K.K.T.C DE MADENCĠLĠK VE ÇEVRE Jeoloji ve Maden Dairesi Mustafa ALKARAVLI Nisan 2007 LefkoĢa
KKTC DE MADENCĠLĠK VE ÇEVRE: Kıbrıs Adası ve KKTC nin Konumu: Kıbrıs, Doğu Akdeniz de yer almakta olup, yüz ölçümü 9250 km 2 dir. Akdeniz de Sicilya ve Sardunya dan sonra üçüncü büyüklükteki adadır. Komşuları Türkiye ye 40, Suriye ye 70, Mısır a 260 mil uzaklıkta bulunmaktadır. Kıbrıs ın doğu ve batı uçları arasındaki en uzun mesafe 222 km, kuzey ve güney uçları arasındaki en uzun mesafe 96,5km. dir. Yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı olan Akdeniz iklimi ve buna bağlı olarak bitki örtüsü gözlemlenmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adanın kuzeyinde yeralmakta olup, 3355 km 2 lik alana sahiptir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nin Başkenti Lefkoşa dır. Şehir bu haliyle ikiye bölünmüş durumdadır. Diğer büyük şehirler Gazimağusa, Girne, Güzelyurt ve Y. İskele dir. Kuzey Kıbrıs ın ekonomisi turizm, tarım, eğitim ve hafif sanayi sektörlerinde yoğunlaşmışken, özellikle 2004 yılından itibaren inşaat sektöründe inanılmaz bir artış görülmüş ve inşaat sektörü Kuzey Kıbrıs ekonomisinin ilk sıralarına yükselmiştir. Yapılaşmadaki yoğunluk, sektörün ana gidilerinden agrega ya olan talebin de büyük oranlarda artmasına neden olmuştur. 2006 yılında inşaat sektörü normal seyrine dönmüş, ancak taş ocakları ve özellikle agrega üretimi gerçekleştirilen ocaklar bu kez çevresel boyutu ile gündeme gelmiştir. KUZEY KIBRIS TA TAġ OCAKÇILIĞINA YÖNELĠK FAALĠYETLER: Girne Sıradağlarının Jeolojik Yapısı: Kırmataş üretimi, Girne Dağları nın bel kemiğini oluşturan Mesozoik Yaşlı Kireçtaşları ndan yapılmaktadır. Bu dağlar batıda Geçitköy den doğuda Yedikonuk a kadar uzanan ve farklı derecelerde tektonize olmuş kayaçlardır. 2/...
-2- Girne Dağları nın oluşumu plâka Tektoniği kavramları çerçevesinde açıklanmaktadır. Afrika Levhası nın Anadolu Levhası altına dalmasına bağlı olarak kuzeyden güneye doğru oluşagelen ekaylanmalara bağlı olarak dev kütleler halindeki kireçtaşları bu bölgeye yerleşmişlerdir. Girne Dağları Kireçtaşları, Kantara, Dikmen, Kaynakköy ve Hilarion olmak üzere, dört ana formasyona ayrılmaktadır. Kırmataş üretimi çoğunlukla Hilarion Formasyonu nda yapılmaktadır. Açıktan koyuya doğru, gri, siyah veya beyaz renkte; masif, sert, breşleşmiş, yer yer ezilmiş zonlar halinde görülen kireçtaşı, mermer ve dolomitlerden oluşmaktadır. Girne Dağları nın tektonik evrimine bağlı olarak meydana gelen faylanma ve bindirmeler nedeniyle, kesin bir kalınlık ortaya çıkarılamamkla birlikte 5-6m. den 800m. ye kadar ulaşan kalınlık verebilmektedirler. KKTC Agrega Madenciliği ve Mevcut Durumu: TaĢocaklarının Tarihçesi: 1990 yılına kadar Kumköy-Gaziveren kıyı şeridinden denizel kum-çakıl malzemesi alımı şeklinde üretim yapılmıştır. Kısa bir dönem dere yataklarından kum-çakıl alınmıştır. 1990 yılından sonra Girne Sıradağları aşağıda özellikler dikkate alınarak üretime açılmıştır. Sıradağlarının kuzey yamacından malzeme alınmaması; Özellikle 1974 Barış Harekâtı öncesi açılan ve çalıştırılan ocak alanlarının (Girne Boğazı, Güngörköy, Değirmenlik, B. Konuk) işletmeye açılması; Lefkoşa Güzelyurt anayolu yapımında malzeme alınan Akçiçek Bölgesi nin ocak alanı olması; 1 Nisan,2004 tarihinde uygulamaya konan kararlar doğrultusunda kumçakıl üretimi gerçekleştirilen ocaklarda iyileştirme çalışmalarına başlanmıştır. Uygulamadaki Yasa: 1958 Maden ve Taş Ocakları Yasası ve ona bağlı oluşturulan 46. Nizamname geçerli olup, Güney Kıbrıs ta da aynı yasa uygulanmaktadır. 3/...
