BOĞAZİÇİ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. SORUMLULUK BÖLGESİ BOĞAZİÇİ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. ELEKTRİK PİYASASINDA LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİM SUNUMU
ŞİRKETİMİZİN POLİTİKASI
ŞİRKETİN TÜRKİYE BAZINDAKİ ORANLARI İSTANBUL AVRUPA YAKASI (BEDAŞ) TÜRKİYE 3.573,1 km² 814.578 km² 8.571.374 kişi 72.561.312 kişi 4.326.314 abone * 32.457.811 abone 23.952.543 MWh 186.099.551 MWh 8.225 MVA 61.365 MVA Alan 0,44 % Nüfus 11,81 % Müşteri sayısı 12,94 % Enerji tüketimi 12,35 % Toplam kurulu güç olarak 13,40 %
TRAFO SAYILARI ve KURULU GÜÇ (2012) TEİAŞ A AİT 380-154 / 34,5 kv TRAFOLAR BEDAŞ A AİT 34,5 / 10,5-15 kv TRAFOLAR İNDİRİCİ MERKEZİ 32 Adet 64 Adet KURULU GÜÇ 8225 MVA 1985,3 MVA MAX PUANT 4464 MW 1039 MW KAPASİTE KULLANIM ORANI 54,8 % 51,6 %
2014 Yılı Haziran Dönemi Sonu İtibariyle Abone Grubuna Göre Tüketim Dağılımı ABONE GRUBU TÜKETİM (kwh) MESKENLER 3.379.949.853 MESKENLER TİCARETHANE SANAYİ DİĞER SANAYİ 4.629.130.065 24% 12% 38% TİCARETHANE 2.966.668.665 DİĞER 824.330.756 26% TOPLAM 11.800.079.339
İstanbul Kırklareli Avrupa Y. Bartın İstanbul Anadolu Y. Tekirdağ 17 Zonguldak. Edirne 14 Karabük Dağıtım Şirketleri Kocaeli Düzce Yalova Bolu Sakarya Çanakkale 13 Balıkesir 11 12 Bilecik Bursa Eskişehir Kütahya Manisa Uşak İzmir Aydın Denizli Muğla 19 16 Afyon Isparta 15 9 Ankara Konya 8 Kastamonu Çankırı Sinop 21 Çorum Tokat Kırıkkale Yozgat Kırşehir Nevşehir Aksaray Niğde Samsun Amasya Kayseri 18 Sivas Malatya K.Maraş Burdur Adana Karaman Osmaniye Gaziantep Antalya 10 Mersin Kilis 7 6 Ordu Giresun 20 5 Adıyaman Trabzon Gümüşhane Bayburt Erzincan Tunceli Bingöl Elazığ 1 Şanlıurfa 4 Artvin Ardahan Rize Kars Erzurum 3 Diyarbakır Batman Mardin Ağrı Muş Bitlis Siirt Şırnak 2 Iğdır Van Hakkari Hatay 1. Dicle E. Dağıtım A.Ş. / Dicle Elec. Distr. Co. (Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Batman, Şırnak) 2. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. / Vangölü Electricity Distribution Co. (Bitlis, Hakkari, Muş, Van) 3. Aras E. Dağıtım A.Ş. / Aras E. Distr. Co. (Ağrı, Erzincan, Erzurum, Kars, Bayburt, Ardahan, Iğdır) 4. Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. / Çoruh E. Distribution Co. (Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon) 5. Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. / Fırat Electricity Distribution Co. (Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli) 6. Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. / Çamlıbel Electricity Distribution Co. (Sivas, Tokat, Yozgat) 7. Toroslar E. Dağıtım A.Ş. / Toroslar E. Distr. Co. (Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Kilis, Osmaniye) 8. Meram E. Dağıtım A.Ş. / Meram E. Distr. Co. (Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Karaman) 9. Başkent E.D.A.Ş. / Başkent E.D.Co. (Ankara,Çankırı,Kastamonu,Zonguldak,Kırıkkale,Bartın,Karabük) 10. Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. / Akdeniz Electricity Distribution Co. (Antalya, Burdur, Isparta) 11. Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. / Gediz Electricity Distribution Co. (İzmir, Manisa) 12. Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. / Uludağ Electricity Distribution Co. (Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova) 13. Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. / Trakya Electricity Distribution Co. (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ) 14. İstanbul Anad.Y. E.Dağ. A.Ş. / İstanbul Anatolian Side E.D.Co. (İstanbul ili Anad.Yakası / İstanbul Anatolian Side) 15. Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. / Sakarya Electricity Distribution Co. (Bolu, Kocaeli, Sakarya, Düzce) 16. Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. / Osmangazi E. Distr. Co. (Afyonkarahisar, Bilecik, Eskişehir, Kütahya, Uşak) 17. Boğaziçi Elektrik Dağ. A.Ş. / Boğaziçi Elec. Distribution Co. (İstanbul ili Avrupa Yakası / İstanbul European Side) 18. Kayseri ve Civarı Elektrik T.A.Ş. / Kayseri and Its Vicinity Electricity Turkish Inc. Co. (Kayseri) 19. Aydem Elektrik Dağıtım A.Ş. / Aydem Electricity Distribution Co. (Aydın, Denizli, Muğla) 20. Akedaş Elektrik Dağıtım A.Ş. / Akedaş Electricity Distribution Co. (Adıyaman, Kahramanmaraş) 21. Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. / Yeşilırmak Electricity Distribution Co. (Amasya, Çorum, Ordu, Samsun, Sinop)
Süreç Tarih Temmuz 2008 3 Aralık 2010 29 Aralık 2010 21 Temmuz 2011, 28001 sayılı Resmi Gazete 10 Mart 2012, 28229 sayılı Resmi Gazete 30 Mart 2012, 28603 sayılı Resmi Gazete 02 Ekim 2013, 28783 sayılı Resmi Gazete 5784 sayılı Kanunda yapılan değişiklik Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin ilk hali yayınlandı. (Resmi Gazete) 6094 -Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun un bazı maddeleri Yönetmeliğinin yeniden düzenlenmesini gerektirdi. (HES-İl Özel İdareleri, Gerçek ve Tüzel kişilere ödeme konusu gibi) EPDK tarafından hazırlanan ve revize edilen Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik (İlk Hali) Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ yayınlandı ve fiilen uygulamaya geçildi. 14.03.2013 Tarih, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu yayınlandı. Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik ve Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ yayınlandı.
Lisanssız Elektrik Üretimi (Mevzuat) 6446 Elektrik Piyasası Kanunu 5627 Enerji Verimliliği Kanunu 5346 Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun (Teşvik) Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik (Yönetmelik) ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ (Tebliğ) (02.10.2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete yayınlanmıştır. )
Hangi Tesisler Kurulabilir? 1- İmdat grupları ve iletim ya da dağıtım sistemiyle bağlantı tesis etmeyen üretim tesisi 2- Kurulu gücü azami 1 MW lık yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi 3- Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan elektrik üretim tesisi 4- Mikrokojenerasyon tesisleri ile Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan kojenerasyon tesisleri 5- Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi 6- Sermayesinin yarısından fazlası belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları üzerinde kurulacak üretim tesisleri
Hangi Tesisler Kurulabilir? 1-Kojenerasyon Santralleri Lisans alma yok, Şirket kurma yok, Gerçek/Tüzel kişi başvuru yapabilir, Kurulu güç kısıtı yok, Sisteme enerji veremez. Kaçan enerji için bedel ödenmez. 2-Mikrokojenerasyon Santralleri Lisans alma yok, Şirket kurma yok, Gerçek/Tüzel kişi başvuru yapabilir, Tüzel kişi ihtiyaç fazlasını satabilir, gerçek kişi satamaz, Kurulu güç en fazla 100 kw olabilir. Tüzel kişi ihtiyaç fazlası enerji için YEK Cetvel 1 deki en düşük fiyat. 3-Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Dayalı Santraller Lisans alma yok, Şirket kurma yok, Gerçek/Tüzel kişi başvuru yapabilir, Gerçek/Tüzel kişi ihtiyaç fazlasını satabilir, Kurulu güç en fazla 1000 kw olabilir. Kaynak bazında YEK Cetvel 1 Aksam bazında Cetvel 2 deki fiyatlar.
