FOTOĞRAFÇILIK Okt. Murat TOKBAŞ

FOTOĞRAFÇILIK Okt. Murat TOKBAŞ mtokbas@pau.edu.tr http://mtokbas.pau.edu.tr

FOTOĞRAF MAKİNESİ ÇEŞİTLERİ Filmli Makineler Kompakt Makineler Profesyonel Görünümlü Kompakt Makineler (DSLR-Like) Profesyonel Makineler (DSLR) Aynasız Profesyonel Makineler (DSLM)

Filmli Makineler

Kompakt Makineler

DSLR- Like Makineler (Yarı Profesyonel)

DSLR Makineler (Profesyonel)

Aynasız Makineler

Karşılaştırma Kompakt DSLR-Like DSLR Taşınması Kolay Biraz Zor Zor Video Çekimi Var Var Var Zoom Yüksek Çok Yüksek Normal Lens Değişmez Değişmez Değişir Manuel Mod Yok Var Var Fiyat Ucuz Orta Pahalı

TEMEL BİLGİLER DSLR Çalışma Prensibi Piksel ve Çözünürlük JPG-RAW Resim Formatları Exif Bilgisi

DSLR Çalışma Prensibi

Piksel ve Çözünürlük Nedir? Piksel, fotoğrafı oluşturan en küçük gözeneklere yada noktacıklara verilen isimdir. Bu noktacıkların satırlar halindeki birleşimi ile görüntünün yapısı ortaya çıkar. Bir fotoğrafta milyonlarca piksel vardır. Örneğin fotoğrafın uzun kenarında 4288 piksel, kısa kenarında 2848 piksel var ise bu fotoğrafta 12.212.224 piksel var demektir. Kısaca bu fotoğraf 12.2 MP lik bir çözünürlüğe sahiptir. Genelde çözünürlük (piksel sayısı) arttıkça fotoğraf kalitesinin artacağı düşünülür ama her zaman öyle değildir.

Çözünürlük önemli bir konu olsa da bir fotoğraf makinesinin kalitesini belirten tek kavram değildir. Fotoğrafın kalitesi çözünürlük ile beraber sensör (fotoğrafın üzerine düştüğü elektronik chip) boyutuna da bağlıdır. Aynı çözünürlüğe sahip olan cihazlardan sensör boyutu büyük olanın fotoğraf kalitesi daha yüksektir. Yine de ürün satın alırken mümkün mertebe yüksek çözünürlüklü seçeneklere yönelmekte fayda vardır. Kısacası hem çözünürlük hem de sensör boyutu yüksek olmalıdır. Profesyonel fotoğraf makinelerinde olduğu gibi.

Sensör

JPG ve RAW Resim Formatları JPG formatı sıkıştırılmış bir resim biçimidir. Dolayısıyla bazı kayıpları da beraberinde getirir. Ancak az yer kaplaması dolayısıyla her yerde karşımıza çıkar. Internette yer alan resimlerin hemen hepsi bu nedenle JPG biçimindedir. Kompakt makineler ve telefonlar sadece JPG formatında resim çekerler. DSLR Like ve DSLR makineler ise hem JPG hem de RAW formatında çekim yapabilirler. Bu format üzerinde oynama yapıldığında (Photoshop ile) bozulmalar olur.

RAW formatı JPG gibi sıkıştırılmış bir biçim değildir. Fotoğrafın ham halidir. Dolayısıyla fotoğraf üzerinde bilgisayarda oynamaya daha müsaittir. DSLR makinelerde hem JPG hem de RAW+JPG çekim modu vardır. Eğer fotoğraf üzerinde oynama yapılacaksa (Capture NX-D veya Lightroom gibi bilgisayar programlarıyla) RAW biçiminde çekmek şarttır. En büyük dezavantajı RAW fotoğrafların JPG fotoğraflarına göre 2-3 kat fazla yer kaplamasıdır. Bu da hafıza kartının daha çabuk dolması anlamına gelir.

Exif Bilgisi Dijital makineyle çekilmiş olan fotoğraf sadece görüntü dosyasından ibaret değildir. Fotoğrafın hangi makine modeli, hangi lensle, ne zaman, hangi diyafram ve enstantane hızıyla çekildiği gibi daha onlarca değeri bünyesinde barındıran bilgileri de bu görüntü dosyasının içinde barındırır. Bazı makine modellerinde fotoğrafın çekildiği yerin coğrafi konumu da kaydedilir. EXIF, çekilen fotoğrafı okumamızı sağlarken aynı zamanda bize çekime ilişkin ipuçları ve detayları da vermiş olur.

Bas Çek Modları: Otomatik Mod (Auto) Otomatik Mod (Flaş Kapalı) Program Modu (P) Hazır Modlar: Portre Manzara Spor Makro Manuel Modlar: Manuel (M) Enstantane (S) (Canon:TV) Diyafram (A) (Canon:AV) DSLR MODLARI

Otomatik Mod Otomatik pozlama modudur. Tüm ayarları (diyafram, enstantane, ISO, beyaz dengesi gibi) makinenin yaptığı, sizin sadece deklanşöre basıp fotoğraf çektiğiniz tam otomatik mod. Ayar yapmaya vakit olmadığında kullanılır. DSLR ile fotoğraf çekmeye yeni başlayanların tercihidir. Flaş gerekli görülürse kullanılır.