-3- ĠĢletmelerin mevcut durumu: Ruhsatlı ocak sayısı : 66 Faal ocak sayısı : 55 Ruhsatlı agrega ocağı sayısı : 19 Faal agrega ocağı sayısı : 17 Çizelge 1. Faal Konumdaki Tesis Sayıları: Tesis Cinsi Sayısı Agrega 17 Denizel Kum Çakıl 3 Alçı 2 Mozaiktaşı 7 Kil 2 Yapıtaşı 6 TOPLAM 37 Çizelge 2. Ruhsatlı/Faal Ocaklar ve Alanları: Malzeme cinsi Ruhsatlı ocak Faal ocak Agrega 19 17 Denizel Kum Çakıl 3 3 Mozaiktaşı 22 22 Alçıtaşı 6 2 Yapıtaşı 11 6 Kil 2 2 Tras 1 0 Bentonit/Boyataşı 3 3 TOPLAM 66 55 4/...
-4- Sektörde ÇalıĢan Sayısı: 2001 yılı : 1105 kişi 2002 yılı : 1146 kişi 2003 yılı : 1287 kişi 2004 yılı : 1343 kişi Kaynak: DPÖ/2004 Çizelge 3. Agrega Üretimi Yapılan Ocaklar: Mozaidex Ltd. Aşan Nakliyat Ltd. Erfuça Ltd. Arpalıklı Ltd. Has-Kum İşletmeleri Ltd. Ne-Ke Ltd. Bozkaya Ltd. Gürdağ Çakıl İşletmeleri Ltd. Ahmet Topal Metin Uluğ R.B.M. Co. Ltd. Üstaş Ltd. Cypromer Ltd. Karayolları Dairesi Beşparmak İşletmeleri Ltd. Levent Mozaik Ltd. Karayolları Dairesi Akçiçek Akçiçek Akçiçek Boğazköy Y. Dikmen Güngörköy Güngörköy Güngörköy Güngörköy Değirmenlik Değirmenlik Değirmenlik Değirmenlik Değirmenlik Değirmenlik Alevkayası B. Konuk Çizelge 4. Agrega Ocaklarında Ekipman Durumu: Büyük kaya kamyonu Tek akslı kamyon Çift akslı kamyon Üç akslı kamyon Delici makina (Vagon drill) Kompresör Yükleyici Ekskavatör Jeneratör 12 adet 5 adet 56 adet 7 adet 19 adet 36 adet 42 adet 32 adet 13 adet 5/...
-5- Çizelge 5. Agrega Üretiminde Kırıcı/Kum Kırıcısı Sayıları: 900 mm çeneli kırıcı 9 adet 1100 mm çeneli kırıcı 8 adet 1400 mm çeneli kırıcı 1 adet 1500 mm çeneli kırıcı 1 adet 600 mm kum kırıcısı 3 adet 900 mm kum kırıcısı 6 adet 1100 mm kum kırıcısı 10 adet 1300 mm kum kırıcısı 3 adet Çizelge 6. Yıllık Agrega Üretimleri: 2003 yılı 5000 t/gün 2004 yılı 12000 t/g 2005 yılı 15000 t/g Gereksinim 15000 t/gün Kapasite 20-25000 t/gün Agrega Malzemesinin Kullanım Alanları: - İnşaat Sektörü - Karayolu Yapımı - Deniz-Hava Limanı Yapımı - Arsa Parselasyonu - Stabilize Malzeme - Kireç Hammaddesi Agrega Üretiminden Etkilenen Sektörler: - İnşaat ve sanat eserleri yapımcıları (liman, köprü) - Akaryakıt bayileri - Yedek parça satıcıları - Yol yapımı üstlenen müteaahhitler - Taşımacılık firmaları 6/...
