Gümrük ve dış ticaret alanında güncel konular

Gümrük ve dış ticaret alanında güncel konular

İçindekiler Önsöz 1 1. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF)... 2 2. Hiç ödenmeyen veya eksik ödenen KKDF hakkında Gümrük Kanunu nun uygulanması... 2 3. TRT bandrolünde yeni uygulama... 2 4. Faturada yeni düzenleme... 3 5. Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulaması... 3 6. Akaryakıt antrepolarında yeni düzenlemeler... 4 7. Antrepolarda yeni teminat uygulaması... 4 8. Antrepolarda kamera sistemi zorunluluğu... 5 9. Antrepolarda Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği (YGM) uygulaması... 5 10. İhracatçı Birlikleri nin dahilde işleme rejimi ile ilgili görevlerinin Ekonomi Bakanlığı na devredilmesi... 6 11. Dahilde işleme rejimi kapsamında nihai kullanım... 6 12. Dahilde işleme rejimi kapsamında ön plana çıkan hususlar... 6 13. Tek pencere uygulaması... 7 14. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu nda değişiklikler... 7 15. Kıymet unsurlarının beyanı... 8 16. Royalti ve lisans ödemeleri... 8 17. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi nde değişiklikler... 9 18. Yeni ek mali yükümlülükler... 9 19. Yeni Serbest Ticaret Anlaşmaları... 10 20. Garanti belgesinin ithalatta aranılmaması... 10 21. İthalde alınan KDV de yeni müeyyide... 11 2

Önsöz İhracata dayalı kalkınma hedefini benimsemiş ülkemiz dünya ticareti içindeki payını her geçen gün artırmaktadır. Bu kapsamda, Türkiye nin 2023 yılında 500 milyar dolar dış ticaret hacmi ile dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri olması hedeflenmektedir. Bu hedefin hayata geçirilmesi aşamasında; gümrük hizmetlerinin etkin bir biçimde sunulması, dış ticarette işlem sürelerinin kısalması ve lojistik sürecinin daha etkinleştirilmesi suretiyle maliyetlerin düşürülmesi, büyük önem arz etmektedir. Dış ticaretteki aktörlerin gerek ulusal gerek uluslararası düzeyde rekabet edebilmesi açısından gümrük ve dış ticaret operasyonlarının kesintisiz ve etkin bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Bu ise öncelikle gümrük uygulamalarının titizlikle takibi, muhtemel risklere karşı gerekli iç ve dış kontrol ve denetim sistemlerinin ve uygulamalarının tesis edilmesi ile mümkün olabilmektedir. Deloitte öteden beri dünyada küresel ticaret konusuna verdiği önem ve geliştirdiği uzmanlıkla tanınmış bir profesyonel hizmet firmasıdır. Türkiye nin dünya ticaretindeki atılımıyla birlikte biz de Deloitte Türkiye olarak son yıllarda bu alandaki hizmetlerimizi çeşitlendirme ve uzmanlığımızı derinleştirme yolunda ilerledik. Gümrük ve dış ticaret alanında gerek Türkiye de gerek uluslararası düzeyde yaptığımız sayısız proje ile gümrük danışmanlığı ve gümrük denetimi konularında önemli bir birikime sahip olduk. Dünyadaki diğer Deloitte ofislerinden öğrendiğimiz bu alana özel yaklaşımlar ve edindiğimiz tecrübe de bizim en çok faydalandığımız kaynakların başında gelmektedir. Bu yaklaşım ışığında oluşturduğumuz sistem ve uygulamaları kullanarak müşterilerimize sunduğumuz hizmetlerde ve gerçekleştirdiğimiz denetimlerde, gümrük ve dış ticaret açısından önem arz eden ve ön plana çıkan pek çok hususu tespit ettik. Tespit ettiğimiz hususlardan özellikle son dönemde sıklıkla rastladıklarımızı içeren bir kısmını bu çalışma aracılığıyla paydaşlarımızın bilgisine sunmak istedik. Gümrük ve dış ticaretin özgü dinamikleri, mevzuatın da sürekli olarak değişmesi nedeniyle ortaya çıkacak yeni durumları göz önünde bulundurarak ve sizlerden gelecek geri bildirimleri de dikkate alarak belirli dönemlerde bu çalışmayı güncellemeyi ve genişletmeyi planlamaktayız. Cahit Gökçelik Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri Çalışmamızın faydalı olması umuduyla iyi okumalar dileriz. 