Otomatik Mod (Flaş Kapalı) Otomatik moddan tek farkı flaşın kesinlikle kullanılmamasıdır. Mecbur kalmadıkça flaş kullanılmamalıdır. Dolayısıyla ayar yapmaya zamanın az olduğu durumlarda kullanılması en doğru olan moddur.

P Modu Otomatik pozlama modudur. Pozlamada ISO, beyaz dengesi gibi bazı ayarları sizin değiştirebildiğiniz, diğer değişkenlerin (diyafram ve enstantane gibi) kontrolünün makinede olduğu program modudur.

A Modu Diyafram Öncelikli- Yarı otomatik pozlama modudur. Diyafram değerini sizin değiştirdiğiniz, doğru pozlama için makinenin enstantane değerine karar verdiği moddur.

S Modu-Enstantane Öncelikli- Yarı otomatik pozlama modudur. Enstantaneyi sizin değiştirdiğiniz, makinenin diyafram değerine karar verdiği moddur.

M Modu Manuel pozlama modudur. Diyafram ve enstantaneyi siz seçersiniz. Kullanılması en zor ama en profesyonel moddur. Tüm ayarlar sizin elinizdedir ve yeterince bilgi sahibi değilseniz hata yapma olasılığınız yüksektir.

Mod Karşılaştırması

FOTOĞRAFÇILIKTA 3 TEMEL UNSUR İyi pozlanmış bir fotoğraf için 3 temel unsura dikkat edilmesi gerekir: Diyafram Açıklığı Enstantane Hızı ISO Değeri

Diyafram Açıklığı (f Değeri) Lens gözünün çapını ifade eder. Düşük f değerleri gözün daha açık olduğunu, yüksek f değerleri gözün daha kısık olduğunu belirler. Objektiften geçen ışığın miktarını belirlemeye yarar. F değeri düşük (f4) olursa daha fazla ışık, f değeri yüksek (f16)olursa daha az ışık geçer. Portre çekimlerinde mümkün mertebe düşük f (açık göz) değeri seçilmelidir. Manzara fotoğrafçılığında yüksek f (kısık göz) değeri kullanılmalıdır.

F değerini ayarlama işlemi daha çok «Diyafram Öncelikli» modda yapılır. Bu modda f değeri arttıkça makine enstantane hızını otomatik olarak azaltır. Tam tersine f değeri azaldıkça makine enstantane hızını otomatik olarak arttırır.

Hangi Çekimlerde Kullanılır? Portre: F değeri en düşük değere getirilir. Manzara: F değeri en yüksek değere getirilir.

Farklı f Değerlerinde Diyaframın Yapısı

Örnek Fotoğraflar

Enstantane Hızı Lense girecek ışığın süresini belirler. Süre uzadıkça pozlama artar, kısaldıkça azalır. Süre arttıkça (2 sn)resim flulaşır (şelale vb), azaldıkça (1/1000) resim dondurulur (spor vb). 10 sn, 5 sn, 4sn 1/10 sn, 1/20 sn, 1/50 sn, 1/1000 sn, 1/2000, 1/4000 sn gibi değerlerle ifade edilir.

Perde hızını ayarlama işlemi daha çok «Enstantane Öncelikli» modda yapılır. Bu modda perde hızı azaldıkça (çekim süresi uzadıkça) makine diyafram değerini otomatik olarak arttırır(diyafram çapı azalır). Tam tersine perde hızı artarsa (çekim süresi kısaldıkça) makine diyafram değerini otomatik olarak azaltır(diyafram çapı artar).

Hangi Çekimlerde Kullanılır? Hareketli Sahnelerde Şelale Çekimlerinde Gece Trafiğinde

ISO Değeri Normal şartlar altında, ışık yetersiz kalırsa ya diyafram açılır ya da enstantane süresi arttırılır. Ancak bazı durumlarda bu tedbirler işe yaramaz. Tek çare ISO değerini yükseltmektir. Ancak ISO değeri gereğinden fazla yükseltilirse resimde kumlanma (noise) meydana gelir. Kaliteli DSLR lerde bu kumlanma biraz daha azdır. Günümüzde ISO genelde 100 ila 6400 arasında ayarlanabilir. Gündüz çekimlerinde 100 veya 200 uygun iken gece çekimlerinde 800 veya 1600 uygun değerlerdir.

Kamera Simülatörü http://camerasim.com/apps/camerasimulator/

ARAÇ VE GEREÇLER Çanta Objektif Parasoley Tripot Filtre

Çanta DSLR Makineler kompakt makinelere göre oldukça büyük olduğundan özel çantaya ihtiyaç duyarsınız. Bazı çantalar sadece makine için uygundur ve 2.lensi taşımaya izin vermez. Sırt çantası tipinde olanlar hem makineye hem de 2. lensi taşımaya elverişlidir. Ayrıca bunlara harici flaş, filtre, parasoley gibi araçlar da konabilir.

