HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ



Benzer belgeler
Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ MAKAS TIRAŞ MAKİNESİNDE AYAR 1

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ OVAL HALILARDA KENAR OVERLOĞU

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DÜZ ÖRME KADIN PANTOLON KALIPLARI 542TGD518

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ HALIYI RULO OLARAK SARMA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ÇORAPTA FORM 542TGD503

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI GEMİ YAPIMI BAŞ BLOK RESMİ 521MMI400

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ KORD ÖRGÜLER 542TGD706

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ BASKI KOMBİNASYONLARI 1

ELSANATLARI TEKNOLOJİSİ

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI DENİZCİLİK IĞRIP AVCILIĞI 624B00028

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI RAYLI SİSTEMLER TEKNOLOJİSİ MAKİNE İLE YOL TAMİRATI 582YIM296

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MATBAA TİFDRUK SİLİNDİR TEMİZLİĞİ

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

MATBAA PAKETLEME VE SEVKİYAT

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİLERİ GÖRÜNÜM VE ANİMASYON

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ FİTİL (FİNİSÖR) MAKİNESİ HESAPLARI 542TGD412

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI RAYLI SİSTEMLER SİNYALİZASYON SİSTEMLERİNDEKİ ENERJİ KAYNAKLARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ KOMBİNEZON-JÜPON KALIBI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ LEKE ÇIKARMA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ BİNA ÖN VE ARKA CEPHE GÖRÜNÜŞ ÇİZİMLERİ 582YIM371

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) KUYUMCULUK TEKNOLOJİSİ MİSİNALI TAKILAR

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ YÜN HARMAN-HALLAÇ HESAPLARI 542TGD405

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DÜZ ÖRME YELEK KALIPLARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİLERİ RÜZGÂR ÖLÇÜM DİREĞİNİN KURULUMU

TÜRKÇE AC-172N-1790 KURULUM KILAVUZU

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ PASAPORTLUK

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DÜZ ÖRME SÜVETER KALIPLARI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI GRAFİK VE FOTOĞRAF TORS 211GS0046

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ OPEN END İPLİK MAKİNESİ 542TGD496

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİPROJESİ)

ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ

ÖZET. Basit Makineler. Basit Makine Çeşitleri BASİT MAKİNELER

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

DİZEL MOTOR YAKIT SİSTEMLERİ

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ÖZEL BASKI EFEKTLERİ 3

PLASTİK ENJEKSİYON DERSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) KONAKLAMA VE SEYAHAT HİZMETLERI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ TAŞ YAPILARDA BİTKİ TEMİZLEME

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

ĠNġAAT TEKNOLOJĠSĠ PVC KEPENK

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MATBAA TEKNOLOJİSİ KOMBİNE CİLTLEME

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ MEKANİK ÇORAP ÖRME MAKİNELERİ 2 542TGD505

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİNGÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ SATEN ÖRGÜLÜ KUMAŞ DOKUMA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ KESİM PROGRAMI

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ ENJEKTE TABAN MONTAJI

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

MÜZİK ALETLERİ YAPIMI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ TARAK MAKİNESİ HESAPLARI 542TGD854

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

AHŞAP YAPIM TEKNİKLERİ 2 DERSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ AHŞAP KEPENK VE PANJUR 582YIM076

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ LARK MAKİNESİNDE ÜRETİM

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI MAKİNE TEKNOLOJİSİ CNC TORNA İŞLEMLERİ 2 521MMI123

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ AHŞAP KEPENK VE PANJUR MONTAJI 582YIM315

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DİMİ ÖRGÜLÜ KUMAŞ DOKUMA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) İNŞAAT TEKNOLOJİSİ BİNA GÖRÜNÜŞ ÇİZİMLERİ 1

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ DİJİTAL BASKI

MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ

AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T C MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİLERİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ÇELİK YAPI PREFABRİK GÖRÜNÜŞ VE DETAYLARI 582YIM403