-6- Çizelge 7. MozaiktaĢı Üretimi Yapılan Ocakların Dağılımı: Çelik Halk Mozaik Uğurel Mozaik Mozaidex Ltd. Levent Mozaik Hasan Onalt Savaş Çelik Aytaç Canalp Kozanköy-Beylerbeyi Kozanköy, Haspolat Tesis, Ağıllar, Kilitkaya, Yedikonuk Beylerbeyi Büyükkonuk Ağıllar, Yedikonuk, Tatlısu Kilitkaya, Büyükkonuk Büyükkonuk Yenierenköy Çizelge 8. YapıtaĢı Üretimi Yapılan Ocakların Dağılımı: Ö. Kaymakamtorunları Serhatköy Erden Özüstün Serhatköy Hüseyin Toprakçı Alayköy Çakmaktaş Ltd. Kırıkkale Ali Hüseyin Şevketoğlu Erdemli Kaan Karabıyıklı Erdemli Levent Mozaik Erdemli Arçozlu Nakliyat Yiğitler Ali Metin Kumyalı Mehmet Öykün Dipkarpaz Cafer Ki Yeşilköy Çizelge 9. AlçıtaĢı Üretimi Yapılan Ocakların Dağılımı: Hasan Onalt Peracan Cypsum Production Ltd. Hasan Onalt Alçim Entegre Asmat Alçı Asda Dekorasyon Aslanköy Çınarlı Çınarlı Çınarlı Kalecik Çınarlı 7/...
-7- Çizelge 10. Denizel Kum-Çakıl Üretimi Yapılan Ocakların Dağılımı: Yücel Asya Tahsin Yamaner Liberton Beton Şti. Yeşilırmak Doğancı Akçay Çizelge 11. Kil Üretimi Yapılan Ocakların Dağılımı: Levent İnşaat Gürdağ Çakıl Haspolat Haspolat Çizelge 12. TaĢ Ocakçılığı Sektörünün Ülke Ekonomisindeki Yeri: SEKTÖRLER 1. Tarım 2. Sanayi 2.1. Taşocakçılığı 2.2. İmâlat Sanayi 2.3. Elektrik-Su 3. İnşaat 4. Ticaret-turizm 4.1. Toptan ve Perakende Ticaret 4.2. Otelcilik ve Lokantacılık 5. Ulaştırma- Haberleşme 6. Mali Müesseseler 7. Serbest Meslekler 8. Kamu Hizmetleri (Kit ve Belediyeler dahil) Toplam 2002 2003 2004 Sayı Pay(%) Sayı Pay(%) Sayı Pay(%) 14,632 15,70 14,339 14,50 13,765 13,10 8,891 9,50 9,234 9,30 9,593 9,10 1,146 1,20 1,287 1,30 1,343 1,30 6,364 6,80 6,534 6,60 6,777 6,50 1,381 1,50 1,413 1,40 1,473 1,40 15,786 17,00 19,433 19,70 20,205 19,30 10,520 11,30 11,088 11,20 12,505 11,90 6,325 6,80 6,742 6,80 7,568 7,20 4,195 8,310 2,397 14,494 18,084 93,114 4,50 8,90 2,60 15,60 19,40 100.00 4,346 8,550 2,509 15,089 18,618 98,860 4,40 8,70 2,50 15,30 18,80 100.00 4,937 9,067 2,509 17,914 19,315 104,873 4,70 8,70 2,40 17,10 18,40 100.00 8/...
