TÜRKĠYE-GÜNEY AFRĠKA DIġ TĠCARETĠ VE MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ

TÜRKĠYE-GÜNEY AFRĠKA DIġ TĠCARETĠ VE MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ Afrika kıtasının en güney ucunda bulunan, batısı, güneyi ve doğusu okyanusla çevrili olan Güney Afrika, sahip olduğu stratejik konumu ile Afrika kıtasında önemli ülkeler arasında yer almaktadır. Yeraltı kaynakları açısından çok zengin olan Güney Afrika birçok değerli madene sahiptir. Platin, elmas ve altın gibi madenlerde dünyada en fazla rezervlere sahip olan ülke birçok büyük devletin egemenliğine sahne olmuştur. Güney Afrika nın Türkiye ile ilişkileri, Güney Afrika nın 1991 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra her iki ülkenin karşılıklı konsolosluk açarak birbirini tanımaları ile sonuçlanmıştır. İki ülke arasında 3 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunmaktadır ve her geçen gün artan şekilde ticari ilişkiler devam etmektedir. Türkiye, Güney Afrika ya daha çok Otomotiv Yedek Parça ihraç ederken, Güney Afrika ise daha çok Altın, Elmas, Platin gibi değerli madenleri ülkemize ihraç etmektedir. Ekonomik güç ve gelişmişlik düzeyi bakımından Afrika kıtasının en büyük ekonomisi olan Güney Afrika da büyük ölçüde sanayi ve madenciliğe dayanan piyasa ekonomisi yürürlüktedir. Sahra altı Afrika bölgesinin toplam GSYİH sinin yaklaşık %50 sini gerçekleştiren Güney Afrika, zengin maden kaynakları ve tarıma elverişli topraklarıyla, geleneksel olarak madencilik ve tarım sektörünün hakim olduğu Güney Afrika ekonomisinin son kırk yılda önemli bir değişime uğradığı ve ikincil sektörlerin ekonomide daha ağırlıklı olmaya başladığı görülmektedir. 1960 larda birincil sektörler olan tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık ve madencilik sektörü ülkenin GSYİH sinin yaklaşık %25 ini teşkil ederken, bugün itibariyle birincil sektörlerin GSYİH ye %10 civarında katkı yapmaktadır. Yıllar itibariyle altın üretiminin azalması ekonomide yaşanan bu köklü değişimin önemli nedenlerinden birisidir. İkincil sektörleri oluşturan imalat sanayi, inşaat ve elektrik, gaz, su sektörleri, uygulanan uluslararası ekonomik yaptırımlar nedeniyle izlenen ithal ikameci politikaların da bir sonucu olarak, ekonomide daha önemli hale gelmeye başlamıştır. Güney Afrika ekonomisinde son yıllarda kaydedilen istikrarlı büyümeye rağmen cari kalemler dengesindeki açığın yıllar itibariyle arttığı görülmektedir. 2004 yılında 6,9 milyar dolar olan cari açık, 2005 yılında 9,7 milyar dolar, 2006 yılında 16,6 milyar dolar, 2007 yılında ise 20,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Limanlar, Güney Afrika sosyo-ekonomik kalkınmasında ve taşımacılıkta çok önemli bir konumda bulunmaktadır. Ülkedeki toplam ihracatın %98 i deniz yolu ile yapılmaktadır. Toplam 2.954 km deniz kıyısına sahiptir. Sekiz önemli ticari liman Richards Bay, Durban, East London, Port Elizabeth, Mossel Bay, Cape Town, Saldanha ve Ngquara dır. Afrika kıtasının en güçlü ekonomisine sahip olan Güney Afrika aynı zamanda Afrika da en çok yabancı sermaye çeken ülkelerden birisi konumundadır. 2006 yılı itibariyle Güney Afrika daki doğrudan yabancı yatırımların ülkelere göre dağılımı incelendiğinde, İngiltere %72 lik bir oranla açık ara ilk sırada yer almakta, İngiltere yi sırasıyla ABD, Almanya, Hollanda, Japonya, İsviçre ve Fransa izlemektedir. Dış ticaretin GSYİH içindeki payı %60 civarında olan Güney Afrika, nispeten açık bir ekonomiye sahiptir. 2008 yılında 73,9 milyar $ ihracata karşılık, 87,6 milyar $ ithalatı bulunan ülkenin dış ticaret hacmi son yıllarda kararlı bir şekilde artış sergilemektedir. 1

