Basın Bülteni 26 Haziran 2013 YASED, UNCTAD 2013 Dünya Yatırım Raporu nu açıkladı Türkiye, 2012 yılında dünyada uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükseldi 2012 yılında dünyada yüzde 18 gerileyerek 1,35 trilyon dolara düşen uluslararası doğrudan yatırımların, 2013 yılında tekrar yükselişe geçerek kriz öncesi ortalamayı yakalaması ve 1,45 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye, dünyada 2012 yılında en fazla uluslararası doğrudan yatırım çeken ülkeler arasında 2 basamak yükselerek 24 üncü ülke olurken, gelişmekte olan ülkeler arasında 14 üncü, Batı Asya bölgesinde ise 1 inci sırada yer aldı. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) tarafından hazırlanan ve tüm dünyada eşzamanlı olarak duyurulan 2013 Dünya Yatırım Raporu açıklandı. Raporu Türkiye de geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) açıkladı. 2013 UNCTAD Dünya Yatırım Raporu na göre dünyada uluslararası doğrudan yatırımlar (UDY) 2012 yılında yüzde 18 düşerek, 1,35 trilyon dolara indi. Türkiye de uluslararası doğrudan yatırımlar ise 2012 yılında yüzde 23 gerileyerek 12,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2012 de Türkiye de uluslararası doğrudan yatırımlardaki düşüşün dünya ortalamasının üzerinde 1
olmasına rağmen, Türkiye uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükselerek 26. sıradan 24. sıraya yükselme başarısını gösterdi. 2012 yılında dünyada en çok uluslararası doğrudan yatırım çeken ülke 167,6 milyar dolar ile yine ABD olurken, Çin 121,1 milyar dolar ile ikinci, Hong Kong ise 74,6 milyar dolar ile üçüncü sırada yer aldı. Türkiye UDY sıralamasında gelişmekte olan ülkeler arasında ise bir sıra gerileyerek 14. sırada yer aldı. Çin, Hong Kong, Brezilya, Singapur, İng. Virgin Adaları, Rusya, Şili, Hindistan, Endonezya, Kolombiya, Kazakistan, Meksika ve Arjantin en çok UDY çeken gelişmekte olan ülkeler oldu. UDY ların son yıllarda yine Avrupa da yaşanan kriz sebebiyle Avrupa Birliği ülkelerinden Güney ve Doğu Asya ya doğru kaydığı belirtilen rapora göre, Türkiye 2012 yılında yüzde 23 lük düşüşe rağmen, Batı Asya bölgesinde son 6 yıldır en çok UDY çeken Suudi Arabistan ı geride bırakarak birinci oldu. 2012 yılında Türkiye nin dünya genelindeki uluslararası doğrudan yatırımlardan aldığı pay ise yüzde 0,9 olurken (2011 yılında yüzde 1), 169 gelişmekte olan ülke toplamında ise payı yüzde 1,6 oldu. (2011 yılında yüzde 2) Orta vadede ivme kazanması bekleniyor Küresel UDY lardaki düşüşte Avrupa Bölgesi ndeki borç krizi ve durgunluğun etkili olduğu belirtilen raporda, orta vadede ise beklentilerin iyimser olduğu bildirildi. UDY ların 2013 yılı için 1,45 trilyon dolar, 2014 yılı için 1,6 trilyon dolar ve 2015 yılı için ise 1,8 trilyon dolar olması bekleniyor. UDY girişlerinde gelişmekte olan ülkelerin payı ilk defa 2010 yılında yüzde 50 nin üzerine çıkmış, 2011 yılında da bu durum yüzde 50,9 ile korunmuştu. 2012 yılında ise gelişmekte olan ülkeler yüzde 58,5 pay ile farkı daha da açtı. Bu durum özellikle kriz sonrası, AB ve ABD de yaşanan olumsuz ekonomik gelişmelerle, sermayenin gelişmekte olan ülkelere doğru kaydığının ve bu ülke ekonomilerinin global konjonktürde giderek önem kazandığına işaret etmekte. 2012 yılında, en fazla uluslararası doğrudan yatırım yapan ülkeler liginde ise ABD yine birinci sırayı aldı. ABD yi Japonya ve İngiltere izlerken, gelişmiş ülkeler kaynaklı yatırımlar dünyada toplam uluslararası doğrudan yatırımların yüzde 65 ini oluşturdu. Türkiye ise 2011 yılında 2,5 milyar dolarlık dış yatırımı ile 43. sırada iken, 2012 yılında 4,1 milyar dolarlık dış yatırım ile 7 basamak birden yükselerek 36. sıraya yükseldi ve yatırımcı ülke olarak da dikkat çekti. Uluslararası doğrudan yatırım stoğu 22,8 trilyon dolar 2012 yılı itibari ile dünyada toplam uluslararası doğrudan yatırım stoğu 22,8 trilyon dolar olarak gerçekleşirken, ABD, İngiltere ve Hong Kong en fazla uluslararası doğrudan yatırım stoğuna sahip ülke konumundalar. 2
