BÖLGESEL TURİZM GELİŞTİRME KOMİTELERİ BİLGİ NOTU

ÖNSÖZ Bu doküman, Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) tarafından hazırlanan İnovasyona Dayalı Bölgesel Turizm Stratejisi ve Eylem Planı nın hayata geçirilmesi aşamasında benimsenecek yaklaşım ve çalışma prensipleri hakkında bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Bölgede turizmle ilgili tarafların görüş ve katılımları ile ortaya çıkarılan İnovasyona Dayalı Bölgesel Turizm Stratejisi ve Eylem Planı nın hazırlanma amacı bölgede turizm sektörünün, değer zincirindeki tüm sektörlerle beraber en yüksek sosyoekonomik faydayı sağlayacak şekilde geliştirilmesi şeklindedir. Bu amaca ulaşmak için bölgede turizmle ilgili tüm tarafların kabul ettiği ve katıldığı bir faaliyet planının, ortak irade göstererek ve iş ve güç birliği yaparak uygulamaya geçirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu işbirliği ve ortak irade ise ancak il ve bölge düzeyinde oluşturulacak örgütlü ve ortak hareket eden çalışma grupları ile sağlanabilmektedir. Gerek strateji ve eylem planın hazırlık aşamasında şimdiye kadar göstermiş olduğunuz katkılardan gerekse uygulama aşamasında bundan sonraki yapacağınız işbirliklerinden dolayı teşekkürlerimi sunarım. Dr. Rıfat ALTAN KUDAKA Genel Sekreteri 4 www.kudaka.org.tr

1. GİRİŞ Turizm, ekonomik ve toplumsal yönden geri kalmış alanlar için kalkınma reçetesi olarak sunulmaktadır. Bazı çalışmalara göre, bir bölgede turizmin gelişmesi ile o bölgede toplam 54 sektörün gelişimine destek olunmakta (TÜROFED 2010) ve insanlara iş ve istihdam olanağı sağlanmaktadır. Kuzeydoğu Anadolu (TRA1 Düzey 2; Erzurum, Erzincan ve Bayburt) Bölgesi; 4000 yıla varan tarihi geçmişi ile kültür ve tarih turizmine, İklimi ve coğrafi yapısı ile kış turizmine, Türkiye nin en zengin su kaynaklarının başlangıç noktasında bulunması nedeniyle doğa ve su sporları turizmine, Zengin termal su kaynakları ve gelişmiş sağlık altyapısı ile termal ve sağlık turizmine, www.kudaka.org.tr 5

Yüksek rakım nedeniyle de sporcu kamplarına yönelik çok zengin bir potansiyele sahiptir. Bu zengin potansiyelden mümkün olan en yüksek faydayı sağlamak ve bu sayede bölgenin sosyoekonomik yönden kalkınmasına katkıda bulunmak temel amaç olarak ortaya çıkmıştır. 2. UYGULANACAK STRATEJİK YAKLAŞIM (Ne, niçin, nerede, ne zaman, nasıl, kim tarafından yapılacak? Ne elde edilecek?) Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi nde turizmin insanlara iş ve istihdam imkanı sağlayan bir sektör haline gelmesi açısından bölgenin belirlediği vizyon; Cumhuriyet in 100. yılında rekabetçi turizm sektörü sayesinde dünyanın en önemli destinasyonlarından biri haline gelmek şeklindedir. Bu vizyonun gerçekleşmesi için öngörülen süre 2023 yılıdır. 2023 yılında bu vizyonu yakalamak için ise bugünden başlayarak çok yoğun bir çalışma içine girilmesi gerekmektedir. Uygulanacak stratejik yaklaşıma genel hatları ile ziyaretçi ekonomisi denilmektedir. Bu yaklaşımda; turizm sektörü içinde doğrudan yer alan (konaklama, yeme içme gibi) ve turizmi destekleyen (tarım ve gıda gibi) sektörlerin eşzamanlı olarak geliştirilmesi esas alınmaktadır. Böyle bir yaklaşımın uygulanması sonucunda; 1. Bölgede turistlerce yapılan harcamaların artması, 2. Bölgenin ulusal ve uluslararası düzeyde pazarlayacağı ürün ve hizmetlerin artması, 3. Bölgede yeni yatırımların, istihdamın ve gelirin artması, 6 www.kudaka.org.tr