Güney Afrika nın Ülkeler Bazında Ġhracatı (Bin $) ÜLKELER 2004 2005 2006 2007 2008 1 Japonya 4.110.387 5.149.334 6.226.977 7.039.332 8.119.609 15,3 2 ABD 4.689.548 4.893.176 6.058.239 7.528.705 7.987.446 6,1 3 Almanya 3.236.553 3.329.696 3944.251 5.106.030 5.748.890 12,6 4 Ġngiltere 4.215.465 5.000.163 4.627.716 4.907.275 4.905.860 0,0 5 Çin 1.055.746 1.368.724 2.108.757 4.169.608 4.309.780 3,4 6 Hollanda 1.840.694 2.341.337 2.723.682 2.880.665 3.463.622 20,2 7 Hindistan 567.192 1.170.335 783.553 1.349.482 2.279.522 68,9 8 Belçika 1.126.376 1.416.529 1.493.484 1.748.813 2.046.632 17,0 9 Zambiya 733.416 849.302 1.150.536 1.421.242 1.965.425 38,3 10 Ġspanya 1.110.835 1.391693 1.476.954 1.757.717 1.876.798 6,8 11 Zimbabwe 929.079 1.161503 1.065.169 1.194.814 1.688.951 41,4 12 Mozambik 787.663 991.829 908.804 1.267.187 1.608.979 27,0 13 Ġtalya 1.190.596 1.160.973 1.347.669 1.429.790 1.595.377 11,6 14 Ġsviçre 1.126.750 1.250.092 1706.985 1.370.502 1.556.438 13,6 15 G. Kore 698.552 837.014 998.966 1.161.627 1.506.741 29,7 Diğer 12.844.672 14.679.348 15.980.018 19.693.819 23.305.474 18,3 TOPLAM 40.263.524 46.991.048 52.601.760 64.026.608 73.965.544 15,5 Güney Afrika nın BaĢlıca Fasıllar Bazında Ġhracatı (Bin $) FASIL ÜRÜN ADI 2007 2008 71 ĠNCĠLER, KIYMETLĠ TAġ VE METAL MAMULLERĠ, MADENĠ PARALAR 13.065.274 12.613.773-3,5 72 DEMĠR VE ÇELĠK 7.495.582 9.057.949 20,8 87 MOTORLU KARA TAġITLARI, TRAKTÖR, BĠSĠKLET, MOTOSĠKLET VE DĠĞERLERĠ (DEMĠRYOLU, TRAMVAY hariç) 5.048.988 7.383.298 46,2 26 METAL CEVHERLERĠ, CÜRUF VE KÜL 4.426.259 7.268.294 64,2 27 MĠNERAL YAKITLAR VE MĠNERAL YAĞLAR 6.778.513 7.141.188 5,4 84 MAKİNE VE AKSAMLARI 5.876.855 6.349.628 8,0 76 ALUMĠNYUM VE ALUMĠNYUM EġYA 2.323.510 2.199.855-5,3 28 08 85 ĠNORGANĠK KĠMYASAL MÜSTAHSALLAR, ORGANĠK, ĠNORGANĠK BĠLEġĠKLER YENĠLEN MEYVALAR, KABUKLU YEMĠġLER, TURUNÇGĠL VE KAVUN KABUĞU ELEKTRĠKLĠ MAKĠNA VE CĠHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI 1.131.752 1.789.360 58,1 1.479.819 1.588.013 7,3 1.585.764 1.571.696-0,9 DĠĞER 14.814.292 17.002.490 14,8 TOPLAM 64.026.608 73.965.544 15,5 2

Güney Afrika nın Ülkeler Bazında Ġthalatı (Bin $) ÜLKELER 2004 2005 2006 2007 2008 1 Almanya 6.751.096 7.716.116 8.584.459 9.316.860 9.914.010 6,4 2 Çin 3.574.928 4.945.611 6.879.455 8.562.745 9.909.266 15,7 3 ABD 4.112.391 4.347.653 5.216.119 6.166.137 7.037.955 14,1 Suudi 4 Arabistan 2.654.980 3.046.844 3.612.450 3.606.265 5.522.995 53,2 5 Japonya 3.257.012 3.715.886 4.458.144 5.249.379 4.882.611-7,0 6 Ġngiltere 3.256.720 3.036.655 3.396.515 3.863.489 3.556.168-8,0 7 Ġran 2.366.674 2.250.042 2.697.758 2.955.505 3.290.393 11,3 8 Angola 262.219 296.956 366.029 1.645.794 2.686.473 63,2 9 Fransa 2.890.133 2.419.257 2.495.441 2.680.269 2.502.565-6,6 10 Hindistan 706.174 1.102.548 1.613.235 1.777.536 2.261.935 27,3 11 Ġtalya 1.439.054 1.624.977 2.045.898 2.218.681 2.134.007-3,8 12 Nijerya 807.528 653.859 1.366.675 1.771.839 1.892.426 6,8 13 Tayland 663.438 880.048 1.174.011 1.466.553 1.756.054 19,7 14 Brezilya 996.828 1309.806 1.381.333 1.658.571 1.661.143 0,2 15 Avustralya 1.123.920 1.150.628 1.404.540 1.458.468 1.630.385 11,8 Diğer 12.740.177 16.535.754 21.777.066 25.474.493 26.954.686 6,0 TOPLAM 47.603.272 55.032.640 68.469.128 79.872.584 87.593.072 9,7 Güney Afrika nın BaĢlıca Fasıllar Bazında Ġthalatı (Bin $) FASIL FASIL TANIMI 2007 2008 27 MĠNERAL YAKITLAR VE MĠNERAL YAĞLAR 