-8- Çizelge 8. KKTC TaĢ Ocakçılığının Sanayi Sektöründeki Yeri: Yıl 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Açıklama Gıda, İçki ve Tütün Sanayi Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri Sanayi Orman Ürünleri ve Mobilya Sanayi Kâğıt, Kâğıt Ürünleri ve Basım San. Kimya Petrol Kauçuk ve Plâstik San. Taş ve Toprağa Dayalı San. Metal Eşya San. Elektrik ve Metal Eşya ve Aletleri Montajı Diğer İmâlat Yekün Tesis 197 56 62 39 40 51 22 6 26 499 İstihdam 2.977 2.135 445 485 516 1.028 218 57 349 8.210 Tesis 264 60 87 68 46 88 85 9 33 740 Ġstihdam 2.964 2.467 483 436 588 1.014 242 64 313 8.571 Tesis 275 56 192 69 60 97 147 9 39 944 İstihdam 2.842 1.950 893 390 756 1.082 939 70 336 9.258 Tesis 266 55 189 61 56 96 143 9 40 915 Ġstihdam 2.850 1.963 858 458 655 1.199 900 72 342 9.297 Tesis 266 56 187 63 57 98 143 9 40 919 İstihdam 2.867 1967 849 479 662 1214 805 72 324 9239 Tesis 268 53 187 62 52 91 142 9 40 904 Ġstihdam 2.822 1967 849 480 625 1214 805 72 324 9158 Tesis 268 53 181 62 52 89 142 9 40 896 İstihdam 2.822 1967 849 480 625 1214 805 72 324 9158 Yapılan ÇalıĢmalar: a) ĠĢletme Rapoları HazırlatılmıĢtır. Raporların içeriğinde aģağıda belirtilen veriler bulunmaktadır. İşletmenin gelinen noktadaki durumu İşletme kapasitesinin belirlenmesi Rezerv durumunun tespiti İşletmenin üretim hedefi ve ekonomik olarak kalan ömrü İşletme yöntemi Patlatma modeli Alınacak ve uygulanacak emniyet tedbirleri Çevre düzenlemesi ve terk edilirken oluşacak şekil 9/...
-9- b) Basamak Sistemi: Üretim yapılırken: 10x10m. Terk edilirken: 5x2m. Avantajları: Düzgün yüzeylerin oluşması Emniyetli çalışma Daha yüksek verim eldesi Terk edilirken ağaçlandırmaya müsait olması Dezavantaj: Daha geniş yüzeye gereksinim duyulması. c) Delik Yöntemi Ġle Patlatma: Avantajları: Kontrol kolaylığı Model seçimi seçeneği Daha az titreşim Daha emniyetli patlatma Yüksek kazı verimi yüzdesi Düzgün ayna ve şev eldesi Uygun pasa dağılımı İri blok malzeme oranı düşüklüğü d) Yeni Müracaatlar: 2004 yılı sonrasında yaşanan inşaatlaşmaya paralel olarak, kırma kum-çakıl üretimine yönelik 15 yeni müracaat yapılmıştır. - Bu müracaatların hepsi reddedilmiştir. - Taş ocaklarının iyileştirilmesine yönelik yurt dışından ithâl edilecek araçgerece muafiyet sağlanmış ve 1,5 yıllık dönemde 14,155.900 YTL. tutarında makina ve ekipman taş ocaklarının rehabilitesi amacıyla Kuzey Kıbrıs a getirilmiştir. 10/...
e) Basınçlı Su Püskürtme Sistemleri: -10- - Kırma-eleme aşamalarında oluşan toz partiküllerinin havaya karışmasını önlemek amacıyla, basınçlı su + hava karışımının zerrecikler üzerine püskürtülmesi esasına dayanmaktadır. - Faal konumdaki 17 tane agrega üretimi gerçekleştirilen ocağın 12 tanesi sistemi kurmuştur. 2 tanesi kurma aşamasındadır. - Bazı ocaklarda su sorunu mevcut olup, bu sorunun giderilmesine yönelik çalışmalara devam edilmektedir. f) Ağaçlandırma ÇalıĢmaları: - Taş ocaklarının kullanılmayan ve terk edilen bölümlerinin düzenlenerek, çukurların doldurulması ve ağaç ekimine uygun hale getirilmesidir. - 2000 yılından itibaren ocakların bazı bölümlerine ağaç dikimi gerçekleştirilmiştir. DüĢünceler: Başlatılan aktivitelerin basamak sistemi, delik yöntemi, basınçlı su püskürtme, ağaçlandırma kesintiye uğramadan devamı; Kırma kum-çakıl üretimine yönelik yeni müracaatların dikkate alınmaması; Görsel kirlilik yaratan ocakların yerinde düzenlemeler yapılarak daha az kirlilik yaratacak veya hiç yaratmayacak alanlara taşınmasının araştırılması ve uygun olanlarının aktarılması; Aşırı yük taşıyıp karayollarına zarar veren ve deformasyona neden olan uygulamaların sonlandırılması; Her ocak için maksimum patlayıcı madde miktarının belirlenmesi; Taş eldesinde üretilen ve yeteri kadar kullanım alanı bulamayıp, gelişigüzel dökülen ve büyük bir görsel kirlilik oluşturan stabilize malzemenin uygun alanlarında kullanımının sağlanması; 11/...