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ ROJESİ) AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ÇORAP ÖRME ÖRGÜ ANALİZİ 2

LK-1900AN LK-1901AN LK-1902AN LK-1903AN LK-1903AN-305 GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI GEMİ YAPIMI GÜVERTE YÜKLEME VE BOŞALTMA ELEMANLARI ÇİZİMİ 521MMI613

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI TEKSTİL TEKNOLOJİSİ YÜN ELYAFININ HAM MADDE KONTROLLERİ 3 542TGD1029

Transkript:

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HALI ÜRETİM TEKNOLOJİSİ MAKAS TIRAŞ MAKİNESİNDEN HALI GEÇİRME Gaziantep, 2015

Bu modül, Makine Halıcılığı sektöründe hazırlanmış olan sertifika/kurs müfredat programlarındaki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bireysel öğrenme materyalidir. Makine Halıcılığı ile ilgili eğitim alan öğrenciler ile sektörde çalışanların faydalanması amacıyla Avrupa Birliği Fonları ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortak finanse edilmiş olup PARA İLE SATILMAZ.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...4 GİRİŞ...5 ÖĞRENME FAALİYETİ 1...6 1. KESİM SİLİNDİRLERİ...6 1.1. Kesim Silindirlerinin Yapısı...6 1.2. Kesim Silindirlerinin Çalışma Prensibi...7 1.3. Halı Birleşme Yerlerinde Kesim Silindirlerinin Çalışma Prensibi...8 UYGULAMA FAALİYETİ... 10 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 12 ÖĞRENME FAALİYETİ 2... 13 2. HALI HAV TİPİ VE MAKAS TIRAŞ HIZI... 13 2.1. Halı Hav Tipinin Halının Makas Tıraş Hızına Etkisi... 13 UYGULAMA FAALİYETİ... 14 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 16 ÖĞRENME FAALİYETİ 3... 17 3. KESİM BIÇAKLARI... 17 3.1. Kesim Bıçağı Kesim Seviyeleri... 17 3.2. Kesim Bıçağı Kesim Seviyelerinin Halı Yüzeyine Etkisi... 18 3.3. Tıraş Makinesinde Oluşan Hatalar... 18 UYGULAMA FAALİYETİ... 20 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 22 CEVAP ANAHTARLARI... 23 KAYNAKÇA... 24

AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL Halı Üretim Teknolojisi Halı Tıraş Operatörlüğü Makas Tıraş Makinesinden Halı Geçirme Makas tıraş makinesinde makas silindirini ve halı geçişini çalıştırmak için gerekli temel bilgi ve becerilerin kazandırıldığı bir öğrenme materyalidir. Makas Tıraş Makinesini Üretime Hazırlama modülünü tamamlamış olmak YETERLİK Halıyı Makas Tıraş Makinesinden Geçirmek MODÜLÜN AMACI Genel Amaç Bu modül ile uygun ortam sağlandığında bakım ve iş talimatına uygun olarak güvenli bir şekilde makas silindirini ve halı geçişini çalıştırabileceksiniz. Amaçlar 1. Makas silindirini çalıştırabileceksiniz. 2. Halı geçişini çalıştırabileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ortam: Halı apre işletmesi veya atölyesi Donanım: Fırça makas makinesi, halı Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğruyanlış testi, boşluk doldurma vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.

GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Üzerlerinde spiral bıçaklar bulunan tıraş silindirleri, hem tek parçadan oluştuğu için, hem de hızlı dönme hareketlerinden kaynaklanan titreşimlere, kendi ağırlığının sebep olduğu mekanik zorlanmalara karşı koyabilmek için çok sağlam malzemelerden yapılmak zorundadır. Operatör tarafından sisteme girilen halı hav yüksekliği çok önemlidir. Eğer operatör hav yüksekliğini gereğinden fazla girmiş ise halı yüzeyi tıraşlanmadan gider. Eğer operatör bıçakları gereğinden fazla halıya değdirirse halı yüzeyinde yanmalar (halı tüylerinde yanma) meydana gelir. Bu modül sonunda edineceğiniz bilgi ve becerilerle makas silindirlerini çalıştırabilecek, tıraşı yapılan halıyı kontrol edebilecek ve makineden alabileceksiniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Öğrenme faaliyetinde kazandırılacak bilgi ve beceriler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında makas silindirlerini çalıştırabileceksiniz. ARAŞTIRMA» Kesim silindirleri ile ilgili bilgi edininiz.» Halı hav tipinin halının makas tıraş hızına etkisini araştırınız. 1. KESİM SİLİNDİRLERİ 1.1. Kesim Silindirlerinin Yapısı Üzerlerinde spiral bıçaklar bulunan tıraş silindirleri, hem tek parçadan oluştuğu için, hem de hızlı dönme hareketlerinden kaynaklanan titreşimlere, kendi ağırlığının sebep olduğu mekanik zorlanmalara karşı koyabilmek için çok sağlam malzemelerden yapılmak zorundadır. Kesim silindirleri makine boyunca olmaktadır (4,3 metre-5,3 metre gibi). Resim 1.1. Kesim Silindiri

1.2. Kesim Silindirlerinin Çalışma Prensibi Kesim silindirleri 350-400 rpm ile öne doğru dönerek alt bıçağa sıfır şekilde yaklaşır ve kesme işlemini gerçekleştirir. Bu şekilde dönerken, kesme işlemi esnasında aynı zamanda belirli aralıklarla sağa-sola hareket ederek halı havlarının tam olarak kesmesini sağlamaktadır. Kesim silindirinin sağa-sola hareketini tıraş topunun yan tarafında bulunan özel rulman kutusu yapmaktadır. Kesim silindirleri hızını bağımsız motorlardan almaktadır. Kesim silindiri hızlı dönmesinden dolayı ısınacaktır. Hızlı dönmeden dolayı ısınan kesim silindirinin soğutulması işlemi emiş fanları yardımı ile yapılmaktadır. Emiş fanları hem kesilen havları temizlemek, hem de tıraş spirallerinin soğumasına yardımcı olmaktadır. Resim 1.2. Emiş Fanı Tıraşlanacak halı tıraşlama bölgesine geldiği zaman operatör tarafından kesim silindirleri çalıştırılır ve belirli bir devire gelmesi sağlanır. Halı tıraş ağzına geldiği zaman operatör hav yüksekliğine göre tıraş topunun (kesim silindirinin) mesafesini ayarlar ve halı tıraş topunu aşağı doğru indirerek halı kesme işlemini başlatır. Halı topbaşı veya farklı hav boyuna sahip halı geldiği zaman tıraş topları tekrar havaya kaldırılarak hav boyu ayarlanır ve tekrar çalışılmaya devam edilir. Kesme işlemi sırasında makine herhangi bir nedenden durursa makine otomatik olarak havalı pistonlar sayesinde kesim silindirlerini yukarı kaldırarak kesim bıçaklarının sürekli halının aynı noktasına temas ederek halıya zarar vermesini engellemektedir.

1.3. Halı Birleşme Yerlerinde Kesim Silindirlerinin Çalışma Prensibi Halı birleşme yerleri (topbaşı), iki halı arabasındaki halıların birbirlerine topbaşı dikim makinesi (zincir dikiş makinesi) ile dikilmesi (birleştirilmesi) durumudur. Resim 1.3. Halı Birleşme Yeri (Top Başı) Bu dikim yerleri iki kumaşın birbirine dikilmesi gibi o noktada fazladan bir kalınlık meydana getirir. Bu kalınlık (halı birleşim yeri) halı tıraş makinelerinde halının tıraş silindirlerine girdiği zaman yükseklikten dolayı tıraş silindirlerinden geçmede sorunlar oluşacaktır. Halı birleşim yeri operatörün seçmiş olduğu halı yüksekliğinden fazla olacağından, halı birleşim yeri tıraş silindirlerine değecek ve tıraş toplarının patlamasına veya ciddi zararlar görmesine neden olacaktır. Bu durumun engellenmesi için makine üreticileri fazladan oluşmuş kalınlığı tespit edecek sensörleri; halının tıraş makinesine giren başlangıç bölümüne koyarak sistemin durmasını ve operatör tarafından topbaşı yerinin kontrollü bir şekilde makineden geçirilmesini sağlar. Bunun için topbaşılar tıraş silindirinden geçerken operatör tarafından elle (manuel) havalı pistonlar kullanılarak yukarı kaldırılır ve tıraş silindirinin topbaşı kısmına değmesi engellenmiş olur.

