YILDIZ DAĞLARI DOĞA EĞİTİM MERKEZİ İŞLETME PLANI YILDIZ DAĞLARI BİYOSFER PROJESİ RAPORLAR SERİSİ
Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Doğa Eğitim Merkezi İşletme Planı T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yıldız Dağları nda Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Sürdürülebilir Geliştirilmesi Projesi Hazırlayanlar: Güven EKEN tarafından Nihan YENİLMEZ ARPA ve Neşe ERSÖZ yakın işbirliği ile hazırlanmıştır. Planın hazırlanması için görüşülen ve katkı alınan kişiler; İsmail Gültekin (Kırklareli Vali Yardımcısı), Fikri Erbaş (Kırklareli İl Çevre ve Orman Müdürü), Michael Gren (Teknik Yardım Ekibi- Ekip Lideri), Tuna Soykan (Kırklareli İl Genel Meclisi Başkanı, Kırklareli Hareketi Derneği Başkanı), Taner Erşen (Kırklareli Istranca Gençlik Doğa Sporları Kulübü Başkan) Nihat Özge (Kırklareli Istranca Gençlik Doğa Sporları Kulübü Üye), Nalan Güven (Kırklareli Müze Müdürlüğü Arkeolog), Erdinç Kurt (Demirköy Orman İşletme Müdürlüğü - Çakmaktepe İşletme Şefi), Aygül Çıngar (Kırklareli Orman İşletme Müdürlüğü), Münür Saygın (TEMA Kırklareli - Anadolu Üniversitesi - İl Temsilcisi) Muzaffer Kurt (İl İzci Kurulu Temsilcisi), Büşra Sevim ( Kırklareli İl Çevre ve Orman Müdürlüğü), Filiz İhtiyar (Kırklareli İl Çevre ve Orman Müdürlüğü), Erol Özkan (Atatürk Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü), Tahir Işık (İğneada Belediye Başkanı), Zeynep Büker (Proje Asistanı), Mesut Yaşar Kamiloğlu (Proje Teknik Destek Ekibi), Sevgi GÜL (Proje Teknik Destek Ekibi), Reyhan Akarsu (Milli Parklar daire Başkanı) Ankara, 2010 Doğa Eğitim Merkezi İşletme Planı; Yıldız Dağlarında Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Sürdürülebilir Geliştirilmesi Projesi kapsamında Kırklareli ne 28 km. Bulgaristan sınırına 8 km. mesafede Dereköy ün bitişiğinde tadilatı tamamlanan Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezi için hazırlanmıştır.
İçindekiler ÖNSÖZ... 1 1. YÖNETICI ÖZETI... 3 2. ÇALIŞMANIN GENEL TANIMI VE KAPSAMI... 5 3. ÜRÜNLER VE HIZMETLER... 6 4. MEVCUT PAZAR VE PAZARLAMA ARAÇLARI... 8 5. YÖNETIŞIM VE YÖNETIM... 9 6. ORGANIZASYONEL SENARYOLAR... 12 7. MERKEZIN GENEL ÖZELLIKLERI VE FONKSIYONLARI... 14 8. DOĞA EĞITIM MERKEZININ KULLANIM VE UYGULAMA İLKELERI... 20 EKLER... 22 EK I- Iş Tanımı (Merkezde görev alması öngörülen yönetici, eğitimen ve teknik işler sorumlusuna ait detaylı iş tanımları)... 22 Ek II-Harcamalar... 25 EK III- Bu raporun hazırlanması sırasında kendileriyle görüşülen esas paydaşların listesi 26 Ek IV Örnek-Taslak İşbirliği Protokolü... 27 EK V. Taslak Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezi Yönetim, Bakım, Koruma, Temizlik Ve Teknik Hizmet Alımı Şartnamesi... 31
ÖNSÖZ Doğa eğitimi sadece öğrenme demek değildir. Bizim bireysel hırslarımızla değiştirmeye çalıştığımız çevreyi tanıma ve aynı zamanda gelecek için kaynakların sürdürülebilirliğini de anlamaya çalışmaktır. Yine doğa eğitimi; doğal kaynakların tanınması, öğrenilmesi ve korunmasının yanı sıra doğayı iyi yönetme, doğayı yerinde yaşayarak ve tanıyarak bilgiye dayalı kararlar üretme ve bu kaynaklardan en iyi şekilde yararlanma ve gelecek nesillere bırakabilmek için sahiplenmeyi sağlamada en etkili bir araçtır. Doğayı anlayabilmek için öğrenmek ve bilmek gerekir. Bunun için de en etkili araç doğayı doğada öğrenme ve anlama yani yaparak ve uygulayarak öğrenmedir. Doğaya olan olumsuz etkileri ortadan kaldırmanın diğer bir yolu da doğayı bilen ve ona dost bireylerin yetiştirilmesidir. Her alanda olduğu gibi doğayı öğrenme ve öğretme sürecinin en temel hedef kitlesi ise elbette ki çocuklarımızdır. Çünkü bugünün küçüğü yarının büyüğü ve karar vericisi olacaktır. Ve atalarımızın da söylediği gibi Ağaç yaş iken eğilir. Geleceğimiz olan çocuklara tüm insanlık için çok önemli olan doğamızı, kaynaklarımızı ve çevreyi tanıtmak ve sahiplenmelerini sağlamak öncelikli amacımız olmalıdır. Bu amaç doğrultusunda gerek ulusal ve gerekse uluslar arası düzeyde pek çok girişimler olmaktadır. Doğa eğitim merkezlerinin oluşturulması, doğa kampları ve düzenli doğa eğitim programlarının uygulanması bunlardan bazılarıdır. Yıldız Dağlarında Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Sürdürülebilir Gelişimi Projesi de Yıldız Dağlarının 130.000 ha. lık kısmında doğal kaynakları ortaya koyarak tanıtma ve doğadaki işleyişin anlaşılmasına katkıda bulunmaya yönelik bir dizi çalışmayı desteklemiştir. Çünkü bozulan doğal dengenin düzelmesinin, çevre kirliliğinin ve yer kürenin karşı karşıya geldiği diğer bazı felaketlerin önlenmesinin bir yolu da öncelikle sorunu, mevcut durumu ve değerleri ortaya koymak ve nihayetinde doğayı bilen ve tanıyan doğaya dost bireyler yetiştirmekle mümkün olabilecektir. İşte, hem Yıldız Dağlarının sahip olduğu eşsiz ve nadir ekosistemleri geleceğimiz olan çocuklarımıza tanıtmak, hem de doğayı doğada yaşayarak ve uygulamalı olarak öğrenmelerine katkı sağlamak amacıyla Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezi tesis edilmiş ve bu merkezin amaç doğrultusunda işletilmesine ve sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik bir İşletme Planı hazırlanmıştır. Hazırlanan bu işletme planı ile doğa eğitimlerinde kullanılmak üzere tesis edilen, her türlü ekipman ve materyal ile donatılan merkezin planlı ve programlı olarak işletilmesi ve öncelikle Yıldız Dağları nda yaşayanlar ve daha sonrasında geniş bir yelpazeye hizmet verebilecelecek bir merkez haline getirilmesi hedeflenmektedir. Merkez için hazırlanan işletme planı merkezin işletilmesinde gerekli olacak her türlü ihtiyacı ve yapılabilecekleri tanımladığından uygulayıcılara yol gösterici ve yönlendirici nitelikte olacaktır. Doğa Eğitim Merkezi, Yıldız Dağları Biyosferinin sembolik merkezi olacak şekilde, bölge sakinleri ve her yaştan ziyaretçiler için alanın ekosistemlerine odaklanmış yıl boyu doğa eğitimi sağlayabilecek özellikte tesis edilmiştir. Ayrıca, doğrudan ya da dolaylı olarak Yıldız Dağları Biyosferi nin yerel ekonomisine de katkıda bulunabilecek kendi kendini sürdürebilen, kâr amacı gütmeyen bir merkez olabilmesine yönelik çabalar sürdürülmektedir. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 1