Genel Esaslar Kurulacak üretim tesisi bir tüketim tesisi ile ilişkilendirilmiştir. Üretim ve tüketim tesislerinin aynı dağıtım bölgesi içinde olması gereklidir. Başvurular hidrolik tesisler için il özel idaresine, diğerleri için dağıtım şirketi veya OSB lere yapılacaktır. Lisanssız üreticiler PMUM ve YEKDEM mekanizması ile doğrudan muhatap değildir. Rüzgar enerjisine dayalı başvurularda YEGM nin teknik değerlendirme raporu olumlu ise bağlantı anlaşması çağrı mektubu verilebilir.
LİSANSSIZ ÜRETİM KAPSAMINA GİREN TESİSLER İÇİN ÖZET TABLO Üretim Tesisi Tipi Kurulu Güç Sınırı Üretim Tesisinin Bağlantısı İhtiyaç Fazlası Enerjinin Değerlendirilmesi 1 İmdat grupları ve iletim ya da dağıtım sistemiyle bağlantı tesis etmeden izole çalışan üretim tesisleri Yok İzole - 2 Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri 1 MW Dağıtım 3 Mikrokojenerasyon tesisi 100 kw Dağıtım 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında değerlendirilir. 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel en düşük fiyattan görevli tedarik şirketi tarafından satın alınır. 4 Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan kategorideki kojenerasyon tesisleri Yok İletim veya dağıtım Sisteme enerji vermemesi esastır. Verilmesi halinde herhangi bir bedel ödenmeksizin YEKDEM kapsamında değerlendirilir. 5 Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan tesislerinden yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim yapan tesisler Yok Dağıtım 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında değerlendirilir. 6 Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan tesislerinden yenilenebilir kaynaklar dışında kaynaklara dayalı üretim yapan tesisler Yok Dağıtım 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel en düşük fiyattan görevli tedarik şirketi tarafından satın alınır. 7 Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri Yok İletim veya dağıtım Sisteme enerji verilmemesi esastır. Verilmesi halinde, enerjiye herhangi bir bedel ödenmeksizin YEKDEM kapsamında değerlendirilir. 8 Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı olarak belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları üzerinde teknik imkânın olması ve DSİ tarafından uygun bulunması hâlinde kurulan üretim tesisi Yok Dağıtım 5346 sayılı Kanun eki I sayılı Cetvel ilgili kaynak fiyatlarından görevli tedarik şirketi aracılığıyla YEKDEM kapsamında değerlendirilir.
Getirilen Bazı Yenilikler Geçici kabulün yapılmasından sonra üretim tesisi devrine imkan verildi, Finansman sağlayan kurum ve kuruluşların talebi ile üretim tesisinin başka kişilere devredilebilmesi, Lisansa konu bir faaliyetten lisanssız faaliyete geçiş imkanı sağlandı, Kurulu güç artışının hangi aşamalarda yapılabileceği belirlendi,
Başvuruda Talep Edilen Temel Belgeler Başvuru Formu Tapu belgesi, kira sözleşmesi veya yerin kamuya ait olması halinde ilgili kamu kurumu tarafından yerin talep edildiğinin ve bir başka kişiye tahsis edilmediğini gösterir yazı Tek Hat Şeması Kojenerasyon tesisleri için verimlilik değerini gösterir belge Başvuru bedelinin ödendiğine ilişkin dekont veya makbuz Güneş enerjisine dayalı tesisleri için kurulacak yere ilişkin uygunluk belgesi Tüketim tesisi ya da tesisleri mevcut ise elektrik abone numarası, yoksa inşaat ruhsatı veya yerine geçen belgeler ÇED belgesi
Uygunluk belgesi Çatı uygulaması haricindeki güneş enerjisine dayalı başvurular için; -Mutlak tarım arazileri, -Özel ürün arazileri, -Dikili tarım arazileri, -Sulu tarım arazileri, -Çevre arazilerde tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanları, kapsamadığına ilişkin belgenin başvuru aşamasında ibraz edilmesi gerekmektedir.
