Batı Karadeniz Bölgesi Tachinidae (Hexapoda:Diptera) Türleri Üzerinde Faunistik Çalışmalar Yasemin KORKMAZ Y.Lisans Tezi Bitki Koruma Anabilim Dalı

Batı Karadeniz Bölgesi Tachinidae (Hexapoda:Diptera) Türleri Üzerinde Faunistik Çalışmalar Yasemin KORKMAZ Y.Lisans Tezi Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman Doç. Dr. Kenan KARA 2007 Her hakkı saklıdır

2 T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİTKİ KORUMA ANABİLİM DALI Y. LİSANS TEZİ BATI KARADENİZ BÖLGESİ TACHINIDAE (HEXAPODA :DIPTERA) TÜRLERİ ÜZERİNDE FAUNİSTİK ÇALIŞMALAR Yasemin Korkmaz TOKAT 2007 Her hakkı saklıdır

3 Doç Dr. Kenan KARA danışmanlığında, Yasemin KORKMAZ tarafından hazırlanan bu çalışma 21/01/2008 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Bitki Koruma Anabilim Dalı nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan : Doç. Dr. Kenan KARA İmza : Üye : Doç. Dr. Halit ÇAM İmza : Üye : Yrd. Doç. Dr. Ahmet BURSALI İmza : Yukarıdaki sonucu onaylarım (imza)... Enstitü Müdürü (tarih)

4 TEZ BEYANI Tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, tezin içerdiği yenilik ve sonuçların başka bir yerden alınmadığını, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak sunulmadığını beyan ederim. Yasemin KORKMAZ

i ÖZET Batı Karadeniz Bölgesi Tachinidae (Hexapoda:Diptera) Türleri Üzerinde Faunistik Çalışmalar Yasemin KORKMAZ Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilimdalı Yüksek Lisans Tezi Danışman: Doç. Dr. Kenan KARA Jüri: Doç. Dr. Kenan KARA Jüri: Doç. Dr. Halit ÇAM Jüri: Yrd. Doç. Dr. Ahmet BURSALI Yapılan bu çalışma ile Batı Karadeniz Bölgesindeki Tachinidae (Diptera) faunasının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bunun için 2004 ve 2005 yıllarında Batı Karadeniz bölgesinden toplanan ve Tokat Bitki Koruma Bölümü Müzesinde muhafaza edilen örnekler değerlendirilmiştir. Tachinid ler atrapla toplanmıştır. Çalışma sonucunda Exoristinae alt familyasından 9 cinse bağlı 10 tür, Tachininae alt familyasından 7 cinse bağlı 9 tür, Dexiinae alt familyasından 3 cinse bağlı 3 tür, Phasiinae alt familyasından 13 cinse bağlı 23 tür saptanmıştır. Bir tür (Alophora ferruginea Robineau-Desvoidy) Herting ve Dely-Draskovits (1993) tarafından şüpheli taxa içerisinde değerlendirildiği için herhangi bir altfamilya ya dahil edilmemiştir. Teşhis edilen türlerden 9 u Türkiye tachinidae faunası için yeni kayıt niteliğinde olup bunlar Medina melania Meigen, Acemyia acuticornis Meigen, Graphogaster vestita Rondani, Cylindromyia interrupta Meigen, Leucostoma tetraptera Meigen, Phasia pandellei Dupuis, Xysta holosericea Fabricus, Besseria lateritia Meigen ve Alophora ferruginea Robineau-Desvoidy dır. Ele alınan türlerin sinonimleri, Dünyadaki ve Türkiyedeki dağılışları, konukçuları, varsa biyolojilerine ait bilgiler verilmiştir. 2008, 54 sayfa Anahtar Kelimeler: Tachinidae, Parazitoit, Batı Karadeniz Bölgesi, Türkiye.

ii ABSTRACT FAUNISTIC STUDIES ON TACHINIDAE (DIPTERA) SPECIES IN WESTERN BLACKSEA REGION OF TURKEY Yasemin KORKMAZ Gaziosmanpasa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Plant Protection Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Kenan KARA Jury : Assoc. Prof. Dr. Kenan KARA Jury : Assoc. Prof. Dr. Halit ÇAM Jury: : Asst. Prof. Dr. Ahmet BURSALI This study was carried out to determinate the Tachinidae fauna of Western Blacksea region. For this purpose, the specimen collected in 2004-2005 and preserved before in Tokat Plant Protection museum were evaluated. Tachinids were collected by sweeping from various herbaceous plants by trap in region. As a result of this study, 9 genera and 10 species belonging to the subfamily of Exoristinae, 7 genera and 9 species belonging to the subfamily of Tachininae, 3 genera and 3 species belonging to the subfamily of Dexiinae, 13 genera and 23 species belonging to the subfamily of Phasiinae were found. One species (Alophora ferruginea Robineau-Desvoidy) were included to any subfamily because this species were evaluated in doubtful taxa in Tachinidae by Herting and Dely-Draskovits (1993). It was concluded that 9 species among them were recorded for the first time in Turkey. These are Medina melania Meigen, Acemyia acuticornis Meigen, Graphogaster vestita Rondani, Cylindromyia interrupta Meigen, Leucostoma tetraptera Meigen, Phasia pandellei Dupuis, Xysta holosericea Fabricus, Besseria lateritia Meigen, and Alophora ferruginea Robineau-Desvoidy. Some biological aspects, hosts and distributions were also given. 2008, 54 sayfa Key Words: Tachinidae, Parazitoid, West Blacksea Region, Turkey.

iii TEŞEKKÜR Tez çalışmamın her aşamasında benden yardımlarını esirgemeyen danışman hocam Sayın Doç. Dr. Kenan KARA ya, yaşamımın her devresinde olduğu gibi, bu çalışmamda da sürekli yanımda olan sevgili aileme, örnekleri toplayan Ziraat Mühendisi Serhat KIRIKOĞLU na, manevi olarak destek gördüğüm arkadaşlarım Araştırma görevlisi Ömer Cem KARAKOÇ ve Mustafa ALKAN a, ayrıca sevgili arkadaşım Ziraat Mühendisi Bahar UZUN a yürekten teşekkürler. Yasemin KORKMAZ Şubat 2008

iv ÖZET ABSTRACT TEŞEKKÜR ŞEKİLLER DİZİNİ İÇİNDEKİLER Sayfa i ii iii vii 1. GİRİŞ 1 2.LİTERATÜR ÖZETLERİ 3 2.1. Tachinidae Familyasının Diptera Takımı İçerisindeki Yeri 3 2.2. Dünya da Tachinidae familyası ile ilgili yapılan bazı önemli çalışmalar 3 2.3. Türkiye de Tachinidae familyası ile ilgili yapılan çalışmalar 5 2.4. Tachinidae Biyolojisi Hakkında Bilgiler 5 3. MATERYAL VE YÖNTEM 8 3.1. Materyal 8 3.2. Yöntem 8 4. ARAŞTIRMA BULGULARI 10 4. 1. Exoristinae Alt Familyasına Giren Türler 10 Exorista larvarum Linnaeus, 1758 10 Exorista rustica Fallén, 1810 12 Medina melania Meigen, 1824 15 Acemyia acuticornis Meigen, 1824 15 Aplomyia confinis Fallén, 1820 16 Epicampocera succineta Meigen, 1824 17 Phyrxe prima Brauer & Bergestamm, 1889 18 Chetina setigena Rondani, 1856 18 Drino inconspicua Meigen, 1830 19

v Blepharipa pratensis Meigen, 1824 4.2. Tachininae Alt Familyasına Giren Türler 20 20 Tachina fera Linnaeus, 1761 20 Tachina magnicornis Zetterstedt, 1844 21 Peleteria rubescens Robineau-Desvoidy, 1830 22 Linnaemyia vulpina Fallén, 1810 23 Macquartia tenebricosa Meigen, 1824 24 Graphogaster vestita Rondani, 1868 24 Peribeae tibialis Robineu Desvoidy, 1851 25 Bithia immaculata Herting, 1971 26 Bithia modesta Meigen, 1824 26 4.3. Dexiinae Alt Familyasına Giren Türler 27 Zeuxia cinerea Meigen, 1826 27 Eriothrix rufomaculata DeGeer, 1776 27 Voria ruralis Fallén, 1810 28 4.4. Phasiinae Alt Familyasına Giren Türler 29 Eliozeta hellou Fabricus, 1805 29 Eliozeta pellucens Fallén, 1820 30 Ectophasia oblonga Robineau-Desvoidy, 1830 31 Gymnosoma clavata Rohdendorf, 1947 32 Gymnosoma nitens Meigen, 1824 33 Gymnosoma rotundata Linnaeus, 1758 33 Elomyia lateralis Meigen, 1824 34 Phasia mesnili Draber-Monko, 1965 35

