T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AMAÇ Bu kontrol listesi, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği uyarınca tekstil işlerinde risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi sürecinde yol göstermek amacıyla hazırlanmıştır. Kontrol listesi doğru bir şekilde uygulanıp, uygun olmadığını değerlendirdiğiniz konularda gerekli önlemler alındığı takdirde, bir yandan çalışanlar için sağlıklı ve güvenli işyeri ortamı sağlanacak diğer yandan iş verimliliği ve motivasyonları artacaktır. YÜKÜMLÜLÜK Bu kontrol listesinin ihtiyaca göre geliştirilip doldurularak işyerinde bulundurulması, belirli aralıklarla güncellenmesi ve bu değerlendirme sonucunda alınması öngörülen tedbirlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Risk değerlendirmesi; tekstil işlerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörlerin ortadan kaldırılması için yapılması gerekli çalışmaları kapsar. 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğine göre işyerinin faaliyet alanının yer aldığı tehlike sınıfı tespit edilmelidir. İşyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına bağlı olarak iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirilmesi veya ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden bu hizmetin temin edilmesi yükümlülüğü ile ilgili tarih, 6331 sayılı Kanunun Yürürlük başlıklı 38 inci maddesine göre belirlenmelidir. İşyerinde gerçekleştirilecek risk değerlendirmesinin İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinde belirtilen ekip tarafından yürütülmesi gerekmektedir. İhtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere dışarıdaki kişi ve kuruluşlardan da hizmet alınabilir. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirilmesi yükümlülüğünün yürürlüğe girmediği işyerlerinde ise oluşturulacak ekipte bu profesyoneller bulunmaksızın işveren(ler) ve çalışan(lar) birlikte risk değerlendirmesini gerçekleştirebileceklerdir. Yapılmış olan risk değerlendirmesi; İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 12 inci maddesi uyarınca tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenir. İşyerinde herhangi bir değişiklik olması durumunda bu süreler beklenmeksizin risk değerlendirmesi yenilenir.
T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İZLENECEK YOL 1. Bu kontrol listesi, risk değerlendirmesi çalışmalarınıza yön vermek üzere hazırlanmış olup ihtiyaca göre detaylandırılabilir. İşyerinizi ilgilendirmeyen kısımları, kontrol listesinden çıkarabilir veya farklı tehlike kaynakları olması halinde ise ilaveler yapabilirsiniz. 2. Kontrol listesinde, tekstil işlerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından olması/yapılması gerekenler konu başlığı ile birlikte cümleler halinde verilmiştir. Cümledeki ifade; işyerinizde gözlemlediğiniz duruma uyuyorsa evet, uymuyorsa hayır kutucuğunu işaretleyiniz. kutucuğunu işaretleyerek doğru olmadığını düşündüğünüz her bir durum için alınması gereken önlemleri ilgili satırdaki karşılığına yazınız. Alınması gereken önlem ile ilgili sorumlu kişiler ve tamamlanacağı tarihi belirttikten sonra risk değerlendirmesini gerçekleştiren ekipteki kişilere dokümanın her bir sayfasını paraflatıp son sayfasının ilgili kısımlarını imzalatınız. 3. Çalışanlar, temsilcileri ve başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar ve bunların işverenlerini; tekstil işlerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri ile düzeltici ve önleyici tedbirler hakkında bilgilendiriniz. 4. Alınması gereken önlemlere karar verirken; riskin tamamen bertaraf edilmesi, bu mümkün değil ise riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması, tehlikelinin, tehlikeli olmayanla veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi ve riskler ile kaynağında mücadele edilmesi gerekmektedir. 5. Önlemler uygulanırken toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmeli ve uygulanacak önlemlerin yeni risklere neden olmaması sağlanmalıdır. KONTROL LİSTESİNDE YER ALAN KONU BAŞLIKLARI İÇİN İLGİLİ MEVZUATIN GEREKLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİ ÇALIŞMALARINIZA ÖNEMLİ KATKI SAĞLAYACAKTIR. ÖNEMLİ HATIRLATMALAR Bu kontrol listesi doldurulduktan sonra HERHANGİ BİR KURUMA BİLDİRİM YAPILMAYACAKTIR. İşveren tarafından, denetimlerde gösterilmek üzere İŞYERİNDE SAKLANACAKTIR. Uygun olmadığını düşündüğünüz durumlar için belirlediğiniz her bir alınması gereken önlemin takibi yapılmalı ve sorumlu kişilerce, öngörülen tarihe kadar gerçekleştirildiğinden emin olunmalıdır.