Tüketim Birleştirme Bir kişi tüm tüketimlerini birleştirip tek bir tesis kurabilmektedir. Aboneliklerinin aynı grupta olması şartı aranmaz. Birden çok gerçek ya da tüzel kişi aynı abone grubunda olmak kaydıyla tüketimlerini birleştirip tek bir üretim tesisi kurabilirler. Bu durumda birleşen tüketimlere karşılık üretim yetkilerinin birleşmesi ve 1 MW dan yüksek kurulu güce ulaşılması mümkün değildir. Tüketim birleştirme halinde hem kojenerasyon hem de yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurulması mümkün değildir. Üretimin birleştirilmesi söz konusu değildir. Kaç kişi tüketim birleştirirse birleştirsin üretim 1 MW ı geçemez. Tüketim birleştirenlerin daha yüksek kurulu güçte tesis kurma hakkı/yetkisi yoktur. NOT:Mahsuplaşma KW bazında olmayıp TL bazındadır.
İhtiyaç Fazlası Enerji İhtiyaç fazlası enerji; Yenilenebilir kaynaklara dayalı ihtiyaç fazlası enerji, YEK Kanunu eki I sayılı Cetvel fiyatından kaynak bazında, görevli tedarik şirketi vasıtasıyla geçici kabul tarihinden itibaren on yıl süreyle YEKDEM kapsamında değerlendirilir. Mikrokojenerasyon tesislerinde, gerçek ve tüzel kişi ayrımı olmaksızın, sisteme verilen enerji, Belediyelerin katı atık tesisleri için kurulan tesislerde yenilenebilir dışındaki kaynaklara dayalı tesislerden sisteme verilen enerji, YEK Kanunu eki I sayılı cetvel en düşük fiyatından görevli tedarik şirketi tarafından geçici kabul tarihinden itibaren on yıl süreyle satın alınır. Söz konusu üretim tesisleri, yerli aksam kapsamındaki desteklerden, tesisin geçici kabulü tarihinden tarihten itibaren beş yıl süreyle yararlanabilir.
Diğer düzenlemeler Üretim tesisleri için Kurumumuzca kamulaştırma yapılmamaktadır. Üretim tesislerinde kullanılacak YEK Kanunu eki II sayılı Cetvelde yer alan aksamdan, her birinin ithalat tarihi baz alınarak en fazla 5 önceki takvim yılında üretilmiş olması gereklidir. İlgili kurum ve kuruluşlardan izin alınmak kaydıyla kamu ve Hazine arazisi üzerinde de üretim tesisi kurulabilir. Yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim tesislerinde üretilen ve üretim tesisi ile aynı yerde bulunan tüketim tesislerince kullanılmayan enerji, aynı kişiye ait üretim tesisi ile farklı yerlerde bulunan tesislerde kullanılabilir. Bu durumda üretim tesisi ile aynı yerde olmayan tüketim tesislerince tüketilen enerji dağıtım sistem kullanım bedeli ödenir. Yönetmelik ve Tebliğ kapsamında kurulan tesislerde üretilen enerji serbest piyasada satılamaz. Yerli aksam destek bedeli; her bir üretici için belirlenen günlük ihtiyaç fazlası üretim miktarı ile YEK Kanununa ekli II sayılı Cetvelde yer alan fiyat çarpılarak bulunur. İlgili fatura dönemi için yapılacak toplam ödeme; YEK kanunu I ve II sayılı Cetvel fiyatlarının toplamından elde edilen değerdir.
Yönetmelik Belirlenen Alınacak Bedeller Başvuru bedeli, Kurulacak üretim tesislerinin sisteme bağlantısı için bir defaya mahsus dağıtım bağlantı bedeli, bağlantı anlaşmasının yapılması esnasında tahsil edilir ve iade edilmez. Aynı yerde olan veya aynı yerde olmayan tüketim tesisi için dağıtım bağlantı bedeli ödenmiş olması, üretim tesisi için bu bedelin alınmasına engel teşkil etmez. Mevcut üretim tesisinde kurulu güç tadili yapılması için dağıtım şirketine yapılan başvuru, dağıtım şirketi tarafından yeni başvuru olarak değerlendirilir. Yönetmelik ve Tebliğ kapsamında dağıtım şirketlerinin fiilen üretim yapan tesisler için yürüttükleri iş ve işlemler karşılığında tahsil edebileceği yıllık işletim ücreti, her yıl için önceki yılın 31 Aralık tarihine kadar Kurul kararıyla belirlenir. Üretim tesislerinin ilgili mevzuat gereği ödemekle yükümlü oldukları bedeller saklıdır.
