TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ

Transkript

1 0

2 MEYVE SULARI Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları Ürün Adı GTİP No Portakal Suyu (Dondurulmuş) Diğer Portakal Suları , Greyfurt Suyu , Diğer Turunçgil Suları , Ananas Suyu , Domates Suyu Üzüm Suyu , Elma Suyu , Diğer Meyve /Sebze Suları Karışık Meyve/Sebze Suları Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı TÜRKİYE'DE ÜRETİM Ülkemizde meyve suyu üretimi 1960 lı yılların sonlarında başlamıştır. Yıllar içinde teknolojik gelişmeler yakından takip edilmiş ve ürün çeşitlendirmesine gidilmiştir. İç pazarda özellikle şeftali, vişne, kayısı ve karışık meyve nektarları tüketilmekte iken, ihracatta ağırlıklı olarak elma suları önem kazanmıştır. Ancak son yıllarda değişen eğilimler doğrultusunda iç pazarda elma, nar, domates ve üzüm suyuna ve özellikle % 100 meyve suyuna olan talebin artması bu ürünleri de iç pazarda kayda değer bir konuma getirmiştir. Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) verilerine göre meyve suyuna işlenen meyve miktarı 2007 yılında 737 bin tona çıkmış, 2010 yılında ise 825 bin tona yükselmiştir. Aynı zamanda var olan meyve çeşitlerine ek olarak ayva, havuç (siyah ve sarı) ve çilek de meyve suyuna işlenen meyveler arasında yer almıştır. Meyve suyuna işlenen meyveler arasında elma %46 pay ve 376 bin ton ile ilk sırada gelmekte, söz konusu ürünü %11 pay ve 95 bin ton ile şeftali, %10 pay ve 79 bin ton ile nar, %9 pay ve 73,5 bin ton ile vişne ürünleri takip etmektedir. MEYED verilerine göre toplam meyve konsantresi üretimi 2010 yılında 2006 yılına kıyasla %53 nispetinde artış kaydederek 96 bin tona ulaşmıştır. Toplam konsantre üretimi içerisinde en büyük pay %58 ile elma konsantresine aittir. İkinci sırada %17 ile vişne konsantresi yer almakta olup, %8 lik pay ile nar konsantresi üçüncü sıradadır. Anılan yılda toplam meyve püresi üretimi ise 2006 yılına nazaran %44 oranında yükselerek 122 bin ton seviyesine ulaşmıştır. Toplam meyve püresi üretimi içerisinde en büyük pay %59 ile şeftali püresine aittir. İkinci sırada %24 ile kayısı püresi yer almakta olup, %6 lık pay ile nar konsantresi üçüncü sıradadır. TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ İhracat Türkiye, sahip olduğu ekolojik yapısı ve üretim alanı itibariyle yaş meyve üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden biri konumundadır. Bu durum, Türk meyve suyu sektörü için de önemli avantajlar sağlamaktadır. Türkiye nin meyve suyu ihracatı 1970 yılında 6 ton gibi sembolik bir miktarla başlamış ve 2012 yılı ihracatımız ise 103 bin ton dolar olarak gerçekleşmiştir. Tablo 2. Türkiye nin Ürünler İtibariyle Meyve Suyu İhracatı (Miktar: ton, Değer: 1000 ABD $)