Bakanlığımız için çok fonksiyonlu ve donanımlı bir merkez olan Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezi nin Yıldız Dağlarında yaşayanlardan başlayarak Türkiye nin diğer bölgelerine ve hatta sınır ötesine aşması öngörülen eğitimler ve uygulamalar için model bir alan olması, doğaya ve çevreye duyarlı nesillerin yetişmesine katkı sağlayacağı inancıyla doğa ile aynı dili konuşabilecek ve doğayı anlayabilecek nesil lere yararlı olmasını diliyorum. Prof. Dr. M. Kemal YALINKILIÇ Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 2
1. YÖNETICI ÖZETI AB tarafından finanse edilen Yıldız Dağları Biyosfer Projesi nin en önemli unsurlarından biri Kırklareli, Dereköy yanında Bulgar sınırına yakın bir yerde doğa eğitim merkezinin kurulmasıdır. Merkezin eğitim stratejisi eğitim merkezinin vizyonunu şöyle tanımlamaktadır: Doğa Eğitim Merkezi Yıldız Dağları Biyosfer Rezervinin gerçek ve sembolik merkezi olacaktır. Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezinin vizyonu yerel halk ve her yaştan diğer ziyaretçiler için Biyosfer Rezervinin farklı eko-sistemlerine odaklanmış yıl boyunca devam eden doğa eğitimi sağlamaktır. Merkezin öncelikli hedef kitlesi öğrenciler ve Yıldız Dağlarının sakinleridir. Merkezin hedef grubu Türkiye ve sınır ötesindeki Bulgaristan gençlerini de kapsamaktadır. Bu işletme planı eğitim merkezinin mali sürdürülebilirliği için bir yol haritası geliştirmektedir. Eğitim merkezinin işletme amacı: Yıldız Dağları Biyosfer Alanının yerel ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak katkıda bulunacak kendi kendini sürdürebilen ve kar amacı gütmeyen bir eğitim merkezinin kurulmasıdır. Merkezde sunulabilecek ana ürün ve hizmetler aşağıda yer alan hususları kapsayabilir; i. Yöre gençleri ve diğer yerel halk için eğitim programları (sadece yöre gençleri ve diğer yerleşikler değil, Türkiye deki tüm gençler ve izci grupları) ii. Trekkingciler dahil, İstanbul daki (veya başka bir yer) özel okullar için eğitim programlarıyla birleştirilmiş kamplar iii. Merkezde yöresel ürünlerin satışı (sadece yöresel ürünlerin satışı değil, günlük mutfak ihtiyaçları da yerel olarak temin edilmelidir. Yiyecekler merkezin çevresindeki köylerden satın alınmalı, bazı kılavuzluk hizmetleri de köylerden temin edilmelidir. Bu merkez yiyecek, yumurta, taze sebze, vs. üreten yerel halka olanaklar sunabilir). iv. Merkezi biyosfere giriş noktası olarak kullanan doğa turları, v. Üniversiteli kampçılar merkezi konaklama için ve merkezin çevresini kampçılık faaliyetleri için kullanabilirler. Merkez kampçılar için bazı olanaklar sunabilir. vi. Aile ve/veya okul grupları için hafta sonu programları. Eğer merkezde sağlanan tek hizmet yerel halk için eğitim programları olursa (yukarıda yer alan birinci madde), merkezin kendi kendini sürdürebilir hale gelmesi için çok az potansiyeli olacak veya hiç olmayacaktır. Bu nedenle, merkezin kendi kendini sürdürebilir hale gelebilmesi için yukarıda yer alan üç ek maddeye dayalı olarak diğer hizmetlerin de sağlanması gerekmektedir. Eğitim merkezinin en önemli üç pazarlama mesajı ise; - Yıldız Dağları öneri UNESCO Biyosfer Alanıdır, - Doğa eğitiminin doğanın ortasında profesyonel olarak sunulduğu eşsiz bir yerdir, - İstanbul dan sadece iki saat uzakta Türkiye nin tek uluslar arası açık hava merkezidir. Bu plan eğitim merkezinin mali ve yönetimsel geleceği için üç senaryo öngörmektedir: Alternatiflerden birincisi merkezin mali açıdan büyük ölçüde-neredeyse tamamının devlet kurumları veya mümkün olması halinde Kırklareli nin itibarına yatırım yapmaya hazır yerel girişimciler tarafından desteklenmesidir. (Senaryo 1) İkinci alternatif ise merkezin işletme giderlerinin devlet tarafından devamlı ancak sınırlı biçimde desteklenmesini öngörür. Kalan giderler ise merkezde yapılacak faaliyetler yoluyla karşılanır (Senaryo 2) Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 3
Devlet veya finansman sağlayan kurumlar (AB, çok taraflı veya iki taraflı fon kaynakları, özel sektör, vs.) ikinci bir proje aşaması kapsamında 3-5 yıl için sadece çekirdek finansman sağlar ve merkez kendi kendini sürdürebilmek için yeterli parasal kaynağı üretir (Senaryo 3) Her durumda, tamamen kendi kendini sürdürebilir hale gelmesi için merkezin belirli bir süre boyunca (mesela 3-5 yıl) stratejik olarak parasal açıdan desteklenmesi gerekir. Yerel Biyosfer yönetiminin daha geniş bir Yıldız Dağları markalaşmasına etkili biçimde yatırım yapması durumunda bu süre önemli ölçüde kısalabilir. Bir seri kapsamlı paydaş toplantıları Senaryo 3 ün tüm paydaşlar için en uygun alternatif olduğunu göstermiştir. Bu alternatifi uygulamak için tarafların çoğu aşağıda yer alan hususları önermişlerdir: - Merkezin devamlılığını güvenceye almak için üç parçalı bir ortak yönetim oluşturulur. Ortak yönetim Çevre ve Orman Bakanlığı, uygun bir STK ve ulusal bir doğa koruma STK sından oluşur. - Bunu takiben, özellikle eğitim merkezi üzerine odaklanmak suretiyle Biyosferin yönetimini ele alan ikinci aşama bir projenin geliştirilmesi gerekir. Bu ikinci aşamaya mali destek sağlamak için TÜBİTAK, AB, UNDP-GEF veya özel sektör fonları aranabilir. Ortak yönetimin rolleri ve sorumlulukları aşağıda yer alan bölümde tanımlanmaktadır. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 4