vi Phasia pandellei Dupuis, 1957 Phasia pusilla Meigen, 1824 Xysta holosericea Fabricus, 1805 Eulabidogaster setifacies Rondani, 1861 Leucostoma abbreviata Herting, 1971. Leucostoma simplex Fallén, 1815 Leucostoma tetraptera Meigen, 1824 Labigaster pauciseta Rondani, 1861 Cylindromyia bicolor Olivier, 1812 Cylindromyia pusilla Meigen, 1824 Cylindromyia rufipes Meigen, 1824 Cylindromyia auriceps Meigen, 1838 Cylindromyia interrupta Meigen, 1824 Besseria zonaria Loew, 1871 Besseria lateritia Meigen, 1824 4.5 Tachinidae familyası içerisinde şüpheli taxa içerisinde değerlendirilenler Allophora ferruginea Robineau-Desvoidy, 1830 5. DEĞERLENDİRME KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ 36 36 37 38 38 39 40 40 41 42 42 43 43 44 44 45 45 46 47 54

vii ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil Sayfa 1:Batı Karadeniz bölge haritası 15

1 1. GİRİŞ Tachinidae familyası bireyleri ülkemizde, tırtıl sinekleri, asalak sinekleri olarak bilinirler (Önder ve ark., 1987). Bu familya Diptera takımının entomofag parazitoit olarak yaşayan en önemli familyasıdır (Belshaw, 1993). Tropiklerden soğuk bölgelere, hatta Grönland dahil tüm dünyaya yayılmış olup bütün zoocoğrafik alanları başarı ile temsil ederler (Mellini, 1990). Tachinid ler ormanlık alanlarda zarar yapan guruplar yanında tarımsal faaliyetlerin yapıldığı yerlerde de parazitasyon işlemini gerçekleştirirler (Tschorsnig,1985). Dünya genelinde yaklaşık 10.000 civarında Palearktik bölgede 1552, Avrupa da ise yaklaşık 750-800 civarında türü vardır (Ziegler, 1992). En fazla tanılandığı bölge Neotropikal bölge olup tür sayısı 2864 kadardır (Draber-Monko ve ark.,1991). Genel olarak Türlerin büyük çoğunluğu başta Lepidoptera tırtılları olmak üzere Coleoptera, Heteroptera, Orthoptera takımlarına bağlı böcekleri parazitlerler (Greiner ve Liljesthröm, 1991). Tachinidae familyası üyeleri biyolojik mücadelede etkinlik açısından Hymenoptera takımının Aphelinidae, Encyrtidae ve Braconidae familyalarından sonra 4. sırada yer alır ve bu familyalarla mukayese edilebilirler (Greathead, 1986). Ergin Tachinidlerde boy 2-20 mm arasında değişebildiği gibi şekil ve renk açısından da farklılıklar mevcuttur. Diğer sineklerden kuvvetli bir Subscutellum (Postscutellum) olması ve Hypopleuron (Meron) üzerinde bir dizi seta olmasıyla ayırt edilirler (Tschorsnig ve Pujade, 1997). Tachinidae familyası en son yapılan gruplandırmada Exoristinae, Tachininae, Dexiinae ve Phasiinae olmak üzere 4 altfamilya altında incelenmektedir. Bu familya değişik yazarlar tarafından farklı şekilde alt familyalara ayrılmıştır. Mesnil (1944-1975), Larvaevorinae, Dexiinae ve Phasiinae olarak; Emden (1954), Echinomyiinae, Dexiinae, Phasiinae, Tachininae ve Goniinae olarak; Crosskey (1976), Phasiinae, Dufouriinae, Proseninae (Dexiinae), Tachininae ve Goniinae adı altında; Belshaw (1993), Herting (1984) ve Tschorsnig ve Herting (1994), Tschorsnig ve Richter (1998) ise Exoristinae, Tachininae, Dexiinae ve Phasiinae alt familyaları altında gruplandırma yapmışlardır. Değişik iklim özelliklerine sahip bölgelerimizdeki zengin bitki örtüsüne bağlı olarak zengin bir Tachinidae faunası olması muhtemeldir. Biyolojik zenginliklerimizin bir

2 parçası olması yanında biyolojik mücadele ajanı olarak ekonomik anlamda zararlı tarım ve orman zararlılarının populasyonlarını baskı altına almaları dolayısıyla ülkemiz Tachinidae faunası üzerinde çalışmaların yapılması önemlidir. Bu faunistik araştırmayla Batı Karadeniz bölgesi Tachinidae faunasının kısmende olsa ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. 2.LİTERATÜR ÖZETLERİ 2.1. Tachinidae Familyasının Diptera Takımı İçerisindeki Yeri Tachinidae familyası, farklı araştırıcılarca değişik taksonomik kategoriler altında incelenmiştir. Colles ve Mc Alpine (1970) Diptera takımını Nematocera ve Brachycera olarak 2 alttakıma ayırmış, Brachycera alt takımını antenlerinin kısa oluşu ve aristatlı antene sahip oluşları ile karakterize etmiş ve Orthorrapa ve Cyclorrhapha olmak üzere iki alt kategoride incelemişlerdir. Cyclorrhapha gurubunu 2 alt guruba ayırmışlar ve ptilinal dikiş bulunmayan guruba Aschiza, pitilinal dikiş bulunan guruba ise Schizophora adını vermişlerdir. Tachinidae familyasını bu kategori içerisindeki Muscoidea üst familyasına dahil etmişlerdir. Richard ve Davies (1977) ve Borror ve Delong (1989) Diptera takımını Nematocera, Brachycera ve Cyclorrhapha olmak üzere gruplandırmış, Cyclorrhapha' yı 3 anten segmenti ve aristalı olmaları ve pupariumdan çıkış deliklerinin yuvarlak olmasıyla tanılamışlar, 2. anten segmenti ve Thorax' taki dikişlere sahip olanları Calyptrata olarak isimlendirerek Tachinidae familyasını Muscoidea üst familyasına dahil etmişlerdir. Belshaw (1993), Calyptrata' yı Hippoboscoidea, Muscoidea ve Oestroidea üstfamilyalarına ayırmış, Tachinidae familyasını üstfamilyanın diğer familyaları olan Oestridae, Rhinophoridae, Caliphoridae ve Sarcophagidae' den Postscutellumun kuvvetli olması ile ayrıldığını belirtmiştir. Tschorsnig ve Herting (1994) Tachinidae' leri Muscidae, Anthomyiidae, Calliphoridae, Sarcophagidae ve Rhinophoridae familyaları ile birlikte incelemiş, Postscutellumun kuvvetli olması ve Hypopleural setaların bulunmasının Tachinidae' leri diğer familyalardan ayıran en önemli özellik olduğunu bildirmişlerdir.