14.847.298 19.555.184 31,7 84 MAKİNE VE AKSAMLARI 12.791.743 13.757.846 7,6 85 ELEKTRĠKLĠ MAKĠNE VE CĠHAZLAR 7.663.554 8.618.002 12,5 87 MOTORLU KARA TAġITLARI, TRAKTÖR, BĠSĠKLET, MOTOSĠKLET VE DĠĞERLERĠ (DEMĠRYOLU, TRAMVAY hariç) 7.991.367 6.505.657-18,6 99 GTĠP LĠSTESĠNDE YER ALMAYANLAR 5.812.638 5.825.103 0,2 90 OPTĠK, FOTOĞRAF, SĠNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR CĠHAZLARI, TIBBĠ ALET. 2.036.261 2.146.792 5,4 39 PLASTĠK VE PLASTĠKTEN MAMUL EġYA 1.919.294 1.880.996-2,0 88 HAVA TAġITLARI,UZAY ARAÇLARI,AKSAM VE PARÇALARI 1.157.060 1.605.065 38,7 30 ECZACILIK ÜRÜNLERĠ 1.475.429 1.569.555 6,4 29 ORGANĠK KĠMYASAL MÜSTAHSALLAR 1.241.758 1.422.237 14,5 DĠĞER 22.936.182 24.706.635 7,7 TOPLAM 79.872.584 87.593.072 9,7 3

TÜRKĠYE-GÜNEY AFRĠKA DIġ TĠCARETĠ Güney Afrika ile dış ticaretimiz 2007 yılına kadar Türkiye aleyhine olmak üzere sürekli gelişim göstermiştir. 2008 sonu itibariyle iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 2,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Özellikle 2007 yılına kadar ihracatımız 500 milyon dolarlar seviyesinde iken 2008 yılı Afrika yılı kapsamında geliştirilen ilişkilerin yansıması olarak 1 milyar doların üzerine çıkmıştır. Türkiye-Güney Afrika DıĢ Ticareti ($) Yıl İhracatımız İthalatımız Dış Ticaret Dengesi Toplam Ticaret Hacmi 2002 87.643.677 211.027.138-123.383.461 298.670.815 2003 121.527.865 335.712.630-214.184.765 457.240.495 2004 190.113.321 1.006.682.716-816.569.395 1.196.796.037 2005 315.738.879 1.259.977.518-944.238.639 1.575.716.397 2006 598.488.644 1.793.112.689-1.194.624.045 2.391.601.333 2007 653.785.223 2.172.297.516-1.518.512.293 2.826.082.739 2008 1.238.631.579 1.502.492.490-263.860.911 2.741.124.069 2009* 660.825.171 211.854.325 448.970.846 872.679.496 Kaynak: TÜİK Verileri * Ocak-Nisan TÜİK verilerine göre; 2008 yılında, 2007 yılına kıyasla %89.5 artışla 1.238 bin $ seviyesinde gerçekleşen Türkiye nin Güney Afrika ya yaptığı toplam ihracat içinde en büyük paya sahip olan ürün grubunun 640 milyon $ ile Kıymetli Taş ve Metal Mamulleri olduğu görülmektedir. Bu ürün grubunu, Mineral Yakıtlar ve Yağlar ile Motorlu Kara Taşıtları izlemiştir. 2008 yılında Güney Afrika ya ihracatımızda 84. fasılda bulunan Makine ve Aksamları dördüncü sırada yer almıştır. Türkiye'nin Güney Afrika'ya Ġhracat Ettiği BaĢlıca Mallar ($) FASIL FASIL TANIMI 2007 2008 71 27 87 84 48 85 ĠNCĠLER,KIYMETLĠ TAġ VE METAL MAMULLERĠ, MADENĠ PARALAR MĠNERAL YAKITLAR, MĠNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI, MUMLAR MOTORLU KARA TAġITLARI, TRAKTÖR, BĠSĠKLET, MOTOSĠKLET VE DĠĞERLERĠ NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN;MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, PARÇALARI KAĞIT VE KARTON; KAĞIT HAMURUNDAN KAĞIT VE KARTONDAN EġYA ELEKTRĠKLĠ MAKĠNA VE CĠHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI (%) Değişim 3.368.636 640.455.100-337.863.963 298.670.837-11,6 90.654.520 48.030.748-47,0 45.845.823 39.793.673-13,2 18.494.730 26.506.634 43,3 20.723.707 22.210.855 7,2 72 DEMĠR VE ÇELĠK 1.554.358 19.457.854-94 68 MOBĠLYALAR, AYDINLATMA, REKLAM LAMBALARI, PREFABRĠK YAPILAR TAġ, ALÇI, ÇĠMENTO, AMYANT, MĠKA VB. MADDELERDEN EġYA 7.029.498 15.198.356 116,2 13.957.827 12.981.588-7,0 40 KAUÇUK VE KAUÇUKTAN EġYA 10.922.637 12.665.043 16,0 4