Genel Değerlendirme Esasları 1)Üretim tesisi kurabilmek için tüketim tesisi sahibi olmak gerekiyor. 2)Üretim tesisi yalnızca dağıtım sistemine bağlantısı yapılmalı ve aynı dağıtım bölgesi içinde olması gerekiyor (üretim ve tüketim tesisi aynı veya ayrı yerde olabilir ancak aynı dağıtım bölgesi içinde olmalıdır). 3)Kojenerasyon tesisleri için 27 Ekim 2011 tarihli ve 28097 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte belirlenen değerin üzerinde olması. (Toplam Verim %85 üzerinde olduğu belgelenmelidir.) 4)Her bir tüketim noktası için bir mikrokojenerayon (<100 kw) veya Toplam 1000 kw ı aşmamak üzere YEK tesisi kurabilir. 5)Rüzgar ve Güneş santralleri için TEİAŞ ın her bir transformatör merkezine yönlendirilen toplam güç miktarı 2 MW a ulaşıncaya kadar dağıtım şirketince ilgili esas ve usullere göre bağlantı kapasitesi tahsisi yapılabilir. 6)Kurulu gücü 5 kw a eşit veya daha düşük olan üretim tesisi şebekeye AG seviyesinden tek fazlı olarak bağlanabilir. Kurulu gücü 5 kw ın üzerindeki üretim tesisleri ise şebekeye ancak üç fazlı olarak bağlanır.
Genel Değerlendirme Esasları 7) AG seviyesinden bağlantılarda mevcut dağıtım trafosunun %30 u kadar, bir Üreticiye %10 a kadar bağlantıya izin verilmiştir. 8) 11 kw ve altı AG seviyesinden, 11 kw üstü AG veya YG seviyesinden dağıtım sistemine bağlanır. 9) Dağıtım şirketine yapılan başvurular aylık olarak biriktirilmesi ve takip eden ay içinde toplu olarak değerlendirilmesi öngörülmüştür. 10) Yapılacak toplu değerlendirmede sırası ile dikkate alınacak öncelikler; a) Yenilenebilirler, b) Kojenerasyon tesisi olması, c) Üretim-tüketim tesisi aynı yerde olan projeler, d) Daha önce tesis kurmamış/kurması uygun bulunmamış kişiler, e) Son bir yıl içindeki tüketim miktarının diğer başvurulardan yüksek olması, f) Başvuru sırası, 11) Kullanılan malzemeler; ilgili standartlara göre imal edilmiş, garanti kapsamında ve son beş yılın üretimi olmalıdır.
Genel Değerlendirme Esasları 12)Satış izni olmayan tesislerin sisteme enerji kaçırmayacak şekilde tasarlanması gerekiyor. 13)Teşvik ten faydalanmak için, kullanıcının üretim tesisinde kullanılan makine ve/veya elektro-mekanik aksam için Bakanlıkça çıkarılan ve 19/6/2011 tarihli ve 27969 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı Hakkında Yönetmeliğe göre belirlenecek destek fiyatına ilişkin belgeyi bölgesinde faaliyet göstereceği dağıtım şirketine sunması gerekir. 14)Başvurular ortak irtibat merkezlerine göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırmada YG seviyesinden bağlanacak tesisler için iletim trafo merkezindeki dağıtım fideri, AG seviyesinden bağlanacak tesisler için dağıtım trafosu kıstasları kullanılır. Alternatif olarak başka bir TEİAŞ trafo merkezi ile dağıtım fiderine açık ring şebekede, şebekenin normal çalışma koşullarına göre bağlı olduğu dağıtım fideri esas alınır.