Resim 1.4. Yukarı Kaldırılmış Kesim Silindiri Tıraş operatörü tıraş makinesinin başında bulunmaktadır. Tıraşlanacak halılar için halı hav yükseklik formuna bakarak kumanda panosundan tıraş mesafesini ayarlar. Operatör kendisine gelen programın uzunluğuna veya halı arabasının ne zaman biteceğine göre halı birleşim yerini takip ederek halı birleşim yeri makineye geldiği zaman tıraş toplarını durdurmadan pano üzerindeki kol ile tıraş toplarını yukarı kaldırarak topbaşı kısmının geçmesini sağlar ve tekrar topları aşağı indirerek tıraşlama işlemine devam edilir. Resim 1.5. Kesim Silindiri Kumanda Düğmeleri

UYGULAMA FAALİYETİ» Verilen iş talimatına göre işlem basamaklarını uygulayarak verilen sürede makas tıraş makinesinde makas silindirlerini çalıştırınız. İşlem Basamakları» Birinci kesim silindirini çalıştırınız. Öneriler» İş güvenliğine dikkat ediniz.» İkinci kesim silindirini çalıştırınız.» İş güvenliğine dikkat ediniz.» Üçüncü kesim silindirini çalıştırınız.» İş güvenliğine dikkat ediniz.» Halı grubu birleşme yeri dikiş bölgesi geldiğinde kesim silindirini yukarı kaldırınız.» Bu işlemi üç silindir için de yapmayı unutmayınız.

KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Birinci kesim silindirini çalıştırdınız mı? 2. İkinci kesim silindirini çalıştırdınız mı? 3. Üçüncü kesim silindirini çalıştırdınız mı? 4. Halı grubu birleşme yeri dikiş bölgesi geldiğinde kesim silindirini yukarı kaldırdınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız. 1. Genellikle kesim silindirlerinin eni.. arasındadır. 2. Tıraş makinesinde tıraş topu kendi etrafında dönme haricinde. da hareket etmektedir. 3. Topbaşları tıraş toplarının altına geldiği zaman topbaşının kaldırılması.yapılmaktadır. 4. Tıraş topu sağa sola hareket etmez ise halıda.. kalır. 5. Kesme işlemi sırasında makine herhangi bir nedenden durursa makine otomatik olarak. sayesinde kesim silindirlerini yukarı kaldırır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ Öğrenme faaliyetinde kazandırılacak bilgi ve beceriler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında makas tıraş makinesinde halı geçişini çalıştırabileceksiniz. ARAŞTIRMA» Halı hav tipinin halının makas tıraş hızına etkisini araştırınız. 2. HALI HAV TİPİ VE MAKAS TIRAŞ HIZI 2.1. Halı Hav Tipinin Halının Makas Tıraş Hızına Etkisi Halının hav tipi ve kalitesinin tıraş hızına etkisi çok fazladır. Hav (halıda kullanılan iplik) tipi kesim kalitesini direkt olarak etkilemektedir. Halıda kullanılan polip, akrilik, viscose, polyester, yün gibi iplikler tıraş hızını etkilemektedir. Doğası gereği akrilik iplik (kesik elyaf) Polipropilen ipten daha dayanıklıdır. Dolayısıyla bu iplerden yapılmış halıların da tıraş makinesindeki kesim işlemine dayanımı farklı olacaktır. İstenen düzeyde kesim yapılması için halının hangi ipten (polip, akrilik, yün) yapıldığının bilinmesi gerekmektedir PP (polipropilen) iplikten yapılmış olan halı tıraş makinesinde kesim silindiri baskısını belli miktarda arttırıp tıraşlama yapıldığı zaman halı yüzeyinde yanmalar meydana gelecektir. İplik çeşitleri arasında en dayanıksız olan polip olduğu için tıraşlama işlemi (belirli bir baskı verildiği zaman) en yavaş olandır. Tıraş hızında halının kalitesi de (metre karede ki iplik sayısı) çok etkilidir. Yoğunluğu az bir halının tıraş kesim hızı, yoğunluğu yüksek bir halının tıraş kesim hızından her zaman daha yüksek olacaktır. Örneğin 1.000.000 point halı 500.000 point halıya göre daha yavaş tıraşlanır.