TEKSTİL İŞYERİNİN Uvaı: Adresi: DEĞERLENDİRMENİN YAPILDIĞI TARİH GEÇERLİLİK TARİHİ Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı )ei, kaya veya düşeyi öleyeek şekilde tasarlaış ve iç ve dış zeiler işyeri girişi, merdivenler vs.) düzenli olarak kontrol ediliyor Çalışa alalarıda döküle alzeeler veya diğer seeplerde ötürü kaygalaşış zeiler ya da geçitler derhal temizleniyor GENEL & İŞYERİ DÜ)ENİ VE HİJYEN )eide eşik veya ezeri seviye değişiklikleri varsa ular içi düzeltii işleler yapılıyor u? Çalışa alaıda yerlerde, nesnelerin/cisimlerin ırakılası edeiyle egeller oluşası önleniyor Zeminde çökme, erime vb. deformasyonlar uluası halide ulara yöelik düzeltii çalışalar yapılıyor u? Ayalar da dâhil a yüzeyler a aksalı oilyalar, kapı, peere v. uygu şekilde ote ediliş ve yüzeyler üzeride kırık ve çatlak gii hatalar uluası duruuda yenileri ile değiştiriliyor u? Bütü alalar iyi aydılatılış, peere alaı yeterie üyük ve doğal aydılatada yeterie faydalaılıyor u? Açık alev, elektrikli ekipa, elektrostatik yük veya yüksek sıaklık gii tutuşturuu kayaklar 1/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı çalışa ortaıda uzaklaştırılış ı? Çalışa alaıda teiz hava akıı uluuyor ve tü alalar düzeli olarak havaladırılıyor u? Tüm alalardaki evut ikliledire ihazlarıı kotrolleri düzeli aralıklarla yaptırılıyor u? Çalışa ortaı sıaklığıı çok soğuk ya da çok sıak olası egelleiyor u? İşyeri içerisideki sıaklık ve e, rahatsızlık vermeyecek düzeyde tutuluyor İsalarda, akie veya doaılarda kayaklaaileek veya dış orta kayaklı gürültüü rahatsız edii düzeyde olası engelleniyor Makie veya doaılarda kayaklaaileek titreşii rahatsız edii düzeyde olası engelleniyor Çalışaları yee-içe, arıa gii teel ihtiyaçları içi uygu doaılı alalar ayrılış ı? İşyerii teizliği düzeli olarak yapılıyor ve çalışa ortaıda, hijye açısıda gerekli şartlar sağlaıyor u? Teizlik yapıla alada kayayı öleek içi gerekli öleler alııyor u? Tozun yere çökmesi nedeniyle kaygan hale gelen yerler düzenli olarak temizleniyor Toz veya alzee artıklarıı yerlerde veya taa kearlarıda irikesi önleniyor Çalışalar, işlerii itirdikte sora ütü alzeeleri yerlerie düzeli olarak yerleştiriyor 2/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı Çalışa alaı çalışaları rahat çalışasıı sağlayaak geişlikte ve çalışa ortaı çalışaları faaliyetlerii kısıtlaayaak şekilde tasarlaış ı? Çöpler ve atıklar düzeli olarak ve uygu şekilde toplaıyor u? Çöp kutuları, her oşaltada sora dezefekte ediliyor İşyeri içerisideki çalışa alalarıda sigara içilesi yasaklaış ve çalışalar u kouda ilgilediriliş i? İçide yeterli alzeei uluduğu ilk yardı dolaı evut u? MAKİNELER, EL ALETLERİ VE YARDIMCI APARATLAR Düzeli olarak haşere kotrolü yapılıyor u? Atık su arıta sistei evut udur veya ortaya çıka atık su çevreye zarar vereyeek şekilde uzaklaştırılıyor u? Makia, araç ve gereç tedariğide CE işaretli olaları alıası sağlaıyor u? Kesici veya delici nitelikteki alet veya ekipaları açıkta uludurulası egelleiyor ve koruyuu içeriside uhafaza edilesi sağlaıyor u? Kesici