Başvuru Adımları Başvuru Yapılması Tesisin Yapımı (Üretici tarafından yapılır) Değerlendirme (İlgili Dağıtım Şirketi) Geçici Kabul İşlemleri (TEDAŞ Genel Müdürlüğü) Projelerin Onaylanması (TEDAŞ Genel Müdürlüğü) Sistem Kullanım Anlaşması (İlgili Dağıtım Şirketi) Bağlantı Anlaşmaların İmzalanması (İlgili Dağıtım Şirketi) Faturalama ve Ödeme
Başvuru Adımları
AG Trafo Güç ve Kapasiteleri Trafo Gücü (kva) Bağlanabilir Toplam Kapasite (kw)) Bir kişiye bir yıl içerisinde tahsis edilebilecek kapasite (kw) 50 15 7,5 100 30 10 160 48 16 250 75 25 400 120 40 630 189 63 800 240 80 1000 300 100 1250 375 100 1600 480 100 2000 600 100 2500 750 100
Güç Kalitesi Santral Kurulu Gücü Harmonikler Toplam Talep Bozulması < %5 Standart Adı < 11 kw TS EN 50438 > 11 kw ve AG den Bağlı CLC/FprTS 50549-1:2011 > 11 kw ve YG den Bağlı CLC/FprTS 50549-2:2011 Fliker Şiddeti (YG): P st 1.0 P lt 0.8 Fliker Şiddeti (AG): P st 1.0 P lt 0.65 Gerilim Dalgalanmaları (YG-AG): Devreye Girerken/Çıkarken: %3,3 Enjekte Edilen Doğru Akım < %0,5 Kısa Devre Gücü Artışı Tasarım Kurulum İşletme Aktif Güç Kontrolü Reaktif Güç Kontrolü Topraklama
Ölçme Sistemi 1) AG seviyesinden bağlantısı öngörülen üretim tesisinin tüketim tesisi ile aynı yerde bulunması halinde, iki ölçme sistemi tesis edilir. 2) Biri tesis ile dağıtım sistemi arasındaki enerji alış-verişini ölçecek biçimde çift yönlü ölçüm yapabilen, diğeri ise üretim tesisinde üretilen enerjiyi ölçecek biçimde tesis edilir. 3) AG seviyesinden bağlantısı öngörülen üretim tesisinin tüketim tesisiyle aynı yerde olmaması halinde ölçme sistemi, üretim tesisi ile dağıtım sistemi arasındaki enerji alışverişini ölçecek biçimde tesis edilir. 4) YG seviyesinden bağlantısı öngörülen üretim tesislerinde ilgili mevzuat uyarınca işlem tesis edilir. 5) Tesis edilen sayaçlar, ölçme ve haberleşme izleme sisteminin bir parçası olabilir. (OSOS, SCADA, DMS vb.) 6) Üretim tesisinin kabulü aşamasında, ölçü sistemi dağıtım şirketinin yetkilisi tarafından kontrol edilerek mühürlenir ve kayıt altına alınır.
İşletme 1) Üretim tesisinin koruma, bağlantı ve diğer kısımları işletmeci tarafından periyodik (teçhizatın özelliğine göre aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık) olarak kontrol edilecek ve tutanak altına alınacaktır. 2) Üretim tesisi, can ve mal emniyetinin sağlanması için, kısa devre arızası veya dağıtım sisteminin enerjisiz kalması durumunda dağıtım sisteminden izole hale gelmelidir. 3) Dağıtım şebekesinin bir bölümünü içerecek şekilde adalanmaya müsaade edilmez. Bu durumda üretim tesisi, bağlantı noktasının kullanıcı taraftaki bölümlerini besleyebilir. 4) Üretim tesisi sahibi şebeke işletmeciliği açısından zorunlu hallerde üretim tesisinin bağlantısını şebekeden ayırmakla yükümlüdür. 5) Üretim tesisi anlaşma gücünün üzerinde çalıştırılamaz. 6) Üretim tesisinde kurulu güç artışı, tenzili, koruma düzeneği değişimi, kompanzasyon değişikliği veya başka değişiklikler yapılacaksa dağıtım şirketinden Yönetmelik Tebliğ de öngörülen usullere göre izin alınır. 7) Kurulu güç artışı yapılması halinde bağlantı anlaşması tadil edilir yeni bağlantı bedeli tahsil edilir.