UYGULAMA FAALİYETİ» Verilen iş talimatına göre işlem basamaklarını uygulayarak verilen sürede makas tıraş makinesinde halı geçişini çalıştırınız. İşlem Basamakları» İşletme çalışma programına bakınız.» İşlenecek halının kalite seviyesine bakınız.» Bakılan bu değerlere uygun halı çalışma hızını belirleyiniz.» Belirlenen halı geçiş hızını ekrana giriniz. Öneriler» Halı geçiş çalıştırma düğmesine basınız

KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. İşletme çalışma programına baktınız mı? 2. İşlenecek halının kalite seviyesine baktınız mı? 3. Bakılan bu değerlere uygun halı çalışma hızını belirlediniz mi? 4. Belirlenen halı geçiş hızını ekrana girdiniz mi? 5. Halı geçiş çalıştırma düğmesine bastınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. ( ) Halı havlarının elyaf cinsi tıraş hızını etkilemez. 2. ( ) Akrilik iplik (kesik elyaf) Polipropilen ipten daha dayanıklıdır. Dolayısıyla bu iplerden yapılmış halıların da tıraş makinesindeki kesim işleminden geçiş hızı daha yavaştır. 3. ( ) PP (polipropilen) iplikten yapılmış olan halı tıraş makinesinde kesim silindiri baskısını normalden fazla verirseniz halı yüzeyinde yanma meydana gelir. 4. ( ) Halının metrekaresindeki point sayısının tıraş hızına etkisi yoktur. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ 3 AMAÇ Öğrenme faaliyetinde kazandırılacak bilgi ve beceriler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında Tıraşı yapılan halıyı kontrol edebileceksiniz. ARAŞTIRMA» Kesim bıçağı kesim seviyelerinin halı yüzeyine etkisini araştırınız. 3. KESİM BIÇAKLARI 3.1. Kesim Bıçağı Kesim Seviyeleri Halı tıraş bölümünde alt bıçak ile tıraş silindiri arasında kalan mesafe halının hav uzunluğu (tüy uzunluğu) mesafesidir. Halı tıraş bölümüne geldiği zaman kesim operatörü, halının tüy uzunluğuna (lanset) bakarak bıçağın genişliğini ayarlar. Tıraş makinesine gelen halının hav yüksekliği öncelikle operatör tarafından hav ölçer ile kontrol edilir ve bu hav yüksekliğine göre operatör tıraş toplarının mesafesini ayarlar. Bu mesafe hav yüksekliğinden yaklaşık 0,3-0,5 mm fazla olacak şekilde ayarlanarak halı tıraş makinesine verilir. Kesim bıçağı seviyesinin halı tüy uzunluğundan biraz fazla verilmesinin sebebi tüy uzunluğuna ek olarak halı zemininde jüt bulunmasıdır. Yani halı havlarının jüte sarılmasıyla tüy uzunluğu ve kullanılan jüt kalınlığı kadar halı daha kalın olacaktır. Bu nedenle tıraş mesafesi biraz daha fazla seçilmelidir. Halının tıraşlanması esnasında operatör tarafından halı kesim sesi sürekli dinlenir ve kesim sesine göre tıraş topları aşağı veya yukarı hareket ettirilerek en iyi kesim seviyesi ayarlanmış olur. Eğer bıçaklardan gelen kesim sesi (hııışş) çok fazla ise ara biraz daha açılır. Kesim silindir bıçakları halıya ne çok fazla değerek halı yüzeyini yakmalı, ne de çok az değerek hiç tıraş etmeden gitmelidir. Tam istenilen düzey ayarlanana kadar milimetrik olarak tıraş topu

