Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık

Transkript

1 Ekonomide Değişim ÇözümOrtaklığı Platformu

2 Temel göstergelerde neler değişti?

3 Ortalama Büyüme, % Milli gelir hesaplama yönteminde revizyon Ekonomik Büyüme Oranları % Kaynak: TUİK, Türkiye Metodoloji Değişikleri ESA-2010 (Avrupa Hesaplar Sistemi, Eurostat) SNA-2008 (Ulusal Hesaplar Sistemi, United Nations) (Örn. Ar-ge ve Askeri silah artık harcama yerine yatırım olarak değerlendiriliyor) Kaynak Değişiklikleri Gelir İdaresi Başkanlığı veri ağırlığının artırılması Küçük işletmelerin de veri setine dahil edilmesi Yıllardır beklenen veri: İl bazında GSYİH 3

4 GSYİH düzeyi ve büyümede belirgin revizyon Kişi Başına GSYİH ($) 14,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2, Ortalama Değişim: %7 Temel ekonomik büyüklükler de değişti: örn. cari açık/milli gelir artık %4 ün altında Orta vadeli program tahminleri de değişecektir Kaynak: TUİK, Türkiye Milli Gelir Değişim (Ortalama) Düzey Maksimum etki Büyüme (yüzde puan) EU (ESA İstatistiki) %3.4 %9.5 (Kıbrıs) +/ OECD (SNA İstatistiki) %3.8 %7.8 (Kore) +/ /-0.3 Turkey (ESA SNA İstatistiki) %7 % Kaynak: Eurostat, OECD, TUİK, Türkiye Maksimum Etki 4

5 2009 dan bu yana ilk kez negatif büyüme 15 Temmuz başarısız darbe girişimi ve güvenlik riskleri Hizmetler, tarım ve sanayide belirgin düşüş İnşaat ve gayrimenkulde büyüme Özel tüketim ve yatırımlarda düşüş Kamu harcamaları itici güç oldu Çeyrek %-1.8 Ekonomik Büyüme Oranları (%) Ticaret dinamiklerinde bozulmanın etkileri -20 Kaynak: TUİK, Türkiye 5

6 Enflasyon neden düşmüyor? Yıllık TÜFE (%) 10.0% 9.0% 8.0% 7.0% 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% 8.8% 8.4% 6.2% 7.4% 8.2% 8.8% Son 10 yıl ortalama: % Ortalama Ortalama TCMB Tahminleri 7.0% 7.5% 6.5% 5.0% Kas T 2017T 2018T 1. TL de değer kaybı 2. Vergi zamları 3. Gıda fiyatları 4. Yurt İçi Talep Hedefe ne zaman ulaşılır? Kaynak: TUİK, Türkiye 6

7 Gelişmekte olan ülke para birimlerinin dolara karşı seyri Yılbaşından beri değişim (%) Rusya Brezilya Güney Afrika Şili Kolombiya Endonezya Tayvan Tayland Peru G. Kore Hong Kong Romanya Hindistan Bulgaristan Çekya Malezya Filipinler Çin Polonya Meksika Türkiye Arjantin TL yılbaşından bu yana %16 değer kaybetti 15 Temmuz dan bugüne değişim (%) Güney Afrika Rusya Tayvan Şili Hong Kong Hindistan Endonezya Brezilya Kolombiya Tayland Çin Peru Çekya Polonya Bulgaristan Romanya Singapur Filipinler Arjantin Meksika Malezya Türkiye Kaynak: Bloomberg Amerikan Seçimlerinden bugüne değişim (%) Rusya Hong Kong Şili Kolombiya Tayvan Peru Hindistan Endonezya Çin Tayland Filipinler Güney Afrika Romanya Bulgaristan Çekya Brezilya Malezya Polonya Arjantin Macaristan Türkiye Meksika

8 Gelişmiş ülkelerde faizler yükseliyor 10 yıllık DİBS faizleri, % Kaynak: TCMB, Bloomberg 8

9 Milyar $ Milyar $ Döviz Tevdiat Hesaplarının (DTH) Seyri Yurtiçi Yerleşik DTH hesapları ve USDTL Yurtiçi Yerleşik USD/TL Yurtdışı Yerleşik DTH Hesapları ve USDTL Hisse Yurtdışı Senedi Yerleşik + Borçlanma Aracı USD/TL Kaynak: TUİK, Türkiye Kaynak: TUİK, Türkiye Son 1 aylık süreçte TL deki değer kaybına rağmen gerek gerçek kişi gerekse tüzel kişilerin bankalardaki YP mevduatı artıyor Yurtdışı yerleşiklerin YP mevduatında ise düşüş gözüküyor 9