2. ÇALIŞMANIN GENEL TANIMI VE KAPSAMI Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanlığı Türkiye nin kuzey-batısında Trakya da Bulgaristan sınırı boyunca yer alan Yıldız Dağlarında bir biyosfer alanı kurmayı planlamaktadır. Yıldız Dağları Biyosfer projesi AB tarafından desteklenmektedir ve bu proje Yıldız Dağlarında önerilen biyosferin yönetim planlama sürecine dayanak oluşturmak üzere tasarlanmış ve uygulanmıştır. Yönetim planı UNESCO nun Biyosfer Rezerv kavramına uygun olarak hazırlanmakta ve hem doğal kaynakların yerinde korunmasını ve hem de Yıldız Dağlarında yaşayan halk için sürdürülebilir gelir elde edilmesini amaçlamaktadır. AB tarafından finanse edilen Yıldız Dağları Biyosfer Projesinin önemli bir unsuru Kırklareli, Dereköy ün yanında Bulgaristan sınırına yakın bir eğitim merkezinin kurulmasıdır. Eğitim merkezinin inşaatı ve donanımı proje sonunda tamamlanmıştır. Merkezin fiziksel inşaatı yanı sıra Yıldız Dağları Biyosfer Projesi için eğitim uzmanları tarafından bir eğitim strateji ve faaliyet eylem planı da geliştirilmiştir. Eğitim stratejisi eğitim merkezinin vizyon ve misyonunu şöyle tanımlamaktadır: Vizyon; Doğa Eğitim Merkezi Yıldız Dağları Biyosferinin gerçek ve sembolik merkezi olacaktır. Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezinin vizyonu; yöre halkı ve her yaştaki diğer ziyaretçiler için Yıldız Dağları Biyosferinin farklı ekosistemleri üzerine odaklanmış yıl boyunca devam eden doğa eğitimini sağlamaktır. Misyon; Doğa Eğitim Merkezi nin misyonu; başta Yıldız Dağları Biyosferi nin sahip olduğu doğal değerleri, doğanın korunması için gerekli bilgiyi ve deneyimi tüm ziyaretçilere aktarmak için bir araç olmak ve doğa eğitimlerinin verileceği bir merkez olarak Türkiye de gerçekleştirilen doğa /çevre eğitimlerine ev sahipliği yapmaktır. Merkezin en önemli hedef kitlesi öğrenciler ve Yıldız Dağlarında yaşayan yöre halkıdır. Eğitim Stratejisi özellikle alandaki gençlere önem vermekte ve Yıldız Dağlarının doğal ekosistemleri tarafından üretilen geçim kaynakları üzerindeki farkındalığı arttıracak eğitim faaliyetlerini tanımlamaktadır. Merkezin hedef grubu sınırın öbür tarafındaki Bulgaristan gençlerini de kapsamaktadır. Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezi İşletme Planı, V.Bölümünde verilen üç senaryo kapsamında eğitim merkezinin mali açıdan sürdürülebilmesi için bir yol haritası vermek amacıyla geliştirilmiştir. Plan riskler, mali kısıtlar ve kısa dönemde karşılaşılması olası diğer varsayımları dikkate alarak kendi kendini sürdüren bir merkez oluşturmak üzere tasarlanmıştır. Biyosfer alanının yönetişim yapısı henüz oluşmadığından bu yapı şu ana kadar tam olarak uygulanmamış ve denenmemiştir. Bu da, Eğitim Merkezi için ileri bölümlerde söz edilen bazı dezavantajları oluşturmaktadır. Bununla birlikte olası riskleri en aza indirmek için bu planda söz konusu kısa vadeli dezavantajlar için bir dizi çözüm önerilmektedir. Eğitim merkezinin işletme amacı; Biyosfer Alanının yerel ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak katkıda bulunacak, kendi kendini sürdürebilen ve kar amacı gütmeyen bir eğitim merkezi kurulmasıdır. Merkez, bölgeye ve yöre halkına doğrudan ve dolaylı olarak katkılar da sunacaktır. Merkezin doğrudan katkısı; (i) (ii) yöresel ürünler vasıtasıyla sağlanan gelirler ve yerel istihdam (kılavuzlar vs.) olarak tanımlanabilir. Merkezin dolaylı katkıları ise; (i) yerel insan kaynaklarının geliştirilmesi, Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 5
(ii) (iii) ziyaretçilerin alanın ücra yerlerine kanalize edilmesi ve prestijli markalaşma yoluyla birim başına ürün değerinin artışı olarak tanımlanabilir. Merkezin tam anlamıyla kendi kendini sürdürebilecek hale gelmesi için belirli bir süre için ( mesela 3-5 yıl) stratejik olarak mali açıdan desteklenmesi gerekmektedir. Özellikle bu destek merkezin yasal sorumlusu olan Çevre ve Orman Balkanlığı tarafından sağlanmalıdır. Söz konusu finansal destek kurumun kendi bütçesinden olabileceği gibi ikinci bir aşama proje ile de sağlanabilir. Merkezin mali açıdan desteklenmesi yanı sıra personel ve ekipman açısından da desteklenmesi gereklidir. Özellikle ulusal düzeyde doğa eğitimlerinin yaygınlaştırılması ve benimsenmesi açısından kurumsal sahiplilik ve destek son derece önemlidir. Doğa Eğitim merkezinin kendi kendini yönetebilecek hale gelebilmesi süreci Yıldız Dağları Biyosfer Yönetiminin etkin olarak işler hale gelmesi ile alanın markalaşmasının sağlanması ile önemli ölçüde kısalabilecektir. Merkez için süreçte karşılaşılabilecek mali riskler ile özellikle personel sıkıntısı ve eğitimlerin organizasyonunda yaşanacak kısıtların bertaraf edilmesi için devlet ile özellikle yetkili yerel ve ulusal paydaşların bir arada oluşturacağı ortak yönetim yapısının tesis edilmesi ve işbirliği içinde yönetilmesi ideal model olacaktır. 