T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI SERBEST BÖLGELER, YURTDIŞI YATIRIM VE HİZMETLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Mehmet ÇETİK Dış Ticaret Uzmanı 17 Serbest Bölgeler, İthalat Yurtdışı Genel Yatırım Müdürlüğü ve Hizmetler Genel Müdürlüğü
T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Ankara I. Giriş: Sektör Eğilimleri II. Anket Sonuçları III. Genel Değerlendirme
Sektör Eğilimleri Smart Market Report (2013) Σ 62 ülke, 698 mimar, mühendis, yüklenici firma, danışman ve mülk sahibi ile 105 imalatçı ve tedarikçi: - ABD, Avustralya, Almanya, İngiltere ve Norveç: Firmaların ~ %90 ının yeşil sertifikasyon kullanımı. - BAE, Brezilya ile Güney Afrika Cumhuriyeti: - Yeşil bina firma sayısı: 2,3 kat artış (2012-2015) - Proje tipi bazında hedefler: - İngiltere: Firmaların %67 si mevcut binaların yeşile uyarlanması projeleri, - Brezilya: Firmaların %83 ü yeşil ticari projeler (ofis, otel, dükkân), - BAE: Firmaların %73 ü yeni kurumsal yapı projeleri (yeşil okul, hastane ve kamu binaları).
Sektör Eğilimleri Smart Market Report (2013): - Yeşil binaların geleceği, tek tip projelerle sınırlı değil, - Fırsatlar: Ülkeye göre «yeni inşaat» veya «yeşile uyarlama», - Yeşil bina yatırımlarının geri dönüş süresi: ~ 3-10 yıl, - Yeşil binalar «pek maliyetli» değil. Ayrıca; - Rusya: - Rus Yeşil Bina Konseyi (2010) - Uluslararası bir sertifikasyon programına uygun bina sayısı, 2009 yılında «0»; 2012 yılında «50» - S. Arabistan: - Suudi Yeşil Bina Konseyi (2008) - Önümüzdeki birkaç yıl için, ~ 700 bina LEED sertifika adayı, - Yakında gerçekleştirilecek 76 tane yeni yeşil bina projesinin toplam bedeli > 26 milyar $.
Sektör Eğilimleri - Katar: - Ulusal Yeşil Bina Konseyi (2009), - Ulusal «Sürdürülebilirlik Değerlendirme Sistemi», - LEED sertifikasyonunda iddialı, - Örneğin, 2022 yılı FIFA Dünya Kupasına ev sahipliği kapsamında dünyadaki ilk sıfır karbon emisyonlu futbol stadyumunun Katar da inşa edilmesi hedefi. - Sonuç olarak, yeşil bina sektörü, - Ekonomik belirsizliklere rağmen dünyada istikrarlı büyümekte olup, - İş yapma zorunluluğu haline gelmiş, ve - Küresel müteahhitlik pazarında bir niş alanı değil ana akım.