Objektif Fotoğrafın yeterli aydınlık ve netlikte oluşmasını sağlayan mercek yada mercekler topluluğudur. Bir fotoğrafı çekmek için fotoğraf makinesinin gövdesinden sonraki en önemli aparat, makinelerin ön tarafında bulunan ve merceği de içerisinde barındıran parçadır. Objektifin diğer bir ismi de lenstir. Objektifler, vizörden baktığımız zaman gördüğümüz görüntüyü sensöre işleyen mekaniğin ön tarafında bulunur ve görüntünün sensörün üzerinde oluşturulmasını sağlar.

Piyasada satılan DSLR makinelerin hemen hepsi 18-55 mm objektif (lens) ile gelir. Bu lenslere Kit Lens denir. Bu lens belli bir süre sonra yeterli gelmez. Çünkü bu lenslerle fazla zoom yapılamaz. Bu nedenle 2. bir lens alma ihtiyacı doğar. İkinci lens ise genellikle 55-200 mm veya 55-300 mm olur. Çünkü mm değeri arttıkça zoom oranı artar. Ancak lens değiştirmek zahmetli olacağından kit lens+2.lens kullanmak yerine 18-105 mm veya 18-140 mm tek lens kullanmak daha mantıklıdır.

VR Fonksiyonu Lensin üzerindeki VR fonksiyonu o lensin titremelere karşı korumalı olduğunu ifade eder. Bunun için VR anahtarı ON durumuna getirilir. Günümüzde hemen hemen tüm lenslerde vardır. Tripot ile çekim yaparken VR anahtarı Off durumuna getirilmelidir. Bunun dışında sürekli On olmasında fayda vardır.

AF Motoru AF motoru, makinede otomatik netleme yapabilmemizi sağlayan araçtır. Otomatik netleme bizim için çok büyük bir kolaylıktır. Deklanşöre yarım basılı tutarak, manuel netlemeye göre çok daha hızlı sonuçlar alabiliriz. Lensin üzerindeki AF anahtarından bu fonksiyonu açar veya kapatırız. Nikon marka DSLR makinelerin sadece üst modellerinde gövdede AF motoru vardır. Bu makinelerde kullanılacak lenslerde AF motorunun olmasına gerek yoktur. Bu tip lensler AF motorlu lenslere göre daha ucuzdur. Canonlarda ise AF motoru standart olarak gövdede yer almaz. Lenslerde AF motoru vardır.

Parasoley Parasoley, objektifin uç tarafına takılan ve güneş ya da farklı bir kaynaktan gelen ışığın objektife uç açılardan girerek içeride yansımasını engelleyen bir parçadır. Parasoleylerin, objektifimizi darbelere, temas ve çizilmelere, yağmur taneciklerine ve toza karşı koruma sağlaması nedeniyle de ekstra bir faydası daha vardır.

Tripot Fotoğraf makinesinin hiç kımıldamaması veya özel etkiler için uzun süreli pozlama istendiğinde, makinenin üzerine takılabileceği üç bacaklı ve çeşitli yöntemlerle oynar bir kafaya sahip sehpa sistemidir. Genellikle 1,5 metre uzunluğundadır. İki ana parçadan oluşur; bacaklar ve kafa. Bacaklar kafayı sağlam bir şekilde yukarıda tutarlar. Kafa ise makinenin takıldığı bölümdür. Fotoğrafçının makineyi sağa sola, yukarı aşağı ve saat yönünde hareket ettirmesini sağlar. Yuvaları uluslararası standartlara uygun olduğundan genellikle tüm fotoğraf makinalarına ve el kameralarına uyumludur.

Filtre Lenslere takılan saydam veya yarı saydam malzemelere denir. Filtreleri çekim amacına ve elde etmek istediğimiz görüntüye göre seçmemiz gerekir.

Filtre Çeşitleri UV Filtre: Bu filtreler öncelikle güneşten gelen mavi ve mor ötesi ( Ultra Viole ) ışınlarını %99 oranında emerek berraklığı arttırırlar, ayrıca lensi bozucu etkisi olan bu ışınlara karşı korurlar, fotoğrafa olumsuz hiçbir etkisi ve zararı da yoktur. Daha çok Objektifi toz ve darbelerden korumak için kullanılır. Polarize Filtre: Su veya Cam gibi yüzeylerden ışığın yansımasını önler. ND Filtre: Doğal yoğunluk filtreleridir. Lense gelen ışık miktarını renkleri bozmayacak şekilde azaltır. Gündüz vakti şelale çekimlerinde uzun pozlama sırasında kullanmak şarttır.

Polarize

Kompozisyon Nedir? Kompozisyon, ayrı parçalardan birleştirme yoluyla dengeli ve düzenli bir bütün oluşturma işidir. Fotoğrafta kompozisyon ise fotoğraf çerçevesine giren objeleri göze hoş gelecek şekilde seçme ve düzenleme işidir.

Kompozisyon Ögeleri Sadelik Altın Oran (Üçte Bir Oranı) Denge Alan Derinliği Ritm Doku Pespektif

Sadelik

Altın Oran

Alan Derinliği

Perspektif