3. ÜRÜNLER VE HIZMETLER Merkezde sunulabilecek öncelikli dört ürün şunlardır; i. Yöre okulları ve diğer devlet okulları için eğitim ve kamplar, ii. Trekkingciler dahil İstanbul daki ve/veya Türkiye genelindeki özel okullar ve tanımlı gruplar, kulüpler için kamplar iii. Yöresel ürünlerin satışı iv. Yıldız dağlarına giriş için merkezin bir giriş ve ilk bilgilendirme noktası olarak öngörecek olan doğa turlarıdır. Bunların dışında merkezde; v. Üniversite kampçıları merkezi konaklama ve merkezin çevresini kamp faaliyetleri için kullanabilirler. Merkez kampçılar için bazı olanaklar sunabilir. vi. vii. viii. ix. Aile ve/veya okul grupları için hafta sonu programları, Bulgaristan çocukları ve gençleri için eğitim programları, Kamu kurum ve kuruluşları için doğa eğitimi ile birleştirilmiş hizmet içi programları Yetişkinler için doğa eğitimi ile birleştirilmiş ekoturizm aktiviteleri de sunulabilecek diğer hizmetler ve ürünlerdir. Merkezde sunulabilecek hizmet ve ürünlere yönelik kısıtlar ve olanaklar; Merkezde sunulacak eğitim faaliyetleri için öncelikle bir eğitim stratejisi ve eylem planı hazırlanmıştır. Bu stratejide eğitim programları için bir seri faaliyet eğitim stratejisinin içinde tanımlanmıştır. Merkezde yürütülecek eğitimlerin bu strateji temel alınarak yürütülmesi önemlidir. Ancak, eğer merkezde verilecek tek hizmet bu eğitim programlarını kapsar ise merkezin kendi kendini sürdürebilme potansiyeli çok az olacaktır veya hiç olamayacaktır. Bu hem Kırklareli İlinin ekonomik profili ve hem de merkezin çevresel konumundan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, merkezin mali açıdan kendi kendine sürdürülebilir hale gelmesi için eğitimin yanı sıra aşağıda özetlenen üç ilave faaliyete dayanan diğer faaliyetlerin de yapılması gereklidir. Tüm bu faaliyetler başlangıçta devletin mali desteği veya diğer çekirdek fon kaynaklarına gerek duymakla birlikte zamanla merkezin kendi kendine işleyebilmesine yetecek miktarda mali kaynak sağlanabilecektir (Senaryo 3, Bakınız Bölüm VI) Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 6
Diğer bir uç noktadaki alternatif ise merkezin büyük ölçüde-hemen hemen tamamen devlet kurumları veya mümkünse Kırklareli nin itibarına yatırım yapmaya hazır yerel girişimciler tarafından mali açıdan desteklenmesidir (Senaryo 1, Bakınız Bölüm VI) Ancak aşağıda tariflenen hizmetler mevcut altyapı ve insan kaynakları kullanılarak kolaylıkla merkezde üretilebilir (insan kaynakları detayları için Bölüm V e bakınız). Bu faaliyetler yerel STK lar, ulusal STK lar ve özel sektörün de dikkatini çekebilir ve merkezi ortak yöneten olası bir kurumlararası koalisyona yol açabilir. Eğitim olanakları dışındaki faaliyetler ve bu faaliyetlerin içerdiği önemli zorluklar aşağıda özetlenmektedir: Trekkingciler dahil İstanbul daki ve/veya Türkiye genelindeki özel okullar ve tanımlı gruplar, kulüpler için kamplar Merkez gençlik yaz kampı ve trekkingciler için kamp yeri olarak hizmet verebilecek şekilde oldukça iyi donanımlıdır. Kamp alanı yaz kampı olarak gençler için eğitim programları sağlamak suretiyle kendi konumunu İstanbul yakınlarındaki diğer alternatiflerden farklılaştırabilir. Herbir elemanın iş yükünün buna uygun olarak planlanması kaydıyla mevcut eğitimci kapasitesi bunun için kullanılabilir. Nehrin diğer yakasındaki kavak fidanlığı (sahipli olduğundan dolayı mülk sahibinin izni ile) hem gençlere hem de trekkingcilere konaklama olanağı sunacak şekilde kullanılabilir. Merkezin karşısında yolun üstünde bulunan düzlük alan ise çadırlı kamp için idealdir. Merkez mevcut donanımı ve kapasitesi ile toplam 30 kişiyi ağırlayabileceğinden daha büyük gruplar için çevredeki alanların çadırlı kamp alanı olarak kullanılması ve değerlendirilmesi önemlidir. Gençlik kampı için özel okullarda doğrudan pazarlama yapılması gerekirken, trekkingciler için kamp olanağı doğa turizmi ile ilgilenen firmalarıla işbirliğine gidilmesi suretiyle gerekleştirilebilecektir. Merkezde yöresel ürünlerin satışı Merkezde veya yakın çevresinde yerel üreticilere doğrudan gelir sağlamak için yöresel ürünlerin satıldığı basit bir stand kullanılabilir. Bu faaliyet için personel seçiminin dikkatli bir biçimde yapılması gerekir ve köylerde mevcut olan yerel işgücünden de faydalanılabilir. Bundan başka, fiyatlandırma, nakliyat ve kalite kontrolü (yiyecekler için) merkezdeki mevcut insan kaynaklarının kapasitelerini aşan diğer önemli hususlardır. Bu nedenle bu faaliyet yerel gelişme kooperatifleriyle yakın ortaklıklar gerektirir. Merkezin ana yol üzerinde olmaması nedeniyle bu tesis için uygun yönlendirme son derece gereklidir. Merkezde yöresel ürünler ile birlikte değerlendirilebilecek bir unsur da hediyelik eşya satışı ve sunumudur. Özellikle merkezi ve Yıldız Dağlarını simgeleyecek ve sembolize edecek ürünlerin sunumu hem merkez için bir kaynak yaratacak ve hemde merkeze gelenlerin yanlarında götürebilecekleri ve aynı zamanda alanı da tanıtacak imkanları ziyaretçilere sunabilecektir. Yöresel ürün ve hediyelik eşya sunumu amacıyla önerilen ürünün hem mekansal tasarımı, hem uygulanması ilkeleri ve hem de ürünlerinin tasarımı için yeni küçük projeler sunulabilir ve başka fonlardan da yararlanılabilir. Merkezi Biyosfer rezervine giriş noktası olarak kullanan doğa turları Merkez, (i) yorumlama ve, (ii) biyosfer alanın ziyaretçileri için yerel kılavuzlar sunmak suretiyle potansiyel olarak Yıldız Dağları Biyosferinin kalbi olarak kullanılabilir. Yıldız Dağları Biyosferinin tüm pazarlaması ziyaretçileri ilk önce eğitim merkezini ziyaret etmeye davet edecek şekilde yürütülebilir. Burada, yorumlama yoluyla, yerel kılavuzlar ve harita gibi diğer araçlarla ziyaretçiler İğneada Ziyaretçi Merkezi gibi Yıldız Dağlarının diğer cazibe noktalarına kanalize edilebilirler. Ancak bunu gerçekleştirmek için Yıldız Dağları Biyosfer Alanının yönetim planının tamamen uygulanıyor olması ve cazibe noktaları ve yürüyüş patikalarının belirlenmesi ve işaretlenmesi gerekir. Bu üç faaliyet içinde birincisi (yaz kampları) daha kolay ve anlaşılır biçimde uygulanabilir. Ancak, diğer ikisi tüm alanın yönetimi için karşılıklı mesafe kat etmeyi gerektirir. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 7