Anket Sonuçları Katılımcı Profili Yapı malzemele Kamu kuruluşu 12,9% 15,1% STK 9,1% Müteahhitlik firması 24,1% TMŞ, Mimarlık 31,5% Üniversite 7,3% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0%
Anket Sonuçları Katılımcıların Çevresel Sorunlara İlgi Düzeyi Çevresel sorunlar ve iklim değişikliği 62,3% Ekonomik büyüme 37,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0%
Anket Sonuçları Yeşil Bina Konusunun Takibinde Başvurulan Kaynaklar Akademik kaynak 33,8% Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 19,9% TürkMMMB TSE 3,2% 8,8% ÇEDBİK 32,4% Dergiler İnternet 54,2% 60,2% (ilgim yok) 1,9% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0%
Evet Hayır Anket Sonuçları Yeşil Bina Konusunda Görevli Personel İstihdam Eden Katılımcı Oranı 51,1% 48,9% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0%
Anket Sonuçları Yeşil Binalardan Beklentiler Çevresel zarar artması Çevresel zarar azalması Cari açığın artması Cari açığın azalması Ekonomik büyüme Ekonomik daralma Enerji tüketimi artışı Enerji tasarrufu artışı Müzakerelerde avantaj 4,8% 3,9% 2,2% 5,6% 38,1% 40,7% 73,2% 67,1% 92,6% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0%
Yeşil Binalardan Sağlanacak Kâr/Zarar Beklentisi Anket Sonuçları Zarar 4,1% Başabaş 18,8% Kâr 77,1% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0%
Anket Sonuçları Yeşil Binalara Yapılan Yatırımların Kâr Olarak Geri Dönüş Süresi Beklentisi > 10 yıl 17,9% 5-10 yıl 46,8% 3-5 yıl 25,2% 1-3 yıl 10,1% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% 50,0%
Anket Sonuçları Yurtiçinde Yeşil Binalarla Bağlantılı Proje Üstlenenler (TMŞ ler, Müteahhitler, Yapı Malzemesi Firmaları) Evet 48,7% Hayır 48,1% (ilgim yok) 3,2% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
Anket Sonuçları Yurtiçinde Yeşil Binalarla Bağlantılı Proje Hedefleyenler (TMŞ ler, Müteahhitler, Yapı Malzemesi Firmaları) Evet 67,7% Hayır 22,8% (ilgim yok) 9,5% -10,0% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0%
Anket Sonuçları Yurtdışında Yeşil Binalarla Bağlantılı Proje Üstlenenler (TMŞ ler, Müteahhitler, Yapı Malzemesi Firmaları) Evet 29,2% Hayır 61,0% (ilgim yok) 9,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0%
Anket Sonuçları Yurtdışında Yeşil Binalarla Bağlantılı Proje Hedefleyenler (TMŞ ler, Müteahhitler, Yapı Malzemesi Firmaları) Evet 47,7% Hayır 38,7% (ilgim yok) 13,5% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0%
Sektörün Yurtdışına Açılımında Öncelikli Stratejiler (En Öncelikli = 5) 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 İdari/teknik personel artırımı 3,5 3,41 Ulusal/uluslararası ortaklıklar kurmak 3,71 Çevre/yeşil bina alanında düzenli yatırım 1,98 Türkiye de şirket birleşmeleri Anket Sonuçları 3,04 Hizmet çeşitliliğini artırmak
Sektörün Bakanlığımızdan Beklediği İlave Destekler 80,0% Anket Sonuçları 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 58,2% 48,6% 66,3% 37% 42% 20,0% 10,0% 0,0% 3,8% İlave desteğe gerek yok 2012/3 no'lu Tebliğ deki mevcut desteklerin artırılması Ulusal yeşil bina belgelerinin yurtdışında tanıtımının desteklenmesi Uluslararası yeşil bina standardizasyon faaliyetlerine katılımın desteklenmesi Yeşil binalara ilişkin akademik yayınlara üyelik bedellerinin desteklenmesi Üniversite personelimizce yeşil binalar hakkında yayımlanan makalelere ödül
Anket Sonuçları Bakanlığımızın Mevcut Desteklerinden Artırılması Beklenenler (En Öncelikli = 10) 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 6,30 6,26 5,08 5,39 5,24 5,63 5,76 5,80 5,75 5,18
