TRAKYA CAM SANAYİİ A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 31 MART TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT BAĞIMSIZ DENETİMDEN GEÇMEMİŞ KONSOLİDE MALİ TABLOLAR
İçindekiler KONSOLİDE BİLANÇOLAR 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOLARI 3 KONSOLİDE ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOLARI 4 KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI 5 KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR NOT 1 GRUP UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU 6-7 NOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 8-23 NOT 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ 23 NOT 4 İŞ ORTAKLIKLARI 23-24 NOT 5 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA 25 NOT 6 NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER 25 NOT 7 FİNANSAL YATIRIMLAR 25-26 NOT 8 FİNANSAL BORÇLAR 26-27 NOT 9 DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER 27 NOT 10 TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR 27-28 NOT 11 DİĞER ALACAK VE BORÇLAR 29 NOT 12 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR VE BORÇLAR 29 NOT 13 STOKLAR 29 NOT 14 CANLI VARLIKLAR 29 NOT 15 DEVAM EDEN İMŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR 29 NOT 16 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR 30 NOT 17 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER 30 NOT 18 MADDİ DURAN VARLIKLAR 31-32 NOT 19 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 33 NOT 20 ŞEREFİYE 34 NOT 21 DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI 34 NOT 22 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 35 NOT 23 TAAHHÜTLER 35 NOT 24 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR 36 NOT 25 EMEKLİLİK PLANLARI 37 NOT 26 DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 37 NOT 27 ÖZKAYNAKLAR 37-39 NOT 28 SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ 39 NOT 29 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME, PAZARLAMA SATIŞ VE GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 40 NOT 30 NİTELİKLERE GÖRE GİDERLER 40 NOT 31 DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR / GİDERLER 40 NOT 32 FİNANSAL GELİRLER 41 NOT 33 FİNANSAL GİDERLER 41 NOT 34 SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIK VE DURDURULAN FAALİYETLER 41 NOT 35 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 41-43 NOT 36 HİSSE BAŞINA KAZANÇ 44 NOT 37 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI 45-48 NOT 38 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ 49 FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA NOT 39 MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) 50-52 NOT 40 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR 53 NOT 41 DİĞER HUSUSLAR 53-56 Sayfa ii
ve Tarihleri İtibariyle Konsolide Bilançolar (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) Dipnot Referanslar ı Cari Dönem Geçmiş Dönem VARLIKLAR Dönen Varlıklar 486.206.996 439.980.188 Nakit ve Nakit Benzerleri 6 79.359.465 84.456.213 Finansal Yatırımlar 7 - - Ticari Alacaklar 10-37 217.369.249 200.194.626 Diğer Alacaklar 11 1.308.245 308.551 Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar 12 - - Stoklar 13 154.945.378 127.067.095 Canlı Varlıklar 14 - - Diğer Dönen Varlıklar 26 33.224.659 27.953.703 Duran Varlıklar 1.230.325.382 1.216.061.297 Ticari Alacaklar 10 - - Diğer Alacaklar 11 117.480 157.832 Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar 12 - - Finansal Yatırımlar 7 99.671.359 109.924.014 Canlı Varlıklar 14 - - Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 16 58.473.296 56.212.892 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 17 - - Maddi Duran Varlıklar 18 1.039.056.359 1.022.092.518 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 19 1.500.064 1.618.444 Şerefiye 20 - - Ertelenmiş Vergi Varlığı 35 24.734.779 21.523.092 Diğer Duran Varlıklar 26 6.772.045 4.532.505 TOPLAM VARLIKLAR 1.716.532.378 1.656.041.485 1