3 GTİP Ürün Adı Miktar Değer Miktar Değer Dondurulmuş Portakal Suyu Portakal Suyu (Brix Değeri 20 den Az) Portakal Suyu (Diğer Hallerde) Greyfurt Suyu (Brix Değeri 20 den Az) Greyfurt Suyu (Diğerleri) Diğer Turunçgil Suları (Brix Değeri 20 den Az) Diğer Turunçgil Suları (Brix Değeri 20 den Çok) Ananas Suyu (Brix Değeri 20 den Az) Ananas Suyu (Diğerleri) Domates Suyu Üzüm Suyu (Brix Değeri 30 dan Az) Üzüm Suyu (Diğerleri) Elma Suyu (Brix Değeri 20 den Az) Elma Suyu (Diğerleri) Diğer Meyve ve Sebze Suları Yaban Mersini Suyu Diğer Meyvaların Suları Karışık Meyve ve Sebze Suları Genel Toplam Kaynak : TÜİK Türkiye nin meyve suyu ihracatında en önemli yeri teşkil eden ürün elma suyudur. Toplam elma suyu ihracatımız 2012 yılında yaklaşık 80 milyon dolar olarak gerçekleşmiş, böylece toplam meyve suyu ihracatına oranı %37 olmuştur. Bahse konu sektörde ülkemizin ihracat kompozisyonuna ülke bağlamında bakıldığında, Avrupa Birliği ülkelerinin ağırlıklı olduğu müşahede edilebilir. Nitekim, Türkiye nin meyve suyu ihracatında ilk sırada 40 milyon dolarla Hollanda gelmektedir. Söz konusu ülkeye yönelik ihracat değer bazında %14 oranında bir artış kaydetmiştir. Diğer taraftan, Polonya ve Litvanya ya gerçekleştirilen değer bazında ihracatta rekor artışlar, sırasıyla %104 ve %268, kaydedilmiştir. Tablo 3. Türkiye nin Ülkeler İtibariyle Meyve Suyu İhracatı (Miktar:Tton, Değer:1000 ABD $) Ülkeler Yıllık Değişim Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer Hollanda ,4% 13,7% Almanya ,4% -18,8% İngiltere ,0% -22,2% ABD ,1% -20,0% İtalya ,7% 47,0% Polonya ,0% 103,7% Avusturya ,7% -13,8% Fransa ,3% -21,7% İsrail ,1% 75,9% Libya ,6% 18,7% Litvanya ,6% 268,1% İspanya ,5% 11,8% Güney Kore ,9% 112,6% Rusya Federasyonu ,3% -38,3% Çek Cumhuriyeti ,3% 141,1% Irak ,5% -1,5% Japonya ,2% 222,9% 1

4 Malezya ,2% 334,1% K.K.T.C ,5% -7,6% Axerbaycan ,2% -15,0% Genel Toplam ,2% -2,7% Kaynak: TÜİK İthalat Türkiye nin meyve suyu ithalatı 2012 yılında ihracata paralel olarak artış göstererek 24 milyon dolara ulaşmıştır. Söz konusu ithalat artışında temel belirleyici unsuru, dondurulmuş portakal suyu ve üzüm suyu ithalatında yaşanan artışlar oluşturmuştur. Tablo 4. Türkiye nin Ürünler İtibariyle Meyve Suyu İthalatı (Miktar: ton, Değer: 1000 ABD $) GTİP Ürün Adı Miktar Değer Miktar Değer Dondurulmuş Portakal Suyu Portakal Suyu (Brixs Değeri 20'den Az) Portakal Suyu (Diğer Hallerde) Diğer Greyfurt Suları Diğer Turunçgil Suyu (Brix Değeri 20'den Fazla) Ananas Suyu (Brix Değeri 20'den Az) Ananas Suyu (Diğerleri) Domates Suyu Üzüm Suyu (Brix Değeri 30'dan Az) Üzüm Suyu (Diğerleri) Elma Suyu (Brix Değeri 20'den Az) Elma Suyu (Diğerleri) Diğer Meyve Ve Sebze Suları Yaban Mersini Suyu Diğer Meyvaların Suları Karışık Meyve Ve Sebze Suları Genel Toplam Kaynak: TÜİK Türkiye ye 2012 yılında toplam 28 ülkeden meyve suyu ithalatı gerçekleştirilmiştir. Brezilya, İsrail, KKTC ve Hollanda ithalatımızda önde gelen ülkelerdir yılında, Güney Afrika dan gerçekleşen ithalat değer bazında %4325 gibi rekor bir oranda artış kaydetmiştir. İthalatta ilk sırada yer almakta olan Brezilya dan ağırlıkla dondurulmuş portakal suları ithal edilmiş, İsrail den ağırlıkla diğer turunçgil suları ve dondurulmuş portakal suyu ithal edilmiştir. Yüksek ithalat artış oranları ile dikkat çeken Güney Afrika dan ise dondurulmamış portakal suyu ithal edilmiştir. 2