aşağı-yukarı hareket ettirilir. Operatör kumanda panosundan artı (+), eksi (-) tuşlarına basarak bıçak seviyesini ayarlamaktadır. Resim 3.1. Tıraş Makinesi Operatör Paneli Tıraşlamadan sonra operatör tarafından halı yüzeyi elle ve gözle kontrol edilerek halı yüzeyinde yanma veya sertleşme olup olmadığı kontrol edilir. Halı yüzeyinde herhangi bir sorun yok ise çalışmaya devam edilir. 3.2. Kesim Bıçağı Kesim Seviyelerinin Halı Yüzeyine Etkisi Operatör tarafından sisteme girilen halı hav yüksekliği çok önemlidir. Eğer operatör hav yüksekliğini gereğinden fazla girmiş ise halı yüzeyi tıraşlanmadan gider. Eğer operatör bıçakları gereğinden fazla halıya değdirirse halı yüzeyinde yanmalar (halı tüylerinde yanma) meydana gelir. 3.3. Tıraş Makinesinde Oluşan Hatalar 1. Tıraş makinesi operatörü tıraşa girmemiş halının tüy uzunluğunu kontrol ederek tıraş mesafesini ona göre ayarlaması gerekmektedir. Halı tüy uzunluğunun yanlış ölçülmesi veya ölçmeden gözle karar verilmesi sonucu, halı tıraşlama işlemine girdiği zaman tıraş topları halıya çok fazla temas edeceğinden halı yüzeyindeki havların uç kısımlarını yakarak halının yüzeyinin sertleşmesine neden olacaktır. Halı yüzeyine fazla baskı olması nedeniyle halı hav boyları kısalacaktır. Bundan dolayı halı istenilen ağırlıkta veya hav uzunluğunda olmayacaktır.

Tıraş silindirinin gereğinden fazla baskı yapması durumunda (kesim mesafesinin hav yüksekliğine göre çok küçük seçilmesi durumunda) silindir patlaması meydana gelebilir. 2. Halı tıraş makinesinden geçtiği sırada tıraş topunun halı üzerine indirilmesi sonucu, halıya ilk temas ettiği yerde bıçak izinin oluşmasına neden olur. 3. Halı hav boyundan daha fazla silindir mesafesi seçilmesi durumunda halı tıraşlanmadan gider ve halı yüzeyindeki pürüzlükler düzeltilmemiş olur. 4. Top başı (halı birleşim yeri) tıraş makinesinden geçerken mutlaka tıraş topları kaldırılmalıdır. Topbaşı kısmı kalın olduğu için tıraş silindiri kesim mesafesinden fazla olacağı için tıraş toplarına ciddi zararlar verebilir. 5. Halı hav boyları farklı olan halılar geldiği zaman operatör tarafından takip edilmeli ve yeni gelen halıya göre kesim mesafeleri ayarlanmalıdır. Hav boyu düşük olan halıdan yüksek olana geçildiği ve bu durum operatör tarafından fak edilmediği zaman, hav boyu düşük olandan yüksek olana geçtiği zaman tıraş silindiri yüksek havlı olan halıya ciddi zarar verebilirler. gider. Yüksek havlı halıdan düşük havlı halıya geçtiği zaman halı yüzeyi tıraş yapılmadan 6. Metal detektörü çalışmıyor veya kapatılmış ise, halı içerisinde metal parçaları olması durumunda bu metal parçaları tıraş toplarına değerek topta ciddi zararlar oluşturabilir. 7. Tıraş makinesinde iyi bir temizleme yapılamadığı zaman kesimde oluşan tozların tekrar halı yüzeyine yapışması sonucu halının 2. kalite olarak ayrılmasına sebep olur. 8. Tıraş toplarının fazla yağlanması sonucu fazla yağlar halı yüzeyine değerek (damlayarak) halı yüzeyinde leke oluşturur. 9. Halı sırtında aşırı boncuklanma olduğu zaman, bu boncuklar tıraş makinesinde zirve noktasına geldiğinde halı havlarını (sadece boncuk olan kısmı) yukarı doğru kaldıracaktır. Bu kaldırmadan dolayı yukarı kalkan kısım silindir tarafından kesilecek ve halı yüzeyinde bazı yerler derin, bazı yerler az kesilmiş olacaktır. Halı yüzeyine bakıldığı zaman pürüzlü bir görünüm olacak ve halı hatalı olarak 2. kaliteye ayrılacaktır.