ve Tarihleri İtibariyle Konsolide Bilançolar (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) Dipnot Referansları Cari Dönem Geçmiş Dönem Kısa Vadeli Yükümlülükler 208.175.152 189.489.327 Finansal Borçlar 8 121.183.006 111.609.274 Ticari Borçlar 10-37 56.775.562 51.359.735 Diğer Borçlar 11 26.077.212 11.295.275 Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar 12 - - Devlet Teşvik ve Yardımları 21 - - Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 35 14.544 9.416.685 Borç Karşılıkları 22 3.819.108 1.927.707 Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 26 305.720 3.880.651 Uzun Vadeli Yükümlülükler 337.636.876 328.989.213 Finansal Borçlar 8 243.245.925 231.800.569 Ticari Borçlar 10 - - Diğer Borçlar 11 51.540 18.010 Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar 12 - - Devlet Teşvik ve Yardımları 21 - - Borç Karşılıkları 22 - - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin 28.570.763 27.702.115 Karşılıklar 24 Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 35 65.284.371 69.057.620 Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 26 484.277 410.899 ÖZKAYNAKLAR 1.170.720.350 1.137.562.945 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 1.146.531.165 1.111.374.566 Ödenmiş Sermaye 27 478.181.933 478.181.933 Hisse Senedi İhraç Primleri 27 22.703 22.703 Değer Artış Fonları 27 17.106.292 37.210.351 Yabancı Para Çevrim Farkları 27 22.137.384 (672.209) Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 27 57.935.557 57.935.557 Geçmiş Yıllar Kar/Zararları 27 548.765.360 365.183.443 Net Dönem Karı/Zararı 27 22.381.936 173.512.788 Azınlık Payları 27 24.189.185 26.188.379 TOPLAM KAYNAKLAR 1.716.532.378 1.656.041.485 2
ve Tarihlerinde Sona Eren Ara Dönemlere Ait Konsolide Gelir Tabloları (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) Cari Dönem Önceki Dönem Dipnot Sürdürülen Faaliyetler Referansları Satış Gelirleri 28 236.172.316 198.823.817 Satışların Maliyeti (-) 28 (151.115.896) (121.274.487) Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar / (Zarar) 85.056.420 77.549.330 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) 29 (16.234.562) (15.466.295) Genel Yönetim Giderleri (-) 29 (18.086.329) (19.084.711) Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) 29 (1.585.845) (1.258.635) Diğer Faaliyet Gelirleri 31 2.955.867 13.285.767 Diğer Faaliyet Giderleri (-) 31 (1.874.946) (1.444.544) Faaliyet Kar / (Zararı) 50.230.605 53.580.912 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kar / Zararlarındaki Paylar 16 2.156.300 1.700.268 Finansal Gelirler 32 19.080.770 8.235.802 Finansal Giderler (-) 33 (51.433.879) (8.927.422) Sürdürülen Faaliyetler Vergi Öncesi Karı / (Zararı) 20.033.796 54.589.560 Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gelir / (Gideri) Dönem Vergi Gelir / (Gideri) 35 (6.821.232) (9.248.521) Ertelenmiş Vergi Gelir / (Gideri) 35 7.168.168 2.491.715 Sürdürülen Faaliyetler Dönem Karı / (Zararı) 20.380.732 47.832.754 Durdurulan Faaliyetler Durdurulan Faaliyetler Vergi Sonrası Dönem Karı / (Zararı) - - Dönem Karı / (Zararı) 20.380.732 47.832.754 Dönem Karı / (Zararının) Dağılımı Azınlık Payları 27 (2.001.204) (218.043) Ana Ortaklık Payları 22.381.936 48.050.797 Hisse Başına Kazanç 36 0,047 0,162 Seyreltilmiş Hisse Başına Kazanç 36 - - Sürdürülen Faaliyetlerden Hisse Başına Kazanç 36 0,043 0,162 Sürdürülen Faaliyetlerden Seyreltilmiş Hisse Başına Kazanç 36 - - 3