3 2.2. Dünya da Tachinidae familyası ile ilgili yapılan bazı önemli çalışmalar Dış ülkelerde yapılan taksonomik çalışmalar oldukça eskiye dayanmaktadır. Bu konuda ilk çalışmayı 1830 yılında Robineau-Desvoidy yapmış ve Tachinidae ismini ilk defa bu araştırıcı kullanmıştır (Newton ve ark., 1992). Wainwright (1927), Emden (1954) ve Belshaw (1993) İngiltere de Tachinidler üzerine çalışmalar yapmışlardır. Clausen (1940) Entomophag böcekler üzerinde çalışmış ve bu çalışmanın önemli bir kısmını Tachinidae familyasına ait türler oluşturmuştur. Mesnil (1944-1975) Palearktik Bölgede bulunan Tachinid lerle ilgili cins ve tür anahtarlarına ilaveten türlerle ilgili tanımlamalar ve biyolojilerine ait bilgiler sunmuştur. Herting (1960) familya üyelerinin konukçuları yanında biyolojik bilgileri de veren önemli bir eser ortaya koymuştur. Arnaud (1978) Kuzey Amerika tachinidleri için konukçu parazitoid kataloğu çıkarmıştır. Herting (1984) Palaeartik bölgedeki Tachinidae ler için yine Herting ve Dely- Draskowits (1993) aynı bölgedeki tachinidler için referans sayılabilecek önemli 2 katalog çıkarmışlardır. O'Hara ve Wood (2004) Nearktik, Guimarães (1971) Neotropical, Crosskey (1976, 1977) Oriental, Crosskey (1980) Afrotropical Cantrell ve Crosskey (1989) Australiasian zoocoğrafik alanı için tachinid kataloğu yayınlamışlardır. Tschorsnig (1985), familyanın erkek genitalyası ile ilgili geniş bilgiler vermiştir. Zimin ve ark. (1980) Rusya da familya ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Crosskey (1973) Avustralya' da, Cantrell (1986) Avustralya Tachinidlerinin konukçu kataloğunu çıkarmış, Cantrell (1988) Avustralya' daki türlerin genitalia larını incelemiştir. Tschorsnig ve Herting (1994), Orta Avrupadaki Tachinidler için cins ve tür tanı anahtarları yanında türlere ait biyojik bilgilerede yer vermişlerdir. Tschorsnig ve Richter (1998) Palearktik bölge tachinidleri için cins tanı anahtarı yapmışlardır. O'Hara ve Wood (2004), Kuzey Amerika nın Meksika bölgesi için Tachinid kataloğu hazırlamış, yine O'Hara (2007), Tachinidae familyasına giren dünyadaki tüm cinsleri ve

4 hangi coğrafik alanlarda bulunduğunu gösteren önemli bir çalışmayı internette yayınlamıştır. Bu temel çalışmalar yanında dünyanın bir çok ülkesinde familyanın tür zenginliğini ortaya çıkarmak, familya ile ilgili biyolojik bilgiler vermek, biyolojik mücadele konusunda etkinliklerini ortaya koyma ve uygulamalı biyolojik mücadele çalışmalarında kullanabilirliklerini araştırmak adına önemli sayıda çalışmalar da mevcuttur. 2.3. Türkiye de Tachinidae familyası ile ilgili yapılan Araştırmalar Ülkemizde Tachinidae familyası üzerine ilk kapsamlı araştırma Doğanlar (1975) tarafından yapılmıştır. Araştırıcı doktora çalışmasında Doğu Anadolu bölgesinde Lepidoptera tırtıllarında parazitoit olarak yaşayan Tachinid leri tespit etmiş, türlere ait teşhis anahtarı vermiş ve bu türlere ait bazı biyolojik bilgiler yer vermiştir. Ülkemizde Tachinid lerle ilgili konukçu kayıtlarını listeleyen ilk çalışma Bodenheimer (1958) tarafından yapılmıştır. Sonraki yıllarda Soydanbay (1976, 1978), Öncüer (1991), Çanakçıoğlu (1993) ve Oğurlu (2000) bu amaçla listeler yayınlamışlardır. Fakat bu listeler tam olmayan, hatalı ve eksik bilgiler içermektedir. Türkiyedeki Tachinidlerin konukçu parazitoit listesi en son Kara ve Tschorsnig (2003) tarafından yapılmış, önceki hatalar ve eksiklikler düzeltilmiştir. Yine İren (1952), Kansu (1955), Çakıllar (1959), Lodos (1961,1986), Ertürk (1963), Yüksel (1968), Tuatay ve ark., (1972), Kavut ve ark., (1974), Gürses (1975), Önçağ (1975), Tosun (1977), Öncüer ve ark., (1977,1978), Özdemir (1981), Doğanlar (1982a,b) Haeselbarth (1983), Ulu (1983), Atak ve Atak (1984), Doğanlar ve Döken (1985), Kansu ve ark., (1986), Karsavuran (1986), Işık ve ark., (1987), Uzun (1987), Yabaş ve Zeren (1987), Avcı ve Özbek (1990), Bayram ve Kılınçer (1991), Öncüer (1991), Kayapınar ve Kornoşor (1992), Çanakçıoğlu (1993), Öncüer ve Kıvan (1993), Çobanoğlu (1994), Memişoğlu ve Özer (1994), Memişoğlu ve ark., (1994), Şimşek ve ark., (1994), Gençer ve Doğanlar (1996), Kılıç ve Alaoğlu (1996) ve Kıvan (1996), Kara (1998), Bayram ve Kara (1998), Kara ve Bayram (1999), Kara ve Özdemir (2000), Kara (2001a,b), Tschorsnig ve Kara (2002), Avcı ve Kara (2002), Karsavuran ve Kara (2003), Efil ve Kara (2004), Bolu ve Kara (2004), Tozlu ve

5 Kara (2007), Kara ve ark. (2007), Kara ve Aksu (2007), Gözüaçık ve ark., (2007) dolaylı veya direkt olarak bu familya ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. 2. 4. Tachinidae Biyolojisi Hakkında Bilgiler Konukçuların dağılımı: Tachinidae familyasına giren tüm türler parazitoittir. Büyük çoğunluğu Lepidopter larvalarına saldırırken diğer takımların erginleri ve ergin öncesi dönemleri de tercih edilirler (Belshaw, 1993). Phasiinae altfamilyası türleri sadece Heteroptera takımı üyelerini parazitler (Crosskey, 1976; Tschorsnig ve Herting, 1994). Exoristinae altfamilyası türlerinin önemli bir kısmı Lepidopter lerde ilaveten Hymenoptera, Coleoptera ve Diptera takımı türlerinde parazitoit olarak yaşarlar ve hiç bir zaman Heteroptera türlerini parazitlemezler (Tschorsnig ve Herting, 1994). Bunun yanında Diptera, Embioptera, Dermaptera türlerine saldıran Tachinidae türleri de vardır (Mellini, 1990). Parazitleme şekilleri: Bu familyaya giren türler ovipar, ovovivipar veya larvipar olabileceği gibi yumurta tipleri mikrotip (0.02-0.2 mm), makrotip (0.4-0.9 mm), pedicelli veya membranlıdır. Türe bağlı olarak dişiler yumurtalarını veya yeni çıkmış larvalarını konukçu üzerine doğrudan veya konukçunun sıkça uğradığı yerlere dolaylı olarak bırakabilirler (Belshaw, 1993). Doğada ovipar veya ovovivipar olan ve doğrudan parazitleme yapan türler konukçunun hareketli dönemlerine saldırırlar, parazitleme işlemi prepupa ve pupa döneminde gerçekleşmez. Yapılan araştırmalarda Tachinidae türleri bu dönemlerde parazitasyonu gerçekleştirmiş olsalar bile gelişme gösterememişlerdir (Mellini, 1990). Konukçu vücudu üzerine bırakılan yumurtalar ventralde düzdür ve parazitoit tarafından konukçu integümenti üzerine yapıştırılır. Bu olay Phasiinae alt familyasının bazı türlerinde, Exoristinae altfamilyasına bağlı Winthemiini, Exoristini, Blondeliini tribüsüne giren türlerde ve Eryciini tribüsü içerisindeki Aplomyia türlerinde görülür. Konukçu içine yumurta bırakılması işleminde konukçu integümentinde yara açılarak doğrudan yumurtalar konukçuya bırakılır. Bu strateji Phasiinae türlerinin çoğunda, Exoristinae alt familyasının Blondeliini tribüsüne giren türlerde gözlenmektedir (Belshaw, 1993).