veya delici alet veya ekipmanlar uygun aralıklarla, kullaı öesi ve sorasıda kotrol ediliyor Tüm alet veya ekipaları tasarı aaçlarıa uygu yöde kullaılası sağlaıyor u? Bütü akialarda gerekli uyarı işaretleri bulunuyor Bütü akiaları etrafıda çalışa içi yeterli alan mevcut 3/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı Tü alet ve gereçleri kullaııda gerekli hijyen şartları sağlaıyor u? Kullaıla kalolu aletler takıla veya düşeyi öleyeek şekilde kullaılıyor u? Makieler içi üretii firada, Türkçe kullaı kılavuzları tei ediliş ve akieler u kılavuza uygu olarak kullaılıyor u? Özellikle hareketli parçaları ola akieler/aletler, üretiisii taliatları doğrultusuda korua panelleri vb. öleler ile korua altıa alıış ı? İçeriside ve parçalarıda döe aksaları ulua elektrikli aletler ile yapıla çalışalar sırasıda gerekli öleler alııyor u? Makiaları kazara/isteede çalıştırılası engelleniyor ve akiaları ail durdura ekaizaları uluuyor u? İşvere akie koruyuularıı çalışalar tarafıda uygu olarak kullaıp kullaıladığıı kontrol ediyor Makie ve iş ekipalarıı üzeride ulua ail durdura utoları ulaşılailir ve çalışır duruda ı? Makie ve iş ekipalarıı koruyuuları ek risk oluşturayaak şekilde tasarlaış ı? Makie ve iş ekipalarıı koruyuusu devre dışı kaldığıda akie/ekipaı çalıştırılası engelleniyor İalatçıı taliatları doğrultusuda tü akieleri gülük akıları ve periyodik kotrolleri yapılıyor u? 4/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı ELEKTRİK Özel ihaz, el aletleri ya da tekik aparatları sadee özel eğiti alış çalışalar tarafıda ve gerekli öleler alıarak kullaılası sağlaıyor Elektrik/sigorta kutuları kilitleiş, yetkisiz kişileri erişileri öleiş i? Tü prizlere topraklaa yapılış ı? Kaçak akı rölesi aa elektrik hattıa ağlaış ı? Kaçak akı rölelerii kotrol ve akıları düzeli olarak yapılıyor u? Tü sigortaları koruaklı yerlerde olası sağlaış ı? Kabloları eklee yapılarak kesilip atlaarak v.uzatılası egelleiyor u? Açık uçlu, hasarlı, yıpraış elektrik kalolarıı kullaılası egelleiyor u? Elektrikle ilgili ağlatılar sürekli kotrol ediliyor Acil durumlarda elektrik enerjisi kolayca kesilebilmekte mi? Üreti kayaklı toz ve kirliliği elektrik paoları ve tesisat üzerinde birikmesi engelleniyor Ayı uzata kalosu ile irde fazla akie ve ekipa çalıştırılası egelleiyor Yaıı gazları uluduğu ortalarda yer ala elektrik paoları ve ihazlara uygu yalıtı yapılış ı? Elektrik kotrol paosua ulaşıı egelleyeek malzemeler ortadan kaldırılış ı? Kotrol paosuu öüdeki alaı zeiie 5/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı uygu yalıtı yapılış ı? Elektrikli ekipaları ıslak ortam, su ve kimyasal içerikli ürünler ile temas ettirilmesi engelleniyor Çalışaları kas-iskelet sistemlerini zorlayan pozisyolarda çalışası egelleiyor u? Çalışaları uzu süre oturarak, ayakta veya tekrarlayan iş yapası engelleniyor ERGONOMİ Çalışaları, işlerii yaparke çok uzak esafelere uzaak zoruda kalaları egelleiyor u? Çalışalara uygu ve kayaz ayakkaılar sağlaış ı? Çalışalara, yaptıkları işe uygun masa, sandalye veya destek ekipman sağlaış ı? ELLE TAŞIMA YÜKLERİN TAŞINMASI Çalışalar, çalışa alalarıı kedilerie göre ayarlaa ve düzelee ikâları var ı? Elle taşıaayaak kadar ağır yükleri çalışalara kaldırılası egelleiyor u? Yükleri uygusuz taşıasıı gerektire durumlar ortada kaldırılış ı? Yükleri elle taşıasıda doğaileek kas iskelet sistei rahatsızlıkları ile yükleri doğru ve güveli kaldıra kousuda çalışalar bilgilendiriliyor Sırt ve el iiesi riski oluşturaileek yükleri itilesii ya da çekilesii sağlayaak uygu taşıa araçları sağlaıyor u? El araası ve traspalet gii yükleri taşıasıda kullaıla ekipaları akıları düzeli yapılıyor 6/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı KİMYASALLAR Yükleri taşıasıda kullaıla ekipaları itmek veya çekmek için fazlaca güç kullaılası engelleniyor Zeminin veya dar alaları; yükleri taşıasıı, itilesii veya çekilesii zorlaştıraak şekilde eğili/dar olası egelleiş i? Tehlikeli kimyasallar yerine tehlikeli olmayan veya daha az tehlikeli olaları kullaılası sağlaıyor Çalışalar işyeride kullaıla kiyasalları tehlikeleri hakkıda ilgilediriliş i? Tehlikeli kiyasalları kayıtları tutulakta ı? Tehlikeli kiyasalları kullaa taliatları mevcut Tehlikeli kiyasalları kayıtlarıda içerik listesi ve güel Malzee Güvelik Bilgi Forları (MGBF) yer alakta ı? Çalışalar, kullaa kılavuzu bulunmayan ya da kullaa taliatı heüz hazırlaaış tehlikeli kiyasalları kullaaaları kousuda taliatladırılış ı? Kimyasal maddelerin kullaı aaçları dışıda kullaılası engelleniyor Gaz veya toz gibi zarar verici emisyona sebep olaileek kiyasal addeleri açıkta uluduğu işlei yapıldığı yerde zararlı eisyoa aruz kalaak içi vaku özelliği ola davluaz tesisatı veya ezeri ir siste kuruluş u? Kiyasalları üzeride uygulaa yötei, kullaılaak koruyuu ekipa ve zararlarıı gösteren etiketler mevcut 7/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı Kimyasal maddelerin (özellikle içerikleri nedeniyle alevleeilir olaları saklaa koşullarıa uyuluyor, u alzeeler ısı, ışık ve diğer malzemelerden uzakta muhafaza edilmesi sağlaıyor u? Birirleri ile tepkieye girerek tehlikeli salılar oluşturaileek kiyasal addeleri ayrı yerlerde uhafaza edilesi sağlaıyor u? Kiyasalları kullaıldığı ve uluduğu alalarda yeterli havaladıra sağlaıyor u? Kiyasalları kullaıı sırasıda alerji ve tahrişleri öleek içi ilt, göz veya soluu teası engelleniyor Çalışalar sırasıda parlayıı ve yaıı addelerin kullaılası egelleiyor veya kullaıı zorulu olduğu yerlerde çalışaları sağlık ve güveliğie ilişki öleler alııyor u? Süreçlerde, hidrojen ve metan; eze uharı ve aseto gii patlayıı karışılar veya parlayıı adde ortaya çıkası egelleiyor İşlete içide sıak çalışa kayak v. yapılası duruuda çalışaları sağlık ve güveliğie ilişki öleler alııyor u? Yakıı veya aşıdırıı addeler veya yaıı gazlarla yapıla çalışalarda gerekli öleler alııyor u? Kimyasal madde üzerindeki malzeme güvenlik bilgi formu kayolaak şekilde, kiyasal addeleri aşka ir kap/kutu/şişelere aktarılası engelleniyor ve addeleri orijial kutuları içeriside tutulası sağlaıyor u? ACİL DURUMLAR İşyeride, ail duru plaı hazırlaış ı? 8/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı Yeterli sayıda yagı söndürücü mevcut ve son kullaa tarihleri ve asıçları kotrol ediliyor Yagı erdiveie açıla ail çıkış kapıları kilitli olayıp dışa doğru açılaak şekilde tasarlaış ı? Ail çıkış kapılarıa ulaşıı egelleyeek faktörler ortada kaldırılış ve yagı erdivelerii aaı dışıda kullaılası egelleiyor u? Ail durua ede ola olaya ilişki iletişie geçileek yagı, gaz kaçağı, depre v. telefo uaraları görüür yerlere asılış ı? Yagı uyarı sisteii sesli ve ışıklı uyarı çalışır duruda olası sağlaıyor u? Kapı ve kaçış yollarıı göstere ail duru levhaları uygu yerlere yerleştiriliş ve yagı erdiveide ışıkladıra sağlaış ı? Çalışalar, ail durularda e yapası gerektiği kousuda ilgilediriliş i? DEPOLAMA Yaıı ve oksitleyii addelerin havaladırası uluaya odalarda depolaası egelleiş mi? 9/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı Atıkları gerektiğide uygu işlelerde geçirildikte sora çalışalar tarafıda güveli ir içide toplaası, depolaası ve işyeride uzaklaştırılası, güveli ve özel kapları kullaılası da dâhil uygu yötelerle yapılası sağlaıyor u? Tehlikeli maddeleri yüksek sıaklıkta depolaası egelleiyor Çalışalar ile işvereler arasıda iyi ir iletişi sürdürülüyor PSİKOSOSYAL ETKENLER Çalışalar; yetki, sorululuk ve çalışa hedeflerii net olarak biliyor Çalışalara, görev ve sorululukları hariide talimat verilmesi engelleniyor Çalışaları işe giriş ve periyodik kotrolleri yaptırılıyor u? KAZALAR VE HASTALIKLAR İş kazaları ve eslek hastalıkları vakaları Sosyal Güvenlik Kurumuna rapor ediliyor Daha öe eydaa geliş kazalar ieleerek kayıt altıa alııyor, tehlike kayakları tespit edilerek ileride ezer kazalar ile karşılaşaak içi gerekli öleler alııyor u? Çalışaları sıak yüzeyle ya da püsküre buharla teas edip yaası gii tehlikelere karşı öleler alııyor u? EĞİTİM VE BİLGİLENDİRME Tü çalışalara efeksiyo riskii azaltak içi geel hijye ilgisi veriliş ve gerekli öleler alıış ı? 10/12
Kou Başlığı Alıası Gereke Öle Sorulu Kişi Taalaacağı Çalışalar iş sağlığı ve güveliği kousuda eğiti alışlar ı? Çalışalar yaptıkları işle ilgili olarak gerekli eğiti ve bilgiye sahip mi? Çalışalar iyolojik etkelerle çalışa sırasıda aruz kalaileeği riskler kousuda bilgilendiriliyor Çalışalar tehlikeli kiyasallarla çalışa sırasıda aruz kalıaileek riskler ve kiyasallar ile güveli çalışa kousuda ilgilediriliyor u? Çalışalar kesile, ata, yaa v. edeler ile oluşa yaralara hagi duruda ve ki tarafıda müdahale edileeği kousuda ilgilediriliyor Çalışalar kulladıkları akie, araç ve gereçleri güveli kullaıı kousuda eğitiliyor u? Çalışalar sağlık ve güvelik işaretlerii alaları kousuda eğitiliş i? Eğiti ve ilgiledire ile ilgili elgeler kayıt altıa alııyor ve kayıtlar uygu şekilde uhafaza ediliyor İŞVEREN/VEKİLİ Adı: İŞ GÜVENLİĞİ U)MANI varsa Adı: İŞYERİ HEKİMİ varsa Adı: DESTEK ELEMANI (varsa) Adı: Soyadı: Soyadı: Soyadı: Soyadı: İza: Belge bilgileri: Belge bilgileri: Görevi: İza: İza: İza: 11/12
ÇALIŞANLAR VE TEMSİLCİLERİ Ad, Soyad, Görev, İza 12/12