DĠĞERLERĠ 103.369.524 102.660.891-0,7 TOPLAM 653.785.223 1.238.631.579 89,5 Kaynak:TÜİK Verileri 2008 yılında ülkemizin Güney Afrika dan gerçekleştirdiği ithalat %30 azalarak 1.5 milyar $ a gerilemiştir. Türkiye nin Güney Afrika dan yaptığı toplam ithalat içinde en büyük paya sahip olan ürün grubu %54,1 ile İnciler, Kıymetli Taş ve Metal Mamülleri dir. Bu ürün grubunu, %13,1 pay ile Mineral Yakıtlar ve Mineral Yağlar ve %11,2 lik pay ile Motorlu Kara Taşıtları izlemektedir. 84. fasılda bulunan Makine ve Aksamları ise Güney Afrika dan ithalatımızda dördüncü sırada bulunmaktadır. Türkiye'nin Güney Afrika'dan Ġthal Ettiği BaĢlıca Mallar ($) FASIL FASIL TANIMI 2007 2008 71 27 87 84 ĠNCĠLER,KIYMETLĠ TAġ VE METAL MAMULLERĠ, MADENĠ PARALAR MĠNERAL YAKITLAR, MĠNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI, MUMLAR MOTORLU KARA TAġITLARI, TRAKTÖR, BĠSĠKLET, MOTOSĠKLET VE DĠĞER NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKĠNA VE CĠHAZLAR, ALETLER, PARÇALARI 1.594.161.948 813.464.376-49,0 246.781.600 197.836.679-19,8 33.746.105 169.521.755 402,3 129.708.765 116.714.193-10,0 72 DEMĠR VE ÇELĠK 71.087.751 55.658.569-21,7 26 METAL CEVHERLERĠ,CÜRUF VE KÜL 21.175.794 36.695.419 73,3 29 ORGANĠK KĠMYASAL MÜSTAHSALLAR 16.088.650 21.354.948 32,7 12 28 YAĞLI TOHUM VE MEYVALAR, SANAYĠ BĠTKĠLERĠ, SAMAN, HAYVAN YEMĠ ĠNORGANĠK KĠMYASAL MÜSTAHSALLAR, ORGANĠK, ĠNORGANĠK BĠLEġĠKLER 126.615 14.997.598-2.524.237 14.903.719 490,4 39 PLASTĠK VE PLASTĠKTEN MAMUL EġYA 1.117.442 7.481.227 569,5 DĠĞERLERĠ 55.778.609 53.864.007-3,4 TOPLAM 2.172.297.516 1.502.492.490-30,8 Kaynak:TÜİK Verileri 5

GÜNEY AFRĠKA NIN MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ DIġ TĠCARETĠ 2008 yılında gerçekleşen ekonomik gelişmeler nedeniyle daralan dış ticaret hacmimiz, doğrudan makine ve aksamları sektörünü de etkilemiştir. Güney Afrika ile aramızda gerçekleşen, düşük değerlere sahip Makine ve Aksamları Dış Ticaretinin önümüzdeki yıllarda ivme kazanarak daha yüksek değerlere sahip olacağı düşünülmektedir. Birleşmiş Milletler verilerine göre; Güney Afrika nın 2008 yılı itibariyle makine ihracatı %8 artışla 6.3 milyar $ seviyesinde gerçekleşmiştir. Güney Afrika nın makine ihracatında en önemli alıcı Almanya dır. TÜİK verilerine göre Türkiye 2008 yılında Güney Afrika dan 116,7 milyon $ makine ve aksamı ithal etmiş görünürken, BM verilerine göre bu rakam 66 milyon $ dır. BM verileri esas alındığında ülkemiz 2008 yılında Güney Afrika nın makine ihraç ettiği ülkeler arasında 21. sırada yer almıştır. Güney Afrika nın Ülkelere Göre Makine ve Aksamları Ġhracatı (Bin$) ÜLKE 2004 2005 2006 2007 2008 1 Almanya 661.834 757.774 911.587 1.141.031 1.510.658 32,4 2 Ġspanya 279.586 367.621 474.184 513.414 486.439-5,3 3 ABD 249.561 344.372 374.861 434.598 437.586 0,7 4 Ġngiltere 227.444 305.931 361.717 402.738 421.599 4,7 5 Fransa 265.893 266.765 312.207 416.558 326.781-21,6 6 Zambiya 152.259 149.076 215.654 319.064 316.286-0,9 7 Kongo Cum. 28.348 30.850 55.912 130.473 197.066 51,0 8 Zimbabve 111.470 123.515 132.744 174.123 194.980 12,0 9 Belçika 64.491 76.384 141.131 181.841 169.869-6,6 10 Angola 76.242 73.179 91.910 137.189 168.245 22,6 11 Mozambik 58.858 81.801 103.182 128.742 163.716 27,2 12 Polonya 22.249 55.385 132.528 151.316 140.704-7,0 13 Hollanda 34.046 34.531 55.842 109.433 127.106 16,1 14 Avustralya 50.171 72.085 64.930 81.354 115.955 42,5 15 Brezilya 20.138 38.540 40.724 59.572 113.109 89,9 Diğer 774.543 827.857 1.137.328 1.495.409 1.459.529-2,4 TOPLAM 3.077.133 3.605.666 4.606.441 5.876.855 6.349.628 8,0 Güney Afrika nın makine ve aksamları ihracatında ilk sırayı %50 pay ve 3,1 milyar $ ile 'santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları kalemi almaktadır. Dörtlü GTİP bazında ilk on beş kalem incelendiğinde Güney Afrika nın makine ihracatının ilk kalem hariç değişik kalemlerde yakın oranlara sahip olduğu görülmektedir. Güney Afrika nın makine ve aksamları ihracatında dörtlü GTİP bazında ilk 15 kalem arasında en fazla artış kaydedilen ürün grubu içten yanmalı, pistonlu motorların aksamparçaları ile kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar dır. 6

