KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ Dünyada 0207 Gümrük Tarife Pozisyonlu (GTP) kanatlı eti ve ürünleri üretiminde başı çeken ülkeler sırasıyla ABD (17,5 milyon ton), Çin Halk Cumhuriyeti (13 milyon ton) ve Brezilya dır (12 milyon ton). Dünya kanatlı eti ve ürünleri üretiminde ilk on ülkenin aldığı pay % 62 ye tekabül etmektedir. Tablo 1: Dünya piliç eti üretimi (ton) Sıra Ülke Adı 2011 Pay (%) 2012 Pay (%) 2013 Pay (%) 1. ABD 17.114.000 19,0 17.038.000 18,4 17.546.128 18,2 2. ÇİN 11.556.091 12,8 12.667.151 13,7 13.346.503 13,9 3. BREZİLYA 11.476.290 12,7 11.588.139 12,5 12.435.513 12,9 4. RUSYA 2.875.298 3,2 3.279.006 3,5 3.448.318 3,6 5. MEKSİKA 2.757.986 3,1 2.789.500 3,0 2.801.250 2,9 6. HİNDİSTAN 2.206.000 2,4 2.219.031 2,4 2.328.258 2,4 7. İRAN 1.913.449 2,1 1.956.330 2,1 1.962.330 2,0 8. ENDONEZYA 1.664.764 1,8 1.751.716 1,9 1.837.790 1,9 9. ARJANTİN 1.648.218 1,8 1.664.242 1,8 1.779.100 1,8 10. TÜRKİYE 1.613.433 1,8 1.723.905 1,9 1.758.476 1,8 Diğerleri 35.275.170 39,2 36.053.664 38,9 37.093.992 38,5 Genel Toplam 90.100.699 100 92.730.684 100 96.337.658 100 Kaynak: FAO Dünya Kanatlı Eti İhracatı Dünya ihracatında Brezilya ve ABD başı çeken ülkelerdir ve küresel ihracatın % 41 i bahse konu iki ülke tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye Dünya ihracatında 11 inci ülke konumundadır. Tablo 2: Dünya 0207 GTP li Kanatlı Eti İhracatı (1.000 $) Pay Pay Sıra Ülke Adı 2013 2014 (%) (%) 2015 Pay (%) 1. BREZİLYA 7.201.369 26,2 7.050.145 24,8 6.378.888 26,4 2. ABD 4.984.769 18,2 4.935.460 17,4 3.473.037 14,4 3. HOLLANDA 2.435.005 8,9 2.655.889 9,3 2.210.161 9,2 4. POLONYA 1.478.193 5,4 1.820.740 6,4 1.816.245 7,5 5. FRANSA 1.422.576 5,2 1.309.048 4,6 1.140.678 4,7 6. ALMANYA 1.266.484 4,6 1.316.983 4,6 1.051.127 4,4 7. BELÇİKA 1.042.633 3,8 1.022.019 3,6 879.259 3,6 8 HONG KONG 654.600 2,4 804.842 2,8 788.644 3,3 9. ÇİN 515.342 1,9 576.966 2,0 607.670 2,5 10. MACARİSTAN 638.697 2,3 655.288 2,3 547.520 2,3 11. TÜRKİYE 607.930 2,2 651.262 2,3 436.954 1,8 Diğerleri 5.197.258 18,9 5.615.329 19,8 4.803.445 19,9 Genel Toplam 27.444.856 100 28.413.971 100 24.133.628 100 Kaynak: Trade Map-ITC Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 1
Tablo 3: Ürün Bazında Dünya Genelinde Yapılan İhracat (1000 $) GTP 2013 2014 2015 0207 27.444.856 28.413.971 24.133.628 1602.31 910.248 859.369 711.864 1602.32 7.041.170 7.109.831 6.459.661 1602.39 842.491 823.465 800.535 Genel Toplam 36.238.765 37.206.636 32.105.688 Kaynak: Trade Map-ITC 2014 yılına kadar kanatlı eti ihracatı küresel ölçekte artmakta iken 2015 yılında görülen kuş gribi vakaları ve gıda fiyatlarındaki sert düşüşler sebebiyle; dünya genelinde ihracat değeri 2014 yılında 37 milyar dolardan 2015 yılında 32 milyar dolara düşmüştür. Kanatlı eti ve ürünleri dış ticaret dengesi açık vermekte olan Orta Doğu, Uzak Doğu ülkeleri, yakın ve çevre ülkeler ile Afrika ülkeleri ülkemiz açısından önemli bir potansiyel taşımaktadır. Tablo 4: Dünya 0207 GTP li Kanatlı Eti İthalatı (1.000 $) Sıra Ülke Adı 2013 Pay (%) 2014 Pay (%) 2015 Pay (%) 1. SUUDİ ARABİSTAN 2.026.331 