ORTA GERİLİM ANAHTARLAMA BİLEŞENLERİ v.01 2015 www.ulusoyelektrik.com.tr
İÇİNDEKİLER ULUSOY ELEKTRİK HAKKINDA...1 1.LBS SERİSİ YÜK AYIRICI...2 1.1 TEKNİK BİLGİLER...3 1.2 TEKNİK ÇİZİMLER...4 2.USFB SERİSİ -SF6 GAZLI KESİCİ...5 2.1 TEKNİK BİLGİLER...7 2.2 TEKNİK ÇİZİMLER...8 3.RVU SERİSİ VAKUM DEVRE KESİCİ...10 3.1 TEKNİK BİLGİLER...11 3.2 TEKNİK ÇİZİMLER...12 4.HÜCRE EKİPMANLARI...14 4.1 KAPASİTİF MESNET İZOLATÖRLERİ...14 4.2 MESNET İZOLATÖRLER...15 4.3 KOVAN İZOLATÖRLER...16 4.4 TOPRAK BIÇAĞI...17 4.5 LED AYDINLATMALI GERİLİM GÖSTERGESİ...18 4.6 SİGORTA TRİP MEKANİZMASI...18 4.7 SİNYAL GÖSTERGELİ ARIZA İHBAR BLOĞU...20 4.8 MEKANİZMA YAY KURMA KOLU...20 4.9 ROGOWSKİ BOBİNİ AKIM SENSÖRÜ...21 4.10 TOPRAK AYIRICISI KİLİTLEME ÜNİTESİ...23
www.ulusoyelektrik.com.tr 1 ULUSOY ELEKTRİK HAKKINDA Ulusoy Elektrik endüstriyel hayatına, elektrik enerjisinin iletiminde ve dağıtımında kullanılan ekipmanları üretmek üzere 1985 yılında bir mühendislik şirketi olarak başladı. Orta gerilim elektrik dağıtım şebekeleri ve endüstriyel tesisler için sunduğu ideal çözümler ile Ulusoy Elektrik, Türk elektromekanik endüstrisinin önde gelen oyuncularından biri oldu. Süreç içerisinde Türkiye pazarındaki yapılanmasını tamamladı ve uluslararası pazara hizmet vermeye başladı. 30 yılda gelinen noktada ulusal ve uluslararası platformda geniş ve kaliteli ürün gamı, sektörel yenilikler ve nitelikli hizmet anlayışı ile pek çok başarılı projeye imzasını attı. Gerçekleştirdiği büyük projeler, üretim kapasitesi ve endüstriyel başarısı ile her yıl İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde 2013 yılında 393. sırada yerini aldı. 50 den fazla ülkeye yapılan ihracat potansiyeli ile Türkiye İhracatçılar Meclisi nin (TİM) açıkladığı Türkiye nin En Büyük İlk 1000 İhracatçı Firması listesinde 2013 yılında 205. sırada yer aldı. 2015 yılı itibariyle Ulusoy Elektrik, Ankara 1. Organize Sanayi Bölgesi nde 26.000 m² si kapalı alanda son teknoloji ekipmanla donatılmış üretim tesislerinde faaliyetine devam ediyor. Şirket Ankara-Temelli Organize Sanayi Bölgesi nde faaliyete geçirdiği 30.000 m 2 lik kapalı alana sahip yeni fabrikasında 2015 yılı itibariyle dağıtım trafosu üretimine başladı. Toplamda 56.000 m 2 üretim alanına sahip olan Ulusoy Elektrik Türkiye ekonomisinin gücüne güç katmaya devam ediyor.