6 Phasiinae altfamilyası Phasia, Clytiomyia ve Gymnosoma cinsi üyelerinin çoğu yumurtalarını Heteropter lerın abdomenleri üzerine, bazı türler ise thorax sclerit' leri arasına bırakırlar (Herting, 1960). Dolaylı yumurta bırakılması ovovivipar dişilerde görülmekte, konukçu yakınına yumurtadan yeni çıkmış larvaların bırakılması veya konukçu besinlerinin üzerine yumurta bırakılması şeklinde olmaktadır. Yumurtadan yeni çıkmış larvalar planidium tipte olup yassıdırlar (Herting, 1960). Planidiumlar 2 farklı davranış gösterir; Tachininae altfamilyası Echinomyia cinsine giren türlerin çoğunda yapraklar üzerinde hareketsiz kalıp konukçusunu beklerken Dexiinae ve diğer guruplar ile bazı Echinomyia (Tachina) türlerinin planidiumları konukçularını arayıp bulma özelliğindedirler (Mellini, 1990). Konukçu besinine bırakılan yumurtalar çok küçüktür. Yumurtanın öncelikli olarak mideye alınması gerekir. Midede yumurtaların açılması ve sonrasında larvaların vücudun diğer kısımlarına göç etmesi yalnızca Exoristinae alt familyası Goniini tribüsünde görülmektedir (Askew, 1971). Pupa ve erginlerin çıkışı: Gelişmesini tamamlayan larva türlere bağlı olmak üzere konukçu içinde veya ölmüş olan konukçu larvanın altında olabilir. Türlerin çoğu konukçu dışında pupa olur. Bu durum erginlerde ısırıcı ağız parçalarının olmaması ile alakalıdır (Askew, 1971). Larva ve pupa dönemi genellikle 1-3 haftada tamamlanır (Belshaw, 1993). Çıkan erginler 15 C den itibaren aktif olup ışık ve nemli ortamları tercih ederler ve sabah ve öğle sonu aktiftirler (Mellini, 1990). Erginler sıvı şeker, özellikle Homopter lerın salgılamış olduğu tatlımsı maddelerle beslenirler. Ömürleri 1-2 ay civarındadır (Belshaw, 1993). Döl verme ve kışlama: Yılda verilen döl sayısı çevre şartlarına, konukçuya ve türlere bağlı olmak üzere değişebilir. Yılda 1-2 veya daha fazla döl verebilirler (Tschorsnig ve Herting, 1994). Kışlama yaygın olarak 1. veya 2. dönem başlarında diyapoza girmiş larva halinde veya ölü konukçudan bağımsız olarak dışarıda pupa döneminde gerçekleşir. Zaman zaman olgun larva halinde konukçu içinde kışı geçiren türler de vardır (Mellini, 1990).

7 3. MATERYAL VE YÖNTEM 3. 1. Materyal Çalışmanın materyalini 2004 2005 yıllarında Batı Karadeniz Bölgesi Zonguldak ilinin Alaplı, Devrek, Gökçebey, Çaycuma, Ereğli ilçeleri, Karabük ili Ovacık, Eflani, Safranbolu, Yenice, Eskipazar ilçeleri, Bartın ili Abdipaşa, Ulus, Amasra, Korcağız, Sarıfaslı ilçeleri ve Kastamonu ili Seydiler, Araç, Küre, Daday, İnebolu ilçelerinden toplanan Tachinidae familyasına ait, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü müzesinde muhafaza edilen böcekler oluşturmuştur. Şekil 6. Batıkaradeniz bölümü (Karadeniz bölgesi) haritası (Anonim, 2007). 3. 2. Yöntem Tachinidae familyasına ait böcekler Steroskobik mikroskop yardımıyla incelenmiş, teşhis işleminde Mesnil (1944-1975), Tschorsnig ve Herting (1994) ve Tschorsnig ve

8 Richter (1998) den yararlanılmıştır. Teşhisler Doç. Dr. Kenan KARA tarafından yapılmış, mukayese materyali olmayan ve şüpheli görülen türler Dr. Peter Tschorsnig (Staatliches Museum für Naturkunde, Rosenstein 1, D-70191 Stuttgart) e gönderilmiş ve doğrulatılmıştır. Türlerin sinonimleri ve türlere ait dağılışlar Herting (1984) ten alınmıştır. İncelenen materyal kısmında türlere ait sayısal veriler erkek/dişi şeklinde ifade edilmiştir. 4. ARAŞTIRMA SONUÇLARI

9 4. 1. Exoristinae Alt Familyasına Giren Türler Tribe : Exoristiini Exorista larvarum Linnaeus, 1758 Sinonimleri: praepotens Meigen 1824 (Tachina), flavescens Meigen 1824 (Tachina), stimulans Meigen 1824 (Tachina), vidua Meigen 1824 (Tachina), rapida Robineau- Desvoidy 1830 (Tachina), vagans Rob.- Desv. 1830 (Tachina), rubescens Rob.- Desv. 1830 (Tachina), scutellaris Rob. Desv. 1830 (Tachina), larvincola Ratzeburg 1844 (Musca sg. Tachina), monachae Ratzeburq 1844 (Musca sg. Tachina), macroglossae Robineau-Desvoidy 1850 (Tachina), pulverulenta Macquart 1850 (Masicera), moreti Robineau-Desvoidy 1853 (Tachina), insuscepta Walker 1853 (Tachina), nitidiventris Macquart 1854 (Tachina), chrysalidarum Rondani 1859 (Tachina), grandis Robineau- Desvoidy 1863 (Tachina), laeta Rob.-Desv. 1863 (Tachina), nobilis Rob.-Desv. 1863 (Tachina), puella Rob.-Desv. 1863 (Tachina), tardata Rob.-Desv 1863 (Tachina), melancholica Rob.-Desv. 1863 (Tachina), noctuarum Rondani (Tachina), utilis Townsend 1908 (Tachina), jugoslavica Lehrer 1967 (Exorista). Dünyadaki dağılışı: Galler, İngiltere, İrlanda, İskoçya, (Emden, 1954), İsrail (Kugler, 1963), Rusya (Zimin ve ark., 1980), Polonya (Draber-Monko ve ark. 1991), Bulgaristan (Hubenov, 1992), Çekoslovakya (Roznosky vevanhara, 1992), İspanya, Moğolistan ve Portekiz (Tschorsnig, 1992). Türkiyedeki dağılışı: Ardahan, Erzurum (Doğanlar 1982a), Ankara, Kırşehir, Nevşehir, Niğde (Kansu ve ark., 1986), Edirne (Çobanoğlu, 1994), Tokat (Kara, 1998), Ankara (Kara ve Özdemir, 2000), Amasya (Kara, 2001b). Biyolojisi: Kırsal alanlarda, yaprak döken ağaçların bulunduğu alanlarda, meyve bahçelerinde, çam ormanlarında bulunurlar. Mayıs ayı ortasından Eylül ayı sonuna

10 kadar özellikle Temmuz ayı sonundan ve Eylül ayı başına kadar en az 2 döl verirler. Genellikle çiçekler üzerinde bulunurlar (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Herting (1960), Mesnil (1975), Arnaud (1978) ve Ziegler (1889)' e göre konukçuları şunlardır. Hymenoptera: Acantholyda pinivora Ensl., Diprion pini L., Macremphytus varianus (Norton); Lepidoptera: Acronicta americana (Harris), A. auricoma L., A. lepusculina Guenee, A. rumicis L., Agrotis exclamationis L., A. C- nigrum L., Agrotis segetum Schiff., Argynnis paphia L., Arctia caja L. Arctia hebe L., A. villica L., Apantesis nevadensis superba (Stretch), A. oithona Strecker, A. phyllira (Drury), Bombyx mori L., Calocampa exoleta L., Callosomia promethea (Drury), Caradrina exiqua Hb., L., Chaerocampa elpenor L., Chariclea delphini L., Cosmotrice potatorie L., Cucullia prenanthis B., C. ceramanthae Fr., Cycnia tenera Hübner, Danaus plexippus plexippus (Linnaeus), Dasychira basiflava (Packard), D. fascelina L. (B.B.), D. pudibunda L., D. vagans (Barnes ve Mc Dunnogh), Datana integerrima Grote verobinson, D. ministra (Drury), Deilephila galii Rott., Dendrolimus pini L., Diacrisia virginica (Fabricus.), Dianthoecia capsincola Hb., Epicnaptera americana (Harris), Epinephele jurtina L. (Stammer), Estigmene acrea (Drury), Euchaetias egle (Drury), Euproctis chrysorrhoea L., Gastropacha quercifolia L., Halisidota harrisi Warsh, H. tessellaris (J.E. Smith), Heliothis dipsacea L., Hemorocampa leucostigma (J.E.Smith), H. pseudotsugata Mc Dunnogh, H. vetusta (Boisduval), Hemileuca oliviae Cockerell, Hyloicus pinastri L., Hyphantria cunea Dru., H. textor (Harris), Hypogymnia moria (L.), Hyponomeuta evonymella L. (Meigen), Ichthyura inclusa Hübner, Isia isabella (J.E. Smith), Lasiocampa quercus L., Lymantria dispar L., L. monacha L., Macroglossa stellatarum L., Macrothylacia rubi L., Malacosoma americanum (Fabricus), M. californicum (Packard), M. californicum californicum (Packard), M. californicum fragile (Stretch), M. californicum lutescens (Neumoegen ve Dyar), M. californicum pluviale (Dyar), M. castrensis L., M. constrictum (H.Edwards), M. disstria (Hübner), M. incurvum incurvum (H.Edwards), M. neustria L., Mamestra brassica L., Melitaea didyma Esper, Metopsilus porcellus L., Nygmia phaeorrhoea (Donovan), Nymphalis antiopa (L.), Oeneria detrita Esp., Olethreutes hercyniana Tr., Orgyia antiqua L., O. ericae Germ., O.gonostigma F., Orthosia humulis F., Panolis griscovaricgata Goez., Papillio machaon L., Pieris brassicae L., Philoduria potatoria

