GIDA ATIKLARINDAN TEKNOLOJİK İŞLEMLER İLE ALTERNATİF YEM HAMMADDESİ GERİ KAZANIMI VE HAYVAN BESLEMEDE KULLANIM OLANAKLARI Dr. Gökhan FİLİK* (İşletmeci-Ziraat Yüksek Mühendisi, gfilik@hotmail.com ) Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Yemler ve Hayvan Besleme Anabilim Dalı 11 Nisan 2013 Adana Sanayi Odası Seyhan/Adana *T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
AMAÇ
AMAÇ
12m uzunluğunda, 75cm konveyör bant (Ürünü 6m yüksekliğe çıkarıyor)
11 KWA 30d/dak güçteki elektrikli motor yardımıyla hareket alan 2 metre uzunluğunda, 1 cm eten kalınlığına ve 40 cm çapa sahip, 10 mm x 50 mm çelik lamaların 5mm aralıkla çelik flanş iç çeperinde monte edilmiş, 38 mm çapında çelik krom mil çevresinde monte edilen kanatlı helezon yapıda dizayn edilmiştir. Yaklaşık %8-10 arasında su kaybı sağlanmıştır.
5 KWA 1450 d/dak güçteki elektrikli motor yardımıyla gövdeden hareket alan titreşimli (ayaklardaki amortisör yardımıyla aşağı yukarı yönünde) 3 metre uzunluğunda, 40 cm çapa sahip kovan olup, içerisi boş hava sirkülasyonuna müsait krom çelik yapıda dizayn edilmiştir.
10 metre uzunluğunda, 90 cm çapında içinde 4 mm bir sıra çift, bir sıra tek büküm toplam seksen adet 45 derece büküm açılı (giriş ve çıkış açılı, orta merkez düz) plaka (50x16.5 cm) büküm öncesi tek büküm 40 adet plaka (ebatı 50x21), büküm öncesi çift büküm 40 adet plaka (ebatı 50x24 cm) şeklinde dizayn edilmiş, bu plakalar tambur içinde çift taraftan toplam 33 cm (16.5+16.5 cm) yer kaplamaktadır. Tambur girişinde orta merkezden 45 cm çaplı boru ile atıl baca ısısı (giriş 230 C) verilmekte, kenar giriş davlumbazı ve çıkış tahliye davlumbazı monte edilerek çıkış davlumbazının altından mamul kurutulmuş posa, üstünden ise siklonlu emici fanı ile atık buhar (90 C civarında) dışarı atılmaktadır.
Tamburun dış yüzeyi taş yünü ve galvaniz saçla ısı izolasyonludur. Döner tambur şaftlı-çift gale tahrikli (sağda 15 KW gücünde elektrik motoru) olup, posa giriş ve çıkış arası süre yaklaşık 5-6 dakikadır (8-12 devir/dakika); ancak yeterli kurutma için posa ile yüklü tambur belli aralıklarla hareketlendirilip tambur içinde 2 veya 3 saat hareketli (230 C sıcak hava verilen tamburda bekletilen her bir saatte 40 devir, her bir devir 25-30 saniye süreli, tam iki tur döndürme) beklemeye alınmaktadır.
120cm x 2.4m uzunluğunda, 1 metre yüksekliğinde ve elek kısmı ise tercihe göre 0.1, 0.3, 0.5, 1 ve 2 cm elek gözeneğine sahiptir. Mal kabül bunkerinin üst ağız kısmı 4m x 3m, altı çıkış çapı 50 cm dir.
SONUÇLAR Mekanik sürekli vida sıkıştırmalı ön susuzlaştırma ile yaklaşık % 8-10 arasında su kaybına uğrayan taze posalar içerisinde kalan %75-77 nemin uzaklaştırılması amacıyla vibro akışkan yatak, döner tambur kurutucu ve bantlı kurutucu tasarlanmış ve denenmiştir. Narenciye posaları istenen nem seviyelerine düşürülemeyince sistem bir bütün olarak denenmiş 1 saatlik hareketli bekletilmesi (tamburda bekletilen her bir saatte 40 devir, her bir devir 25-30 saniye süreli, tam iki tur döndürme) sonucu nem düzeyi yaklaşık %35-37 e, 2 saatlik hareketli bekletilmesi sonucu nem düzeyi yaklaşık %13-25 e, üç saatlik hareketli muamele sonucu nem düzeyi portakal posasında nem düzeyi %8-10 a düşmüştür.
SONUÇLAR
Ürünün Ticarileştirilmesi Öte yandan, ürünün yem değerinin ortaya konması, diğer bir ifadeyle ticarileşebilmesi ile ilgili en önemli parametrelerden biri olan metabolik enerji (kcal/kg) ile ilgili analizlere ayrıca odaklanılmaktadır. Canlı hayvan üzerinde yapılacak biyolojik denemelere dayalı (in vivo) çalışmalara alternatif olabilecek hızlı, güvenilir bir in vitro yöntem olan Hohenheim (Menke) Gaz Üretim Tekniği (HFT testi) kullanılacaktır. Analiz sonuçları fizibilite çalışmasında esas alınacak en önemli girdilerden biri olacaktır. Not: Bu projede ürünün ticarileşmesine yönelik olarak metabolik enerji değerinin belirlenmesi bölümü İskenderun Körfezi nde Endüstriyel Simbiyoz Projesi kapsamında Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı koordinasyonunda gerçekleştirilmektedir.
Teşekkürler. T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü, Sanayi Tezleri Programı Proje No: 00652.STZ.2010 2 Çukurova Üniversitesi Akay Sanayi Maden. Dış Tic. Ltd.Şti. Limkon Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Adana Sanayi Odası