ve Tarihlerinde Sona Eren Ara Dönemlere Ait Konsolide Özsermaye Değişim Tabloları (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) Sermaye Hisse Senedi İhraç Primleri Değer Artış Fonları Yabanncı Para Çevrim Farkları Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Geçmiş Yıllar Karları Net Dönem Karı Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar Toplam 1 Ocak itibariyle bakiye 293.226.184-1.287.518 8.397.666 47.013.110 629.791.938-979.716.416 2.908 979.719.324 Ortak yönetim altındaki işletme birleşmesinin etkisi 2.800.000 22.703 - - 52.307 7.625.529-10.500.539-10.500.539 1 Ocak itibariyle bakiye (Yeniden düzenlenmiş) 296.026.184 22.703 1.287.518 8.397.666 47.065.417 637.417.467-990.216.955 2.908 990.219.863 Yedeklere transferler - - - - 124.461 - (124.461) - - - Ödenen temettü - - - - - - (560.000) (560.000) - (560.000) Satılmaya hazır finansal varlıkların rayiç değerlerindeki değişim - - 92.295 - - - - 92.295-92.295 Grubun yeniden yapılanma etkisi - - - - - - - - - - Yabancı para çevrim farkları - - - (764.173) - - - (764.173) - (764.173) Net dönem karı / Azınlık payı - - - - - - 48.050.797 48.050.797 215.135 48.265.932 itibariyle bakiye 296.026.184 22.703 1.379.813 7.633.493 47.189.878 637.417.467 47.366.336 1.037.035.874 218.043 1.037.253.917 Azınlık Payları Toplam 1 Ocak itibariyle bakiye 478.181.933 22.703 37.210.351 (672.209) 57.935.557 538.696.231-1.111.374.566 26.188.379 1.137.562.945 Yedeklere transferler - - - - - - - - - - Ödenen temettü - - - - - - - - - - Satılmaya hazır finansal varlıkların rayiç değerlerindeki değişim - - (20.104.059) - - - - (20.104.059) - (20.104.059) Grubun yeniden yapılanma etkisi - - - - - 10.069.129-10.069.129-10.069.129 Yabancı para çevrim farkları - - - 22.809.593 - - - 22.809.593-22.809.593 Sermaye artırımı - - - - - - - - - - Net dönem karı / Azınlık payı - - - - - - 22.381.936 22.381.936 (1.999.194) 20.382.742 itibariyle bakiye 478.181.933 22.703 17.106.292 22.137.384 57.935.557 548.765.360 22.381.936 1.146.531.165 24.189.185 1.170.720.350 4
ve Tarihlerinde Sona Eren Ara Dönemlere Ait Konsolide Nakit Akım Tablolar (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI Dipnot Referanslar ı Cari Dönem Geçmiş Dönem Net dönem karı 22.381.936 48.050.797 Net dönem karını işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımına getirmek için yapılan düzeltmeler - Amortisman ve itfa payları 27.940.931 19.915.220 - Finansal borçlara ilişkin kur farkı (4.901.510) 1.603.070 - Kıdem tazminatı karşılık gideri 1.565.790 2.021.278 - Şüpheli ticari alacak karşılığındaki değişim (91.290) - - Diğer çeşitli karşılıklardaki değişim 3.379.027 1.482.474 - Faiz giderleri 7.312.941 6.803.194 - Finansal varlık değer düşüş karşılığı 278.549 4.372.266 - Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden elde edilen gelirler (2.156.300) 5.755.168 - Ana ortaklık dışı paylar (2.001.204) (218.043) - Vergi tahakkuku (346.936) 6.667.435 İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit 53.361.934 96.452.859 - Ticari alacaklar 2.845.736 (18.413.785) - Stoklar (27.878.283) (15.717.797) - İlişkili şirketlerden alacaklar (19.837.778) 13.644.218 - Diğer alacaklar ve dönen varlıklar (*) (6.270.649) (7.254.242) - Ticari borçlar 3.539.422 8.868.537 - İlişkili şirketlere borçlar 3.165.762 16.336.091 - Alınan avanslar 3.481.684 (138.083) - Diğer borçlar ve gider tahakkukları 7.858.693 2.475.486 Faaliyetlerden elde edilen nakit (33.095.413) (199.575) - Ödenen faizler (7.264.355) (13.937.379) - Ödenen vergi (16.223.373) (7.811.551) - Ödenen kıdem tazminatı (697.142) (1.269.057) İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit (3.918.349) 73.235.297 YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT - Alım satım amaçlı finansal varlıklardaki değişim (net) - Finansal varlıklardaki değişim (net) 1.342.168 (11.689.883) - Maddi duran varlık alımları (15.858.626) (58.977.320) - Maddi olmayan duran varlık alımları (28.527) (99.199) - Satılan maddi duran varlıklardan elde edilen nakit 380.474 2.445.156 - Alınan faizler 3.956.240 1.306.563 - Diğer yatırım faaliyetlerinde gerçekleşen değişimler (5.700.739) (594.866) - Yabancı para çevrim farkı değişimi (6.290.486) (764.173) Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit (22.199.496) (68.373.722) FİNANSAL FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI - Alınan yeni krediler / geri ödeme (net) 21.019.088 (23.719.155) - Ana ortaklık dışı paylardaki değişim (net) 2.010 7.300.156 Finansal faaliyetlerde (kullanılan) / elde edilen nakit 21.021.098 (16.418.999) Nakit ve nakit benzeri kalemlerdeki net değişim (5.096.748) (11.557.424) Dönem başı nakit ve nakit benzeri kalemler 84.456.213 126.578.159 Dönem sonu nakit ve nakit benzeri kalemler (*) 79.359.465 115.020.735 5
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 1. Grup un Organizasyonu ve Faaliyet Konusu Trakya Cam Sanayii Grubu ( Grup ), ana şirket olan Trakya Cam Sanayii A.Ş. ( Şirket ) ve 3 bağlı ortaklık, 2 iştirak ve 3 müşterek yönetime tabi ortaklıktan oluşmaktadır. Trakya Cam Sanayi A.Ş. 17 Ocak 1978 tarihinde kurulmuş olup, 1981 yılında üretime başlamıştır. Türkiye İş Bankası A.Ş.'nin kontrolü altında bulunan Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. ( Şişecam Holding ). Topluluğuna bağlı bir kuruluş olup, düzcam, buzlucam, ayna, lamine cam, otocam, temperli, kaplamalı camlar ve cam ev eşyası üretimi ve satışıyla iştigal etmektedir. Şirket in Kırklareli (Lüleburgaz), Kocaeli (Çayırova), Mersin (Tarsus), Bulgaristan (Targovishte) ve Bursa (Yenişehir) de üretim tesisleri bulunmakta olup, İş Kuleleri Kule 3, 4.Levent/İstanbul merkez adresinde faaliyet göstermektedir. Konsolidasyona dahil edilen şirketler: Konsolide mali tablolar açısından konsolidasyona dahil edilen şirketlerin faaliyet konuları, faaliyet grupları ve Grup un sermayeleri içindeki doğrudan ve dolaylı iştirak payları aşağıda verilmiştir: Bağlı ortaklıklar Şirket ünvanı Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Trakya Yenişehir Cam San.A.Ş. Düzcam ve kaplamalı cam üretimi ve Türkiye satışı Trakya Polatlı Cam San.A.Ş. Düzcam üretimi ve satışı Türkiye Trakya Investment BV Finansman ve yatırım Hollanda Dolaylı Doğrudan sahiplik sahiplik oranı oranı Doğrudan sahiplik oranı Dolaylı sahiplik oranı Şirket ünvanı % % % % Trakya Yenişehir Cam San.A.Ş. 85 85 85 85 Trakya Polatlı Cam San.A.Ş. 85 85 85 85 Trakya Investment BV 100 100 - - Müşterek yönetime tabi işletmeler Şirket ünvanı Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Trakya Cam Investment BV Finansman ve yatırım Hollanda Trakya Glass Bulgaria EAD Düzcam, işlenmiş camlar ve cam ev Bulgaristan eşyası üretim ve satışı Trakya Glass Logistics EAD Lojistik Bulgaristan Dolaylı Doğrudan sahiplik sahiplik oranı oranı Doğrudan sahiplik oranı Dolaylı sahiplik oranı Şirket ünvanı % % % % Trakya Cam Investment BV 70,00 70,00 70,00 70,00 Trakya Glass Bulgaria EAD - 70,00-70,00 Trakya Glass Logistics EAD - 70,00-70,00 6