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) İthalatın vadeli (mal mukabili, kabul kredili, vadeli akreditif) ödeme şeklinde yapılması halinde % 6 oranında KKDF tahsili yapılmaktadır. KKDF ye ilişkin ilk düzenleme, 88/12944 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Karar ile yapılmıştır. Zaman içinde uygulama usulleri ve oran konusunda önemli değişikliklere gidilmiştir. Bu kapsamda, 2014/6852 sayılı Vadeli İthalatta Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintilerinin Takip ve Tahsili Hakkında Karar 16 Ekim 2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu Karar ile vadeli ithalatta KKDF kesintilerinin takip ve tahsilinin münhasıran gümrük idarelerince yapılacağı ve KKDF kesintisi için gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarihteki gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kurunun esas alınacağı düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler çerçevesinde, transfer fiyatlarındaki düzeltmeler ve royalti ve lisans ödemeleri kapsamında sonradan oluşacak ve ithalattan sonra ödenecek gümrük kıymet unsurları bakımından KKDF doğmaması için İstisnai Kıymetle Beyan yönteminin kullanılması gerekmektedir. 2. Hiç ödenmeyen veya eksik ödenen KKDF hakkında Gümrük Kanunu nun uygulanması 2014/6852 sayılı Vadeli İthalatta Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintilerinin Takip ve Tahsili Hakkında Karar ile; İthal edilen eşya ile ilgili olarak hiç ödenmeyen veya eksik ödenen fon kesintileri ile ithal eşyasından yanlışlıkla veya fazla alındığı anlaşılan fon kesintileri hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu ndaki esaslara göre işlem yapılması, Fon kesintilerine tabi ithal eşyasının yapılan muayene ve denetleme veya tesliminden sonra kontrolü sonucunda, tespit edilen fon kesintisi farklılıklarına ilişkin 4458 sayılı Gümrük Kanunu'ndaki esaslara göre para cezası uygulanması, hükme bağlanmıştır. Söz konusu düzenleme ile 2013 yılında 4458 sayılı Gümrük Kanunu nun 234 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile uyumlu olarak, KKDF ithalat vergileri kapsamında değerlendirilmiştir. Bu çerçevede, hiç ödenmeyen veya eksik ödenen KKDF için Gümrük Kanunu nun 234 üncü maddesi kapsamında fark fonun 3 katı para cezası uygulanması söz konusu olacaktır. Halbuki 2013 öncesinde, hiç alınmayan veya eksik alınan KKDF ile ilgili olarak sadece gecikme faizi iki kat alınmak suretiyle işlem tesis edilmekteydi. 3. TRT Bandrolünde yeni uygulama Bilindiği üzere, 3093 sayılı TRT Kurumu Gelirleri Kanunu gereğince televizyonlar, radyo, video, birleşik cihazlar ile bu cihazların dışında kalan ve radyo yayınını almaya yarayan her türlü cihazları imal veya ithal edenler satış sırasında, fabrika çıkış fiyatı veya ithal maliyeti üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere TRT bandrolüne tabidir. Kamuoyunda Torba Yasa olarak bilinen 6552 sayılı Kanun ile 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunu nda değişiklik yapılmış ve ticari ithalat maksadıyla yurda getirilen cihazlar için yurt içinde satıştan önce alınması gereken TRT Bandrol ücretinin serbest dolaşıma giriş anında ödenmesi veya teminata bağlanması zorunluluğu getirilmiştir. 2

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Bu şekilde, TRT bandrolü kapsamına giren eşyanın ithalatında, bandrol ücreti matraha dahil olacağı için ithalde alınan KDV nin matrahı artmış bulunmaktadır. Bu şekilde, ithal eşya matrahına dahil edilmeyen bandrol söz konusu olduğunda tahsil edilmesi gereken KDV nin üç katı ceza uygulanması söz konusu olacaktır. 4. Faturada yeni düzenleme İthalatta fatura gümrük işlemlerinde özellikle kıymet tespiti bakımından beyanname ekinde aranan en önemli belgelerden biridir. Bu kapsamda, ithalat faturalarının orjinalinin temin edilemediği durumlarda, belirli koşulların yerine getirilmesi halinde faks fatura ile de işlem yapılabilmektedir. Konuya ilişkin olarak Gümrükler Genel Müdürlüğü nce fatura uygulamalarına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Gümrükler Genel Müdürlüğü nün 2014/18 sayılı Genelgesiyle; Yurt dışında düzenlenen faturalarda imza, kaşe gibi unsurların aranmaması, içerik olarak gerekli unsurları taşıyan faturaların kabul edilmesi şeklinde 2000 yılından beri yapılan uygulamaya devam edileceği; Eşya henüz Türkiye ye gelmeden Türkiye deki alıcısı tarafından satışa konu edilmesi halinde Türkiye de düzenlenen bu fatura ile ithalatın yapılabileceği; Faturanın e-fatura sistemi çerçevesinde düzenlendiği durumlarda kullanıcının e-fatura uygulamasına kayıtlı olup olmadığının kontrol edilerek imzalı ve kaşeli e-fatura çıktısının kabul edileceği, düzenleme altına alınmıştır. 5. Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulaması Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip olan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara bazı kolaylıklar tanıyan uluslararası bir statüdür. 5911 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu nda yer verilmiş olup, 10 Ocak 2013 tarihinde Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği ile hayata geçirilmiştir. Bu statünün benzer bir uygulaması yaklaşık 10 yıldır Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) kapsamında hâlihazırda yürütülmektedir. Bu yeni statü, Onaylanmış Kişi Statü belgesine kıyasla (yerinde gümrükleme, izinli gönderici vs. gibi) ilave yeni basitleştirmeler getirmekte olup, söz konusu uygulamanın hayata geçmesi ile; Geçiş döneminde OKSB uygulamasının 2016 yılı sonuna kadar devam ettirilmesi, Ancak, 2017 yılı itibariyle A ve B sınıfı OKSB uygulamasının kaldırılması, düzenlenmiştir. Bu nedenle, OKSB sahibi firmaların mavi hat (yeni uygulamada adı yeşil hat) gibi gümrük basitleştirmelerinden faydalanmaya devam etmek için 2016 yılı sonuna kadar Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası alması gerekmektedir. 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 6. Akaryakıt antrepolarında yeni düzenlemeler 2014 yılı içerisinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nca akaryakıt antrepolarına ilişkin önemli düzenlemeler yapılmıştır. 2 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği değişikliği ile petrol ve akaryakıt olarak tanımlanan (sıvılaştırılmış petrol gazı dahil) eşyaların antrepo işlemlerine yönelik önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu düzenleme ile ham petrol ve transit akaryakıt haricinde akaryakıt antreposu uygulamasına son verilmiştir. Bu değişikliklere göre; Ham petrol ile yurt dışına transit edilecek eşya dışında akaryakıt antreposu açma ve işletme izin taleplerinin değerlendirmeye alınmayacağı, Ham petrol ile yurt dışına transit edilecek eşya hariç olmak üzere, petrol ve akaryakıtın antrepo rejimine tabi tutulamayacağı ve doğrudan eşyanın tabi tutulacağı gümrük rejimi hükümleri çerçevesinde işlem yapılacağı (doğrudan serbest dolaşım giriş rejimine tabi tutulması gibi), Transit edilecek petrol ve akaryakıtın transit rejimi dışında bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ve transit rejimi dışında bir gümrük rejimine tabi tutulmak üzere başka akaryakıt antreposuna aktarılmasına izin verilmeyeceği, Petrol ve akaryakıtın miktarını tespit edecek olan sayaç sisteminin 15 Şubat 2015 tarihine kadar kurulması gerektiği, Yurt dışına transit edilecek eşyanın depolandığı akaryakıt antrepo tanklarının tesisteki diğer akaryakıt tanklarıyla bağlantısı bulunmayacağı, hükme bağlanmıştır. Kamu denetimleri ve regülasyonların yoğunlaşması sebebiyle, enerji sektöründe faaliyet gösteren firmaların lojistik riskler ve arz zincirinde oluşabilecek ilave maliyetlere karşı hazırlıklı olmaları önemli görülmektedir. 7. Antrepolarda yeni teminat uygulaması 2014 yılı çerisinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nca yapılan önemli düzenlemelerden biri de antrepolarda teminat uygulamasıdır. 2 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği değişikliği ile Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) sahibi şirketlerin C ve E tipi antrepoları hariç antrepo işlemlerinde götürü teminat uygulaması sonlandırılmıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nca yapılan düzenleme ile her bir antrepo bazında 01.01.2015 tarihine kadar (01.02.2015 tarihine uzatılmıştır) 100.000 Avro sabit teminat ve bu teminata ilave olarak ayrıca aşağıdaki şekilde teminat alınması düzenlenmiştir: Antrepolara et ve et ürünleri (2. ve 16. fasıllarda sınıflandırılan), çay, muz, tütün ve tütün ürünleri, alkollü içki, mısır, cin mısırı, ceviz (kabuklu veya kabuksuz), badem (kabuklu veya kabuksuz), antep fıstığı (kabuklu veya kabuksuz) ile yer fıstığının (tohumluk, kabuklu veya kabuksuz) konulması durumunda eşyadan alınması gereken teminatın, eşyaya ilişkin toplam vergilerin %25 i kadar, Antrepoya konulacak diğer eşyadan alınması gereken teminatın ise eşyaya ilişkin toplam vergilerin %10 u kadar, teminat alınacağı düzenlemiştir. Onaylanmış kişiler ile yetkilendirilmiş yükümlülerce, C ve E tipi antrepolarda yapılan işlemlerde götürü teminat kullanılabilecektir. Götürü teminatını kullanabilen bu kişilerin C ve E tipi antrepoları için 100.000 Avro tutarındaki sabit teminat da alınmayacaktır. 4