İhtiyaç Fazlı Üretimin Değerlendirilmesi Kaynak Türü Dağıtım Şirketi Ödemesi PMUM Ödeme (Dağıtım Şirketine) Enerjinin Değerlendirilmesi Fiyatlandırma YEK (Kaynak Bazında Tasnif) Var Üreticiler adına EDAŞ a ödeme YEKDEM Kapsamında I ve II Sayılı Cetvel Kojenerasyon Yok Yok YEKDEM Kapsamında Mikrokojenerasyon (Gerçek Kişi) Yok Yok YEKDEM Kapsamında Mikrokojenerasyon (Tüzel Kişi) Var Yok Perakende Satış Tarifesi kapsamında abonelere satış I sayılı cetvel en düşük fiyat
Üretim Talep Değerlendirme Süreci Lisanslı Üretim Başvurusu Değerlendirme Lisanssız Üretim Başvurusu Değerlendirme NOT: 50 MW altı Bağlantı Anlaşması ve Sistem Kullanım Anlaşması EPİD birimi tarafından yapılır. Not: Lisans Yönetmeliği gereği Şirketimizden EPDK veya TEİAŞ tarafından istenen gerekli evraklar için başvurulur. Üretim Lisansı olup olmadığına bakılır. -Mevcut Santral bilgileri. -Daha önceden verilen onaylar -Bağlantı Noktası Kapasiteleri -Bölgedeki yatırımlar göz önüne alınarak bağlantı görüşü yazılır. Lisans verme yetkisi EPDK kurumuna ait olup başvuru dosyası için Dağıtım Şirketinden Bağlantı görüşü için başvuru yapılır. Saha ekiplerince inceleme ve belge toplanarak dosya doğruluğu tespit edilerek bağlantı noktası tespit edilir. İlgili İşletme Müdürlüğü ile yazışma yapılır ve görüş alınır. HAYIR Lisanssız Elektrik Üretim Başvurusu mu? EVET Yönetmelik ve Tebliğ gereği başvuru evrakları tam mı? Saha ekiplerince inceleme ve belge toplanarak dosya doğruluğu tespit edilerek bağlantı noktası tespit edilir. Lisanssız Elektrik Üretim komisyonu tarafından incelenir ve karar alınır. Dağıtım Şirketinin İnternet Sayfasında duyuru yapılır. Eksik olan dosya iade edilir. Başvuru Bedeli yatırılması istenir. EPDK internet sitesinde belirtilen bedel tahsil edilir. Santral üretim tipine göre gerekli izinlerin alınıp alınmadığı bakılır ve gerekli yazışmalar yapılır. Komisyon tarafından istene eksiklikler tamamlanır. Her ay ilgili kurumlara bilgi verilir. -EPDK ve Yenilebilir Enerji Genel Müdürlüğü Bağlantı görüşlerinde TEİAŞ TM kapasiteleri, bu TM bağlı diğer santral bilgileri ile daha önce onay alan ve devreye girmemiş tüm santral bilgileri yazılır. Bağlantı görüşü verilir. (Başvuru Sahibine, EPDK ve TEİAŞ yazı ile bildirilir. Bağlantı görüşü ve Çağrı Mektubu verilir. -Başvuru Sahibine -İlgili İşletme Müdürlüğüne Dağıtım yapılır.
Teşvik Fiyatları (5346 Sayılı YEK Kanunu) Tesis Tipi Cetvel-1 (Dolar sent/kwh) Cetvel-2 katkı (Yurt İçinde Gerçekleşen İmalata göre alınabilecek en yüksek değer) (Dolar sent/kwh) Toplam En Yüksek Değer (Dolar sent/kwh) Hidroelektrik 7,3 2,3 9,6 Rüzgar 7,3 3,7 11 Fotovoltaik Güneş 13,3 6,7 20 Yoğunlaştırılmış Güneş 13,3 9,2 22,5 Biyokütle 13,3 5,6 18,9 Jeotermal Enerjisi 10,5 2,7 13,2
Ülkemizin Fosil enerji kaynakları bakımından yeterli düzeyde olmaması, enerji kaynakları bakımından dış ülkelere bağımlı olmamız, her yıl enerji artış talebimizin çok fazla olması nedeniyle, enerji kaynaklarımızı çeşitlendirmemiz, yerli, yenilenebilir ve yeni enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimini desteklememiz gerekmektedir. Deniz GÜRBÜZ Üretim Talep Mühendisi deniz.gurbuz@bedas.com.tr