Diziler İndisli Değişkenler

Diziler İndisli Değişkenler Aynı tür bilgileri (öğrenci isimleri, şehir isimleri, kapı numaraları, fakülteler vbg.) bellekte tutmak için kullanabileceğimiz listelere dizi adı verilir. Dizi kullanmanın avantajı; aynı tür bilgileri bir listede tutarak daha hızlı işlem yapılabilmesidir. Visual Basic'de dizi ifadesinin genel gösterilişi aşağıdaki gibidir. Değişken adı (İndis) Örnekler A(5) B23(24) isim(89) Matris(3,4) Tablo(2,8,3) Dizi indis değerleri, her zaman sıfır sayısından başlar Dizi tanımları aynen değişken tanımları gibi Dim komutu ile yapılır. Dim değişken adı (indis değeri) [as değişken tipi] [as değişken tipi] kısmı seçimliktir, kullanılmazsa kullanılan değişken Variant tipinde işleme girer. Dizi değişken isimleri, daha önce gösterilen değişken tanım ve kuralları ile aynıdır. A1(5) - doğru, 1A(5) - yanlış Dizilerin tanımlanmama gibi bir durumu yoktur. General Declarations kısmında Option Explicit Off (Hatırlatma: Normal değişkenlerin tanımlanma zorunluluğunu kaldıran komut satırı) komut satırı yazılmış bile olsa, bir dizi mutlaka Dim komutu ile tanımlanmak zorundadır. Dim dizi_adı(sayi) As Veri_Tipi Bu tanımlamadaki "sayi" değeri, dizinin alacağı en az indis değeri kadar olmalıdır (daha fazla da olabilir). Aksi halde bilgisayar hata mesajı verir (Ayrıca iki sayfa sonraki: "Dizilerde karşılaşılan hatalar" başlığını inceleyin. Gültekin Çağıl, Bilgisayar Programlama ders notları, Sakarya Üniv. Endüstri Mühendisliği/Hafta 8/Sayfa1

Örnek Dim a(5) as byte Bu örnekte, a isimli dizi için hafızada, 0 dan 5 sayısına kadar, 6 adet sayının leşeceği ayrılır (bunu tek boyutlu bir satır veya tek boyutlu bir sütun olarak düşünebilirsiniz). Bu örnek gösterimde fark olmayacağı için, satır olarak gösterilmiştir (sütun olarak da gösterilebilirdi) a(0) leşeceği a(1) leşeceği a(2) leşeceği a(3) leşeceği a(4) leşeceği a(5) leşeceği Örnek Dim ad(3) as string Bu örnekte, ad isimli dizi için hafızada, 0 dan 3 sayısına kadar, 4 adet ismin leşeceği ayrılır. Bu örnek gösterimde fark olmayacağı için, sütun olarak gösterilmiştir (satır olarak da gösterilebilirdi) ad(0) isminin leşeceği ad(1) isminin leşeceği ad(2) isminin leşeceği ad(3) isminin leşeceği Örnek Dim tablo(1,3) as double Bu örnekte, tablo isimli dizi için hafızada, satır için 0 dan 1 e kadar 2 adet satır ve 0 dan 3 e kadar 4 adet sütun için double sayıların leşeceği ayrılır. tablo(0,0) leşeceği tablo(1,0) leşeceği tablo(0,1) leşeceği tablo(1,1) leşeceği tablo(0,2) leşeceği tablo(1,2) leşeceği tablo(0,3) leşeceği tablo(1,3) leşeceği Gültekin Çağıl, Bilgisayar Programlama ders notları, Sakarya Üniv. Endüstri Mühendisliği/Hafta 8/Sayfa2

Dizilere değer atama/atamama!! Bir diziye değer atama aşağıdaki şekilde yapılır. Dizi_adı(indis_sırası1, indis_sırası2, )=atanacak_bilgi Dim ad(2) As String Dim no(2) As Integer ad(0) = "ali" ad(1) = "ahmet" ad(2) = "ebru" no(0) = 133 no(1) = 56 no(2) = 67 Bu örnek'te ad ve no olmak üzere iki adet dizi tanımlanmaktadır. ad dizisi string türünde bilgileri tutacak ve no dizisi ise integer türündeki bilgileri saklayacaktır. Dizilere, normal değişkenlerde olduğu gibi başlangıç değeri atanamaz. Dim a as integer=3 Dim a(4) as integer=42 Doğru bir satırdır Yanlış bir satırdır İndisli değişkenlere başlangıç değeri atanması İndisli değişkenlere başlangıç değeri normal değişkenlerden farklı bir şekilde yapılır. Dim satırındaki indisli değişkenin indis değerini gösteren parantez içine bir değer yazılmaz ve başlangıç değerleri küme işareti içinde gösterilirler. Dim a() as byte={2,4,3} Örnekte a indisli değişkenine 0, 1 ve 2. İndis değeri olarak sırasıyla 2,4 ve 3 değerleri atanmıştır. Dim isim() as string={ ali, veli } Dim n(,) as integer={{10, 5, 7}, {12, 8, 9}} bu örnekte 2 satırlık (0 ve 1. Satır) ve 3 sütunluk (0,1 ve 2. Sütun) bir indisli değişken tanımlanmıştır. Bu tanım tablo veya matris şeklinde düşünülebilir ve gösterimi aşağıdaki şekildedir. 0. sütun 1. sütun 2. sütun 0. satır 10 5 7 1. satır 12 8 9 Dim n(,) As Integer = {{10, 5, 7}, {12, 8, 9}} MsgBox(n(1, 2)) Yukarıdaki programın çalışması sonucunda ekranda 9 değeri görülür. Gültekin Çağıl, Bilgisayar Programlama ders notları, Sakarya Üniv. Endüstri Mühendisliği/Hafta 8/Sayfa3