-11- Taş ocakları alanlarına/civarlarına çöp, moloz, zibil... gibi artıklar dökülmesinin önlenmesi ve dökülenlerin toplanması; Üretilen agrega kalitesinin araştırılmasına yönelik çalışmaların bilimsel doğrular çerçevesinde başlatılması ve standarların belirlenmesi; Taş ocaklarının iyileştirilmesine yönelik faaliyetlerde kullanılmak üzere bir fon oluşturulması; Yaptırımlara uymayanların uygulamadaki mevcut yasalara göre uyarılması ve uymayanların faaliyetlerine son verilmesi. KUZEY KIBRIS TA MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠ: Tarihçe: Kıbrıs, adını bakır cevherinden almıştır. Lefke bölgesinde bakır madenciliğinin Bronz Çağı ndan beri yapıldığı bilinmektedir. Bölgenin kısa tarihçesi şöyledir: CMC Cyprus Mines Cooperation yöredeki faaliyetlerine 1916 yılında başlamış ve işletmeye 1974 yılına kadar devam etmiştir. Bakır fiyatlarının düşük olduğu yıllarda altın ve gümüş madenciliği de yapılmış ve bu çalışmalara 1942 yılına kadar devam edilmiştir. 1950-1952 yıllarında Pirit Kavurma Tesisi kurulmuş ve asit üretim tesisi ile birlikte oksitli cevherler için, çözündürme ve sementasyon üniteleri devreye konulmuştur. 1960 lı yıllarda Lefke A açık işletmesi ve Aplıç madenleri devreye sokulmuştur. 1970 yılı başlarına kadar, denize akıtılan bazı atık sular, Lefke deki Phoenix artık havuzunun devreye konması ile buraya pompalanmaya başlanmıştır. 1973 yılında, düşük kaliteli cevherlerin değerlendirilmesi amacı ile mevcut tesislere, Basınçlı Çözündürme Tesisi ilâve edilmiştir. 1974-1979 yılları arasında üretim yapılmamış, C.M.C den kalan bir miktar pirit ve bakı konsantresi ihraç edilmiştir. 12/...
-12-1979-1981 yılları arasında yerel olanaklarla 100.000 ton civarında piritli artık zenginleştirilerek ihraç edilmiştir. 1982-1985 yılları arasında Mines&Ores Şti. pirit üretimi için bazı düzenlemelerde bulunmuş ve yaklaşık 500.000 ton malzemeyi 12 ve 13 no lu artık havuzlarından alarak işlemiş bunun bir kısmını ihraç etmiştir. 2003 yılında bölge Doba Investments Ltd. e devredilmiştir. Üretilen Malzeme %0,4 ve üzeri bakır ihtiva eden ham cevherden %20 üzerinde bakır içeren konsantre; %20-30 civarında kükürt ihtiva eden ham cevherden %44 üzerinde kükürt içeren pirit konsantre; Oksitli cevherlerin çözündürülmesi ile elde edilen bakır sülfat çözeltisinden %80 lerin üzerinde bakır ihtiva eden Sement bakır. Bölgede Mevcut Artık Malzemeler: Düşük tenörlü cevher yığınları 7,5 milyon ton Bakır artıkları 8 farklı atık havuzunda 8-10 milyon ton. 385.000 m 2 lik bir alanı kaplıyor. Piritli atıklar 4 farklı atık havuzunda 2 milyon ton. 456.000 m 2 lik bir alanı kaplıyor. Konsantre pirit 40 bin ton Demir oksit 8-10 bin ton Altın artıkları Kırılmış cevher Tesis döküntüleri Kimyasal Reaktifler: Kollektörler Köpürtcüler Salkımlaştırıcılar Aktifleştiriciler 13/...
-13- Bastırıcılar Ksantat Pine 0il Flokulant Aktivatör Depressant Havuzlardan Alınan Numunelerin Kimyasal Özellikleri Bakır - Cu Kobalt - Co Altın - Au Nikel - Ni Kurşun - Pb Çinko - Zn Plâtin - Pt Vanadium - V Molibden - Mo Bugünkü piyasa değeri yaklaşık 220 milyon Amerikan Doları ALINABĠLECEK ÖNLEMLER: CMC alanına giriş-çıkışların engellenecek biçimde kapatılması, Yörede yaşayan halkın bilinçlendirilmesi ve gelişmelerin halkla paylaşılması, Havuzların drenaj sisteminin çalışır hale getirilmesi, Havuzlar dışına akıtılacak suyun gelişigüzel akışının önlenmesi, Toplanacak atık suların pompaj istasyonları yardımı ile belirlenecek bir yere pompalanması, Havuz duvarlarının dayanıklılık tespitlerinin yapılması ve gerekli olanların desteklenmesi, Periyodik ve sistematik olarak yüzey ve yeraltısuyundan örnekler alınarak incelenmesi, 14/...