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 1. Grup un Organizasyonu ve Faaliyet Konusu (devamı) Konsolidasyona dahil edilen şirketler (devamı) Özkaynak yöntemi ile konsolide edilen iştirakler Şirket ünvanı Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Çayırova Cam San. A.Ş. Ticari faaliyet (*) Türkiye Camiş Elektrik A.Ş. Elektrik üretimi ve satışı Türkiye Dolaylı Doğrudan sahiplik sahiplik oranı oranı Doğrudan sahiplik oranı Dolaylı sahiplik oranı Şirket ünvanı % % % % Çayırova Cam San. A.Ş. 28 28 28 28 Camiş Elektrik A.Ş. 34 34 34 40 (*) Çayırova Cam San. A.Ş. sahip olduğu depo ve tesisleri grup şirketlerine kiraya vermek suretiyle gelir elde etmektedir. Şirket in merkez adresi ve ortaklık yapısı İş Kuleleri Kule 3, 4.Levent - Beşiktaş / İstanbul merkez adresinde faaliyet gösteren Şirket in ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir. Pay tutarı Pay oranı Pay tutarı Pay oranı Ortaklar YTL % YTL % T.Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. 317.405.298 66,38 317.405.298 66,38 Halka açık 156.962.433 32,83 156.962.433 32,83 Şişecam topluluğu şirketleri 3.503.444 0,73 3.503.444 0,73 IFC 310.758 0,06 310.758 0,06 478.181.933 100,00 478.181.933 100,00 Kategorileri itibariyle cari dönem içerisinde çalışan personel sayısı Aylık ücretli 856 872 Saat ücretli 1.987 2.022 Toplam 2.843 2.894 7
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar Finansal Tabloların Hazırlanış Temelleri ve Belirli Muhasebe Politikaları Şirket ve Türkiye de yerleşik bağlı ortaklıkları, yasal defterlerini ve kanuni mali tablolarını Türk Ticaret Kanunu ( TTK ) ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar muhasebe kayıtlarını ve yasal mali tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar. Sermaye Piyasası Kurumu ( SPK ), Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliğ ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk ara finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir ve bu Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ" yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmeler finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ( UMS/UFRS ) na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( TMSK ) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları ( TMS/TFRS ) esas alınacaktır. Rapor tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden dolayı, ilişikteki finansal tablolar SPK Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği çerçevesinde UMS/UFRS ye göre hazırlanmış olup finansal tablolar ve dipnotlar, SPK tarafından 14 Nisan tarihli duyuru ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygun olarak sunulmuştur. Bu kapsamda geçmiş dönem mali tablolarında bazı sınıflamalar yapılmıştır. (bkz Not:41) Mali tablolar, bazı duran varlıklar ve finansal araçların yeniden değerlenmesi haricinde, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmaktadır. Kullanılan Para Birimi Grup un her işletmesinin kendi mali tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket in geçerli para birimi olan ve konsolide mali tablolar için sunum para birimi olan YTL cinsinden ifade edilmiştir. Yüksek enflasyon dönemlerinde mali tabloların düzeltilmesi SPK nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı kararı uyarınca, Türkiye'de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları'na (UFRS uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak mali tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasına son verilmiştir. Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren IASB tarafından yayımlanmış 29 No lu Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı ( UMS 29 ) uygulanmamıştır. 8