1.LBS SERİSİ YÜK AYIRICI LBS Serisi Yük Ayırıcısı kontakları SF6 gazı ile dolu epoksi reçine gövde içerisindedir. Piyasada bulunan diğer yük ayırıcılardan farklı olarak, LBS Serisi Yük Ayırıcısı, kesici mekanizması ile benzer olarak dikey eksende çalışır. Üç kutup ve iki pozisyona sahip olan yük ayırıcı normal çalışma koşullarında 20 yıl boyunca gaz dolumu ve onarım gerektirmez. SF6 gazlı gövde içinde kısa devre oluştuğu anda toprak bıçağı hızlıca kapanır. Yük altında yapılabilecek hatalı manevralar mekanik ve elektriksel kilitlerle önlenmiştir. Yük ayırıcı kalın bakır kontaklara sahiptir. Bu yüzden yük altında açma ve kapama yapabilir. Ayırıcı ve yük ayırıcı arasındaki tek fark kontak tipleridir. LBS Serisi Yük Ayırıcıları sadece hücre kapısı kapalı ve toprak bıçağı açık olduğu durumda kapatılabilir. Talep edildiği takdirde Ulusoy Elektrik anahtarlama elemanlarının metal tasarımları CAD formatında verilebilir. Şekil 1 LBS Serisi Yük Ayırıcı Şekil 2 LBS Serisi Yük Ayırıcı
1.1 Teknik Bilgiler Tip LBS-24 LBS-36 Nominal Gerilim 12/24 kv 36 kv Yıldırım Darbe Dayanım Gerilimi 75/125 kv 170 kv Ayırma Aralığı 85/145 kv 195 kv Şebeke Frekanslı Dayanım Gerilimi (1 dk.) 28/50 kv 70 kv Ayırma Aralığı 32/60 kv 80 kv Nominal Frekans 50-60 Hz 50-60 Hz Nominal Akım 630-1250 A * 630-1250 A * Nominal Kısa Devre Akımı (1 sn.) 16-20 ka 16-20 ka www.ulusoyelektrik.com.tr Tepe Kısa Devre Akımı 40-50 ka 40-50 ka 3 Mekanik Dayanım Sınıfı M1 M1 Elektriksel Dayanım Sınıfı E3 E3 Koruma Sınıfı IP68 IP68 İzolasyon SF6 SF6 Gaz Basıncı 0.5 bar 0.5 bar *630 A :Yük Ayırıcı ve Normal (adi) Ayırıcı *1250 A : Sadece Normal (adi) Ayırıcı
1.2 Teknik Çizimler 24kV LBS Serisi Yük Ayırıcı 518 Şekil 3 24kV LBS Serisi Yük Ayırıcı Yandan Görünüş 1044 132 61 200 222 222 200 340 Şekil 4 24kV LBS Serisi Yük Ayırıcı Üstten Görünüş 498 439 Şekil 5 24kV LBS Serisi Yük Ayırıcı Serisi Yük Ayırıcı Önden Görünüş
36kV LBS Serisi Yük Ayırıcı Şekil 6 36kV LBS Serisi Yük Ayırıcı Yandan Görünüş 1545 156 69 277,8 350 350 251 www.ulusoyelektrik.com.tr Şekil 7 36kV LBS Serisi Yük Ayırıcı Üstten Görünüş 669 5 311 350 626 Şekil 8 36kV LBS Serisi Yük Ayırıcı Önden Görünüş
2.USFB SERİSİ -SF 6 GAZLI KESİCİ USFB Serisi Devre Kesicileri üç kutuplu yapıdadır. Sabit ve hareketli kontaklar içeren kutuplar içerisinde ark söndürme işlemi gerçekleşir. Kesici mekanizması yay üzerinde enerji depolanıp boşalması mantığıyla çalışır. Mekanizma motorla veya kurma kolu ile kurulabilir. Şekil 9 SF6 Gazlı Kesici Şekil 10 SF6 Gazlı Kesici
2.1 Teknik Bilgiler Tip USFB 24R USFB 36R Nominal Gerilim 24 kv 36 kv Yıldırım Darbe Dayanım Gerilimi 125 kv 170 kv Şebeke Frekansı Dayanım Gerilimi (1 dk.) 50 kv 70 kv Nominal Frekans 50-60Hz 50-60Hz Nominal Akım 630 A - 1250 A 630 A - 1250 A Nominal Kısa Devre Akımı (3 sn) 16-20 ka 16-20 ka Nominal Kısa Devre Akımı Tepe Değeri 40-50 ka 40-50 ka Mekanik Dayanım Sınıfı M2 M2 www.ulusoyelektrik.com.tr Elektriksel Dayanım Sınıfı E2 E2 7 Kesme Ortamı SF6 SF6 Gaz Basıncı 1.6 bar - 2.0 bar 1.6 bar - 2.0 bar