5 Tablo 5. Türkiye nin Ülkeler İtibariyle Meyve Suyu İthalatı (Miktar: ton, Değer: 1000 ABD$ ) Ülkeler Yıllık Değişim Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer Brezilya ,2% 44,7% İsrail ,5% -1,6% K.K.T.C ,5% 28,9% Hollanda ,7% -31,6% İran ,0% 177,7% İtalya ,9% -34,7% Almanya ,8% -8,7% A.B.D ,6% 25,1% Çin ,0% -53,1% İspanya ,6% -43,8% Fransa ,2% 0,5% Tayland ,0% 24,6% Yunanistan ,6% -78,1% İrlanda ,9% -45,1% Güney Afrika ,0% 4325,0% Polonya ,0% 89,0% Endonezya ,9% -68,2% Macaristan ,9% -41,9% İngiltere ,6% -28,0% Ukrayna ,1% -9,8% Genel Toplam ,0% -3,7% Kaynak: TÜİK DÜNYA TİCARETİ Dünya İhracatı Dünya meyve suyu ihracatında 2010 yılı itibariyle portakal suları (%38,6) en fazla paya sahiptir. Elma suyu (%16), diğer meyve/sebze suları (%18,9) ve karışık meyve ve sebze suları (%16) dünya ticaretinde öne çıkan meyve suyu çeşitleridir (Tablo 6). Tablo 6. Ürünler İtibariyle Dünya Meyve Suyu ve Konsantresi İhracatı (1000 ABD $) Ürünler Portakal Suyu Elma Suyu Diğer Meyve ve Sebze Suları Karışık Meyve Suyu Üzüm Suyu Ananas Suyu Diğer Turunçgil Suyu Greyfurt Suyu Domates Suyu Dünya Toplamı Kaynak: ITC (International Trade Centre) Trade Map 3

6 Brezilya, Hollanda, ABD, Belçika, Çin ve Almanya dünyadaki önemli ihracatçılardır. Bu ülkeler, değer olarak dünya meyve suyu ihracatının yarısından fazlasını gerçekleştirmektedirler. Brezilya tek başına dünya ihracatı içinde % 15,4 lük paya sahiptir. Brezilya nın ihraç ürünleri arasında başta dondurulmuş portakal suyu olmak üzere diğer portakal suları, diğer meyve/sebze suları ve elma suyu gelmektedir (Tablo 7). Tablo 7. Ülkeler İtibariyle Dünya Meyve Suyu ve Konsantresi İhracatı (1000 ABD $) Ülkeler Brezilya Hollanda ABD Çin Almanya İspanya İtalya Polonya Arjantin Tayland Dünya Toplamı Kaynak: ITC (International Trade Centre) Trade Map Dünya İthalatı ABD, Almanya ve Hollanda dünya ihracatında olduğu kadar ithalatında da önemli bir yere sahiptir. Bu ülkelerin ithalatı daha çok konsantre meyve suları üzerine olmaktadır. ABD ve Almanya dünya ithalatında sırasıyla %12,5 ve %11,4 lük payları ve Hollanda %9,3 lük payı ile en büyük ithalatçı konumundadır. (Tablo 8) Tablo 8. Ülkeler İtibariyle Dünya Meyve Suyu ve Konsantresi İthalatı (1000 ABD $) Ülkeler ABD Almanya Hollanda Fransa İngiltere Belçika Japonya Kanada Rusya Federasyonu Avusturya Dünya Toplamı Kaynak: ITC (International Trade Centre) Trade Map 4

7 5