KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BEŞİKDÜZÜ MESLEK YÜKSEKOKULU LUCA BİLGİSAYARLI MUHASEBE PROGRAMI DERS NOTLARI ÖĞR. GÖR. COŞKUN ALİYAZICIOĞLU EYLÜL 2017 - TRABZON SLAYT 4
Fatura nedir? Satılan mal ve yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı tutarı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tacir tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. 2
Faturada bulunması gereken bilgiler Fatura ibaresi, Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası, Maliye Bakanlığı ibaresi veya noter tasdik mührü şekli, Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası, Alıcının (müşterinin) adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası, Malın ve hizmetin türü, miktarı, birim fiyatı ve tutarı, Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, Kaşe ve imza 3
Faturanın düzenlenmesinde dikkat edilecek konular Faturalar sıra numarası dahilinde düzenlenir. Faturalar mürekkepli kalem ile daktilo veya bilgisayarla düzenlenir. Faturalar en az bir, asıl bir örnek (suret) olarak düzenlenir. Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 (yedi) gün içinde düzenlenir. Bu süre içinde düzenlenmemiş faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır. Faturalar Türkçe olarak düzenlemelidir. Kullanılacak faturalar notere tasdik ettirilmiş veya antlaşmalı matbaalara bastırılmak suretiyle temin edilir. Fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur. Fatura düzenleyenin istemesi halinde müşteri, kimliğini ve vergi dairesi hesap numarasını gösterir belgeyi ibraz etmek zorundadır. Ancak nihai tüketiciye satılan mallar veya yapılan işler için düzenlenecek faturalarda, müşterinin belge ibrazı ve fatura düzenleyenin sorumluluğu söz konusu olmayacaktır. Faturanın baş tarafında iş sahibinin veya namına, imzaya yetkili olanların imzası bulunur. 4
Açık Fatura, Kapalı Fatura Bunun yanında bedelinin 900 yi geçmesi veya bedeli 900 den az olsa dahi alanların istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi zorunludur. Açık Fatura: Faturada imza ve kaşe, faturanın üst kısmına atılmış ise, bu fatura açık faturadır. Bedelinin ödenmediği anlamına gelir. Kapalı Fatura: Faturada imza ve kaşe, faturanın alt kısmına atılmış ise, bu fatura kapalı faturadır. Bedelinin ödendiği anlamına gelir. Bu kurallar, ticari örf kurallarıdır. 5
Fatura Düzenlemek Zorunda Olanlar (VUK md. 232) Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler; Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, Serbest meslek erbabına, Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere, Vergiden muaf esnafa Sattıkları emtia ve yaptıkları hizmet için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedir. 6
Faturalarla İlgili Yasal Kurallar Vergi Usul Kanunu nun 230. maddesinde faturanın şekli, faturanın nizamı yani faturanın düzenlenmesinde dikkat edilecek kurallar belirlenmiştir. VUK madde 231/d ye göre, fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren en fazla yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içinde düzenlenmeyen faturalar, hiç düzenlenmemiş sayılır. 7
Fatura Yerine Geçen Belgeler Vergi kanunlarında sadece fatura tarif edilmemiştir. İşin niteliğine göre fatura harici başka belgeler de kullanılabilir. Perakende Satış Fişi: Taksi fişi vb. 900 TL den daha yüksek bedeller için fatura düzenlemek zorunludur. Perakende Satış Fişi kesilemez. Yazarkasa Fişi: 900 TL den daha yüksek bedeller için fatura düzenlemek zorunludur. Yazarkasa fişi düzenlenemez. Yolcu Taşıma Biletleri: Uçak bileti vb. fatura yerine geçer. Gider Pusulası: Vergi mükellefiyeti olmayan şahıslardan alınan hizmet için gider pusulası kesilir. Serbest Meslek Makbuzu: Avukat, doktor ya da mali müşavirler gibi bilgiye dayalı hizmet veren meslek sahipleri serbest meslek makbuzu keserler. 8
KAPALI FATURA: Peşin ödeme yapıldığında kaşe ve imza faturanın alt kısmında yer alır. 9
AÇIK FATURA: Ödeme veresiye yani peşin yapılmadığında kaşe ve imza faturanın üst kısmında yer alır. 10