2.2 Teknik Çizimler 24kV SF6 Gazlı Kesici 195 220 220 479 554 Şekil 11 24kV 630A SF6 Gazlı Kesici Yandan Görünüş 194 Şekil 12 24kV 630A SF6 Gazlı Kesici Üstten Görünüş 373 835 80 265 339 250 903 1117 232 Şekil 13 24kV 630A SF6 Gazlı Kesici Önden Görünüş
36kV SF6 Gazlı Kesici 165 350 350 563 Şekil 14 36kV 630A SF6 Gazlı Kesici Yandan Görünüş 194 383 80 250 128 128 1431 1223 Şekil 15 36kV 630A SF6 Gazlı Kesici Üstten Görünüş www.ulusoyelektrik.com.tr 9 850 554 339 232 373 Şekil 16 36kV 630A SF6 Gazlı Kesici Önden Görünüş
3.RVU SERİSİ VAKUM DEVRE KESİCİ Ulusoy Elektrik tarafından geliştirilen RVU Serisi Yandan Mekanizmalı Vakum Kesiciler 12-24kV anma gerilimine sahip sistemler için tasarlanmıştır. Hava yalıtımlı hücreler, endüstriyel işletmeler, maden işletmeleri, elektrik üretim-dağıtım tesisleri gibi yerlerde kontrol ve koruma amaçlı olarak kullanılır. RVU serisi IEC 62271-100 standardına uygun olarak üretilmiştir. Kısa devre tip testleri Hollanda da bulunan KEMA Yüksek Gerilim Laboratuvarı nda gerçekleştirilmiştir. Embedded kutuplar içerisinde bulunan vakum kontakların yüzeylerinde ark esnasında açığa çıkan ısıdan dolayı buharlaşma meydana gelir. Ark sönümlendikten sonra vakum içerisinde bulunan metal buharı kontak yüzeylerinde yoğunlaşır. Kontaklar düşük dirence ve yüksek kısa devre kesme kapasitesine sahiptir. Bu özellikler uzun süreli çalışmada güç tüketimi ve sıcaklık artış miktarını azaltır. Şekil 17 RVU Serisi Vakumlu Kesici Şekil 18 RVU Serisi Vakumlu Kesici
3.1 Teknik Bilgiler TİP R-VU 12 R-VU 24 Anma Gerilimi 12kV 24kV Şebeke Frekanslı Dayanım Gerilimi 28kV (1dk) 50kV (1dk) Yıldırım Darbe Dayanım Gerilimi 75kV tepe 125kV tepe Anma Akımı 1250A Nominal Kısa Devre Akımı (Isc) (Süre) 25kA(3sn) Anma Çalışma Dizini O-0.3sn-CO-3dk-CO Kutup Tipi Embedded Maksimum DC Bileşen %40 Boşta Kablo Anma Kesme Akımı 31,5A www.ulusoyelektrik.com.tr Sistem Nötrü Nötr topraklı veya nötr topraksız sistem 11 Faz Uyuşmazlığında Açma Akımı 6,25kA Motor Gerilimi 24-48-110-220VDC,220VAC Bobin Gerilimi 24-48-110-220VDC,220VAC Mekanik Sınıf M2 Çalışma Sıcaklığı min: -25 C max: +50
3.2 Teknik Çizimler 260 222 222 269 Şekil 19 12-24kV 1250A Yandan Görünüş 739 839 1107 Şekil 20 12-24kV 1250A Vakum Kesici Üstten Görünüş 213 218 359 399 258 324 205 30 796 310 30 264 407 431 Şekil 21 12-24kV 1250A Vakum Kesici Önden Görünüş
Şekil 22 Kesici montajı USFB Serisi SF6 Gazlı Kesiciler ve RVU Serisi Vakum Kesiciler kızaklı yapıları sayesinde kolayca monte edilebilir. www.ulusoyelektrik.com.tr 13
4.HÜCRE EKİPMANLARI 4.1 Kapasitif Mesnet İzolatörleri Kapasitif mesnet izolatörleri hat üzerindeki enerji varlığını tespit etmek için kullanılır. İzolatörler epoksi reçineden üretilmiştir. Ölçüler ve mekanik gereksinimler DIN 48136 ve IEC 60273 standartlarına uygundur. Ulusoy Elektrik bünyesinde üretilen bütün izolatörlere kısmi deşarj testi uygulanmıştır. Şekil 23 Kapasitif Mesnet İzolatörleri Şekil 24 Kapasitif Mesnet İzolatörleri