10 Milyar $ Yabancı yatırımcılar, Türk varlıklarını satıyor Yurtdışı Yerleşik Menkul Kıymetler ve USDTL Hisse Senedi + Borçlanma Aracı USD/TL Yabancıların hisse senedi ve borçlanma aracı satışları Yılbaşından beri 11 milyar $ Son 1 ayda 14 milyar $ Kaynak: TUİK, Türkiye 10

11 Kazakitan Macaristan Romanya G. Afrika Ukrayna Hırvatistan Hindistan Arjantin Meksika Polonya Endonezya Filipinler BAE S. Arabistan Şili Rusta Kolombiya Brezilya Türkiye Malezya Tayland China, Mainland Kur artışı neden riskli? Özel Sektör Dış Borcu / GSYİH Finansal Olmayan Kuruluşlar Dış Borç/GSYİH Değişim 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 33% 35% 22% 24% 24% 27% 30% 28% 25% 26% 24% 16% 17% arası değişim arası değişim Kaynak: TCMB, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Kaynak: IMF, Türkiye Dış Borç Pay Kısa Uzun Bankalar 140 milyar $ 47% 36% 64% Bankadışı Finansal Kuruluşlar Finansal Olmayan Kuruluşlar 22 milyar $ 7% 12% 88% 137 milyar $ 46% 28% 72% Toplam 299 milyar $ 100% 30% 70% Özel sektörün dış borcu (2015 sonu itibarıyla) son 10 yılda 100% ün üzerinde artarken, Türkiye nin toplam dış borcu içerisindeki payı 50% den %71 e yükseldi. 11

12 Milyar $ Milyar $ Jan-14 Mar-14 May-14 Jul-14 Sep-14 Nov-14 Jan-15 Mar-15 May-15 Jul-15 Sep-15 Nov-15 Jan-16 Mar-16 May-16 Jul-16 Sep-16 Finansal Olmayan Kuruluşların Açık Pozisyonu Reel Sektörün Kısa Vadeli Net Yabancı Para Pozisyonu Reel Sektörün Uzun Vadeli Net Yabancı Para Pozisyonu Kaynak: TCMB, Türkiye YP yükümlülüklerin yalnızca %17 si 1 yıla kadar -250 Kaynak: TCMB, Türkiye 12

13 Ocak 11 Mayıs 11 Eylül 11 Ocak 12 Mayıs 12 Eylül 12 Ocak 13 Mayıs 13 Eylül 13 Ocak 14 Mayıs 14 Eylül 14 Ocak 15 Mayıs 15 Eylül 15 Ocak 16 Mayıs 16 Eylül 16 Faizlerde durum % Interest Faiz koridoru Rate Corridor Benchmark Gösterge bileşik Bond(composite) faiz Policy Politika Ratefaizi 0 Kaynak: TCMB, Borsa İstanbul, Türkiye 13

14 Ocak 10 Nisan 10 Temmuz 10 Ekim 10 Ocak 11 Nisan 11 Temmuz 11 Ekim 11 Ocak 12 Nisan 12 Temmuz 12 Ekim 12 Ocak 13 Nisan 13 Temmuz 13 Ekim 13 Ocak 14 Nisan 14 Temmuz 14 Ekim 14 Ocak 15 Nisan 15 Temmuz 15 Ekim 15 Ocak 16 Nisan 16 Temmuz 16 Ekim 16 Ödemeler dengesi: Turizm gelirlerinde sert düşüş 27 Turizm Gelirleri ve Cari Açık (milyar $, yıllıklandırılmış) Tourism Turizm Revenues Gelirleri CAD Cari Açık Petrol fiyatları, kısa vadede risk oluşturacak seviyelere ulaşır mı? Kaynak: TCMB, Türkiye 14

15 Güçlü bütçeden önümüzdeki dönem fedakarlık Bütçe Açığı / GSYİH 0% -1% -2% -3% -4% -5% -6% T 2017T 2018T 2019T Maastricht Kriteri, -3% Target Hedef Realization Gerçekleşme Kaynak: TUİK, Maliye Bakanlığı, Orta Vadeli Program, Türkiye Orta vadeli program: Yatırımlar kanalıyla büyümeye öncelik Ekonomi Koordinasyon Kurulu: Teşvikler 15

16 2017 de gündemde neler olacak?

17 Yerel Gündem Politik Ajanda Anayasa Değişikliği & Referandum, AB ile İlişkiler Türkiye Varlık Fonu Bireysel Emeklilikte Otomatik Katılım Jeopolitik Gelişmeler Yapısal Reformlar Teşvikler 17

18 Küresel Gündem Petrol fiyatları Gelişmekte olan ülkeler Almanya da Seçimler Trump sonrası ABD ekonomisi Fransa da Seçimler İtalya Bankacılık Sektörü Brexit 18

19 Özetle

20 Sorularınız? Başar Yıldırım Türkiye Baş Ekonomist +90 (212)