Bu hizmetlerin maliyetlendirmelerinin eğitim merkezinin yönetiminden sorumlu devlet kurumu ve ortakları tarafından yürütülmesi gerekir. Kırklareli ilinde yaşayan okul çocuklarının bu merkezi ücretsiz olarak kullanması tavsiye edilir. Diğer okullar ve müşterilerden günlük bir ücret alınmalıdır. 4. MEVCUT PAZAR VE PAZARLAMA ARAÇLARI Önceki bölümde sıralanan ürün ve hizmetlerin Kırklareli yerel pazarı dikkate alındığında yeri doldurulamaz geniş çeşitlilikte benzersiz özellikleri vardır. İşletme perpektifinden bakıldığında, merkezin yerel rakibinin olmaması teorik olarak pazarlama için en önemli değer olarak ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan, Kırklareli içinde eğitim merkezinde sunulan hizmetler için ödeme yapmaya hazır potansiyel olarak çok sınırlı bir pazar talebi mevcuttur. Böylece yerel rekabetin olmamasına karşı küçük yerel pazar talebi işletme planının her şeye rağmen Kırklareli dışında (yüksek ihtimalle İstanbul) daha geniş bir pazarı hedeflemesine yol açmaktadır. Kırklareli dışındaki pazar için Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezinin yerine daha uygun erişilebilirliği nedeniyle seçilebilecek diğer bazı seçenekler vardır. Bu nedenle, merkezin eşsiz özellik ve yararlarının yukarıda tariflenen son üç ürünle bağlantılı pazarlama mesajlarının çekirdeğini oluşturması gerekir. Eğitim merkezinin en önemli üç pazarlama mesajı aşağıda yer alan hususları içerir; - Yıldız Dağları bir UNESCO Biyosfer Rezervidir-Türkiye deki iki alandan birisidir. - Doğanın kalbinde doğa eğitiminin profesyonel olarak sunulduğu eşsiz bir yerdir. - İstanbul a sadece iki saat uzaklıkta Türkiye nin tek uluslar arası açık hava merkezidir. Yerel ve daha geniş bir pazar için kullanılabilecek en önemli pazarlama araçları: - Merkezin basit bir broşürü - Kırklareli ve Dereköy arasına Eğitim merkezine doğru yönlendiren işaret levhalarının konulması - Yerel Halkla ilişkiler: Yerel TV ler, gazeteler ve Kırklareli Hareketi Merkezi - Detaylı harita, tesisler hakkında bilgi ve Yıldız Dağlarının yüksek kalitede ve ilgi çekici fotoğraflarını içeren kullanıcı dostu iki dilli web sayfası (Türkçe ve İngilizce). Sitenin ayrıca bir de Facebook arayüzü bulunacaktır. - Hizmetlerin programının ulusal STK lardan kendi üye tabanlarına doğrudan e-posta ile gönderilmesi (Facebook dahil)-mesela TEMA, Doğa Derneği, Greenpeace ve WWF Türkiye. Bu yolla doğrudan 500.000 lik bir kitleye ulaşılabilir). - Birisi sonbaharda diğeri ise ilkbaharda olmak üzere gençlik dergilerinin yazarları, televizyon program yapımcıları ve yüksek ratingli blog yazarlarını kapsayan yılda iki kez yapılacak medya gezisi, - İstanbul daki önemli özel okullar ve turizm acenteleriyle ilkbaharda yüzyüze pazarlama yapılması. Ortak yüzyüze pazarlama özel okulları hedefleyen seçilen eko-turizm firmalarıyla birlikte yapılabilir. Eksiksiz bir pazarlama planının tamamen operasyonel olarak yapılabilmesi için Biyosfer alanının tümü için geliştirilmesi gerekir. Bu plan eğitim merkezini mutlaka esas unsur olarak dahil etmelidir. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 8
5. YÖNETIŞIM VE YÖNETIM Merkezin Yıldız Dağları Biyosfer Alanının bütün politika, vizyon ve stratejisiyle uyumlu olması gerekir. Bu nedenle, merkezin yönetiminin ve Biyosfer Alanının iki komitesinin (yönetim ve danışma komiteleri) yakın işbirliği içinde çalışması ve alanın yönetim amaçlarından hareketle merkez için de ortak amaçlar belirlemesi gerekir. Bu işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla, eğitim merkezini yerel kooperatifler birliği ve yönetim ve danışma komiteleriyle bağlantılandırmak için bir seri pratik mekanizmalar üzerinde anlaşmak gerekir. Mesela eğitim merkezinin yöneticisi için yönetim veya danışma komitesinde bir yer ayrılabilir. Eğitim stratejisine göre merkezde eğitim faaliyet planının uygulanmasından sorumlu olmak üzere iki tam zamanlı personel istihdam edilmelidir: Bu personelin görevi esas eğitim etkinliklerini organize etmek, gerektiğinde uygulamak, koordine etmek, değerlendirmek ve izlemektir. Eğitici havuzunun sürdürülebilirliği ve koordinasyonu ve yeni deneyim ve gerekliliklere dayanan eğitim programlarının geliştirilmesi bu personelin görevlerinden bazılarıdır. Bu işletme planının eksiksiz olarak uygulanabilmesi için bu elemanlardan birisi merkezin genel yöneticisi olarak görev yaparken diğer destek elemanının öneri eğitim programlarının uygulanması için istihdam edilmesi gerekir. Merkezin tam kapasiteyle çalıştırılabilmesi yani yukarıda tanımlanan tüm hizmetlerin yürütülebilmesi için toplamda 4 adet tam zamanlı, 1 adet yarı zamanlı ve 2 dışarıdan sağlanan danışmanlık firması ile 3 gönüllü elemandan oluşan bir ekip gerekmektedir. Personele ilişkin önemli bilgiler şöyledir: Eğitim Merkezi Yöneticisi (Bölge insanı olması tercih edilir): Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Merkezin tüm yönetiminden ve eğitim ve pazarlama programlarının geliştirilmesi ve izlenmesinden, merkezin geliştirilmesi, eğitim programlarının organizasyonu, eğitimlerin izlenmesi, eğitim programlarının uygulanması, yorumlanması, web sayfasının yönetimi ve kullanımı, merkez için yeni proje önerilerinin geliştirilmesini sağlamak, bütçe ve diğer hesap işlerini yürütmek ve kontrol etmek. Eğitim uzmanı (Süreki merkezde olacağından bu koşulları karşılayabilecek isteklilikte ve nitelikte olması tercih edilir) : Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Eğitim programlarını geliştirmek, eğitimleri düzenlemek ve organize etmek, yıllık eğitim programlarını hazırlamak ve özellikle bölgedeki okullara öğretim yılı boyunca doğa eğitim programları uygulamak ve her okul için doğa eğitim köşesi tesis etmek. Daha sonra bu çalışmayı bölge dışına yaygınlaştırmak. Teknik İşler Sorumlusu-Tekniker (Merkezin yakınında ikamet ediyor olması tercih edilir); Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Makine-Elektrik ve diğer mekanik işlerden sorumlu olmak. Sulama sistemi, ısıtma sistemi, aydınlatma ve arıtma tesisini sürekli olarak çalışır durumda tutmak. Gerekli bakım ve onarımlarını yapmak ve merkezin bakım ve onarımını gerektiren konuları belirlemek ve gerekli çalışmaları yapmak. Dış mekânda gerçekleştirilecek eğitimlerde eğitim uzmanını desteklemek. Diğer çalışanlarla birlikte bahçe işlerini de desteklemek ve yardımcı olmak. Ayrıca koruma görevlisi-bekçinin vardiye dönemlerinde görev alarak merkezde sürekli kalınmasını sağlamak. Koruma Görevlisi (Merkezin yakınında ikamet ediyor olması tercih edilir); Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Merkezini bekçiliği ve kontrolünü sağlamak. Tüm güvenlik işlerinden sorumlu olmak. Temizlik ve Bakım işleri-mutfak ve Banyo Sorumlusu (2 kişi- bir tanesinin özellikle bayan olması ve her ikisinin de merkezin yakınında ikamet ediyor olması tercih edilir) Çalışma süresi; Tam zamanlı-12 ay Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 9