7,7 1.708.706 6,3 1.921.572 7,9 2. İNGİLTERE 1.556.742 5,9 1.744.522 6,4 1.626.102 6,7 3. ALMANYA 1.741.917 6,6 1.807.883 6,7 1.495.828 6,2 4. JAPONYA 1.201.799 4,6 1.421.159 5,2 1.376.837 5,7 5. HONG KONG 1.309.924 5,0 1.669.123 6,1 1.314.455 5,4 6. FRANSA 1.284.728 4,9 1.304.476 4,8 1.114.064 4,6 7. MEKSİKA 1.218.596 4,6 1.337.963 4,9 1.108.433 4,6 8. ÇİN 1.005.509 3,8 878.298 3,2 930.129 3,8 9. VİETNAM 85.800 0,3 104.509 0,4 846.380 3,5 10. BAE 842.468 3,2 763.856 2,8 736.278 3,0 11. HOLLANDA 743.314 2,8 748.689 2,8 636.112 2,6 Diğerleri 13.273.922 50,5 13.693.191 50,4 11.168.481 46,0 1 Genel Toplam 26.291.050 100 27.182.375 100 24.274.671 100 Kaynak: Trade Map-ITC TÜRKİYE DE ÜRETİM VE TÜKETİM Tavukçuluk, 1970'li yıllardan başlayarak ülkemiz hayvancılık sektörü içinde sürekli bir gelişim sağlayan, kendi üretim planlamasını yapabilen ve ülkenin hayvansal protein gereksiniminin önemli bir bölümünü karşılayabilen önemli bir yetiştiricilik faaliyetidir. 1970 lerde üretim küçük aile işletmelerinde yüksek birim maliyeti ile gerçekleştirilmekte iken, 1980 lerde sektörde yapısal değişime gidilerek entegre tesisler kurulmaya başlanmış ve sektör sözleşmeli üretime yönelmiştir. 1 Trade Map-ITC toplam ithalat ve ihracat verileri muhtelif nedenlerden dolayı farklılık gösterebilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 2
1990 lı yıllarda sektöre yapılan yatırımlar sonucu modern üretim tesislerinin sayısı ve üretim kapasitesi hızla artmış, yüksek standartta üretim yaygınlaşmıştır. 1990-2000 döneminde ise, üretimde önemli bir artış yaşanmıştır. Ülkemiz, mevcut durumda kanatlı eti ve ürünleri üretiminde teknolojik seviye olarak AB standartlarına ulaşmış durumdadır. 2 Tablo 5: Türkiye'nin Kanatlı Eti Üretimi Yıllar Kesilen Hayvan (bin adet) Tavuk Et (ton) Kesilen Hayvan (bin adet) Hindi Et (ton) 2013 1.060.674 1.758.361 4.575 39.628 2014 1.109.745 1.894.668 5.175 48.663 2015 1.118.718 1.909.276 5.360 52.723 Türkiye nin kanatlı eti ve ürünleri üretimi, 2014 yılında bir önceki yıla göre %7 artarak 1 milyon 894 bin tona, 2015 yılında ise yaklaşık % 1 artış ile 1 milyon 909 bin tona yükselmiştir. Türkiye, 2013 yılında dünyanın 10 uncu büyük kanatlı eti ve ürünleri üreticisi konumuna gelmiştir. Ülkemizde hindi eti endüstriyel anlamda 1990 larda üretilmeye başlanmıştır. Bunun sonucu olarak, söz konusu ürünün tüketimi yılbaşı sofraları ile kısıtlı iken zaman içerisinde gündelik tüketim içerisinde önemli bir yer edinmiştir. 2015 yılı TÜİK verilerine göre hayvan başına alınan ortalama verim et tavuğu (broiler) için 1,7 kg, hindi için ise 9,8 kg olmuştur. Tüketim Sağlıklı beslenme konusunda her geçen gün daha da duyarlı davranmaya başlayan tüketiciler kırmızı ete alternatif olarak, daha az yağlı ve daha ucuz olan kanatlı etine yönelmişlerdir. Son 20 yıldır bütün dünyada kanatlı eti üretimi ve tüketimi sürekli bir artış eğilimi göstermektedir. Ülkemizde de bu eğilimin bir göstergesi olarak kişi başına yıllık tüketim miktarı 2001 yılından bu yana yaklaşık 2 kat artarak 9,6 kg dan yaklaşık 22 kg a yükselmiştir. 