4.2 Mesnet İzolatörler Mesnet izolatörleri baralar ve anahtarlama elemanları arasında izolasyon sağlamak için kullanılır. Ölçüler ve mekanik gereksinimler DIN 48136 ve IEC 60273 standartlarına uygundur. Ulusoy Elektrik bünyesinde üretilen bütün izolatörlere kısmi deşarj testi uygulanmıştır. www.ulusoyelektrik.com.tr Şekil 25 Mesnet İzolatörler Şebeke Frekans Dayanım Testi, Kısmi Deşarj Testi ve Kapasitans Testi IEC 60660-1999 standardına göre uygulanmaktadır. 15 Şekil 26 Mesnet İzolatörler
4.3 Kovan İzolatörler Kovan izolatörler baralar ve hücre arasında yalıtım sağlamak için kullanılır. Baralar arasında da yalıtım sağlar. Şekil ve delik ölçüleri müşteri ihtiyaçlarına göre değişebilir. A 260 222 Ø 175,06 Ø 165,4 Ø 42,5 Şekil 27 Kovan izolatör Teknik Çizim A 158 200 20 210 260 320 Şekil 28 Kovan İzolatörler
4.4 Toprak Bıçağı Toprak bıçağı genellikle sigortalı hücrelerde kullanılmaktadır. Kısa devre anında emniyetli bir şekilde kapama sağlar. Olası bir hata durumunda operatörü ve ekipmanları oluşabilecek zararlardan korur. IEC 62271-102 ve IEC 62271-103 standartlarına uygundur. Tip-1 Teknik Bilgiler Nominal Gerilim Kısa Devre Dayanım Kapasitesi Elektriksel Dayanım Sınıfı : < 36 kv : 16 ka t=1 sn : E2 (5 kapama) 1105 72,5 127 127 127 127 Şekil 29 Toprak Bıçağı Teknik Çizim Tip-1 Tip-2 Teknik Bilgiler www.ulusoyelektrik.com.tr Nominal Gerilim Kısa Devre Dayanım Kapasitesi Elektriksel Dayanım Sınıfı : < 36 kv : 31.5 ka t=3 sn : E2 (5 kapama) 17 94 36 36 146 222 210 223 223 660 Şekil 30 Toprak Bıçağı Teknik Çizim Tip-2 Şekil 31 Toprak Bıçağı
4.5 LED Aydınlatmalı Gerilim Göstergesi Gerilim göstergesi kapasitif gerilim izolatörleri ile beraber kullanılır. Fazlarda enerji bulunup bulunmadığını gösterir. Şekil 32 Gerilim Göstergesi Şekil 33 Kapasitif gerilim izolatörleri ve gerilim göstergesi arasındaki bağlantı Her faz için ayrı birer gösterge vardır. Soket bağlantı yapısı montajı ve kablolamayı kolay hale getirir. Teknik Bilgiler Çalışma Gerilimi Ölçüm probları Ebatlar : 2kV 40kV : 4 adet (üç faz, bir toprak) : 35 x 61 x 46 mm 4.6 Sigorta Trip Mekanizması Sigorta trip mekanizması, sigortalı hücrelerde trafo koruması için kullanılır. Hata akımında sigorta atar ve yük ayırıcı açar. Bu şekilde ekipmanların koruması sağlanmış olur. Şekil 34 Sigorta Trip Mekanizması Şekil 35 Sigorta Tutucular (Alt & Üst)
201 330 330 70 350 350 Şekil 36 Sigorta Trip Mekanizması Teknik Çizim Sigorta tutucular sigortanın sabitlenmesini sağlar. www.ulusoyelektrik.com.tr 19 Şekil 37 Sigorta Tutucu Teknik Çizim (üst) Şekil 38 Sigorta Tutucu Teknik Çizim (alt)
4.7 Sinyal Göstergeli Arıza İhbar Bloğu Sinyal göstergeli arıza rölesi hatanın nerede olduğunu gösterir. Şekil 39 Sinyal Göstergeli Arıza İhbar Bloğu 4.8 Mekanizma Yay Kurma Kolu Mekanizma yay kurma kolu, motorun devrede olmadığı durumlarda mekanizmanın manuel olarak (elle) kurulmasına olanak sağlar. Şekil 40 Mekanizma Yay Kurma Kolu 38 460 51,75 156 32,5 Şekil 41 Mekanizma Yay Kurma Kolu Teknik Çizim