Sorumlulukları; Bahçenin bakımı, çevrenin temizliği, kamp uygulamalarında lojistik destek, Mutfağın bakımı, yatakhanelerin bakımı ve malzemelerin temizliği, ayrıca; Bahçenin bakımı, özellikle sebze ve meyve bahçesinin tesisi ve sürekliliği, merkezde küçük hayvanların beslenmesi ve barınmasına yönelik çalışmalar (tavuk, tavşan, ördek, gibi), bahçeye bölgedeki doğal bitki türlerinin aktarılması ve eğitimler esnasında yerel rehberlik hizmeti de vermek suretiyle eğitimlerin desteklenmesi Şoför: Tam zamanlı, 12 ay. Büfe görevlisi: Görevli büfe hizmeti vermenin yanı sıra yöresel ürünlerin satışından da sorumlu olacaktır. Yöre insanı tarafından bu hizmet karşılanabiliri. Pazarlama firması: Dışarıdan sağlanacaktır. Firma pazarlama ve halkla ilişkiler işlerinin yürütülmesinden sorumlu olacaktır. Gönüllüler: Türkiye dahil Avrupa nın her tarafında en önemli gönüllü hizmet destek sistemi olan EVS ( Europea Volunter Systme-Avrupa Gönüllü Hizmet Sistemi) tarafından mali açıdan desteklenen en az üç gönüllü yazları burada çalışabilir (bakınız http://ec.europa.eu/youth/youth-in-actionprogramme/doc82_en.htm). Gönüllülerin bakım, lojistik ve eğitim programlarına yardımcı olması gerekecektir. NOT; Merkezde görev alması öngörülen yönetici, eğitimen ve teknik işler sorumlusuna ait detaylı iş tanımları EK-1 de verilmiştir. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 10
MERKEZİN YÖNETİM YAPISI EĞİTİM MERKEZİ YÖNETİCİSİ (1 kişi) Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Merkezin genel yönetimi, geliştirilmesi, eğitim programlarının organizasyonu, eğitimlerin izlenmesi, eğitim programlarının uygulanması, yorumlanması, web sayfasının yönetimi ve kullanımı, merkez için yeni proje önerilerinin geliştirilmesin, sağlamak,, bütçe ve diğer hesap işlerini yürütmek ve kontrol etmek. EĞİTİM UZMANI ( 1 kişi) Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Eğitim programlarını geliştirmek, eğitimleri düzenlemek ve organize etmek, yıllık eğitim programlarını hazırlamak ve özellikle bölgedeki okullara öğretim yılı boyunca doğa eğitim programları uygulamak ve her okul için doğa eğitim köşesi tesis etmek. Daha sonra bu çalışmayı bölge dışına yaygınlaştırmak. Teknik İşler Sorumlusu- Tekniker ( 1 kişi) Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Makine-Elektrik ve diğer mekanik işlerden sorumlu olmak. Sulama sistemi, ısıtma sistemi, aydınlatma ve arıtma tesisini sürekli olarak çalışır Temizlik ve Bakım işleri ve Koruma Görevlisi- Şoför durumda tutmak. Gerekli bakım ve onarımlarını yapmak ve merkezin bakım ve onarımını gerektiren konuları belirlemek ve gerekli çalışmaları yapmak. Dış mekânda gerçekleştirilecek eğitimlerde eğitim uzmanını desteklemek. Temizlik ve Bakım işleri Sorumluları (2 kişi/1 Bay-1 Bayan) Çalışma süresi; Tam Zamanlı- 12 ay. Sorumlulukları; Binaların temizliği, mutfak ve çamaşırhane ile yatakhanelerin temizliği ve bakımı ile Bahçenin bakımı, çevrenin temizliği, kamp uygulamalarında lojistik destek, sağlamak. Ayrıca; Bahçenin bakımı, çevrenin temizliği, kamp uygulamalarında lojistik destek ile birlikte bahçe için bir meyve-sebze bahçesi geliştirmek. yatakhanelerin bakımı ve malzemelerin temizliğinden de sorumlu olacak. Bayan olması tercih edilir. Koruma Görevlisi-Bekçi (1 kişi) Çalışma süresi; Tam Zamanlı Sorumlulukları; Merkezini bekçiliği ve kontrolünü sağlamak. Tüm güvenlik işlerinden sorumlu olmak. Büfe ve Hediyelik Eşya Reyonu Sorumlusu (1 kişi) Çalısma süresi; Yarı Zamanlı Sorumlulukları; Yöre halından insanlar tarafından dönüsümlü olarak da görevlendirilebilecek tamamen yöresel ürünler, el sanatları ve bölgeyi-yöreyi tanıtan hediyelik esyaların satısından sorumlu olacak Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 11
6. ORGANIZASYONEL SENARYOLAR Merkez için devam eden uygulamalrın ve harcamaların çoğu devam etmekte olan Yıldız Dağları Biyosfer Projesi tarafından karşılandığından merkezin geri kalan kuruluş giderleri 115.000TL olarak tahmin edilmektedir. Diğer yandan yıllık işletme giderleri de (personel dahil) 300.00TL olarak tahmin edilmektedir (Bakınız Ek-II) Bu miktarlar herhangi bir STK veya özel girişimin yatırım yapması için çok yüksek olduğundan üç organizasyonal senaryoya başlangıçta veya sürekli olarak bir noktaya kadar devlet desteği dahil edilmiştir. Birinci senaryo belirli bir devlet kurumunun (yerel veya ulusal) tam ve sürekli yatırımını öngörürken diğer iki senaryo merkezin işletilmesi için STK ve/veya özel sektörü dahil etmektedir. Yıldız Dağları Doğa Eğitim Merkezi için önerilen senaryolar Senaryo 1: Devlet mülkiyeti Ulusal veya yerel devlet kurumları merkeze devamlı olarak yatırım yaparlar ve yapılan bu harcamaların geri kazanılmasını beklemeden tüm maliyetleri karşılarlar. Bu kurumlar Çevre ve Orman Bakanlığı, TÜBİTAK veya Kırklareli Valiliği altında İl Özel İdaresi ve Kırklareli Belediyesi gibi yerel kuruluşlar olabilir. Bu senaryoda hedef kitle ve