Güney Afrika nın Makine ve Aksamları Ġhracatındaki BaĢlıca Kalemler (Bin$) GTİP GTİP TANIMI 2007 2008 8421 8474 8408 8407 8409 8429 8431 SANTRIFÜJLE ÇALIġAN KURUTMA, FĠLTRE, ARITMA CĠHAZLARI TOPRAK, TAġ, METAL CEVHERĠ VB. AYIKLAMA, ELEME VB. ĠÇĠN MAKĠNELER DIZEL, YARI DIZEL MOTORLAR (HAVA BASINCI ILE ATESLENEN, PISTONLU) ALTERNATIF-ROTATĠF KIVILCIM ATEġLEMELĠ, ĠÇTEN YANMALI MOTORLAR IÇTEN YANMALI, PISTONLU MOTORLARIN AKSAM- PARÇALARI DOZERLER, GREYDER, SKREYPER, EKSKAVATÖR, KÜREYICI, YÜKLEYICI VB. AĞIR Ġġ MAKĠNE VE CĠHAZLARININ AKSAMI, PARÇALARI 3.219.691 3.127.665-2,9 276.747 333.647 20,6 274.632 322.117 17,3 172.099 232.172 34,9 152.430 226.008 48,3 152.065 211.111 38,8 147.746 179.161 21,3 8413 SIVILAR IÇIN POMPALAR, SIVI ELEVATÖRLERI 152.977 177.353 15,9 8483 8479 TRANSMISYON MILLERI, KRANKLAR, YATAK KOVANLARI, DISLILER, ÇARKLAR KENDINE ÖZGÜ FONKSĠYONLU MAKĠNE VE CĠHAZLAR 116.442 133.521 14,7 80.098 114.786 43,3 8471 OTOMATĠK BĠLGĠ ĠġLEM MAKĠNELERĠ, ÜNĠTELERĠ 111.964 109.144-2,5 8443 8473 8481 MATBAACILIĞA MAHSUS BASKI MAKĠNELERĠ, YARDIMCI MAKĠNELER YAZI, HESAP, MUHASEBE, BILGI ISLEM, BÜRO IÇIN DIGER MAKINE VE CIHAZLARIN AKSAMI MUSLUKÇU, BORUCU ESYASI-BASINÇ DÜSÜRÜCÜ, TERMOSTATIK VALF DAHIL 67.120 84.899 26,5 81.704 81.976 0,3 63.956 78.621 22,9 8418 BUZDOLAPLARI, DONDURUCULAR, SOGUTUCULAR, ISI POMPALARI 58.909 64.233 9,0 DĠĞER 748.275 873.214 16,7 TOPLAM 5.876.855 6.349.628 8,0 Güney Afrika nın 84. fasıl bazında makine ithalatı 2008 yılında bir önceki seneye göre %7,0 oranında artış göstererek 13,7 milyar $ a yükselmiştir. Almanya, Çin, ABD, Japonya ve İngiltere, Güney Afrika nın makine ithal ettiği başlıca ülkelerdir. TÜİK verilerine göre Türkiye 2008 yılında Güney Afrika ya 39,8 milyon $ makine ve aksamı ihraç etmiş görünürken, BM verilerine göre bu rakam 49,4 milyon $ dır. Ülkemiz 2008 yılında, BM verilerine göre, Güney Afrika nın makine ithal ettiği ülkeler arasında 33. sırada bulunmaktadır. Güney Afrika nın Ülkelere Göre Makine Ġthalatı (Bin $) - 84. Fasıl ÜLKE 2004 2005 2006 2007 2008 1 Almanya 1.144.389 1.263.914 1.777.229 1.726.436 2.160.849 25,2 2 Çin 702.298 1.009.406 1.454.188 1.979.752 2.152.335 8,7 3 ABD 1.012.776 1.089.356 1.480.056 1.654.037 1.903.714 15,1 7

4 Japonya 660.093 641.807 852.410 1.007.127 1.078.574 7,1 5 Ġngiltere 705.778 682.687 930.139 894.452 802.114-10,3 6 Ġtalya 470.489 504.562 594.042 748.452 724.882-3,1 7 Fransa 355.128 424.253 445.617 588.649 669.241 13,7 8 Ġrlanda 255.263 269.252 334.887 396.510 437.703 10,4 9 Ġsveç 189.180 165.965 218.574 316.878 368.563 16,3 10 G. Kore 198.922 249.504 261.342 299.307 284.434-5,0 11 Belçika 101.766 120.298 153.224 237.613 227.081-4,4 12 Tayvan 290.763 267.917 291.182 254.135 214.018-15,8 13 Hollanda 134.172 191.346 200.364 203.013 202.479-0,3 14 Finlandiya 94.847 89.402 189.348 206.639 184.498-10,7 15 Brezilya 120.836 145.523 133.260 162.021 178.638 10,3 Diğer 1.310.636 1.566.169 1.750.372 2.116.722 2.168.723 2,5 TOPLAM 7.747.336 8.681.361 11.066.234 12.791.743 13.757.846 7,6 Güney Afrika nın makine ve aksamları ithalatındaki başlıca kalemler