4.9 Rogowski Bobini Akım Sensörü Rogowski bobini akım sensörleri IEC 60044-8 standardına uygun olarak üretilmektedir. Rogowski sensörü elektromanyetik alan teorisi ile çalışır. Merkezinden geçen akım taşıyan kablo, sekonder kısmında gerilim oluşturur. Rogowski bobini akım sensörleri akım trafolarına göre daha küçük ebatlara sahiptir. Ayrıca tek bir standartta geniş bir aralıkta çalışırlar. Şekil 42 Rogowski Bobini Akım Sensörü www.ulusoyelektrik.com.tr 21 Şekil 43 Rogowski Bobini Akım Sensörü
Teknik Bilgiler Standart : IEC 60044-8 Nominal Primer Akımı : 100A Nominal Sekonder Voltajı : 22.5mV Ölçüm Aralığı : 1,25 ~1600 A Hata Payı : % 1 Faz Açı Hatası : <0.5 Nominal Kısa Devre Akımı : 63kA / 1sn Yalıtım Seviyesi : 0.72 kv Akım Trafosu ve Akım Sensörü Arasındaki Farklar Akım Trafosu Akım Sensörü Çıkış 1A-5A 22,5mV Lineerlik Hayır Evet Doyum Evet Hayır EMC Etkilenmez Etkilenmez (Shielded) Sekonder Ucunun Açık Devre Kalması Çok tehlikeli (patlama) Tehlikesiz Ağırlık 20-30 kg 2-2,5 kg Standardizasyon Geniş In aralığında farklı akım transformatörü kullanmak gerekir. Tek çeşit akım sensörü geniş aralıkta kullanılabilir. Frekans Cevabı 40-60 Hz aralığında çalışır. 1Hz den 3MHz e kadar geniş aralıkta Frequency Response 40-60 Hz 1Hz-3MHz Şekil 44 Rogowski Bobini Akım Sensörü
4.10 Toprak Ayırıcısı Kilitleme Ünitesi Orta gerilim sistemlerinde kullanılan topraklama bıçağı ekipmanını koruma amaçlı üretilmiş bir üründür. Normal işletme şartlarında elektrik hattından enerji kesildiği zaman toprak bıçakları ile hat topraklanır. Bu işlem bakım veya test amaçlı enerji kesintilerinde hattın biriktirdiği enerjiyi toprağa aktararak operatörü ve ekipmanı oluşabilecek zararlardan korur. Topraklama bıçağı, yanlış bir manevra ya da herhangi bir sebepten dolayı enerji üzerine kapatılırsa sistemde oluşan arıza ekipmana büyük zararlar vermekte ve uzun süreli elektrik kesintilerine sebep olmaktadır. EN-GPROT-1F toprak ayırıcısı kilitleme ünitesi, hattın enerjili olup olmadığını kapasitif sensörler aracılığı ile algılar ve enerji olan hatta topraklama bıçağının kapatılmasını mekanik olarak engeller. Besleme Gerilimi Giriş Kontak Akımı Klemens Kablo Kesiti Gösterge Tipi Koruma Sınıfı : 24Vdc, 48Vdc, 110Vdc : Kapasitif İzolatör Gerilimi : 10 A : 2,5 mm² : Led : IP20 Şekil 45 Toprak Ayırıcısı Kilitleme Ünitesi www.ulusoyelektrik.com.tr 23 Şekil 46 Toprak Ayırıcısı Kilitleme Ünitesi Operasyon Diagramı
www.ulusoyelektrik.com.tr Fabrika / Genel Merkez 1. Organize Sanayi Bölgesi Oğuz Cad. No:6 Sincan 06935 ANKARA Tel: +90 312 267 07 12 (pbx) Faks: +90 312 267 05 17 e - posta: info@ulusoyelektrik.com.tr İstanbul Ofis Ofisim İstanbul İş Merkezi Cevizli Mah. Tugay Yolu Cad. B Blok 9. Kat No:50, Maltepe / İSTANBUL Tel: + 90 216 441 68 00 (pbx) Faks: +90 216 441 69 00