-14- KUZEY KIBRIS TA ÇEVRE ĠLE ĠLGĠLĠ YASAL UYGULAMALAR: Kuzey Kıbrıs ta çevre faktörü ve çevre bilinci her geçen gün artmaktadır. Kamu kesiminde 1997 yılından itibaren 21/1997 sayılı Çevre Yasası doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü yanısıra son hükümet oluşumunda gelişen çevre bilinci ve oluşan çevre sorunlarına paralel olarak, Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı kurulmuştur. Bakanlık bünyesinde, Jeoloji ve Maden Dairesi ile Çevre Koruma Dairesi yanısıra 4 ayrı kamu birimi daha görev yapmaktadır. Gelinen aşamada Kuzey Kıbrıs ta taş ocakçılığı veya madencilik yönünden herhangi bir işletme izninin verilebilmesi için aşağıdaki uygulamaların yapılmasına gereksinim duyulmaktadır. Müracaat sahibi, Jeoloji ve Maden Dairesi Müdürlüğü ne yazılı başvuruda bulunup, işletme yapmak istediği alanın haritasını ve maktu bir formu doldurup resmi müracaatını yapar. JMD, müracaat edilen bölgenin ekonomik değeri konusunda bir araştırma yapıp uygun bulması durumunda, Orman Dairesi, Eski Eserler Dairesi, İskân Dairesi, Tapu Dairesi, Kaymakamlık, bölgede konuçlandırılmış Askeri Birlik gerekmesi halinde -... ile gerekli yazışmaları yapar. Sonuçların olumlu olması durumunda müracaatı Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğü ne iletir. ÇKD, gerekli değerlendirmeyi yaparak uygun bulması durumunda müracaat sahibine ÇED raporu hazırlanması konusunda yazı gönderir. Hazırlanan ÇED raporu, Çevre Danışma Kurulu nda incelenip, değerlendirilir ve sonucun olumlu bulunması halinde, JMD ye işletme izninin hazırlanabileceğini belirtir. JMD, Fasıl 270 Maden ve Taş Ocakları Yasası uyarınca işletme ruhsatını hazırlayıp, gerekli formaliteleri yerine getirir. İşletme Projesi hazırlanıp, JMD ye gönderilir ve uygun bulunması durumunda işletme ruhsatı onaylanıp yürülüğe girer. 15/...
-15- Görüleceği üzere, taş ocağı/maden ocağı işletme izni verilmesi sürecinde, JMD ile ÇKD işbirliği içerisinde olup, bu işbirliği işletmelerin faaliyetleri sürecinde devam etmektedir. Kuzey Kıbrıs ta 15 e yakın çevre ile ilgili Sivil Toplum Örgütleri bulunmaktadır. Bu örgütler kamuoyunda büyük bir baskı unsuru oluşturup, çevre ile ilgili aktivitelerde önemli görevler üstlenmektedirler. SONUÇ: Küresel ısınma, iklim değişiklikleri azalan yağışlar, gittikçe kuruyan su kaynakları ve süratle gelişen çevre bilinci. Buna karşın yaşamın gerekliliği ve insanlığın yararına olan hammadde teminine yönelik madencilik ve taş ocakçılığı işletmeciliği. Birbirine zıt, ancak vazgeçilmez iki olgu. Herhangibirinden vazgeçilmezin olası olmadığı iki kuram. Üstelik sürdürülebilirliğin de devamının son derece önemli olduğu bir ortam. Olamaz gibi görünen bu ortamdan çıkış yolu, iki olgunun ortak bir paydada buluşmasından geçmektedir. Doğal kaynakların sonsuz olmadığı ve yenilenmediği bilinen bir gerçektir. Bu nedenle milyonlarca yılda oluşan ve ancak tek bir kez yararlanma şansı bulunan doğal kaynakların en verimli biçimde kullanılması zorunluluk arzetmektedir.