11 (L.), Plusia gamma L., P. jota L., Pygaera anastomosis L, Saturnia pyri L., Orgyia antiqua (L.), O. gonostigma (Hartig), Phalera bucephala L., Phragmatobia fuliginosa L., Polygonia interrogationis (F.), Pseudelatia unipuncta (Haworth), Pyreferra hesperidago (Guenee), Schizura concinna (Smith), Simyra henrici (Grote), Spaelotis praccox L., Spilisoma lubricipeda L., Leucoma salicis L., Tolype laricis (Fitch), T. vellada (Stoll), Trachea piniperda Esp. (Rob.-Desv.), Vanessa antiopa L. (B.B.), V. atalanta L., V. io L., V. polychloros L., V. urticae (Coll.), Zygaena ephialtes L., Z. lonicerae Schw., Z. punctum O., Z. trifolii (Wörtz). Ülkemizde: Ostrinia nubilalis (Hübner) ( (Lep.:Pyralidae), Arctia caja (Linnaeus) ( Lep.: Arctiidae), Lymantria dispar (Linnaeus) (Lep.:Lymantriidae), Malacosoma castrensis kirghisica (Staudinger) (Lep.: Lasiocampidae), Malacosoma neustria (Linnaeus) (Lasiocampidae), Colias crcoerus (Fourycroy) (Lep.: Pieridae), Trichoplusia ni (Hübner) (Lep.: Noctuidae), Euproctis chrysorrhea (Linneaus) (Lep.: Lymanriidae), Leucoma salicis (Linnaeus) (Lep.: Lymanriidae), Hyphantria cunea (Durury) ( Lep.: Arctiidae), (Kara ve Tschorsnig, 2003). İncelenen materyal: Karabük (Ensecik- Eflani 5.08.2004. 1/0). Exorista rustica Fallén, 1810 Sinonimleri: auriceps Meigen, 1824 (Tachina), lusoria Meigen, 1824 (Tachina), vagabunda Meigen, 1824 (Tachina), polita Meigen, 1824 (Tachina), abdominalis Robineau-Desvoidy, 1830 (Tachina), aurialın Rob.-Desv., 1830, campestris Rob.- Desv., 1830 (Tachina), diaphanipennis Rob.-Desv.,1830 (Tachina), aurea Rob.-Desv., 1830 (Tachina), distincta Rob.-Desv., 1830 (Tachina), germana Rob.-Desv., 1830 (Tachina), albida Rob.-Desv., 1830 (Tachina), claripennis Rob.-Desv., 1830 (Tachina), festiva Rob.-Desv., 1830 (Tachina), florum Rob.-Desv., 1830 (Tachina), diversa Rob.- Desv., 1830 (Tachina), atrata Rob.-Desv., 1830 (Tachina), grisea Rob.-Desv., 1830 (Tachina), nigra Rob.-Desv., 1830 (Tachina), larvarum (Linnaeus) of Macquart, 1834 (Tachina), megaleas Walker, 1849 (Tachina), pitho Walker, 1849 (Tachina), admete Walker, 1849 (Tachina), pamesos Walker, 1849 (Tachina), medoacus Walker, 1849

12 (Tachina), cerceis Walker, 1849 (Tachina), telestho Walker, 1849 (Tachina), pagasus Walker, 1849 (Tachina), nimfidius Walker, 1849 (Tachina), philonis Walker, 1849 (Tachina), marginella Macquart, 1854 (Tachina), fulvipalpis Macquart, 1854 (Tachina), vivida Macquart, 1854 (Tachina), audens Macquart, 1854 (Tachina), albiceps Macquart, 1854 (Tachina), tenax Macquart, 1854 (Oodigaster), lauta Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), anceps Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), musca Rob.-Desv., 1863 (Walkeria),, cyanescens Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), contraria Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), contenta Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), lateralis Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), exilis Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), flavicans Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), jejuna Rob.- Desv., 1863 (Walkeria), scutellaris Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), hilaris Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), laevis Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), regula laevis Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), cunctata Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), monita Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), hilarella Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), compar Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), emissa Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), ardeacea Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), munda Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), cita Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), pauperata Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), limpida Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), misera Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), insidiosa Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), agrorum Rob.- Desv., 1863 (Walkeria), gentilis Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), ventralis Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), vivida Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), blandula Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), delicatula Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), fausta Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), discreta Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), grossoria Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), quieta Rob.-Desv., 1863 (Futilia), pacifica Rob.-Desv., 1863 (Walkeria), albialın Rob.-Desv., 1863, sordida Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia), fulvida Rob.- Desv., 1863 (Zetterstedtia), pumila Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia), vernalis Rob.- Desv., 1863 (Zetterstedtia), amica Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia), nitens Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia); volucris Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia), facialis Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia), inanis Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia), caesia Rob.-Desv., 1863 (Zetterstedtia), augur Rob.-Desv., 1863 (Eribea), pagana Rob.-Desv., 1863 (Eribea), maculata Rob.-Desv., 1863 (Eribea), honesta Rob.-Desv., 1863 (Eribea), velox Rob.- Desv., 1863 (Eribea), albiceps Rob.-Desv., 1863 (Eribea), juvenilis Rob.-Desv., 1863 (Eribea), morosa Rob.-Desv., 1863 (Eribea), melancolica Rob.-Desv., 1863 (Eribea), cursoria Rob.-Desv., 1863 (Eribea), schistacea Rob.- Desv., 1863 (Eribea), ludibrina

13 Rob.-Desv., 1863 (Eribea), grossoria Rob.-Desv., 1863 (Eribea), gagatina Rob.-Desv., 1863 (Eribea), puella Rob.-Desv., 1863 (Eribea), maesta Rob.-Desv., 1863 (Eribea), irrorata Rob.-Desv., 1863 (Adenia), spreta Rob.-Desv., 1863 (Adenia), funebris Rob.- Desv., 1863 (Adenia), propinqua Rob.-Desv., 1863 (Adenia), intacta Rob.-Desv., 1863 (Adenia), vigil Rob.-Desv., 1863 (Adenia), potatoria Rob.-Desv., 1863 (Adenia), profuga Rob.-Desv., 1863 (Adenia), ancilla Rob.-Desv., 1863(Cleodera), flavicans Rob.-Desv., 1863 (Futilia), teres Rob.-Desv., 1863 (Futilia), floralis Rob.-Desv., 1863 (Futilia), hortorum Rob.-Desv., 1863 (Futilia), nitida Rob.-Desv., 1863 (Futilia), cursoria Rob.-Desv., 1863 (Futilia), subtilis Rob.-Desv., 1863 (Futilia), quieta Rob.- Desv., 1863 (Futilia), flavago Rob.-Desv., 1863 (Futilia), lutescens Rob.-Desv., 1863 (Futilia), incana Rob.-Desv., 1863 (Futilia), munda Rob.-Desv., 1863 (Futilia), rubrifrons Rob.-Desv., 1863 (Futilia), olivecea Rob.-Desv., 1863 (Futilia), inguinata Rob.-Desv., 1863 (Futilia), vesana Rob.-Desv., 1863 (Futilia), lubrica Rob.-Desv., 1863 (Futilia), pervia Rob.-Desv., 1863 (Futilia), temerata Rob.-Desv., 1863 (Futilia), blanda Rob.-Desv., 1863 (Futilia), aurifacies Rob.-Desv., 1863 (Futilia), obscurata Rob.-Desv., 1863 (Futilia), dominula Rob.-Desv., 1863 (Gubilia). Dünyadaki dağılışı: İsrail (Kugler, 1963), Avrupanın Kuzeybatısından İrlanda ya kadar olan kesim, İskandinavya, Kafkasya, Moğolistan, Orta Asya (Herting, 1984), Polonya (Draber-Monko ve ark. 1991), Bulgaristan (Hubenov, 1992), İspanya ve Portekiz (Tschorsnig, 1992), Çekoslovakya (Roznosky ve Vanhara, 1992), Galler, İngiltere (Belshaw, 1993). Türkiyedeki dağılışı: Tokat (Kara, 1998), Amasya (Kara, 2001b). Biyolojisi:Tschorsnig ve Herting (1994) kırsal ve kurak alanlarda, nemli bölgelerde, çayırlık alanlarda, bahçelerde ve tarlalarda bulunduklarını ifade etmişler, Mayıs ortalarından Haziran sonuna kadar, Temmuz başların dan Ekim ayı sonuna kadar en az 2 döl verdiklerini belirtmişlerdir.

14 İncelenen materyal: Zonguldak (Ereğli, 28.06.2005 0/1; (Ramazanoğlu-Çaycuma, 1/0); (Dereköy Çaycuma 24.07.2004 1/0), Kastamonu (Balıkçıhisar Araç, 12.08. 2004 1/0); Karabük (Çilekli - Eflani 5.08.2004 0/1). Tribe: Blondeliini Medina melania Meigen, 1824 Sinonimleri: Funebris Meigen, 1830 (Tachina) Dünyadaki dağılışı: Avrupa dan Almanya ya kadar olan kesim.avusturya, İsviçre (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Türkiye de bulunduğuna dair literatüre rastlanmadığı için bu tür Türkiye için yeni kayıt niteliğindedir. Biyolojisi: Mayıs başından Ağustos sonuna kadar 2 döl verir. Malezya tuzaklarıyla yakalnırlar veya nadir olarak bitkiler üzerinden toplanırlar (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Konukçuları bilinmiyor (Tschorsnig ve Herting,1994). İncelenen materyal: Bartın( Safranbolu Abdipaşa, 19.07.2004 0/1). Tribe: Acemyiini Acemyia acuticornis Meigen, 1824 Sinonimleri: oblanga Rob.-Desv., 1830 (Acemyia), subrotunda Rob.-Desv., 1830 (Acemyia), myoidea Rob.-Desv., 1830 (Acemyia), grisea Zetterstedt, 1838 (Xysta), albinervis Zetterstedt, 1844 (Tachina), angulicornis Zetterstedt, 1844 (Tachina), fuscipalpis Perris, 1852 (Myobia), nudistylum Macquart, 1854 (Zophomyia),

15 nudioculata Macquart, 1854 (Zophomyia), perpendicularis Macquart, 1854 (Zophomyia), nigra Macquart, 1855a (Agculocera), punctuventris Zetterstedt, 1859 (Tachina), grisea Kowarts, 1868 (Agculocera). Dünyadaki dağılışı: Avrupa nın güneyinden İsveç e kadar olan kesim. Kafkasya, Kuzey Finlandiya ve Leningrand, Kuzey Sibirya, Moğolistan (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Türkiye de bulunduğuna dair literatüre rastlanmadığı için bu tür Türkiye için yeni kayıt niteliğindedir. Biyolojisi: Mayıs başından Haziran sonuna kadar 1döl ve Haziran sonundan Eylül başına kadar 1 döl olmak üzere toplam 2 döl veririler. Genelikle çimenler veya çiçekler üzerinden yakalanırlar (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Acrididae (Orthoptera) familyasına ait birçok tür konukçularıdır (Tschorsnig ve Herting, 1994). İncelenen materyal: Zonguldak (Göbü, 13.06.2005 1/0). Tribe: Eryciini Aplomyia confinis Fallén, 1820 Sinonimleri: zonata Rob.-Desv., 1830 (Phryxe), servillei Rob.-Desv., 1830 (Phryxe), nitens Rob.-Desv., 1830 (Aplomyia), zonata Rob.-Desv., 1830 (Aplomyia), bicingulata Zetterstedt, 1844 (Tachina), aenescens Macquart, 1849 (Exorista), longicornis Macquart, 1849 (Exorista), longicornis Perris, 1852 (Exorista), bizonata Zetterstedt, 1859 (Tachina). Dünyadaki dağılışı:israil (Kugler, 1963), Afrika, Batı Avrupa, Orta Asya dağları, Rusya nın Kuzey batısı, kuzeyi (Zimin ve ark.,1980), Avrupa nın Kuzeyinden İngiltere ye kadar olan kesimi, İsveç, Kanarya adaları, Kafkasya, Sovyet Orta Asya,

16 Moğolistan, Japonya (Herting, 1984), Polonya (Draber-Monko ve ark., 1991), Bulgaristan (Hubenov, 1992), İspanya ve Portekiz (Tschorsnig, 1992). Türkiyedeki dağılışı: Tokat (Kara, 1998). Biyolojisi: Orman kenarlarında ve kuru çayırlık alanlarda bulunur. Mayıs ayı başından Ekim ayı başına kadar birkaç döl verirler (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Lycaenidae (Lepidoptera) kesimlerinde özel parazititidir (Tschorsnig ve Herting,1994). familyası üyelerinin Avrupa nın ılık İncelenen materyal: Zonguldak (Çaycuma, 25.07.2005 0/1). Epicampocera succineta Meigen, 1824 Sinonim: macquart, 1849 (Exorista). Dünyadaki dağılışı: Avrupa dan İskandinavya ya kadar olan kesim (Tschorsnig ve Herting,1994). Türkiyedeki dağılışı: Tokat (Kara, 1998), Amasya (Kara, 2001b), Eskişehir (Aksu, 2005). Biyolojisi: Çayırlık alanlarda, orman kenarlarında bulunurlar. Nisan sonundan Haziran sonuna kadar ve Temmuz başından Ekim başına kadar 2 döl verirler. Sonbaharda yeşilliklerde, yaz aylarında çiçekler üzerinde bulunurlar (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları : Pieris rapae L, P. napi L, P. melete Menetr. ( Lep.: Pieridae), ayrıca Hadena bicruris Hufn. ( Lep.: Noctuidae) ve Boarmia selenaria Schiff. (Lep.: Geometridae) (Tschorsnig ve Herting,1994).

17 İncelenen materyal: Zonguldak (Kozlu- Ereğli, 28.07.2004, 0/1). Phyrxe prima Brauer ve Bergestamm, 1889 Dünyadaki dağılışı: Avrupanın ılık bölgelerinden Almanya ya kadar olan kesim, Avusturya, Çekoslavakya, İsrail, Kafkasya, Özbekistan, Ukrayna (Herting,1984). Türkiyedeki dağılışı: Adana, Ankara (Ford ve ark., 2000). Biyolojisi: Açık alanlarda Haziran ortasından Ağustos ortasına kadar 1döl verir. Genelde konukçudan elde edilirler (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Zygaena spp. (Lep.: Zygaenidae) (Tschorsnig ve Herting,1994). Ülkemizde: Zygaena carniolica (Scopoli) (Lep.: Zygaenidae), Zygaena cuvieri Boisduval (Lep.: Zygaenidae) (Kara vetschorsnig, 2003). İncelenen materyal: Kastamonu ( Şenova Araç 11.08.04, 0/1). Tribe: Winthemiini Chetina setigena Rondani, 1856 Sinonimleri: ambivius Walker, 1849 (Tachina), hemistylosa Pandelle, 1896 (Bigonicheta). Dünyadaki dağılışı: Akdeniz den Orta Fransaya kadar olan kesim, İsrail, Kafkasya, Tacikistan, Türkmenistan (Herting, 1984). Türkiyede ki dağılışı: Tokat (Kara, 2001b).