UYGULAMA FAALİYETİ» Verilen iş talimatına göre işlem basamaklarını uygulayarak verilen sürede makas tıraş makinesinde tıraşı yapılan halıyı kontrol ediniz. İşlem Basamakları Öneriler» Tıraş makinesi çıkışında halıyı gözle kontrol ediniz.» Uygun ışıklı ortam oluşturmaya dikkat ediniz.» Halıda yüzey hav görüntü kirliliği görülmesi halinde kesim silindirlerini» İş güvenliğine dikkat ediniz. bir kademe aşağı indiriniz.» Halı yüzeyini elle kontrol ediniz.» Elle kontrol yaparken dikkatli olunuz.» Yüzey sertleşmesi olduğunda kesim silindirlerini bir kademe yukarı» İş güvenliğine dikkat ediniz. kaldırınız.

KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 5. Tıraş makinesi çıkışında halıyı gözle kontrol ettiniz mi? 6. Halıda yüzey hav görüntü kirliliği görülmesi halinde kesim silindirlerini bir kademe aşağı indirdiniz mi? 7. Halı yüzeyini elle kontrol ettiniz mi? 8. Yüzey sertleşmesi olduğunda kesim silindirlerini bir kademe yukarı kaldırdınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. ( ) Halı sırtındaki boncuklanmaların halı yüzeyindeki tıraşa bir etkisi yoktur. 2. ( ) Tıraş topunun fazla yağlanması halıyı ikinci kaliteye ayırabilir. 3. ( ) Halı tıraş operatörü halı hav yüksekliği kadar tıraş topunu aşağı indirir. 4. ( ) Halı zemin örgü yapısı ve kullanılan ipliğin tıraş yüksekliği ile bir alakası yoktur. 5. ( ) Metal dedektörü olmayan veya kapalı olan tıraş makinelerinde tıraş topu patlaması yaşanabilir. 6. ( ) Kesim yüksekliğinin uygunluğu operatör tarafından öncelikle kesim sesine göre yapar. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz.

CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1 İN CEVAP ANAHTARI 1 4,3m ile 5,3m 2 Sağa sola 3 Operatör tarafından 4 Kesim izi 5 Havalı pistonlar ÖĞRENME FAALİYETİ-2 NİN CEVAP ANAHTARI 1 Yanlış 2 Doğru 3 Doğru 4 Yanlış ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ÜN CEVAP ANAHTARI 1 Yanlış 2 Doğru 3 Yanlış 4 Yanlış 5 Doğru 6 Doğru

KAYNAKÇA Bu modülün yazılmasında herhangi bir yazılı kaynaktan yararlanılmamış olup, tamamen halı üretim işletmelerinde gözlem yaparak ve ilgili işletmelerde çalışanların beyanlarına göre modül yazarları tarafından yazılmıştır.