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Antrepoya konan eşya için antrepo türüne göre değişmekle birlikte A, C, D, E tipi antrepolarda teminatın genel kural olarak, işletici tarafından verilmesi gerekmekle birlikte, kullanıcı da teminat verebilecektir. Antrepo bazında alınacak olan sabit teminat ise sadece işleticiler tarafından verilecektir. Firmaların değişen teminat uygulamaları konusunda düzenli gelişmeleri takip ederek, olası risklere karşı hazırlıklı olması önem arz etmektedir. 8. Antrepolarda kamera sistemi zorunluluğu 2 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği değişikliği ile halihazırda sadece akaryakıt antrepolarındaki kamera sistemi zorunluluğu şartı tüm antrepolar için getirilmiş olup, kurulacak kamera sisteminin asgari özellikleri yine Yönetmelik ekinde belirtilmiştir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın 16 Ocak 2015 tarihli yazısı ile gümrüksüz satış mağazaları ve depolarında da antrepolarda bulunması gereken kamera sisteminin kurulması gerektiği belirtilmiştir. 9. Antrepolarda Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği (YGM) uygulaması Bilindiği üzere Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği sistemi hayata geçirilmiş olup bu kapsamda özellikle gümrük antrepolarında eşya giriş ve çıkışına, antrepo sayımlarına ve antrepolardaki elleçleme işlemlerine ilişkin tespit işlemleri yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerince yerine getirilmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nca yapılan Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri Tebliğinde değişiklik yapan düzenleme ile yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerince AN6, AN7, AN8 ve AN9 kodlu antrepolara eşya girişine, antrepolardan eşya çıkışına, gümrük yükümlülüğü sona erdikten sonra varsa ilgili kurumlarca yapılacak kontrol sonuçlarına göre gümrük gözetiminin sonlandırılmasına, antrepoların sayımına ve antrepo rejimine tabi eşyanın elleçlenmesine ilişkin tespit işlemleri ile ilgili hükümler yürürlükten kaldırılmış; ilgili tespit kodlarına konu işlemler Gümrük Müdürlüğü nce gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Ancak, Danıştay 15 inci Dairesinin Kararı ile anılan Tebliğ değişikliğinin yürütmesi durdurulmuştur. Ancak Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından akabinde çıkarılan Genelge ile eski uygulamaya dönülmüş, diğer bir değişle YGM lerin antrepolardaki tespit işlemlerindeki görev ve yetkilerinin devam edeceği bildirilmiş, ancak Gümrük Müdürlükleri nce görevlendirilen memurların görevlerini yapmaya devam edeceği düzenlenmiştir. Böylece 3 lü kilit uygulaması başlatılmış olup, antrepo işleticisi, görevli gümrük memuru ve YGM antrepoya ilişkin kilitlere sahip olacaklardır. Antrepoya eşya giriş ve çıkışları başta olmak üzere antrepolardaki tespit işlemlerinde görevli memurlar ve YGM müştereken tutanakları imzalayacaklardır. 5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 10. İhracatçı Birlikleri nin dahilde işleme rejimi ile ilgili görevlerinin Ekonomi Bakanlığı na devredilmesi Ekonomi Bakanlığı nca yapılan düzenleme ile dahilde işleme rejimi çerçevesinde İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri nce yerine getirilmekte olan aracı ihracatçı kullanımına izin verilmesi, temsilci aracılığıyla ithalata izin verilmesi ve ihracat taahhüdünün kapatılması gibi belli başlı yetki ve görevleri 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren Ekonomi Bakanlığı taşra teşkilatındaki Bölge Müdürlüklerine devredilmiştir. Bu şekilde diğer bazı hususlar yanında özellikle Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) kapatmalarında İhracatçı Birlikleri nin görevi sonlandırılmıştır. 11. Dahilde işleme rejimi kapsamında nihai kullanım Nihai Kullanım, İthalat Rejim Kararında önceden tayin edilmiş bazı eşyanın, gümrük mevzuatı kapsamında belirlenmiş şartlara bağlı olarak kullanılması halinde indirimli ya da sıfır gümrük vergisi uygulanmasıdır. 