arasında ilk sırayı 8471 nolu GTİP de bulunan otomatik bilgi işlem makineleri almaktadır. Ülkenin diğer önemli makine sektörü ithal kalemleri arasında ise; dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb., matbaacılığa mahsus baskı makineleri, turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz tribünleri gibi alt ürün grupları yer almaktadır. Dörtlü GTİP bazında makine ithalatındaki ilk beş kalem Güney Afrika nın toplam makine ithalatının %37 sini oluşturmaktadır. Güney Afrika nın Makine ve Aksamları Ġthalatındaki BaĢlıca Kalemler (Bin $) GTİP GTİP TANIMI 2007 2008 8471 8429 8443 8411 8431 8473 8479 8483 OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI, ÜNĠTELERĠ DOZERLER, GREYDER, SKREYPER, EKSKAVATÖR, KÜREYĠCĠ, YÜKLEYĠCĠ VB. MATBAACILIĞA MAHSUS BASKI MAKĠNELERĠ, YARDIMCI MAKĠNELER TURBOJETLER, TURBO-PROPELLER, DIGER GAZ TÜRBINLERI AGIR IS MAKINE VE CĠHAZLARININ AKSAMI, PARÇALARI YAZI, HESAP, MUHASEBE, BILGI ISLEM, BÜRO IÇIN DIGER MAKINE VE CIHAZLARIN AKSAMI KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE CIHAZLAR TRANSMISYON MILLERI, KRANKLAR, YATAK KOVANLARI, DISLILER, ÇARKLAR 1.491.861 1.470.817-1,4 1.216.963 1.196.073-1,7 905.705 991.522 9,5 562.249 890.204 58,3 421.466 578.299 37,2 632.073 513.773-18,7 393.791 459.601 16,7 313.578 390.444 24,5 8426 8414 8474 GEMI VINÇLERI, MAÇUNALAR, HALATLI VINÇLER, DÖNER KÖPRÜLER HAVA-VAKUM POMPASI, HAVA/GAZ KOMPRESÖRÜ, VANTILATÖR, ASPIRATÖR TOPRAK, TAS, METAL CEVHERI VB. AYIKLAMA, ELEME VB. IÇIN MAKINELER 269.274 377.778 40,3 358.485 374.672 4,5 323.256 355.296 9,9 8

8481 MUSLUKÇU, BORUCU ESYASI-BASINÇ DÜSÜRÜCÜ, TERMOSTATIK VALF DAHIL 362.570 349.249-3,7 8421 SANTRIFÜJLE ÇALISAN KURUTMA, FILTRE, ARITMA CIHAZLARI 279.060 337.949 21,1 8413 SIVILAR IÇIN POMPALAR, SIVI ELEVATÖRLERI 312.330 337.239 8,0 8430 TOPRAK, MADEN, CEVHERI TASIMA, AYIRMA, SEÇME VB. IS MAKINELERI 221.455 337.108 52,2 DĠĞER 4.727.627 4.797.822 1,5 TOPLAM 12.791.743 13.757.846 7,6 TÜRKĠYE-GÜNEY AFRĠKA MAKĠNE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜ DIġ TĠCARETĠ Güney Afrika, 2008 yılında ülkemizin 84. fasıl itibariyle makine ve aksamları sektörü ihracatında 48. sırada bulunmaktadır. 2008 yılında Güney Afrika ya sektör ihracatımız 2007 yılına oranla %13, ithalatımız ise %10 azalmıştır. 2002-2008 yılları arasında ise; Güney Afrika ile Türkiye arasındaki makine ve aksamları dış ticaret hacmi 2003 ve 2008 yılları hariç artmıştır. Aynı zamanda dış ticaret fazlası, 2008 yılı içerisinde büyük oranda bir azalma göstermiştir. 2002-2008 döneminde, Güney Afrika ya makine ihracatımız yaklaşık 4,7 katına çıkarken, Güney Afrika dan makine ithalatımız 2,3 kat artış göstermiştir. Yine bu dönemde, Güney Afrika ya en fazla makine ihracat artışımız 2007 yılında, bu ülkeden en fazla makine ithalat artışımız da 2004 yılında kaydedilmiştir. 2002-2008 yılları arasında (2008 yılı hariç) bu ülkeye yönelik makine ihracatının artmasına karşılık makine ithalatı, ihracatımızdan daha yüksek seviyede seyretmektedir. 2002 yılında Güney Afrika ya makine ihracatımız, bu ülkeye makine ithalatımızın değer bazında %16,4 i kadar iken, 2008 yılına gelindiğinde bu oran %34 e yaklaşmıştır. Türkiye ile Güney Afrika Arasındaki Makine ve Aksamları DıĢ Ticareti ($ - 84. Fasıl) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 İhracatımız 8.360.533 11.589.991 17.238.159 21.074.451 29.324.974 45.845.823 39.793.673 İthalatımız 50.880.835 16.639.320 35.805.437 40.684.887 79.734.435 129.708.765 116.714.193 Dış Ticaret Hacmi 59.241.368 28.229.311 53.043.596 61.759.338 109.059.409 175.554.588 156.507.866 Dış Ticaret Dengesi -42.520.302-5.049.329-18.567.278-19.610.436-50.409.461-83.862.942-76.920.520 İhracat Değişim(%) 38,6 48,7 22,3 39,1 56,3-13,2 İthalat Değişim(%) -67,3 115,2 13,6 96,0 62,7-10,0 Kaynak: TUİK verileri 9