3 TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİ İhracat Ülkemiz tarafından 2002 yılında gerçekleştirilen kanatlı eti ve ürünleri ihracatı 12 milyon dolar iken, 2014 yılında ihracatımız 668 milyon dolar seviyesine yükselmiştir. Fakat 2015 yılının Mayıs ayında ülkemizde görülen kuş gribi (Avian Influenza) vakaları kanatlı sektörünü ciddi şekilde etkilemiş, 2015 yılı kanatlı eti ihracatımız 450 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2 Kaynak: KTG 3 Kaynak: BESD-BİR Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 3
Tablo 6: Türkiye nin Ürünlere Göre Kanatlı Eti ve Ürünleri İhracatı (1000 $) GTP GTP Adı 2013 2014 2015 0207 KÜMES HAYVANLARININ ETLERİ VE YENİLEN SAKATATI (TAZE, SOĞUTULMUŞ VEYA DONDURULMUŞ) 607.930 651.037 436.826 1602.31 HİNDİDEN HAZIRLANMIŞ MADDE VE KONSERVELER 756 671 641 1602.32 1602.39 HOROZ VE TAVUKLARDAN HAZIRLANMIŞ MADDE VE KONSERVELER DİĞER KÜMES HAYVANLARINDAN HAZIRLANMIŞ MADDE VE KONSERVELER 14.961 15.432 12.710 785 872 281 Genel Toplam 624.433 668.013 450.459 Kanatlı sektöründe mevcut pazarlarımız; başta Irak olmak üzere Orta Doğu, Uzak Doğu ve Kafkasları içine alan geniş bir coğrafyaya yayılmış bulunmaktadır. Kümes hayvanları eti ve sakatatı ihracatı gerçekleştirdiğimiz başlıca ülkeler, Irak (% 62), Hong Kong (% 7), Libya (% 6), Suriye (% 4) ve Birleşik Arap Emirlikleri dir (% 3). Tablo 7: Türkiye nin 0207 GTP li Kanatlı Eti İhracatının Ülke ve Yıllara Göre Dağılımı (1000 $) Sıra Ülke Adı 2013 Pay (%) 2014 Pay (%) 2015 Pay (%) 1. IRAK 428.793 70,5 421.377 64,7 272.173 62,3 2. HONG KONG 33.100 5,4 53.418 8,2 31.050 7,1 3. LİBYA 21.630 3,6 21.512 3,3 26.708 6,1 4. SURİYE 21.725 3,6 22.285 3,4 19.330 4,4 5. B.A.E. 3.858 0,6 7.654 1,2 11.228 2,6 6. KONGO DEM. CUM. 9.254 1,5 13.776 2,1 11.042 2,5 7. ANGOLA 7.368 1,2 9.168 1,4 9.044 2,1 8. RUSYA FEDERASYONU 2.807 0,5 23.130 3,6 8.632 2 9. TACİKİSTAN 10.254 1,7 11.336 1,7 8.080 1,8 10. KONGO 8.750 1,4 10.993 1,7 7.213 1,7 Diğerleri 60.387 9,9 56.382 8,7 32.321 7,4 Genel Toplam 607.930 100 651.037 100 436.826 100 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 4
Tablo 8: Kanatlı Eti Konserve Ürünleri İhracatımızın Ülke ve Yıllara Göre Dağılımı (1000 $) Sıra Ülke Adı 2013 Pay (%) 2014 Pay (%) 2015 Pay (%) 1. IRAK 10.700 64,8 10.802 63,6 8.288 60,8 2. KKTC 1.646 10,0 0 0,0 1.403 10,3 3. BAE 742 4,5 616 3,6 933 6,8 4. KUVEYT 305 1,8 492 2,9 633 4,6 5. AZERBAYCAN 1.355 8,2 1.197 7,1 616 4,5 Diğerleri 1.758 10,7 3.867 22,8 1.760 12,9 Genel Toplam 16.503 100 16.975 100 13.633 100 Genel Değerlendirme Türkiye nin kanatlı eti üretimi ve ihracatında istikrarlı bir büyüme için ihracatta yeni pazarlara açılım sağlanmakta ve henüz girilemeyen pazarlar için devlet ve özel sektör tarafından girişimler sürdürülmektedir. Yakın ve çevre ülkeler içerisinde Türkiye, Rusya ve İran ın ardından en büyük üretici olup, anılan ülkeler arasındaki en büyük ihracatçı konumundadır. Bu konumuyla sektörün güçlü alt yapısı, üretimde sahip olduğu yüksek standartlar dikkate alınarak kanatlı eti sektörünün giderek daha da güçleneceği değerlendirilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 5