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.1 Sunuma İlişkin temel Esaslar (devamı) Konsolidasyona ilişkin esaslar Konsolide mali tablolar Not 1 de açıklanan bağlı ortaklıklar, müşterek yönetime tabi işletmeler ve iştiraklerin finansal tablolarını kapsamaktadır. Grup un doğrudan veya dolaylı olarak %50 sinden fazlasına iştirak ettiği veya oy hakkına sahip olması nedeniyle işlemleri üzerinde kontrol yetkisine sahip olduğu bağlı ortaklıklar tam olarak konsolide edilmektedir. Grup ve konsolide edilen bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen önemli işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında yok edilir. %100 üne sahip olunmayan konsolide bağlı ortaklıkların, özkaynakları ve net kar / zararındaki üçüncü şahıslara ait paylar konsolide mali tablolarda ana ortaklık dışı pay olarak gösterilmektedir. Müşterek yönetime tabi işletmeler, Grup un konsolide mali tablolarında oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak gösterilmektedir. Oransal konsolidasyon yöntemine göre muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi işletmede müşterek kontrolün sona erdiği tarihten itibaren bu yöntemlerin uygulanmasına son verilir. Oransal konsolidasyon yöntemi esas itibariyle tam konsolidasyon yöntemi kapsamında yapılan işlemlerle aynıdır. Ancak, müşterek yönetim konsolidasyonu ile ilgili işlemlere başlanmadan önce, ilgili müşterek yönetime tabi iştiraklere ait bilanço ve gelir tablosuna ait büyüklükler Grup un doğrudan ve / veya bağlı ortaklıkları vasıtasıyla sahip olduğu müşterek yönetime tabi işletmedeki pay kadar dikkate alınarak, Grup mali tablolarındaki benzer kalemlerle birlikte toplanır. Bu işlemler sonucunda oluşturulan konsolide mali tablolarda ana ortaklık dışı özsermaye ve ana ortaklık dışı kar / zarar tutarları bulunmaz. Müşterek yönetime tabi işletme ile Grup arasındaki işlemlerin mali tablolara alınmasında işlemin özü esas alınır. Bu çerçevede, müşterek yönetime tabi iştiraklere satılan veya devredilen ve söz konusu işletmede cari olmayan bir varlıkla ilgili karın, sadece diğer müteşebbislere isabet eden kısmı dikkate alınır. Grup un finansal ve operasyonel politikalarına önemli ölçüde etki edebildiği tüzel kişilikler, iştirak olarak adlandırılır ve özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilirler. Özkaynak yönteminde iştirak net varlık tutarıyla konsolide bilançoda gösterilir ve faaliyeti sonucunda ortaya çıkan Grup payı konsolide gelir tablosuna dahil edilir. İştiraklerin net aktif değerindeki düşüşün geçici olmaması durumunda iştirak değeri, konsolide mali tablolarda azaltılmış değeriyle gösterilir. UMS 21 Döviz Kurlarındaki Değişikliklerin Etkileri ne göre konsolidasyonda Grup un yabancı ülkelerdeki iştiraklerinin aktif ve pasifleri bilanço günündeki parite ile Yeni Türk Lirası na çevrilir. Gelir ve gider kalemleri ise dönemde gerçekleşen ortalama kur ile Yeni Türk Lirası na çevrilir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özsermaye içerisinde yabancı para çevrim farkları hesabında takip edilmektedir. Oluşan çevrim farkları faaliyetin sona erdiği döneme gelir ya da gider yazılır. Konsolidasyon kapsamındaki yurtdışı faaliyetlerinin çevriminde kullanılan kurlar aşağıdaki gibidir: Döviz Cinsi Dönem Sonu 31.12. Dönem Ortalaması 9 Dönem Sonu Dönem Ortalaması Dönem Sonu Dönem Ortalaması ABD DOLARI 1,27650 1,19658 1,38010 1,40387 1,16470 1,30151 EURO 2,01560 1,79236 1,83830 1,83931 1,71020 1,77818 BULGAR LEVASI 1,03056 0,91642 0,93991 0,94042 0,87441 0,90917
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (devamı) Konsolidasyona ilişkin esaslar (devamı) Bir şirketin Grup tarafından satın alımı gerçekleştiğinde ilgili bağlı ortaklığın aktif ve pasifleri, alım günü itibariyle gerçeğe uygun değerleriyle ölçülür. Azınlıkların payı, aktif ve pasiflerin gerçeğe yakın değerlerinin azınlık payı oranında hesaplanmasıyla elde edilir. Dönem içinde alınan veya satılan iştiraklerin, alımın gerçekleştiği tarihten başlayan veya satışın gerçekleştiği tarihe kadar olan faaliyet sonuçları konsolide gelir tablosuna dahil edilir. Gerekli görülen durumlarda bağlı ortaklıkların mali tablolarını diğer grup içi şirketlerinin uyguladığı muhasebe prensiplerine uygun hale getirebilmek için düzeltmeler yapılır. 