Anket Sonuçları Diğer Kamu Kuruluşlarından Beklenen Destek Kalemleri (En Öncelikli = 5) 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 4,13 4,10 4,04 3,92 4,02 3,41 3,78 3,95 4,02 3,61 3,15 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 a b c ç d e f g ğ h ı
Anket Sonuçları Diğer Kamu Kuruluşlarından Beklenen Destek Kalemleri (En Öncelikli = 5) En öncelikli desteklenmesi beklenenler: a; Yeşil yapı malzemelerinin üretiminin/ihracatının desteklenmesi b; Düşük faizli eko-krediler sağlanması c; Yeşil kamu alımlarının/ihalelerinin arttırılması ç; Firmaların, sertifikasyon maliyetlerinin desteklenmesi d; Bina ölçeğinde ulusal sertifikasyon sisteminin kurulması g; Yeşil kentler kurulması ğ; Kent ölçeğinde "ekolojik yerleşme standardı" hazırlanması Öncelikli desteklenmesi beklenenler: (f, h) f; Kentsel dönüşüm h; "Tek tip" proje yapımını engelleyecek tedbirlerin alınması Öncelikli olarak görülmeyenler: (e, ı) e; Müteahhitlik şirketlerinin, faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkileri internet sitesinde beyanı ı; Şirketlerin "corporate/chief sustainability officer" görevlendirmesi
Anket Sonuçları Yeşil Binaların Müteahhitler/Teknik Müşavirler İşbirliğine Etkisi Müteahhitler, iç müşavirlik birimi kuracak 14,8% Mevcut işbirliği azalacak 1,4% Mevcut işbirliği korunacak Daha çok işbirliği yapılacak 5,7% 74,6% (ilgim yok) 3,3% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0%
Genel Değerlendirme-1 - «Kâr beklentisi» önemli bir gerekçe: 4 katılımcıdan 3 ü, yeşil bina yatırımlarından kâr beklemektedir. - Kâr beklentisini artıran önemli faktörler: «Pazarlama harcamaları» ve «tecrübe». - Yeşil bina sektörünün gelişiminde «yurtiçi piyasa» öncelikli. - Yeşil binaların yurtiçi piyasadaki payının giderek daha da artacağı açık: Müteahhitlerin %71,43 ü yeşil binalarla bağlantılı bir proje hedeflemektedir. (TMŞ lerin %67,12 si, malzemecilerin %62,07 si) - Sektör, henüz «iç piyasada» olduğu kadar «dış piyasada» proje üstlenememektedir. - Öncelikle yurtiçi yeşil bina piyasasının olgunlaşmasıyla sektörde «tecrübe» edinen firmalarımızın «tanıtım desteğimiz» katkısıyla yurtdışına daha kuvvetli açılabileceği düşünülmektedir.
Genel Değerlendirme-2 - TMŞ lerin %38,9 u, yurtdışına açılımda öncü. (Malzemeciler %25; müteahhitler %18,5) - Ancak, yurtdışı için en istekliler: TMŞ ler ve müteahhitler. - Malzemeciler, yurtdışı piyasalarda en az iddialı grup: - İMSAD: Sürdürülebilirlikte bakış açış «lokal odaklı» - Sektörün teknolojik ürünlerde rekabet gücü (?) - Yeşil binalarda hedef: Afrika ve Ortadoğu bölgeleri ile Rusya ve S. Arabistan. Hedef ülkeler, geleneksel pazarlarımızla örtüşmektedir. - Bakanlığımızdan en çok talep edilen «yeni» destek: Yeşil binalara ilişkin standardizasyon faaliyetlerine katılımın desteklenmesi. - Reel sektör için, 2012/3 sayılı Tebliğ deki desteklerden - yurtdışı fuarlara katılım, - yurtdışı eğitim, - teknoloji-standart alımı ve - fizibilite etüdü/nazım planı destekleri, hemen hemen eş düzeyde öncelikli.
Genel Değerlendirme-3 - Ulusal yeşil bina sertifikasyon sistemlerinin yurtdışında tanıtımının desteklenmesi, katılımcıların ~ %50 sinin talep ettiği en öncelikli 3. kalemdir. - «Yeşil malzeme üretiminin/ihracatının desteklenmesi», «ekokrediler sağlanması», «yeşil kamu alımlarının arttırılması» reel sektör tarafından en öncelikli (hemen hemen eş düzeyde) ilk 3 kalem olarak görülmektedir. - Yeşil bina sektörüne ilişkin olarak kamunun düzenlemesi veya desteklemesi beklenen unsurların sayıca fazla olması, bu nedenle sektörün talep ettiği destekleri «önceliklendirememe» durumu. Genel olarak, kamu kuruluşlarından talep edilen hususlar, daha çok iç piyasaya dönüktür.
T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Teşekkürler
T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI