T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı YÜZEY KAZIMA İŞ MAKİNELERİ OPERATÖRÜ YETİŞTİRME KURS PROGRAMI ANKARA 2010
KURUMUN ADI : KURUMUN ADRESİ : KURUCUNUN ADI : PROGRAMIN ADI PROGRAMIN DAYANAĞI PROGRAMIN DÜZEYİ : Yüzey Kazıma İş Makineleri Operatörü Yetiştirme Kurs Programı : 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği ve 05.05.2005 tarih ve 24 sayılı Kurul Kararıyla kabul edilen Özel Kurslar Çerçeve Programı na göre hazırlanmıştır. : 18 yaşını bitirmiş ve en az ilköğretim mezunu (4306 sayılı Kanunun uygulamasından önce mezun olanların ilkokul mezunu) olanlar için hazırlanmıştır. PROGRAMIN AMAÇLARI Bu program ile kursiyerlerin; 1. Yüzey kazıma iş makinelerini tanımaları, 2. Yüzey kazıma iş makinelerinin ataşmanlarını tanımaları, 3. Çevrenin korunması için gerekli önlemleri almaları, 4. Çalışırken oluşabilecek kazalara karşı emniyet önlemlerini almaları, 5. Yüzey kazıma iş makinelerinin kullanımı ile ilgili güvenlik önlemlerini almaları, 6. Yüzey kazıma iş makinelerini kullanma teknikleri ile ilgili uygulamalar yapmaları, 7. Yüzey kazıma iş makineleri ile yolda, arazide, kapalı ve açık alanlarda ki yüzey kaplamalarını istenen nitelikte kazıma becerisi kazanmaları, 8. Yüzey kazıma iş makinelerinin periyodik bakımlarını yapmaları, 9. Yüzey kazıma iş makinelerinin arızalarını tespit etme becerisini kazanmaları, 10. Yüzey kazıma iş makinelerinin basit arızalarını giderme becerisi kazanmaları, 11. Mesleğin gerektirdiği görev ve sorumlulukları kavramaları, 12. Sektördeki diğer kişi ve kurumlarla iş birliği yapmaları, 13. Makine temizliği ve temiz kullanma becerisi kazanmaları beklenmektedir. PROGRAMIN UYGULANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR 1. Kursa katılacak kursiyerlerden operatörlüğün gerektirdiği işleri yapacak fiziksel ve ruhsal özelliklere sahip olduğunu gösterir sağlık raporu istenecektir. 2. Program; iş makinelerinin verimlilik, iş emniyeti ve güvenliği konularında makinenin iş yapan ve hareket iletimini sağlayan sistemlerin tanıtımı ve iş makinesinin işin çeşidine göre uygulamalı olarak yolda, arazide, kapalı ve açık ortamda kullanımını esas alacak şekilde işlenmelidir. 3. Program uygulanırken slayt, CD, video vb. araçların kullanımının yanında iş makinesi üzerinde ve iş alanında yapılacak uygulamaları içerecek çalışmalar düzenlenecektir. 4. Konular (motor, güç aktarma organları, hidrolik sistem, elektrik sistemi, ataşman seçimi ve değişimi, kazıma emniyet tedbirleri vb.) teorik olarak verildikten sonra uygulamalı eğitime geçilecektir. 5. Kurs sonunda yapılacak yazılı ve sözlü sınavlar ile uygulama sınavında başarılı olan kursiyerlere Yüzey Kazıma İş Makineleri Operatörlüğü Sertifikası verilir. Yazılı sınavda başarılı olup da uygulama sınavında başarısız olan kursiyerlere ikinci bir uygulama sınavı hakkı verilir. 6. Bu program uygulanırken anlatım, gösterip yaptırma vb. yöntemlerle soru cevap, grup çalışmaları vb. tekniklerden yararlanılacaktır. 2
PROGRAMIN SÜRESİ: a. Haftalık süre: Günde 6 saat x 4 gün = 24 saat b. Toplam süre: 3 hafta x 24 saat =72 saat PROGRAM İÇERİĞİNİN TOPLAM KURS SÜRESİNE GÖRE HAFTALIK DAĞILIMI 1.HAFTA A. YÜZEY KAZIMA İŞ MAKİNELERİNİN TANITIMI VE GENEL ÖZELLİKLERİ 1. Şasi 2. Gövde ve Kabin 3. Motor ve Yardımcı Sistemleri 4. Güç Aktarma Organları 5. Hidrolik Sistem ve Elemanları 6. Elektrik Sistemi ve Aküler 7. Yürüyüş Sistemi ve Paletler 8. Dönüş Sistemi ve Direksiyonlar 9. Konveyör Ünitesi 10. Su Sistemi 11. Temizlik Ünitesi 12. Basınçlı Hava Sistemi 13. Kontrol ve Ayar Ünitesi 14. Kazıma ve Tambur Ünitesi 15. Aydınlatma ve İkaz Sistemi B. GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 1. Yüzey Kazıma İş Makinesi Operatörünün Kişisel Koruyucu Giysilerinin Kullanılması 2. Kazınacak ve Kazınmayacak Alanların Belirlenmesi 3. Çalışma Sırasında Alınacak Güvenlik Önlemleri 4. Çalışma Alanında Güvenlik Şeridinin Oluşturulması 5. Makine Seyir ve Nakil Emniyeti 6. Makine Park Emniyeti 7. Bakım ve Onarım Sırasında Alınacak Emniyet Önlemleri C.YÜZEY KAZIMA İŞ MAKİNELERİNİN ATAŞMANLARI 1. Kazıma Ataşmanları 2. Boşaltma Ataşmanları 3. Uygun Ataşman Seçimi ve Ayarları 4. Ataşmanlarla Bağlantılı Çalışan Yardımcı Elemanlar 5. İşin Durumuna Göre Ataşman Değiştirme 2. HAFTA A. YÜZEY KAZIMA İŞ MAKİNELERİNİN PERİYODİK BAKIMI 1. Yüzey Kazıma İş Makinelerinin Periyodik Bakımının Önemi 2. Yüzey Kazıma İş Makinelerinin Periyodik Bakımları 2.1. Günlük bakım (10 saatlik bakım) 2.1.1. Motor soğutma suyu ve yağ seviyelerinin kontrolü 2.1.2. Paletlerin, konveyörlerin, kazıyıcı elemanların kontrolü ve ayarları 2.1.3. Hasarlı, gevşek ve aşınmış parça kontrolü 2.1.4. Hidrolik sistem elemanlarının kontrolleri 2.1.5. Malzeme kazıyıcı, aktarıcı elemanların temizliği 2.1.6. Yakıt ikmali 2.2. Haftalık bakım ( 50 saatlik bakım ) 2.2.1. Palet ve kazıyıcı elemanların aşıntı kontrolleri 2.2.2. Tüm hava ve sıvı filtrelerinin kontrolü gerekirse değişimi 2.2.3. Kullanma kılavuzuna göre yapılması gereken bakımlar 3
2.3. Aylık bakım ( 250 saatlik bakım ) 2.3.1. Aracın genel temizliği 2.3.2. Elektrik sisteminin kontrol ve bakımı 2.3.3. Kumanda ve kontrol sistemlerinin kontrol ve bakımı 2.4. Üç aylık bakım ( 500-100 saatlik bakım ) 2.4.1. Hidrolik sistemin kontrol ve bakımı 2.4.2. Güç aktarma elamanlarının kontrol ve bakımı 2.5. Altı aylık bakım ( 2000 saatlik bakım ) 2.5.1. Aracın motorunun genel kontrol ve bakımı 2.5.2. Yıpranmış palet veya lastiklerin değişimi 2.5.3. Rekor ve oringlerin kontrol ve değişimi 2.5.4. Sıvı depolarının kontrol ve bakımı 2.5.5. Kayışların kontrol ve değişimi 2.5.6. Pompaların kontrol ve değişimi B. YÜZEY KAZIMA İŞ MAKİNELERİNİN ARIZA BELİRTİLERİ VE OPERATÖRÜN GİDEREBİLECEĞİ ARIZALAR 1. Makine Motorunun Basit Arıza ve Onarımı 2. Motor Yardımcı Sistemlerinin Basit Arıza ve Onarımı 3. Güç Aktarma Sisteminin Basit Arıza ve Onarımı 4. Yürüyüş ve Dönüş Sisteminin Basit Arıza ve Onarımı 5. Elektrik Sistemi ve Akünün Arıza ve Onarımı 6. Hidrolik Sistemin Basit Arıza ve Onarımı 7. Kaportanın Basit Arıza ve Onarımı 8. Konveyör Sistemin Basit Arıza ve Onarımı 9. Kazıma Sisteminin Basit Arıza ve Onarımı 3. HAFTA A. UYGULAMALI OLARAK İŞ MAKİNESİNİN KULLANILMASI 1. Motoru Çalıştırma, Isıtma, Durdurma 2. Kumanda Kolları ve Kontrol Elemanlarının Kullanılması 3. Yürüyüş, Durma, Park Etme 4. Kazıma Tambur Ünitesi Ayarlama 5. Yükseklik Ayarının Yapılması 6. Dönüşler 7. Su Sisteminin Kullanılması 8. Konveyör Sisteminin Kullanılması 9. Makinenin Çalışma Alanında Güvenli Bir Şekilde Kullanılması 10.Makinenin Nakledilmesi B. ÇEVRE BİLGİSİ 1. Yüzey Kazıma İş Makinelerinin Hatalı Kullanımının Etkisiyle Meydana Gelen Kirlilik ve Alınacak Önlemler 1.1. Uygun yakıt ve yağ kullanarak hava kirliliğinin önlenmesi 1.2. İş makinesinin motorunun aşırı yakıt tüketmesinin nedenleri ve çevreye zararları 1.3. Bakım ve ikmal sonrası oluşan atıkların uygun bir şekilde depolanması 2. Gürültü Kirliliği ve Zararları 2.1. Yüzey Kazıma İş Makinelerinin çıkardığı gürültünün çevredeki canlılar ile insanın ruh ve beden sağlığı üzerindeki etkilerini önlemek için alınacak önlemler 2.2. Gürültüyü önlemeye yönelik düzenlemeler ve kişisel korunma 3. Çevreye Zarar Verecek Kazıların Olmaması İçin Alınacak Önlemler 4. Kazınan Yüzeyden Çıkan Atıkların Çevreye Dağılmaması için Alınacak Önlemler 5. Kazıma ve Yükleme Sırasında Ekolojik Dengenin Korunması 6. Yüzey Kazıma İş Makinelerinin Verimli Kullanılması 4
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen sınav esaslarına uygun olarak yapılır. Yazılı ve uygulama sınavında 100 üzerinden en az 70 alanlar başarılı sayılır. PROGRAMIN UYGULAMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ VE GEREÇLERİ 1.Yüzey kazıma iş makinesi 2. Motor ve güç aktarma organları kesit maketi 3. Fren sistemi maketi 4. Hidrolik sistem elemanları 5. Palet elemanları 6. Çeşitli yağlar 7. Eldiven ve temizlik bezleri 8. Gres pompası 9. Elektrik sistem panosu 10.Akü 11.Makine hidrolik ve elektrik sistemi şemaları 12.Makine ile ilgili anahtar takımları 13.Pense, tornavida 14.Yağdanlık 15.Projeksiyon 16.Tepegöz 17.Bilgisayar 18.CD ler ve video filmler 19.Yangın tüpleri 5