eğitim faaliyetleri işletme harcamalarını azaltmak için Kırklareli ve bitişiğindeki Bulgaristan toprakları ile sınırlı olmalıdır. Senaryo 2: Eğitim Merkezinin STK tarafından idare edilmesi ve temel harcamaların devamlı olarak bir devlet kurumu tarafından karşılanması. Bu senaryoda devlet kurumu eğitim merkezini kar amacı gütmeden işletmek üzere bir STK seçebilir. STK iki eğitim elemanının (yönetici ve uzman) harcamalarını karşılarken devlet kurumu işletme harcamaları ve destek elemanların harcamalarından sorumlu olur. STK lar diğer harcamaları karşılayabilmek için merkezi aynı zamanda yaz kampı ve turist destinasyonu olarak da kullanabilirler. Senaryo 3: Merkez devlet kurumu, yerel STK ve bir ulusal STK dan oluşan ortak yönetim tarafından idare edilir ve sürdürülür; başlangıç ve temel harcamalar devlet kurumu, özel sektör ve/veya ikinci bir aşama proje tarafından karşılanır. Bu senaryoya göre devlet kurumu, bir yerel STK ve bir ulusal STK dan oluşan ortak bir yönetimin kurulması gerekir. STK merkezin bazı harcamalarını karşılayabilmek için EVS (Europea Volunter System-Avrupa Gönüllü Hizmet Sistemi) ve diğer bağış verenlerle birlikte çalışabilir. Bundan başka, STK lar tarafından özel sponsorluklar aranabilir. Kırklareli Hareketi Derneği gibi yerel STK lar veya öngörülen Kalkınma kooperatifleri birliği böyle bir anlaşmanın merkezi olabilir. Yerel STK, uzmanlıklarından yararlanmak için TEMA, Doğa Derneği ve WWF gibi önemli ulusal STK larla aktif işbirliği olanaklarını arayabilir. Bundan başka genç izci grubu gönüllülük temelinde birçok eğitim faaliyetlerini yürütebilir. Kapsamlı bir paydaş toplantıları serisi Senaryo 3 ün tüm paydaşlar için en uygun alternatif olduğunu göstermiştir (Bakınız Ek III-Bu planın hazırlanmasında görüşülen tüm paydaşlar). Bunu uygulamak için tarafların çoğunluğu aşağıda yer alan hususları tavsiye etmiştir: - Merkezin devamlılığının temin edilmesi için üç parçalı bir ortak yönetim oluşturulur. Ortak yönetim Çevre ve Orman Bakanlığı, uygun bir yerel STK ve yeterli bir ulusal doğa koruma STK sından oluşur. Bu sistemin yürütülmesi için üçlü bir protokolün imzalanması gerekir. (Örnek bir İşbirliği protokolü için Bakınız Ek IV) - Bunu takiben özellikle eğitim merkezi üzerine odaklanmış, biyosfer alanının yönetimini hedefleyen bir ikinci proje aşamasının geliştirilmesi gerekir. Bu ikinci aşama için TÜBİTAK, AB, UNDP-GEF veya özel sektör mali desteği aranabilir. Proje yukarıda tanımlanan ortak yönetim tarafından birlikte geliştirilmelidir. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 12
Ortak yönetimin rolleri ve sorumlulukları aşağıda yer alan bölümlerde tanımlanmıştır. Çevre ve Orman Bakanlığı: - Merkezin yasal sahibi olarak bakımını denetleme ve sürdrülebilirliğini sağlamak, - Merkezin daha yaygın olarak desteklenmesi için diğer ulusal ve yerel devlet kurumlarıyla birlikte hareket etmek. Merkezde ve daha geniş anlamda biyosfer alanındaki çalışmaların biribiriyle uyum içinde yürütülmesini sağlamak, - Gerektiğinde yürütücü yerel STK ve ulusal STK ya danışmanlık yapmak - Merkezin devamlılığı için yıllık çalışma planları geliştirmek ve proje önerilerine katılmak, denetlemek ve danışmanlık yapmak - Eğitim merkezi için hazırlanan eğitim stratejisinin ve yıllık çalışma planının uygulanması sürecine diğer ortakları da dahil etmek ve desteklerini almak, - Merkezin temel harcamalarına doğrudan destek sağlamak - Merkezde yıllık olarak sağlanan gelirleri izlemek ve özellikle merkezde sunulan ürünlerin ve hizmetlerin fiyatlarını belirleme gibi mali konularda STK lara rehberlik etmek - Merkezde sunulacak olan ürünler ve hizmetlerin ücretlendirilmesini yapmak, - Merkezin personel durumunu değerlendirmek, ihtiyaç duyulacak personelin istihdamına yönelik çalışmaları yapmak ve bu konuda STK ları yönlendirmek. Yerel STK - Projenin ikinci aşaması sırasında ve daha sonra merkezin mali sürdürülebilirliğinden sorumlu olmak - Eğitim merkezi için hazırlanan eğitim stratejisinin ve yıllık çalışma planının uygulanmasını sağlamak, - Merkezin mali açıdan desteklenmesi için proje önerilerinin geliştirilmesinde devlet kurumu ve ulusal STK ile yakın işbirliği içinde çalışmak - Merkezin işletilmesi için profesyonel bir ekibin ve gönüllülerin oluşturulması ve istihdam edilmesine (başarılı proje önerileri üzerine) katkı sağlamak, - Bulgaristan üzerine özellikle odaklanarak merkezde gönüllülük sisteminin faaliyete geçirilmesini desteklemek, - Biyosfer alanının daha kapsamlı yönetimi bağlamında devlet kurumunu desteklemek, - Merkezin mali sürdürülebilirliğine yönelik gerekli girişimlerde bulunmak ve destek bulmak, - Sisteme sürekli katılmalarını sağlayarak izci grubu gibi diğer yerel organizasyonların gönüllü desteğini koordine etmek. Ulusal STK - Merkez için eksiksiz bir halkla ilişkiler ve pazarlama planı geliştirmek ve bu planın diğer ortaklarla işbirliği içinde uygulamak, - Eğitim programının kalitesine ilişkin sürekli rehberlik vermek - Hem özel sektör hem de çoklu ve ikili bağış verenleri hedefleyen proje önerilerinin geliştirilmesinde aktif olarak çalışmak - Eğitim merkezinin faaliyetlerine uluslar arası anlamda dikkat çekmek Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 13