İndisli değişkenlere başlangıç değerleri atanmamışsa; İndisli değişken SAYI tipinde (byte, integer, double) tanımlanmışsa, o değişkenin alacağı bütün değerlerin başlangıç değeri sıfır (0) olarak belirlenir. Dim A(3) as byte ise, bu durumda hafızada A(0)=0 A(1)=0 A(2)=0 A(3)=0 İndisli değişken İSİM tipinde (string, char) tanımlanmışsa, o değişkenin alacağı bütün değerlerin başlangıç değeri çift tırnak çift tırnak ( ) olarak belirlenir. Dim B(2) as string ise, bu durumda hafızada B(0)= B(1)= B(2)= İndisli değişken MANTIKSAL tipte (boolean) tanımlanmışsa, o değişkenin alacağı bütün değerlerin başlangıç değeri false olarak belirlenir. Dim cevap(2) as string ise, bu durumda hafızada cevap(0)=false cevap(1)=false cevap(2)=false Dim komutu ile hafızada ayrılmış lere mutlaka değer atama zorunluluğu yoktur. Böyle bir durumda, indisli değişkenler ile normal değişkenler arasında bir fark yoktur, değişken tipine göre atanmayan indis değerleri için varsayılan değerler kabul edilir. Örnekler: Dim t(5) as double t(3)=27 t indisli değişkeni double olarak ve 6 indis değeri alacak şekilde tanımlanmıştır t değişkeni için ayrılan lerden sadece 3 numaralı indis değeri için 27 değeri atanmıştır, diğer ler (değişken sayısal tanımlandığı için) sıfır değerini alacaktır. Dim y(13) as string y(12)= "Sakarya" y indisli değişkeni string olarak ve 14 indis değeri alacak şekilde tanımlanmıştır y değişkeni için ayrılan lerden sadece 12 numaralı indis değeri için "Sakarya" değeri atanmıştır, diğer ler (değişken string tanımlandığı için) "" değerini alacaktır. Gültekin Çağıl, Bilgisayar Programlama ders notları, Sakarya Üniv. Endüstri Mühendisliği/Hafta 8/Sayfa4

Dim u(4) as boolean u(1)=true u indisli değişkeni boolean olarak ve 5 indis değeri alacak şekilde tanımlanmıştır u değişkeni için ayrılan lerden sadece 1 numaralı indis değeri için True değeri atanmıştır, diğer ler (değişken boolean tanımlandığı için) False değerini alacaktır. Dizilerde karşılaşılan hatalar Dizilere değer atanırken, belirtilen sınırların dışına çıkılırsa (Dim komutu ile belirtilen sınırların dışına çıkılırsa) hata yapılmış olur (bilgisayar hata mesajı verir). Dizilere değer atarken dizi sınırlarını kontrol etmek, olası bir hatayı önlemek için önemlidir. Örnekler: Aşağıdaki satırların çalıştırılması sırasında, hata mesajı ile karşılaşılır. Dim t(5) as double t(7)=27 t değişkeni için hafızada 5 sayısına kadar indis için istenmiş, buna karşılık ayrılmayan bir için (7. indis değeri) işlem yapılmak istenmektedir. Dim t(-4) as double - (eksi) indis değeri olamaz Dim a(5) as double Dim a as double Aynı program içinde bir değişken (bu örnekte a değişkeni), hem indisli hem de normal değişken olarak tanımlanamaz. İndis değeri olarak değişken kullanma VBEE 2005 versiyonu ile indisli değişkenlerde indis değeri olarak değişken kullanmak mümkün olabilmektedir. Dim u as integer u=inputbox("indis değerini verin") Dim isim(u) as string Bu örnekte öncelikle u değişkeni tamsayı olarak tanımlanmakta, daha sonra u değişkeni kullanıcıya sorulup bilgisayar tarafından öğrenilmekte ve son olarak da isim indisli değişkeni için, kullanıcının girdiği indis değişkeni kadar, hafızada ayrılmaktadır. Gültekin Çağıl, Bilgisayar Programlama ders notları, Sakarya Üniv. Endüstri Mühendisliği/Hafta 8/Sayfa5

Dizi değişkenlerin genel olarak tanımlanması Daha önce de belirtildiği gibi, normal değişkenlerle indisli değişkenler arasında gerek tanımlama gerekse kullanımı açısından hiçbir fark yoktur. Dolayısıyla birden fazla yordam içinde kullanılacak indisli değişkenler, projenin General Declerations kısmında tanımlanmalıdır. Örnek Public Class Form1 End Class Dim a(5) As Integer Private Sub Form1_Load() a(1) = 10 a(2) = 20 End Sub Private Sub Button1_Click() TextBox1.Text = a(1) + a(2) End Sub Yukarıdaki örnekte, projenin general declarations kısmında a indisli değişkeni tanımlanıyor, dolayısıyla bu değişkenin alacağı değerler, örnekteki her iki yordamda da geçerli olmaktadır. Form1 yüklendiğinde bu dizinin ilk elemanına 10 sayısı ikinci elemanına 20 sayısı atanıyor. Eğer kullanıcı Button1 isimli butona tıklarsa dizinin ilk ve ikinci elemanları toplanarak Form1 üzerinde Textbox1 adlı nesnenin Text özelliğine atanıyor. Yani TextBox'ın bu sayıların toplamını göstermesi sağlanıyor. Gültekin Çağıl, Bilgisayar Programlama ders notları, Sakarya Üniv. Endüstri Mühendisliği/Hafta 8/Sayfa6