer 565 2,6 443 2,5-21,6 2015 yılı ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sermaye (yatırım) malları ithalatında % 14,0, ara (ham madde) malları ithalatında % 19,5, tüketim malları ithalatında % 10,7 azalış olmuştur. Sermaye (yatırım) malları ithalatı 3.276 milyon dolar, ara (ham madde) malları ithalatı İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 3
12.129 milyon dolar, tüketim malları ithalatı 2.553 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir (Tablo 3). Tablo 3. Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına Göre Dış Ticaret Toplam 21.788 100,0 17.984 100,0-17,5 Sermaye (Yatırım) Malları 3.811 17,5 3.276 18,2-14,0 Ara (Ham Madde) Malları 15.068 69,2 12.129 67,4-19,5 Tüketim Malları 2.860 13,1 2.553 14,2-10,7 Diğerleri 50 0,2 27 0,1-46,4 Fasıllara göre ihracatta 2015 yılı ayında ilk sırayı 1.625 milyon dolar ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı alırken, bunu 1.098 milyon dolar ile kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları, 756 milyon dolar ile elektrikli makine ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses-kaydetme-verme cihazları, aksam-parçaaksesuarı ihracatı izlemiştir. 2015 yılı ayında ithalatta mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler 3.007 milyon dolar ile ilk sırada yer alırken, 2.503 milyon dolarlık ithalat ile kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları ikinci, 1.645 milyon dolarlık ithalat ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı üçüncü sırada yer almıştır. Sektörler Değer Pay Değer Pay Toplam 13.269 100,0 11.802 100,0-11,1 Sermaye (Yatırım) Malları 1.463 11,0 1.429 12,1-2,3 Ara (Ham Madde) Malları 5.821 43,9 4.929 41,8-15,3 Tüketim Malları 5.755 43,4 5.244 44,4-8,9 Diğerleri 231 1,7 200 1,7-13,5 2014 2015 İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 4
İller itibarıyla 2015 yılı ayında ihracatta İstanbul ilk sırada yer alırken, onu sırasıyla Bursa, İzmir, Ankara ve Kocaeli izlemiştir. Toplam ihracat içinde İstanbul un payı % 51,0, Bursa nın payı % 6,2, İzmir in payı % 6,1, Ankara nın payı % 5,9 ve Kocaeli nin payı % 5,3 olarak gerçekleşmiştir (Tablo 4). Tablo 4. En Çok İhracat ve İthalat Yapılan 10 İl İller Değer Pay Değer Pay -2015 Genel 11.801.612 100,0 Genel 17.984.211 100,0 İstanbul 6.023.228 51,0 İstanbul 10.248.287 57,0 Bursa 729.918 6,2 Ankara 908.907 5,1 İzmir 723.828 6,1 Kocaeli 834.687 4,6 Ankara 701.932 5,9 İzmir 796.034 4,4 Kocaeli 629.421 5,3 Bursa 708.808 3,9 Gaziantep 499.895 4,2 Gaziantep 436.931 2,4 Trabzon 204.942 1,7 Hatay 252.577 1,4 Denizli 194.488 1,6 Manisa 238.057 1,3 Hatay 175.380 1,5 Adana 195.901 1,1 Adana 157.985 1,3 Denizli 159.441 0,9 Not: Firma vergi kimlik numaralarının bağlı olduğu ile göredir. (Bin ABD $) 2015 yılı ayında ithalatta ilk sırada yer alan İstanbul u Ankara, Kocaeli, İzmir ve Bursa izlemiştir. Toplam ithalat içinde İstanbul un payı % 57,0, Ankara nın payı % 5,1, Kocaeli nin payı % 4,6, İzmir in payı % 4,4, Bursa nın payı % 3,9 olmuştur. 2015 yılının ayında, 2014 yılının aynı ayına göre Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yapılan ihracat % 1,7 artarken, Türkiye Serbest Bölgelerine yapılan ihracat % 14,8, diğer ülkelere yapılan ihracat % 19,8 azalış göstermiştir (Tablo 5). Aynı dönemde Avrupa Birliği ülkelerinden yapılan ithalat % 13,0, diğer ülkelerden yapılan ithalat % 20,3 azalırken, Türkiye Serbest Bölgelerinden yapılan ithalatta % 3,0 artış olmuştur. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 5
Tablo 5. Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret Ülke Grupları 2014 2015 Değer Pay Değer Pay Toplam 13.269 100,0 11.802 100,0-11,1 A-Avrupa Birliği Ülkeleri (AB-28) 5.336 40,2 5.428 46,0 1,7 B-Türkiye Serbest Bölgeleri 196 1,5 167 1,4-14,8 C-Diğer Ülkeler 7.737 58,3 6.207 52,6-19,8 Toplam 21.788 100,0 17.984 100,0-17,5 A-Avrupa Birliği Ülkeleri (AB-28) 8.137 37,3 7.081 39,4-13,0 B-Türkiye Serbest Bölgeleri 96 0,4 99 0,5 3,0 C-Diğer Ülkeler 13.555 62,2 10.804 60,1-20,3 2015 yılı Kasım ayında en fazla ihracat yapılan ülkeler sıralamasında Almanya ilk sırada yer alırken, bu ülkeye 1.150 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Almanya yı 764 milyon dolarlık ihracat ile İngiltere ve 638 milyon dolarlık ihracat ile İtalya takip etmiştir. 2015 yılı ayında en çok ithalat yapılan ülke sıralamasında 2.154 milyon dolar ile Çin ilk sırada yer almıştır. Bu ülkeyi 2.038 milyon dolarlık ithalat ile Almanya ve 1.686 milyon dolarlık ithalat ile Rusya Federasyonu izlemiştir. Bu konuyla ilgili bültene www.tuik.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 6