18 Biyolojisi: Konukçuları: polyommatus icarus (Rottemborg) (Lep.:Lycaenidae).(Ford ve ark., 2000). İncelenen materyal: Karabük (Hocaoğlu - Ovacık 08.08.2004 0/1; Kabalaklar- Yenice 13.08.2004 0/1). Tribe : Exoristiini Drino inconspicua Meigen, 1830 Sinonimleri: bimaculata Hartig, 1838 (Tachina), flavuscutellata Zetterstedt, 1844 (Tachina), cursitans Rondani, 1861 (Masicera), lophyri Rob.-Desv., 1863 (Sturmia), inusta Mesnil, 1949 (Drino sg. Prosturmia). Dünyadaki dağılışı: Avrupa dan İsviçre ye kadar olan kesim ve Leningrad, Kafkasya, Sibirya, Sovyet Orta Asya (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Erzurum (Doğanlar, 1975). Biyolojisi: Çam ormanlarında bulunurlar, Haziran başından Eylül ortasına kadar çoğunlukla 2 döl verirler (Tschorsnig ve Herting, 1994). Konukçuları: Lepidoptera: Lymantria dispar L. (Lymantridae) ve Dendrolimus pini L. (Lasiocampoidae) (Tschorsnig ve Herting, 1994). İncelenen Materyal: Bolu (Akçakoca, 29.06.05 0/1). Ülkemizde: Malacosoma neustria (L.) (Lep.: Lasiocampidae), Phelera bucephala (Linnaeus) (Lep.: Notodontidae), Spodoptera exigua (Hübner) (Lep.: Noctuidae), Lymantria dispar (L.) (Lep.: Lymantriidae), Diprion pini (L.) (Hym.: Diprionidae), Neodiprion sertifer (Geoff.) (Hym.: Diprionidae) (Kara ve Tschorsnig, 2003).

19 Tribe : Goniini Blepharipa pratensis Meigen, 1824 Sinonimleri: sucutellata Rob.-Desv., 1830 (Nemoraea), obligua Rob.-Desv., 1830 (Nemoraea), brunicornis Rob.-Desv., 1830, ciliata Macquart, 1834 (Erycia). Dünyadaki dağılışı: Avrupa dan Belçika ya kadar olan kesim, Almanya, Filistin, Güney Japonya, Kafkasya, Kuzey Sibirya, Leningrad, Polonya (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Tokat (Kara, 2001b) Biyolojisi: Ilık ve yaprağını döken ağaçların bulunduğu alanlarda, çam ormanlarında bulunurlar. Nisan sonundan temmuz sonuna kadar 1döl verirler (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Lymantria dispar L. (Lep.: Lymantridae), bazı Notodontidae, Lasiocampidae ve Endromididae bireyleri konukçularıdır (Tschorsnig ve Herting,1994). İncelenen materyal: Karabük (Esencik- Eflani, 05.08.2004 0/1; Bostancı), Karabük (Bostancı Eflani, 4.08.2004 0/1). 4.2. Tachininae Alt Familyasına Giren Türler Tribe: Tachinini Tachina fera Linnaeus, 1761 Sinonimleri: recumbo Haris, 1776 (Musca), virgo Meigen, 1824 (Tachina), intermedia Rob.-Desv., 1830 (Echinomyia), fulviceps Meigen, 1838, (Echinomyia), ruficornis Meigen, 1838 (Echinomyia), algira Macquard, 1849 (Echinomyia), tetramera

20 Zetterstedt, 1849 (Echinomyia), autumnalis Giglio-Tos., 1891 (Echinomyia), meigeni Giglio-Tos., 1891 (Echinomyia), macquarti Giglio-Tos., 1891 (Echinomyia), ligustica Giglio-Tos., 1891 (Echinomyia), cenisia Giglio-Tos 1891 (Echinomyia), imitatrix Zimin 1967, (Tachina), pamirica Zimin, 1967 (Tachina). Dünyadaki dağılışı: Aurupa da Akdeniz in Güney kesiminden İrlanda ya kadar olan kısmı, Filistin, İrlanda, İskoçya, İsveç, Japonya, Kafkasya, Kuzey İsveç, Kuzey Sibirya, Moğolistan, Sovyet Orta Asya (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Bingöl, Ezurum (Doğanlar, 1982b), Tokat (Kara, 1999). Biyolojisi: Nisan ayı sonundan Haziran ayı bitimine kadar ve Temmuz ayı ortasından Ekim ayı ortasına kadar 2 döl verirler. Çiçekleri sıkça ziyaret ederler (Tschorsnig ve Herting, 1994). Konukçuları: 1994). Lepidoptera: Noctuidae familyası üyeleridir (Tschorsnig ve Herting, İncelenen materyal: Kastamonu (Uzunöz Küre, 22.09. 2004, 0/1). Tachina magnicornis Zetterstedt, 1844 Sinonimleri: tessellata Fabricius, 1794 (Musca), conjugata Rondani,1859 (Echinomyia), dispersa Giglio-Tos., 1891 (Echinomyia), friendrichi Wachtl, 1894 (Eudora), satanas Zimin, 1967 (Tachina). Dünyadaki dağılışı: Filistin, Japonya, Kuzey Sibirya, Moğolistan, Sovyet Orta Asya, (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Balıkesir (Kavut ve ark. 1974), Bingöl, Hakkari, Şemdinli (Doğanlar, 1982b), Tokat (Kara, 1999), Ankara (Kara ve Özdemir, 2000).

21 Biyolojisi: Nisan ayı ortasından Eylül ayı sonuna kadar en az 2 döl verirler. Tachina fera L. kadar sık olmasa da Merkezi Avrupa da çiçekleri ziyaret ederler (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Lepidoptera Noctuidae (Özellikle Agrotis spp, Panolis flammea Schiff.); Malacosoma (Lep: Lasiocampidae) cinsine giren türlerdir (Tschorsnig ve Herting,1994). Ülkemizde: Malacosoma castrensis (Linnaeus) (Lep: Lasiocampidae), Agrotis segetum (Dennis et Schiffermüller) ( Lep: Noctuidae), Agrotis sp. (Lep: Noctuidae), Helicoverpa armigera (Hübner) [Heliothis ] (Lep: Noctuidae), Spodoptera exigua (Hübner) (Lep: Noctuidae) (Kara ve Tschorsnig, 2003). İncelenen materyal: Kastamonu (Yukarıarslanlar Seydiler, 22. 09. 2004, 0/2). Peleteria rubescens Robineau-Desvoidy, 1830 Sinonimleri: nigricornis Meigen, 1838 (Echinomyia), pulverulenta Rob.-Desv., 1863 (Peleteria), nigricornis Giglio-Tos., 1891 (Echinomyia), prompta Meigen, 1907 (Peleteria). Dünyada ki dağılışı: Akdeniz in başlangıcından İngiltere nin Kuzeyine kadar olan kısmı, Fransa, İsveç, Kafkasya, Kuzey Sibirya, Leningrad, Moğolistan, Sovyet Orta Asya (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Erzurum ( Doğanlar, 1975), Tokat (Kara, 1999), Ankara (Kara ve Özdemir, 2000). Biyolojisi: Mayıs ortasından Eylül sonuna kadar 2 döl verirler, alçak vejetasyonda veya çiçekler üzerinde bulunurlar (Tschorsnig ve Herting,1994).

22 Konukçuları: Agrotis ve Euxoe cinslerine giren türler (Lep.: Noctuidae) ve bazen diğer familyalara ait bireyler (Tschorsnig ve Herting, 1994). İncelenen materyal: Zonguldak (Ramazanoğlu-Çaycuma 24.07.2004,0/1;Ereğli, 28.06.2005,1/0). Tribe :Linnaemyiini Linnaemyia vulpina Fallén, 1810 Sinonimleri: investigator Haris, 1776 (Musca), silvestris Rob.-Desv., 1830 (Linnaemyia), erratica Rob. Desv., 1863 (Linnaemyia). Dünyadaki dağılışı: Kuzey Avrupa dan İrlanda, Orta İsveç ve Leningrad a kadar olan kesim (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Doğu Akdeniz Bölgesi (Sertkaya ve Bayram, 2005). Biyolojisi: Haziran ayı başlarından Eylül ayı ortasına kadar 1 döl verirler (Tschorsnig ve Herting, 1994). Konukçuları: Lycophatia porphyrea Schiff, Blepharita satura Dennis & Shiff, Chilodes maritima Tausch., Nonagria geminipuncta Haw. (Lep.: Noctuidae) (Tschorsnig ve Herting, 1994), Mythimna (Acantholeucania) loreyi Duponchel (Sertkaya ve Bayram, 2005). İncelenen materyal: Bartın ( İğneci- Ulus 21.07.2004 1/0).