4. Yerel halkın sektör gelirlerinden daha fazla pay alması ve yaşam kalitesinin yükselmesi, 5. İnsan kaynağının yerinde kalması ve yeni yatırım ile nitelikli işgücü çekme konusunda ilerleme sağlanması beklenmektedir. 3. STRATEJİNİN UYGULANMASINA YÖNELİK YAPILANMA Stratejinin uygulanması için üç temel alanda çalışma yapılması öngörülmektedir. Koordinasyon, rehberlik ve izleme ve değerlendirme şeklinde oluşturulan sistemde; koordinasyon, Ajans bünyesinde kurulmuş olan bir çalışma grubu ile il ve bölge düzeyinde oluşturulacak komiteler arasındaki ortak çalışma ile sağlanacaktır. Rehberlik konusunda, çalışmaya başlayan komitelerin yaptıkları çalışmaları değerlendirip yol gösterecek bir danışma kurulu çalışmalar yapacaktır. İzleme ve değerlendirme ise Ajansın yönetim kurulu tarafından yapılacaktır. Temel çalışma alanları ve bunlara ait yapılanma Şekil 1 de özetlenmiştir. www.kudaka.org.tr 7

Şekil 1. Strateji Uygulama Yöntemi 3.1. KOORDİNASYON Stratejinin uygulanmasında koordinasyon Ajans Genel Sekreterliğince gerçekleştirilecektir. Ajansın bu kapsamdaki rolünü gerektiği şekilde oynayabilmesi için uzmanlardan oluşmuş bir ekip (Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu) çalışmalarına başlamıştır. Bu koordinasyon grubu ilgili paydaşlarca oluşturulacak proje komiteleri ile birlikte çalışacak ve koordinasyonu sağlayacaktır. Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubunun temel görevleri arasında eylem planında yer alan 8 www.kudaka.org.tr

faaliyetlerin benimsenmesini sağlamak, bu çerçevede oluşturulması gereken turizm ürünlerini ve projeleri, ilgili komitelerle birlikte geliştirmek ve uygulamaya almak, gerekli finansman kaynaklarını harekete geçirmek ve gerektiğinde bunlar için sponsorlar bulmak amacıyla lobi faaliyetlerine girişmek yer almaktadır. 3.2. TURİZM GELİŞTİRME KOMİTELERİ Turizm geliştirme komiteleri il ve bölge düzeyinde olmak üzere 2 seviyede oluşturulacaktır. Bu çalışma sisteminin uygulanması ile; 1. Her bir aktörün uygulamadaki rolünün mükerrerlik göstermesinin ve kaynak israfının önüne geçilmesi, 2. Başta yerel ve ulusal düzeydeki karar verici ve uygulayıcılar olmak üzere tüm kesimlerin bir araya gelmesi, 3. Stratejinin sahiplenilmesi ve uygulanmasına destek verilmesi, www.kudaka.org.tr 9

4. Tüm aktörlerin açık ve net bir örgütsel çerçeve dahilinde işbirliğine gitmesi, sağlanabilecektir. 3.2.1. İL KOMİTELERİ Turizmi Geliştirme İl Komiteleri, strateji geliştirme sürecinde kurulmuş olan çalışma gruplarının temsilcilerinden ve strateji uygulama sürecine katılacak diğer paydaşlardan oluşturulmuştur. Bu komiteler, uzmanlık ve deneyimlerine göre Tablo 1 de verilen başlıklar altında yapılanmıştır. 3.2.2. BÖLGE KOMTELERİ İl komitelerinden farklı olarak Tablo 2 de verilen alanlarda bölgesel çapta faaliyet gösterecek ve yapılanacak 3 komite daha kurulmuştur. Bu komiteler ve faaliyet alanları Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Turizmi Geliştirme Bölge Komiteleri 4. KOMİTELERİN YAPILANMASINA VE ÇALIŞMASINA İLİŞKIN TEMEL PRENSİPLER Komitelerde yer alan her kurumda, kurum faaliyetlerinin turizm stratejisine uyumunu kontrol edecek, turizm stratejisi konusunda bilinçli bir uzman grubunun oluşturulması sağlanacaktır. Bu uzmanlar ayrıca, yukarıda belirtilen komitelerde aktif görev almak üzere görev yaptıkları kurum tarafından yetkilendirileceklerdir. Komiteler, kamu kurumlarının yukarıda belirtilen nitelikteki uzmanları ile özel sektörden ilgili alanda uzman ve deneyim sahibi paydaşların katılımıyla kurulacaktır. Komitelerdeki paydaş sayısında herhangi bir sınır bulunmamakla birlikte tüm üyelerin komite faaliyetlerine aktif katılımı şarttır. 10 www.kudaka.org.tr

Her bir komite kendi alanıyla ilgili olarak bu stratejide belirlenmiş faaliyetleri yerine getirmek için alt komiteler ve proje grupları oluşturabilecektir. Tablo 1. Turizmi Geliştirme İl Komiteleri No İL KOMİTELERİ Sayı Kapsam 1 Kış ve Spor Turizmi Proje Komitesi 1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2 Kongre, Incentive ve Fuar Turizmi Proje Komitesi 1 Erzurum 3 Tarih ve Kültür Mirası Turizmi Proje Komitesi 3 Erzurum, Erzincan, Bayburt 4 Macera ve Doğa Sporları Turizmi Proje Komitesi 3 Erzurum, Erzincan, Bayburt 5 Ekoturizm ve Agroturizm Proje Komitesi 3 Erzurum, Erzincan, Bayburt 6 Medikal ve Sağlık Turizmi Proje Komitesi 1 Erzurum, Erzincan www.kudaka.org.tr 11