Faturaların Kaydedilmesi Alış Faturası, Alış faturası, işletmenin asıl faaliyet konusu ile ilgili satıcılardan alınan malların izlendiği faturadır. Muhasebe bürolarında alış faturasını satış faturasından ayırmak için, faturada sol üst kısımda bulunan şirket isimlerine dikkat edilir. Üstteki şirket için satış, alttaki şirket için alış faturası olduğuna dikkat edilir. 11
Faturaların Kaydedilmesi Kapalı Alış Faturasının Kaydedilmesi; Peşin ödeme yapıldığında kaşe ve imza faturanın alt kısmında yer alır. Fiş Tipi: TEDİYE Fiş Girişi Yöntemleri üç şekildedir; 1. KDV Ayırma İşlemleri (ALT+Z, ALT+X, ALT+C) 2. Ba-Bs Kısayol İşlemleri; (Genel Toplam da yani KDV li tutarda F6, Matrah ta yani KDV siz tutarda ALT+Q) 3. Toplu Fiş Girişi İşlemleri (İlk hesap kodu 100, ortadaki hesap kodu 153) 12
ÖRNEK UYGULAMA bmyo işletmesi, tarihinde ABC Panel Tic. Ltd. Şti. den 35.400 TL ye (% 18 KDV dahil) peşin olarak açık panel satın almıştır. İSTENEN Yevmiye maddesini yapınız. 13
Örnek Çözüm Fatura Türü: bmyo999 şirketi kendi işletmemiz olduğu için fatura alış faturasıdır. Kaşe ve imza faturanın alt kısmında olduğu için kapalı faturadır. Parası peşin ödenmiştir. Yani fatura türü kapalı alış faturasıdır. Fiş Tipi: TEDİYE Fiş Girişinden önce yapılması gereken işlemler şunlardır: 1. Yevmiye maddesi oluşturulmalıdır. 2. Alt hesaplar eklenmelidir. 3. Hesaplar eşleştirilmelidir (Hesap Planı Cari Tanımlama) 4. Fiş Girişi yöntemlerinden herhangi birine göre yevmiye maddesi eklenmelidir. 14
Örnek Çözüm YEVMİYE MADDESİ 153 TİCARİ MAL SATIŞLARI 191 İNDİRİLECEK KDV ALT HESAPLAR 100 KASA 153.01 Açık Panel 30.000.- 191.18 % 18 İndirilecek KDV 5.400.- 100.01Merkez Kasa 35.400.- NOT: Bu faturada, açık panel alışı ABC Panel San. Tic. Ltd. Şti. den gerçekleşmiştir. Bu şirket, işletmemiz için SATICI dır. Hesap Kodu:320.01 dir. 15
16
17
18
19
20
21
22
23
Örnek Çözüm 1. KDV Ayırma İşlemleri (ALT+Z, ALT+X, ALT+C) 24
25
26
27
28
29
Alacak kısmına Genel toplam olan 1.180 TL yazıldı. ALT+Z kısayol tuşu uygulandı 30
ALT+X kısayol tuşu uygulandı 31
ALT+C kısayol tuşu uygulandı 32
ALT+4 kısayol tuşu uygulandı 33
Örnek Çözüm 2. Ba-Bs Kısayol İşlemleri; (F6 ve ALT+Q) 34
Ba / Bs Formları Maliye Bakanlığı nın bazı mükelleflerden her ay istediği aylık 5.000 nin üzerinde olan her türlü mal-hizmet alış ve satışlarının listesidir. Ba: Alış faturalarının beyannamesi Bs: Satış Faturalarının beyannamesi Maliye Bakanlığı nın bu faturaları istemesinin amacı; elde edilen bilgileri çapraz kontrole tabi tutarak kayıt dışılığı, sahte fatura kullanımını engellemektir. Luca muhasebe sisteminde, Ba-Bs formlarının otomatik olarak sistem tarafından oluşturulması için Cari Tanımlama (Hesap Eşleştirme) işlemi yapmak gereklidir. 35
Hesap Planı Cari Tanımlama Luca Muhasebe Programında fiş içerisinde veri girişi yaparken, Cari Tanımlama Niçin Yapılır? F3, F4, F5, F6, Alt+Q, Alt+ W gibi klavye kısayol tuşlarını ve Toplu Kayıt Ekranı nı kullanarak daha hızlı veri girişini sağlayabilmek amacıyla Ba-Bs raporlarının siz daha veri girişi yaparken otomatik olarak sistem tarafından hazırlanması için, Ayrıca vergi dairesi inceleme raporlarından indirimler ve hesaplamalar raporlarını sistemden otomatik olarak alabilmek için, Muhasebe Modülü --- > Hesap Planı İşlemleri --- > Hesap Planı Cari Tanımlama alanına gidilir. 36
Hesap Planı Cari Tanımlama Mal Satışı İşlemlerinde Cari Tanımlama Cari Tanımlama 600 lü hesap baz alınarak gerçekleştirilir. Mal Alışı İşlemlerinde Cari Tanımlama Cari Tanımlama 153 lü hesap baz alınarak gerçekleştirilir. 37
38
39
40
F6 Kısayol Tuşu 41
35.400 iken F6 kısayol tuşu uygulandı 42
43
ALT+Q Kısayol Tuşu 44
30.000 iken ALT+Q kısayol tuşu uygulandı 45
46
Örnek Çözüm 3. Toplu Fiş Girişi İşlemleri (İlk hesap kodu 100, ortadaki hesap kodu 153) 47
48
49
50
51
İlk Hesap Kodu 100 Kasa 52
KDV li tutar yazılırken, otomatik olarak KDV siz tutar ve KDV tutarı hesaplanmaktadır. 53
Ortadaki hesap koduna matrah hesap (153) yazılıp Enter tuşuna tıklanır. 54
Ortadaki hesap koduna matrah hesap (153) yazılıp Enter tuşuna tıklandığında 3. hesap kodu (191) otomatik yazılır. Ayrıca, hesap eşleştirmesi yapıldığı için BaBs kutusu otomatik olarak işaretlenir. Kaydet tıklanır. 55
56
Yararlanılan Kaynaklar www.luca.com.tr www.muhasebedersleri.com 57