23 Tribe: Macquartini Macquartia tenebricosa Meigen, 1824 Sinonimleri: tristis Meigen, 1824 (Tachina), nitida Rob.-Desv., 1830 (Minella), nitida Zetterstdet, 1838 (Tachina), fumata Zetterstdet, 1844 (Tachina), fufipalpis Macquart, 1854 (Zophomyia), umbrosa Zetterstedt, 1859 (Tachina), affinis Schiner, 1862 (Macquartia), laeta Rob.-Desv., 1863 (Macquartia), clausicella Rondani, 1865 (Macquartia). Dünyadaki dağılışı: Avrupa nın Kuzeyinden İskoçya ya kadar olan kesim, Güney Sibirya, İsrail, Kafkasya, Moğolistan (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Tokat (Kara, 1999). Amasya ( Kara, 2001b). Biyolojisi: Nisan ortasından Ekim başına kadar birkaç döl verirler (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Chrysolina spp. (özellikle C. varians Schall.) (Col.: Chrysomelidae) (Tschorsnig ve Herting,1994). Ülkemizde: Plebeius idas (Linnaeus) (Lep.: Lycaenidae) (Kara ve Tschorsnig, 2003). İncelenen materyal: Bartın (İnceçam- Abdipaşa 19.07.2004 0/1). Tribe: Neaerini Graphogaster vestita Rondani, 1868 Sinonimleri: maculata Strobl., 1893 (Paracyrillia), andalusiaca Strobl., 1893 (Grophagaster vestita var.), nigriventris Strobl., 1909 (G. vestita var.), obsignata

24 villenueve (G. Stein, 1924 (Graphogaster). vestita var.), anamolon Sintenis, 1897 (Leucostoma), maculiventris Dünyadaki dağılışı: Akdeniz, Kafkasya (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Türkiye de bulunduğuna dair literatüre rastlanmadığı için bu tür Türkiye için yeni kayıt niteliğindedir. İncelenen materyal: Bartın (Güzelcehisar Merkez, 17.07.2004 0/1) Tribe: Siphonini Peribeae tibialis Robineu Desvoidy, 1851 Sinonimleri: Exoleta (Meigen) of Sichiner, 1862 (Thryptocera), flavicornis Rob.-Desv., 1863 (Peribaea), ussuriensis Mesnil, 1963 (Strobliomyia hyalinata ssp.). Dünyadaki dağılışı: Avrupanın daha sıcak kesimleri, Filistin, Fransa, Japonya, Kafkasya, Moğolisatn, Özbekistan, Sovyet Uzak Doğu (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Amasya (Kara, 1999). Biyolojisi: Mayıs başından Haziran sonuna kadar ve Temmuz başından Ekim başına kadar 2 döl verirler. Merkezi Avrupada Malasia tuzaklarıyla veya alçak vejatasyonlarda yakalanırlar (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Noctuidae familyasına giren türler, nadiren diğer bazı Macrolepidopterler (Tschorsnig ve Herting, 1994). Ülkemizde: Pseudaletia unipuncta (Haworth) (Lep.: Noctuidae) (Kara ve Tschorsnig, 2003).

25 İncelenen materyal: Zonguldak (Çolakpehlivan Devrek, 26.07.2004, 0/1). Tribe: Leskiini Bithia immaculata Herting, 1971 Dünyadaki dağılışı: Batı Slovakya, Dalmaçya, Fransa, İspanya, Macaristan (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Erzurum (Doğanlar, 1982), Tokat (Kara, 1999). Biyolojisi: Haziran, Temmuz aylarında görülür (Tschorsnig ve Herting, 1994). Konukçuları: Bilinmiyor (Tschorsnig ve Herting, 1994). İncelenen materyal: Zonguldak (Göbü, 13.06.05 0/1). Bithia modesta Meigen, 1824 Sinonimleri: invaria Wolker, 1849 (Tachina), grisea Perris, 1852 (Masicera) Dünyadaki dağılışı: Akdeniz bölgesinde Filistinden Portekize kadar olan kesim, Fransa, Güney İsviçre, Kafkasya ve Ukrayna (Herting, 1984). Türkiyedeki dağılışı: Erzurum (Doğanlar, 1982b). Biyolojileri: Kuzey Avrupa da sıkça çiçekleri ziyaret ederler (Tschorsnig ve Herting,1994). Konukçuları: Bembecia spp. (Lep.: Sesiidae) (Tschorsnig ve Herting,1994).

26 İncelenen materyal: Zonguldak (Ören, Ereğli 28.07.2004 1/0). 4.3. Dexiinae Alt Familyasına Giren Türler Tribe: Dexiini Zeuxia cinerea Meigen, 1826 Sinonimleri: distans Wiedeman, 1830 (Dexia), palpalis Rob.-Desv., 1830 (Ptilocera), latifrons Portshinsky, 1881 (Zeuxia), nigripalpis Kolomiets, 1971 (Zeuxia). Dünyadaki dağılışı: Avrupa nın sıcak bölgelerinden Orta Fransa ya kadar olan kesim, Almanya, Filistin, Güney Rusya, Kafkasya, Kazakistan, Ukrayna (Herting, 1984). Türkiyede ki dağılışı: Tokat (Kara, 1998). Biyolojileri: Kuru açık alanlarda bulunurlar. Mayıs sonundan Eylül ortalarına kadar muhtemelen 2 döl verirler. Alçak vejetasyonlarda ve çiçekler üzerinde bulunurlar (Tschorsnig ve Herting, 1994). Konukçuları: Cleonus mendicus Gyll, Larinus obtusus Gyll, L. Planus F.(Coleoptera: Curculionidae) (Tschorsnig ve Herting, 1994). İncelenen materyal: Zonguldak (Çukur Gökçebey 01.08. 2004 0/1; Dereköy Çaycuma, 24.07.2004 0/1; Dedeoğlu Devrek, 27.07.2004 0/1; Emirköy, 13.06.05 0/1), Karabük (Çilekli Eflani, 5.08.2004 1/0; Musalar - Ovacık 07.08.2004 1/0; Yığınot - Ovacık 07.08.2004 1/0; Ekinci - Ovacık 08.08.2004 0/1), Kastamonu (Camili- Küre, 22.09.2004 1/0). Tribe: Voriini

27 Eriothrix rufomaculata DeGeer, 1776 Sinonimleri: lateralis Fabricius, 1775 (Musca), dimano Haris, 1780 (Musca), tachinaria Fállen, 1815 (Ocyptera), monochaeta Wainwright, 1928 (Eriothrix rufumaculata var.). Dünyada ki dağılışı: Avrupa dan İrlanda ya kadar olan kesim, Filistin, İskoçya, Kafkasya, Kazakistan, Özbekistan (Tschorsnig ve Herting, 1994). Türkiyedeki dağılışı: Erzurum (Doğanlar, 1982b), Tokat ( Kara, 1998). Biyolojisi: Haziran sonundan Ekim başına kadar (özellikle Temmuz ortasından Ağustos sonuna kadar) bir döl verirler, bazı türler Mayıs ayında 1 döl verir. Çiçeklerden veya çimenler den yakalanırlar (Tschorsnig ve Herting, 1994). Konukçusu: Bilinmiyor (Tschorsnig ve Herting, 1994). İncelenen materyal: Kastamonu (Yukarıarslanlar - Seydiler 22.09.2004 2/0; İnebolu - 24.09.2004 0/1), Bartın (Amasra 17.06.05 0/1; Sarıfasıl, 17.06.05 0/1), Zonguldak (Muslu, 15.06.05 1/0 ). Voria ruralis Fallén, 1810 Sinonimleri: ambigua Fallén, 1810 (Tachina), verticalis Meigen, 1824 (Tachina), latifrons Rob.-Desv., 1830 (Voria), arcuata Macquart, 1834 (Tachina), interrupta Zettestedt, 1844 (Tachina), transversa Macquart, 1848 (Tachina), spinicosta Palm., 1876 (Tachina), edentata Baranov, 1932 (Voria), ciliata d Aguilar, 1957 (Voria ruralis ssp.). Dünyadaki dağılışı: Avrupa dan İskoçya ya kadar ve Kuzey Avrupa; Filistin, Japonya Kafkasya, Kuzey Sibirya, Kuril adaları, Moğolistan, Sakhalin, Sovyet Orta Asya (Herting, 1984).