2014/4 sayılı Genelge ile Dahilde İşleme Rejimi kapsamında Nihai Kullanım izni verilmesi ve takibine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu kapsamda: İthal eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihracı esnasında doğacak TEV in, bahse konu ithal eşyası için nihai kullanımı nedeniyle öngörülen indirimli veya sıfır oran üzerinden hesaplanmasının talep edilmesi halinde, yükümlüsünce dahilde işleme rejimine giriş beyannamesinin tesciline kadar nihai kullanım izni başvurusunda bulunulması mümkündür. Nihai kullanıma ilişkin GTİP lerin kullanılmış olması halinde ihracat beyannamesinin tesciline kadar da nihai kulanım iznine ilişkin başvuru yapılabilecektir. Nihai kullanıma ilişkin GTİP lerin kullanılmadığı durumda ise öncelikle DİR belge veya izninde ve ilgili beyannamelerde gerekli GTİP düzeltmesi yapılması gerekmektedir. 12. Dahilde işleme rejimi kapsamında ön plana çıkan hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından Dahilde İşleme Rejimi kapsamındaki işlemlerde denetimler yoğunlaştırılmış olup, bu kapsamda özellikle; Dahilde İşleme İzin Belgelerinin özel şartlara (ihracatın tamamı gerçekleştirilmeden ithalat yapılmaması şartı gibi) uyulup uyulmadığı, Verimlilik oranı ve fire şartlarına uyulup uyulmadığı, Yurt içinden eşdeğer eşyanın kullanıldığı durumlarda daha yüksek kaliteli eşyanın ithalinin yapılıp yapılmadığı, İkincil işlem görmüş ürünlerin beyan edilmeden serbest dolaşıma sokulup sokulmadığı, İthal edilen eşyanın süresinde üretime/işleme sokulup sokulmadığı veya süresi içinde ihracat yapılıp yapılmadığı, Fire kapsamında yer almayan eşyanın yurt içi piyasaya (serbest dolaşıma) sokulup sokulmadığı, gibi konularda firmalar yoğun incelemelere tabi tutulabilmektedir. Bu kapsamda, söz konusu rejimi kullanan firmaların benzer riskler konusunda önceden bilgi sahibi olması ve gerekli tedbirleri almasının faydalı olacağı düşünülmektedir. 6

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 13. Tek pencere uygulaması Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gümrüklerde belge kontrollerinin elektronik ortamda yapılacağı Tek Pencere Sistemi ne geçişi başlatmıştır. Sistem, gümrük işlemleri sırasında istenen tüm belgelerin tek noktadan temin edilmesini sağlayan e-belge aşaması ile diğer kurumlara ilişkin taleplerin tek noktaya yapılmasını sağlayan e-başvuru aşamasından oluşmaktadır. Tek Pencere Sisteminin e-belge aşaması tamamlanmıştır. Gümrük beyannamesi ekinde aranacak olan izin, onay ve belgelerin ilgili kurumlar tarafından Bakanlığa elektronik ortamda gönderilerek doğrudan gümrük işlemlerinde kullanılması ve takibi mümkün hale gelmiştir. Bu kapsamda; T.C. ŞEKER KURUMU (şeker ithalatı ve ihracatı) EPDK (akaryakıt harici petrol ürünleri ithalatı) BORSA İSTANBUL (ham elmas ithalatı) ETİ MADEN A.Ş. (Bor tuzları, uranyum ve toryum madenlerinin ihracatı) TSE (Karayolu taşıt araçlarının ithalatı) EGM (patlayıcı madde, silah, bıçak vb. ithalatı) TAPDK (tütün mamulleri ithalatı) UDHB Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus eşya ithali) tarafından verilen İzin veya Uygunluk Belgeleri beyannamede kağıt ortamında aranmayacaktır. Diğer kurumların sisteme dahil edilmesi çalışmaları devam etmektedir. 14. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu nda değişiklikler 6455 sayılı Kanun ile 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu nun kaçakçılık suçlarına ilişkin 3. maddesinde değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişikliklerde özetle: Hapis cezalarının alt ve üst sınırlarında artırıma gidilmiş, Sahte belge ifadesi gibi sınırlayıcı ibareler aldatıcı işlem veya davranış gibi daha geniş anlam bulan ifadeler ile değiştirilmiş, Aynı neviden eşyaya ilişkin aynı yaptırımlar getirilmiş, Akaryakıt ve tütün mamullerinde yerli üretim ve yabancı menşeli eşyalar için farklı yaptırımlar getirilmiştir. 