- Projeler kapsamında gönüllülerin ve uzman kişilerin görev almasını sağlamak, - Geliştirilecek eğitim materyallerine yönelik katkı sağlamak Kırklareli Hareketi Derneği www.kirklarelihareketidernegi.org, Istranca Doğa Sevenler Derneği vs. gibi işletmeye yönelmiş yerel ve güçlü STK lar bu işletme planının gerçekleştirilmesinde önemli bir rol oynayabilirler. Bundan başka bu projenin ortağı olabilecek üç önemli STK, TEMA, Doğa Derneği ve WWF bu eğitim merkezinin sürdürülmesine katılma konusunda ilgilerini ifade etmişlerdir. Ancak kendileri tarafından sözlü olarak ifade edildiği gibi bunların katkısı kendi sorumlulukları ve finansmanlarının mevcut olmasına bağlıdır. NOT; Bu ortaklığa bölgesel bir üniversitenin de dahil edilesi merkezin sürdürülebilirliğini ve personel istihdamını güçlendireceğinden ileride yapılacak Ortak Yönetim Mekanizmasına dahil edilmesi ve protokole eklenmesi yararlı olacaktır. 7. MERKEZIN GENEL ÖZELLIKLERI VE FONKSIYONLARI - Doğa Eğitim Merkezi; Kırklareli şehir merkezine 28 km, Bulgaristan sınırına 8 km mesafededir. - Doğa Eğitim Merkezi OGM tarafından daha önce Toplu Koruma Merkezi olarak kullanılmış, daha sonra Proje kapsamında yapılan protokol çerçevesinde doğa eğitimi hizmeti vermek üzere DKMPGM ne devredilmiştir. - Merkezin bulunduğu alanda çalışmalar öncesinde 3 adet lojman binası bulunmakta idi. Bu binalar uzun süre kullanılmadığından bakımsız kalmış ve kullanılamaz hale gelmiştir. Doğa Eğitim Merkezinin tadilatından önceki durumu - Yapılan çalışma sonrasında, toprak üzerinde 7 adet, toprak altında 5 ayrı mahalden oluşan 3 adet yapı ve 1 adet voleybol sahası yapılmıştır. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 14
YILDIZ DAĞLARI DOĞA EĞİTİM MERKEZİ İŞLETME PLANI Mevcut binalarla birlikte yeni eklenen üniteler ve birimler - Daha evvel yığma yapı olarak inşa edilmiş olan binaların iç duvarları, pencereleri ve kapıları yeni projeye göre yıkılmış veya kapatılmış, ısı ve su izolasyonları projeye göre yapılmış, doğrama, zemin ahşap kaplamaları, kapı ve seramikler ile çatı yenilenmiş, güney ve doğu cephelere güneşlikler yapılmış, bina etekleri taş kaplanmıştır. Doğa Eğitim Merkezinin tadilatından sonraki durumu - Yeni düzenleme ile aşağıdaki kullanım amaçlarına göre projelendirilmiş ve inşa edilmiştir; 1 NOLU BİNA; 14,54 m x 8,28 m ölçülerinde olup yaklaşık 120 m2 alana sahiptir. Burası mutfak, kışlık yemekhane, 2 adet eğitim salonu, 2 adet wc ve danışma olarak kullanılmak amacıyla tesis edilmiştir. 2. NOLU BİNA; 12,22 m x7,83 m ölçülerinde yaklaşık 96 m2 alana sahiptir. Binaya güney ve kuzey cephelerden iki ayrı giriş yapılmıştır. Güney cepheden giriş 55 m2 alandan oluşup bayanlar ve baylar tarafından kullanılmak üzere ortadan eşit şekilde ikiye bölünmüş 4 er adet Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 15
YILDIZ DAĞLARI DOĞA EĞİTİM MERKEZİ İŞLETME PLANI lavabo, 3 er adet wc, 3 er adet duş ve 1 er adet özürlü wc ve duş olarak düzenlenmiştir. Kuzey cepheden giriş eğiticilerin konaklaması için düşünülmüş 41 m2 alana sahip olup, hol, 2 oda ve 2 banyo olarak 4 kişinin konaklamasına uygun şekilde tesis edilmiştir. 3 NOLU BİNA; 6,85 m x6,25 m ölçülerinde yaklaşık 43 m2 alana sahip olup, binaya batı cephesinden iki ayrı giriş yapılmıştır. Girişlerden biri tesis görevlisinin ikameti için ayrılan 27 m2 alana açılmakta olup, bu alan 1 oda, banyo wc ve salon mutfaktan oluşmaktadır. İkinci kapı ise çamaşırhane olarak düşünülmüş olan 7 m2 bir alana açılmaktadır. Ayrıca bina bodrumunda 10 m2 alanlı 120 cm yüksekliğinde 2 ayrı girişi olan 2 adet depo amaçlı düzenlenmiş mahal bulunmaktadır. Yeni yapılar ise aşağıdaki amaçlara uygun olarak inşa edilmişlerdir, YATAKHANE 1-2; binaları bayanlar ve baylar tarafından yatakhane olarak kullanılmak amacıyla çelik karkas üzerine içi alçıpan dışı çam lambri kaplama olarak inşa edilmiş olup, ısı ve su izolasyonları projelerine uygun olarak yapılmıştır. Binalarda 12 şer kişilik bay ve bayan olmak üzere iki grup kalabilmektedir. KAFETERYA BİNASI; yarı açık olup yazlık yemekhane olarak kullanılmak maksadıyla yine çelik karkas üzerine içi alçıpan dışı lambri kaplama olarak inşa edilmiştir. YARI AÇIK EĞİTİM BİNASI; yarı açık olup yazlık eğitim salonu olarak kullanılmak maksadıyla yine çelik karkas üzerine içi alçıpan dışı lambri kaplama olarak inşa edilmiştir. Doğa Eğitim Merkezinden genel bir görünüş Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 16
YILDIZ DAĞLARI DOĞA EĞİTİM MERKEZİ İŞLETME PLANI ISITMA SİSTEMİ; Yatakhaneler (1-2) ve 1-2 ve 3 nolu binalar bir merkezden hava kaynaklı ısı pompası ile ısınmaktadır. Katı veya sıvı yakıtlı ısıtma değil de, böyle bir ısıtma sisteminin kullanılmasındaki asıl amaç tesisin kuruluş amacının temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanmak olmasıdır. Bu sistem ülkemizde farklı alanlarda kullanılmaktadır. İtalya dan ithal edilen cihaz ülkemizde tektir (ithalatçı firmanın ifadesine göre). Cihaz binalarda bulunan fankoiller yardımıyla ısıtma ve soğutma yapmakta, ayrıca sıcak su da sağlamaktadır. Merkezin sıcak su ihtiyacı ekseriyetle 1 Nolu Yatakhane binası üzerinde bulunan güneş enerjisi kolektörleri sayesinde karşılanacaktır. Güneşin olmadığı veya yeterince ısınmadığı zamanlarda ve dönemlerde su ısıtmayı da sağlayan sistem devreye girerek sıcak su temin edilebilecektir. Isıtma ve sıcak su sistemi işlevi Bina 2 ve 3 arasında toprak altına yapılan 16 m2 büyüklüğündeki mekanik odada konuşlandırılmış pompa ve tanklarla sağlanacaktır. YAĞMUR SUYUNUN DEPOLANMASI VE KANALİZASYON ATIKLARININ ARITILMASI; Merkez bulunan tüm binaların saçaklarına yağmur suyunun toplanması amacıyla borular döşenmiştir. Bu borularla toplanan yağmur suları farklı bir şebeke ile evsel atık suyu ise ikinci bir alt yapı şebekesi ile arıtma ünitesinin bulunduğu ön çöktürme haznesine yönlendirilmiştir. İlk toplama işi bu havuzda yapılmakta, buradan dengeleme haznesine aktarılmakta ve oradan da biyolojik arıtma ünitesine geçirilecek şekilde yapılmıştır. Arıtma sisteminde su bahçe sulama suyu niteliğinde arıtılmaktadır. Bu suyun bahçenin sulanması işinde kullanılması amaçlanmaktadır. Arıtma tesisi günlük 50 kişinin atık suyunu arıtacak kapasitededir. Yıldız Dağları Biyosfer Projesi Raporu 17