Gelişmekte olan ülkeler arasında ise Hong Kong, Çin, Brezilya, Singapur, Rusya ve Meksika en fazla stoğa sahip ülkeler olurken, Türkiye 2012 yılında 181 milyar dolar değerinde stok rakamı ile 31. sıradan 28. sıraya yükseldi ve uluslararası doğrudan yatırım stoğu GSYİH nın yüzde 23 üne ulaştı. Türkiye, 2000 yılında yatırım stoğu sıralamasında 45. sırada yer alıyordu. Birleşme ve satın almalar 2012 de 308 milyar dolara geriledi Dünyada uluslararası birleşme ve satın alma işlemlerinin toplam değeri ise, 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 45 düşerek 308 milyar dolara düştü. Raporun 2013 yılı alt başlığı: Küresel Değer Zincirleri Her yıl farklı bir konuya odaklanan raporun 2013 yılı alt başlığı küresel değer zincirlerinin dünya ticaretinde artan rolüne odaklanıyor. Küresel ticarete konu malların yüzde 80 i küresel değer zincirlerinde üretiliyor. Bu veri, gelişmekte olan ülkelere daha fazla değer yaratmak için fırsatlar sunuyor. Raporda, küresel değer zincirlerinin kalkınmaya büyük katkısı olabileceğine ancak bu katkının otomatik olmadığına dikkat çekerek, ülkelerin kendi özel durumları ve kaynakları doğrultusunda yatırım ve ticaret politikaları arasında sinerji sağlamasını, kalkınmaya yönelik bölgesel işbirliği yapmasını tavsiye ediyor. Tablo 1 Dünyada En Fazla UDY Çeken Ülkeler (İlk 20) Türkiye 2012 yılında UDY liginde dünyada 24 ncü sırada yer aldı Ülke 2012 UDY Miktarı (milyar $) 1 ABD 167,6 2 Çin 121,1 3 Hong Kong 74,6 4 Brezilya 65,3 5 İng. Virgin Adaları 64,9 6 İngiltere 62,4 7 Avustralya 57 8 Singapur 56,7 9 Rusya 51,4 10 Kanada 45,4 11 Şili 30,3 12 İrlanda 29,3 13 Lüksemburg 27,9 14 İspanya 27,8 15 Hindistan 25,5 16 Fransa 25,1 17 Endonezya 19,9 18 Kolombiya 15,8 3
19 Kazakistan 14 20 İsveç 13,7 24 TÜRKİYE 12,4 Tablo 2 Gelişmekte Olan Ülkeler Arasında En Fazla UDY Çeken Ülkeler (İlk 20) Gelişmekte olan ülkeler arasında Çin 2012 yılında en fazla uluslararası doğrudan yatırım çeken ülke konumunda; Türkiye 14. sırada 2012 2011 Ülke 2012 UDY miktarı (milyar $) 1 1 Çin 121,1 2 2 Hong Kong 74,6 3 3 Brezilya 65,3 4 4 İng. Virjin Adaları 64,9 5 5 Singapur 56,7 6 6 Rusya Fed. 51,4 7 8 Şili 30,3 8 7 Hindistan 25,5 9 11 Endonezya 19,9 10 15 Kolombiya 15,8 11 14 Kazakistan 14,0 12 9 Meksika 12,7 13 18 Arjantin 12,6 14 13 TÜRKİYE 12,4 15 20 Peru 12,2 16 12 S. Arabistan 12,2 17 16 Malezya 10,1 18 17 Kore 9,9 19 22 BAE 9,6 20 21 Tayland 8,6 4
Tablo 3 Batı Asya Bölgesinde En Fazla UDY Çeken Ülkeler (İlk 5) Türkiye ilk kez Batı Asya Bölgesi nde en fazla uluslararası doğrudan yatırım çeken ülke oldu YASED hakkında: 1980 yılında kurulan YASED Uluslararası Yatırımcılar Derneği, üyeleri Türkiye de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirketlerden oluşan ve kar amacı gütmeyen özel bir sivil toplum kuruluşu olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Haziran 2013 itibariyle, çok çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 223 kurumsal üyesi bulunmaktadır. Bilgi için: Furkan Alp / Ünite İletişim (212) 272 93 13 furkan.alp@unite.com.tr; www.unite.com.tr 5