7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 15. Kıymet unsurlarının beyanı Eşyanın gümrük kıymetinin doğru beyanına ilişkin olarak royalti ve lisans ödemeleri ve transfer fiyatlandırması politikaları çerçevesinde yapılan debit note veya fiyat farkı faturalarının beyanı ön plana çıkmaktadır. Eşyanın ithali sırasında kıymet matrahına girebilecek ilave royalti-lisans gibi kıymet unsurlarının beyan edilmemesi nedeniyle, gümrük idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol neticesinde beyana göre hesaplanan ithalat vergileri ile ilave tahakkuk sonrası alınması gereken ithalat vergileri arasındaki farklılıklarda cezai işlem uygulanmaktadır. Benzer şekilde, eşyanın ithali sonrasında transfer fiyatlandırması düzeltmeleri çerçevesinde yapılan debit note ödemelerinin beyan edilmemesi nedeniyle, gümrük idarelerince cezai işlem uygulanmaktadır. Bu tür sonradan ortaya çıkan kıymet farklarına ilişkin ödemeler ayrıca KKDF açısından da önem arz etmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nca yapılan düzenleme ile İstisnai Kıymet Yoluyla Beyan yapılan hallerde, tamamlayıcı beyanın gümrük idaresine verilmesi gerektiği süreden sonra istisnai kıymete ilişkin ödemenin yapılması durumunda, KKDF kesintisi yapılacaktır. 16. Royalti ve lisans ödemeleri Başta ilişkili firmalar olmak üzere, firmalarca özellikle ithal eşyasına ilişkin olarak sonradan yurt dışındaki satıcıya royalti ve lisans ödemeleri gerçekleştirilebilmektedir. Gümrük mevzuatı gereğince ithal eşyası ile ilgili olan royalti ve lisans ödemeleri eşyanın gümrük kıymetine dahil edilmesi gereken unsurlardan biridir. Royalti ve Lisans Ödemelerine ilişkin 2 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği yayımlanmıştır. Bu kapsamda hangi hallerde royalti ve lisans ödemelerinin gümrük kıymetine dahil edileceği ve istisnai kıymetle beyana ilişkin işlemler detaylı olarak düzenlenmiştir. Tebliğ ile vergi idaresine KDV beyannamesi verilmiş olması durumunda gümrük idarelerince usulsüzlük cezası uygulanması konusuna açıklık getirilmiştir. Gümrük idaresine beyan edilmeyen royalti veya lisans ücreti ödemesine ilişkin KDV nin 1 veya 2 nolu KDV Beyannamesi ile vergi dairesine ödenmesi durumunda, gümrük idaresine beyan edilmeyen ve sadece KDV ye tabi her bir beyan için Gümrük Kanunu nun 241 inci maddesi uyarınca usulsüzlük cezası uygulanacağı hükme bağlanmıştır. 8

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 17. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi nde değişiklikler Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS), özellikle gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelere tanıdıkları bir tavizli rejimdir. Ülkemiz de Avrupa Birliği ile aramızdaki Gümrük Birliği yükümlükleri kapsamında AB nin Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi ile uyumlu bir sistemi uygulamaktadır. Ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre bu kapsamdan faydalanacak ülkeler düzenli olarak güncellenmektedir. 2015 yılı İthalat Rejim Kararı ile Genelleştirilmiş Tercihler Sisteminden Yararlanacak Ülkeler listesinde bazı değişiklikler yapılmıştır. Çin, Maldivler, Tayland Gelişme Yolundaki Ülkeler listesinden, Ekvador ise Özel Teşvik Düzenlemelerinden Yararlanacak Ülkeler listesinden çıkarılmıştır. Botsvana, Fiji, Fildişi Sahilleri, Gana Kamerun, Kenya, Namibya ve Svaziland Gelişme Yolundaki Ülkeler listesine eklenmiştir. Ancak Svaziland hariç bu ülkeler idari işbirliği şartlarını henüz karşılamadığından GTS kapsamında tercihli tarifeden faydalanamamaktadır. 18. Yeni ek mali yükümlülükler Son zamanlarda değişik sektörlerde özellikle doğrudan tüketiciye sunulan ürünlerde ek mali yükümlülük uygulamasına gidildiği gözlenmektedir. Bu kapsamda; 4 Mart 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Karar ile gözlük çerçevelerinin ithalatında 2 yıl süreyle korunma önlemi olarak ek mali yükümlülük uygulanması yürürlüğe girmiştir. 8 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Karar ile seyahat çantaları, el çantaları ve benzeri mahfazaların ithalatına ilişkin 2 yıl süreyle korunma önlemi olarak ek mali yükümlülük uygulanması yürürlüğe girmiştir. 8 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Tebliğ ile sentetik ve suni devamsız liflerden ipliklerin (55.08, 55.09-5509.52, 5509.61 ve 5509.91 hariç-, 55.10-5510.20 hariç-, 55.11) ithalatında dampinge karşı kesin önlem getirilmiştir. 11 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete ile yayımlanan Tebliğ e göre, 2917.6.00.00.11 GTİP nolu eşyanın (tereftalik asit) ithalatında 2 yıl süreyle ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi yürürlüğe girmiştir. 4 Temmuz 2014 tarihinde Resmi Gazete ile yayımlanan Tebliğ ile Çin Halk Cumhuriyeti menşeli gazla çalışan anında su ısıtıcıları eşyasına yönelik dampinge karşı kesin önlem yürürlüğe konulmuştur. 2 Ağustos 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile bazı ayakkabı ve ayakkabı üretiminde kullanılan ürünlere İlave Gümrük Vergisi getirilmiştir. 18 Ekim 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile dövülmüş olan demir veya alaşımsız demir çubuk cinsi eşyanın ithalatında ilave gümrük vergisi tahsil edilmesine karar verilmiştir. 31 Ekim 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile 3907.60.20.00.00 GTİP nolu polietilen tereftalat ithalatında 3 yıl süreyle korunma önlemi olarak ek mali yükümlülük uygulanması yürürlüğe girmiştir. 6 Şubat 2015 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile bağ bahçe ürünleri, et kıyma makinesi, mikser, tornavida ve uçları, diş açma aletleri, testereler, el aletleri, matkaplar, Anahtarlar, tıraş makineleri, çatal, kaşık, bıçak, kaynak lambaları, kahve ve baharat değirmenleri, dondurma makineleri, kalemtıraş ve bıçakları, manikür pedikür aletleri, el arabalar ve benzeri ürünlerde İlave Gümrük Vergisi getirilmiştir. 9

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 19. Yeni Serbest Ticaret Anlaşmaları Ülkemizce bugüne kadar 31 adet Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalanmış, bunlardan 11 i, AB üyelikleri nedeniyle feshedilmiştir. Halihazırda yürürlükte olan STA lar: EFTA, İsrail, Makedonya, Bosna ve Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Ürdün, Morityus, Güney Kore, Kosova. İç onay süreci tamamlanmamış STA lar: Lübnan ve Malezya. Müzakereleri tamamlanmış olan STA lar: Gana ve Moldova. Malezya ile STA 17.04.2014 tarihinde imzalanmış olup, buna göre tekstil-konfeksiyon, demirçelik, elektrik-elektronik ve otomotiv ürünlerinde gümrük vergilerinin 3,5 ve 8 yıllık indirim takvimine tabi olması, tarım ürünlerinde ise 8 yılın sonunda tarife satırı bakımından Malezya'ya ihracatın %94'ünün, ithalatın ise %47'sinin tercihli pazara girişi sağlanacaktır. Ayrıca STA'nın yürürlüğe girmesiyle tarife satır sayısı bakımından Malezya'ya ihracatın %71'i, Malezya'dan ithalatın %69'u, hâlihazırda ticarete konu olan ürünler bakımından ise ihracatın %83'ü, ithalatın %68'i gümrük vergisinden muaf olarak gerçekleştirilecek ve 8 yıllık geçiş döneminin sonunda ticarete konu ürünler bakımından ihracatın %94'ü, ithalatın ise %75'i gümrük vergisinden muaf olarak gerçekleştirilecek ve en geç 8. yılsonunda sanayi ürünlerindeki tüm gümrük vergileri karşılıklı olarak sıfırlanacaktır. Malezya ile imzalanan STA için henüz karşılıklı iç onay süreçleri tamamlanmamıştır. Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması 28.01.2014 tarihinde imzalanmış ve 2015 yılı başı itibariyle yürürlüğe girmiştir. Anlaşma ile Türkiye'nin bazı tarım ürünlerinde İran'a tarife indirimi vermesi, buna karşılık İran'ın sanayi ürününde Türkiye'ye tarife indirimi sağlaması kararlaştırılmıştır. İran'ın, anlaşma ile Türkiye'ye tarife indirimi sağlayacağı ürünler arasında, temizlik ürünleri, ilaç, kozmetik, plastik malzemeler, orman ürünleri, tekstil, hazır giyim, ev tekstili, mobilya, çelik ürünleri, demir ve demirdışı metaller, buzdolabı, bulaşık makineleri gibi beyaz eşya ürünleri, klimalar ve elektrikelektronik ürünleri gibi birçok ürün yer almaktadır. Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması, ülkemizin Serbest Ticaret Anlaşmaları dışında ticaretin artırılmasına yönelik yaptığı ilk anlaşmadır. 20. Garanti belgesinin ithalatta aranılmaması 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca, garanti belgelerinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nca onaylanması uygulamasına son verilmiş, bu kapsamda 2014/6 sayılı İthalinde Garanti Belgesi Aranacak Maddelere İlişkin Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır. Yapılan düzenleme ile ithalat beyannamesi ekinde garanti belgesi uygulamasına son verilmiştir. Ancak üretici ve ithalatçılar tarafından garanti belgesi düzenlenmesi uygulaması devam etmektedir. 10