Komitelerin toplantı sıklığı ve çalışma şekli, bu strateji kapsamında üzerlerine düşen görevlere ve eylem planında verilen takvime bağlı olarak komite tarafından Ajansın Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu ile belirlenecektir. Tablo 2. Turizmi Geliştirme Bölge Komiteleri No BÖLGESEL KOMİTELER Sayı Kapsam 1 Tanıtım, Pazarlama ve Markalaşma Komitesi 1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2 Özel Sektör, Girişimcilik ve İnsan Kaynakları Komitesi 1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 3 Toplum ve Turizm Komitesi 3 Erzurum, Erzincan, Bayburt 12 www.kudaka.org.tr

Komiteler, kendi içlerinde başkanlarını seçeceklerdir. Komite başkanları, Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu nun sorumlu uzmanı ile koordineli olarak çalışacaklardır. Komitelere gerekli sekretarya hizmeti Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu tarafından sağlanacaktır. Komitelerin etkin çalışması ve bu stratejide öngörülen faaliyetleri eylem planına uygun olarak gerçekleştirmesi Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu nun sorumluluğundadır. Gerçekleştirilecek projelere bağlı olarak iki veya daha fazla komite birlikte çalışabilir. Komiteler arası işbirliklerini oluşturmak ve ortak çalışmaları gerçekleştirmek için gerekli koordinasyon Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu tarafından sağlanacaktır. Komitelerin faaliyet alanlarına giren konularda diğer bölgesel, ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmaları gerekebilecektir. İşbirliği yapılacak kuruluşlar, ilgili komite, KUDAKA Genel Sekreterliği, Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu ve Danışma Kurulu ile birlikte belirlenip www.kudaka.org.tr 13

sürece dahil edilecektir. Sözkonusu işbirliklerinde ulusal ve uluslararası fonların (SODES, Avrupa Birliği, Dünya Bankası, Kalkınma Bankaları vb. fon kaynakları) kullanımına yönelik alternatifler değerlendirilecektir. Komiteler ile KUDAKA Yönetim Kurulu düzenli olarak bir araya gelecek ve gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunacaklardır. İlk toplantıda, Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu nun komiteden sorumlu uzmanı komitenin eylem planında üstleneceği rol ve üzerine düşen görev ve sorumluluklar hakkında bilgi verecektir. Her bir komite, Bölgesel Turizm Koordinasyon Grubu sorumlu uzmanı tarafından hazırlanmış yapılacak işler listesini değerlendirecek ve uygulamada grup üyeleri arasında görev dağılımı yapabilecektir. Gerekli görüldüğü hallerde, listede verilen eylemleri tamamlayıcı olması ve uygulanması koşuluyla listeye ilave yeni eylemler dâhil edilebilir. Oluşturulan çalışma sistemi içerisinde gerçekleştirilen eylemler ve çalışmaların durumunu takip etmek amacıyla toplantı gündemleri ve ilerleme raporları oluşturulacaktır. 5. REHBERLIK Komiteler çalışmaya başladıktan sonra, komite çalışmalarının seyrini ve eylem planının tamamını değerlendirecek, yeni trendler hakkında bilgi verecek ve en önemlisi değişen şartlara göre çalışmaları yönlendirebilecek bir Danışma Kurulu oluşturulacaktır. Danışma Kurulu, bölgedeki turizm değer zincirinin anahtar aktörlerinden (özel sektör, STK, üniversite temsilcileri vb.) ve ulusal düzeyde 14 www.kudaka.org.tr

konuyla ilgili deneyime sahip temsilcilerden (TÜRSAB, TÜROFED, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı temsilcisi vb.) oluşacaktır. Ayrıca, KUDAKA Kalkınma Kurulunun toplantılarında stratejinin uygulanması ile ilgili son durum değerlendirilerek varsa darboğazlarla ilgili tavsiye niteliğinde kararlar alınacak ve ilgili kurumlara bildirilecektir. 6. İZLEME VE DEĞERLENDİRME Eylem Planının izleme ve değerlendirmesi komitelerde her toplantı öncesinde hazırlanacak ilerleme raporları ve oluşturulacak çizelgelerden elde edilen bilgilerle KUDAKA sekretaryasında Ajans Yönetim Kurulunca ifa edilecektir. KUDAKA Yönetim Kurulu, komitelerin ilerleme raporları ve komite eylem planlarında yer alan ve üst düzey inisiyatif gerektiren konularda bilgilendirilecektir. www.kudaka.org.tr 15