Türkiye ile Güney Afrika arasında Makine ve Aksamları Dış Ticareti ($ - 84. Fasıl) 140.000.000 120.000.000 100.000.000 80.000.000 60.000.000 40.000.000 20.000.000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Güney Afrika'ya Ġhracatımız Güney Afrika'ya Ġthalatımız Kaynak: TÜİK Verileri 1. ĠHRACAT Makine sektörü (84.fasıl) olarak incelendiğinde ihracatımızın 2008 yılında, 2007 yılına göre %13,2 azalarak 39,8 milyon $ seviyesine gerilediği görülmektedir. 84. fasıl itibariyle sektör ihracatında önemli yer tutan kalemler ise dörtlü GTİP bazında incelendiğinde; 8422 nolu GTİP de yer alan Yıkama, Temizleme, Kurutma, Doldurma vb. işler için Makineler ile 8450 nolu GTİP de yer alan Çamaşır Yıkama Makineleri kalemlerinin bu ülkeye makine ihracatımızda ilk iki sırada olduğu görülmektedir. Güney Afrika ya Makine ve Aksamları Ġhracatımızda BaĢlıca Kalemler ($ - 84.Fasıl) 1 8422 GTİP GTİP TANIMI 2007 2008 YIKAMA, TEMĠZLEME, KURUTMA, DOLDURMA VB. ĠġLER ĠÇĠN MAKĠNE, CĠHAZ 8.000.785 9.036.335 12,9 2 8450 ÇAMAġIR YIKAMA MAKĠNELERĠ 11.614.706 5.931.498-48,9 3 8429 4 8409 5 8462 6 8418 7 8413 8 8479 DOZERLER, GREYDER, SKREYPER, EKSKAVATÖR, KÜREYĠCĠ, YÜKLEYĠCĠ VB. ĠÇTEN YANMALI, PĠSTONLU MOTORLARIN AKSAM-PARÇALARI METALLERĠ DÖVME, ĠġLEME, KESME, SATAFLAMA PRESLERI, MAKĠNELERĠ BUZDOLAPLARI, DONDURUCULAR, SOĞUTUCULAR, ISI POMPALARI SIVILAR ĠÇĠN POMPALAR, SIVI ELEVATÖRLERI KENDĠNE ÖZGÜ FONKSĠYONLU MAKĠNE VE CĠHAZLAR 3.565.095 2.611.861-26,7 3.451.748 2.225.906-35,5 2.110.796 2.216.555 5,0 1.182.376 2.030.825 71,8 3.185.233 2.011.717-36,8 256.649 1.662.626 547,8 10

9 8483 10 8451 11 8481 12 8421 13 8474 14 8477 15 8455 16 8415 17 8465 18 8408 19 8431 20 8437 Kaynak: TÜİK Verileri TRANSMĠSYON MĠLLERĠ, KRANKLAR, YATAK KOVANLARI, DĠġLĠLER, ÇARKLAR DOKUMA MADDELERĠNĠ YIKAMA, KURUTMA, ÜTÜLEME MAKĠNE VE CIHAZLARI MUSLUKÇU, BORUCU EġYASI-BASINÇ DÜġÜRÜCÜ, TERMOSTATĠK VALF DAHĠL SANTRIFÜJLE ÇALIġAN KURUTMA, FĠLTRE, ARITMA CĠHAZLARI TOPRAK, TAġ, METAL CEVHERĠ VB. AYIKLAMA, ELEME VB. ĠÇĠN MAKĠNELER KAUÇUK, PLASTĠK EġYA ĠMAL VE ĠġLEME MAKĠNE VE CĠHAZLARI METALLERĠ HADDELEME MAKĠNELERĠ, BUNLARIN SĠLĠNDĠRLERĠ KLIMA CIHAZLARI-VANTILATÖRLÜ, ISI, NEM DEGISTIRME TERTIBATLI AĞAÇ, MANTAR, KEMĠK, SERT KAUÇUK, PLASTĠK VB. ISLEME MAKINELERI DĠZEL, YARI DĠZEL MOTORLAR (HAVA BASINCI ILE ATEġLENEN, PĠSTONLU) AĞIR Ġġ MAKĠNE VE CĠHAZLARININ AKSAMI, PARÇALARI TOHUMLARI TEMĠZLEME, AYIRMA, ÖĞÜTME, ĠġLEME MAKĠNE VE CĠHAZLARI 1.206.216 1.587.172 31,6 1.273.627 1.259.930-1,1 1.815.391 1.204.968-33,6 687.064 998.551 45,3 1.575.506 835.333-47,0 6.419 535.500-140.570 522.740 271,9 138.522 491.947 255,1 362.102 444.593 22,8 242.356 425.054 75,4 257.280 385.635 49,9 1.269.834 362.785-71,4 DĠĞERLERĠ 3.503.548 3.012.142-14,0 TOPLAM 45.845.823 39.793.673-13,2 2. ĠTHALAT Makine sektör toplamı itibariyle Türkiye nin Güney Afrika dan ithalatı, 2008 yılında bir önceki yıla göre %10 azalarak 116,7 milyon $ olarak gerçekleştirmiştir. Güney Afrika dan en fazla ithal edilen mal grubu, 112,6 milyon $ ile 8421 nolu GTİP de yer alan santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları dır. Bu ürün grubu Güney Afrika dan toplam makine ithalatımızda %96 paya sahiptir. Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri ile içten yanmalı, pistonlu motorların aksam ve parçaları diğer önemli ithal kalemlerimiz arasında bulunmaktadır. Güney Afrika dan Makine ve Aksamları Ġthalatımızda BaĢlıca Kalemler ($ - 84.Fasıl) 1 8421 2 8413 3 8409 4 8474 GTİP GTİP TANIMI 2007 2008 SANTRIFÜJLE ÇALIġAN KURUTMA, FĠLTRE, ARITMA CĠHAZLARI SIVILAR IÇIN POMPALAR, SIVI ELEVATÖRLERĠ ĠÇTEN YANMALI, PĠSTONLU MOTORLARIN AKSAM-PARÇALARI TOPRAK, TAġ, METAL CEVHERĠ VB. AYIKLAMA, ELEME VB. ĠÇĠN MAKĠNELER 112.186.219 112.619.955 0,4 525.260 798.764 52,1 10.446.813 749.208-92,8 4.234.501 724.017-82,9 11

5 8483 TRANSMĠSYON MĠLLERĠ, KRANKLAR, YATAK KOVANLARI, DĠġLĠLER, ÇARKLAR 683.991 612.290-10,5 6 8482 HER NEVĠ RULMANLAR 111.559 235.537 111,1 7 8484 8 8443 9 8424 10 8408 11 8466 12 8442 13 8415 14 8414 15 8477 16 8451 17 8407 18 8439 19 8433 METAL TABAKALI CONTALAR, CONTA TAKIM VE GRUPLARI MATBAACILIĞA MAHSUS BASKI MAKĠNELERĠ, YARDIMCI MAKĠNELER SIVI, TOZLARI PÜSKÜRTMEYE, DAĞITMAYA MAHSUS MEKANĠK CĠHAZLAR DĠZEL, YARI DIZEL MOTORLAR (HAVA BASINCI ILE ATEġLENEN, PĠSTONLU) (84.56-84.65)DE KĠ MAKĠNELERĠN AKSAM- PARÇALARI MATBAA LEVHA, SĠLĠNDĠR VE TABEDĠCĠ UNSURLARI HAZIRLAYAN MAKINA, CIHAZ VE MALZEME; KLĠMA CĠHAZLARI-VANTĠLATÖRLÜ, ISI, NEM DEĞĠġTĠRME TERTĠBATLI HAVA-VAKUM POMPASI, HAVA/GAZ KOMPRESÖRÜ, VANTĠLATÖR, ASPĠRATÖR KAUÇUK, PLASTĠK EġYA ĠMAL VE ĠġLEME MAKĠNE VE CĠHAZLARI DOKUMA MADDELERĠNĠ YIKAMA, KURUTMA, ÜTÜLEME MAKĠNE VE CĠHAZLARI ALTERNATIF-ROTATĠF KIVILCIM ATEġLEMELĠ, ĠÇTEN YANMALI MOTORLAR KAĞIT HAMURU, KAĞIT, KARTON ĠMALĠNE MAHSUS MAKĠNE VE CĠHAZLAR HASAT, HARMAN, BĠÇME; ÜRÜNLERĠ AYIRMA, TEMĠZLEME MAKĠNE, CĠHAZLARI 222.935 228.447 2,5 98.536 176.222 78,8 0 123.400 0,0 200.592 87.082-56,6 9.026 84.215-0 82.963-16.983 36.447 114,6 50.036 33.469-33,1 33.577 29.122-13,3 0 19.891-0 12.482 0,0 7.839 10.337 31,9 0 8.510-20 8468 LEHĠM VE KAYNAK YAPMAYA MAHSUS MAKĠNE VE CĠHAZLAR 4.835 7.937 64,2 DĠĞERLERĠ 876,063 33.898-96,0 Kaynak: TÜİK Verileri TOPLAM 129.708.765 116.714.193-10,0 12

DEĞERLENDĠRME 2008 yılında 74 milyar $ lık ihracatı ve 87,6 milyar $ lık ithalat ile toplam 161,6 milyar $ lık dış ticaret hacmine sahip Güney Afrika, Afrika Kıtasının en büyük ekonomileri arasında yer almaktadır. Kişi başına milli geliri 10 bin $ civarında olan Güney Afrika nın dış ticaret hacmi hızla büyümektedir. Dış ticarete dayalı bir ekonomiye sahip Güney Afrika, tarihinden kaynaklanan sebeplerle başta İngiltere ve Hollanda olmak üzere Avrupa ülkeleri ile çok yakın ekonomik ve siyasi bağlantılara sahiptir. 2008 yılında makine ve aksamları sektörü ithalatında %7,6 lık artış gerçekleşen Güney Afrika pazarında, Almanya, Çin Halk Cumhuriyeti ve ABD lider ülkeler durumundadır. Diğer taraftan, Türkiye nin ise Güney Afrika ya 2008 yılında ihraç ettiği makine ve aksamları, bir önceki seneye kıyasla %13,2 azalarak 39,8 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. 13,7 milyar $ lık makine ve aksamları ithalatı pazarına sahip Güney Afrika Cumhuriyeti ile bu sektördeki ihracat payının arttırılması hedeflenmektedir. KAYNAKLAR Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü Verileri, www.trademap.org CIA The World Factbook, www.cia.gov T.C. Pretoria Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Yıllık Raporu, DTM, Haziran 2008 TÜİK Verileri Güney Afrika Cumhuriyeti Ülke Profili, İGEME, 2008 İstanbul Ticaret Odası, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi Güney Afrika Ülke Raporu, Ağustos 2006 Economist (www.economist.com/countries/southafrica/) 13