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 21. İthalde alınan KDV de yeni müeyyide 2013 yılında Gümrük Kanunu nda yapılan değişiklik ile söz konusu Kanunun cezalara ilişkin 234 üncü maddesinde geçen gümrük vergisi ibareleri ithalat vergileri olarak değiştirilmiştir. Söz konusu değişiklik öncesinde KDV oranının yanlış beyan edilmesi durumunda, KDV matrahında bir değişiklik olmadığından sadece Gümrük Kanunu nun 241 inci maddesi çerçevesinde usulsüzlük cezası uygulanmaktaydı. Yapılan bu değişiklik sonrasında Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan 2013/39 sayılı Genelge ile KDV oranının yanlış beyan edilmesi nedeniyle eksik KDV uygulanması durumlarında, 4458 sayılı Gümrük Kanunu nun 234 üncü maddesinin uygulanması gerektiği belirtilmiştir. Ağır müeyyidelere tabi olmamak açısından gümrük beyanlarında KDV oranının doğru beyan edilmesi büyük önem arz etmektedir. 11

Neden Deloitte? Gümrük ve Dış ticaret operasyonlarını yönetirken ihtiyaç duyduğunuz destek konusunda Deloitte un sunduğu global kaynaklara, bilgi birikimine, uzmanlığa ve tecrübeye güvenebilirsiniz. Deneyimli danışmanlarımız: İhtiyaçlarınızı analiz ederek değişen gümrük ve dış ticaret konularını analiz edebilir, Gümrük ve dış ticaret konusunda sürekli olarak danışmanlık hizmeti verebilir, Deloitte un sahip olduğu dünya çapındaki bilgi erişim ağı sayesinde, dünyadaki farklı gümrük ve dış ticaret uygulamaları hakkında bilgi sunabilir, Maliyetlerinizi azaltacak gümrük uygulamaları konusunda danışmanlık hizmeti verebilirler. Ekiplerimiz ayrıca, mevcut risklerin tespiti ve var olması halinde mevzuata uygun olarak ortadan kaldırılması için firmaların gümrük ve dış ticaret işlemlerini resmi denetimlerdeki bakış açısı ile düzenli olarak denetleyebilmekte ve sonuçlarına ilişkin olarak öneriler sunabilmektedir. 12

13

Daha fazla bilgi için Ahmet Cangöz Vergi Hizmetleri Lideri Ortak acangoz@deloitte.com Cahit Gökçelik Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri cgokcelik@deloitte.com Barış Demirel Müdür bademirel@deloitte.com Deloitte Türkiye İstanbul Ofisi Deloitte Values House Maslak No1 34398 İstanbul +90 (212) 366 60 00 Ankara Ofisi Armada İş Merkezi A Blok Kat:7 No:8 Söğütözü, Ankara 06510 +90 (312) 295 47 00 İzmir Ofisi Punta Plaza 1456 Sok. No:10/1 Kat:12 Daire:14-15 Alsancak, İzmir +90 (232) 464 70 64 Bursa Ofisi Zeno Center İş Merkezi Odunluk Mah. Kale Cad. No:10 d Nilüfer, Bursa +90 (224) 324 25 00 Çukurova Ofisi Günep Panorama İş Merkezi Reşatbey Mah. Türkkuşu Cad. Bina No:1 B Blok Kat:7 Seyhan, Adana +90 (322) 237 11 00 /deloitteturkiye /company/deloitte-turkey www.deloitte.com.tr /deloitteturkiye /company/deloitte-turkey Deloitte, denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal finansman alanlarında, birçok farklı endüstride faaliyet gösteren özel ve kamu sektörü müşterilerine hizmet sunmaktadır. Dünya çapında farklı bölgelerde 150 den fazla ülkede yer alan global üye firma ağı ile Deloitte, müşterilerinin iş dünyasında karşılaştıkları zorlukları aşmalarına destek olmak ve başarılarına katkıda bulunmak amacıyla dünya standartlarında yüksek kaliteli hizmetler sunmaktadır. Deloitte, 200.000 i aşan uzman kadrosu ile kendini mükemmelliğin standardı olmaya adamıştır. Deloitte; İngiltere mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited ( DTTL ) şirketini, üye firma ağındaki şirketlerden ve ilişkili tüzel kişiliklerden bir veya birden fazlasını ifade etmektedir. DTTL ve her bir üye firma ayrı ve bağımsız birer tüzel kişiliktir. DTTL ( Deloitte Global olarak da anılmaktadır) müşterilere hizmet sunmamaktadır. DTTL ve üye firmalarının yasal yapısının detaylı açıklaması www.deloitte.com/about adresinde yer almaktadır. Bu belgede yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve Deloitte Touche Tohmatsu Limited, onun üye firmaları veya ilişkili kuruluşları (bütün olarak Deloitte Network) tarafından profesyonel bağlamda herhangi bir tavsiye veya hizmet sunmayı amaçlamamaktadır. Deloitte Network bünyesinde bulunan hiçbir kuruluş, bu belgede yer alan bilgilerin üçüncü kişiler tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir. 2015. Daha fazla bilgi için Deloitte Türkiye (Deloitte Touche Tohmatsu Limited üye şirketi) ile iletişime geçiniz. 14