2.2 Muhasebe Politikalarındaki Değişiklikler Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler geriye dönük olarak uygulanmakta ve önceki dönem mali tabloları yeniden düzenlenmektedir. Grup, SPK Seri XI No 29 sayılı tebliğe uyumlu olması açısından muhasebe politikalarında gerekli değişiklikleri yapmıştır. Bu değişikliklerin detayları Not 41 de verilmiştir. 2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemlerde, ileriye yönelik olarak uygulanır. Grubun cari yıl içerisinde muhasebe tahminlerinde önemli bir değişikliği olmamıştır. Tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. (Geçmiş yıl mali tablolarının yeniden düzenlenmesi durumunda bu notta açıklama verilir veya detaylı açıklama yapılan nota referans verilir.) Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup un konsolide mali tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. Mali tabloların kalemlerinin gösterimi veya sınıflandırılması değiştiğinde karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla, önceki dönem mali tabloları da buna uygun olarak yeniden sınıflandırılır ve bu hususlara ilişkin olarak açıklama yapılır. Bu kapsamda, geçmiş dönem mali tablo ve dipnotları, SPK nın 17 Nisan tarih ve 11/467 sayılı kararı ile uygulanması zorunlu kılınan formatlara uygunluk sağlamak amacıyla yeniden sınıflandırılmıştır. (Not:41) 2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Grup cari dönemde, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) ve UMSK nın Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Komitesi ( UFRSYK ) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlaran kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır. Söz konusu yeni ve revize standartlar ile yorumların uygulanması Grup un muhasebe politikalarını aşağıdaki konularda etkilemiştir: Aşağıda yer alan standartlar ile önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar 1 Ocak tarihinde veya söz konusu tarihten sonra başlayan mali dönemler için zorunlu olduğu halde Grup un faaliyetleri ile ilgili değildir: UFRSYK 11, UFRS 2 Grup ve İşletmenin Geri Satın Alınan Kendi Hisselerine İlişkin İşlemler 10
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) UFRSYK 12, Hisse İmtiyaz Anlaşmaları, UFRSYK 14, UMS 19- Tanımlanmış Fayda Varlığı Üzerindeki Sınırlama, Asgari Fonlama Gereklilikleri ve Birbirleriyle Olan Karşılıklı Etkileşimleri, 11
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.4 Yeni ve Revize Edilmiş Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı) Henüz yürürlüğe girmemiş ve Grup tarafından erken uygulanması benimsenmemiş standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar Aşağıdaki Standartlar ve Yorumlar bu mali tabloların onaylanma tarihinde yayınlanmış ancak yürürlüğe girmemiştir: UMS 23, (Revize) Borçlanma Maliyetleri 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRS 8, Faaliyet Bölümleri 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRYK 13, Müşteri Bağlılık Programları 1 Temmuz tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRS 2, Hisse Bazlı Ödemeler Hakediş Koşulları ve İptallerine İlişkin Değişiklik. 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UFRS 3, İşletme Birleşmeleri UMS 27, Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar UMS 28, İştiraklerdeki Yatırımlar UMS 31 İş Ortaklıklarındaki Paylar Satın Alma Yönteminin Uygulanması Hakkında Kapsamlı Değişiklik UMS 1, Mali Tabloların Sunumu UMS 32, Finansal Araçlar: Sunum Geri Satın Alma Opsiyonlu Finansal Araçlar ve Nakde Çevrilmelerinde Doğacak Yükümlülüklerin Açıklanması Hakkında Değişiklik 1 Temmuz 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. UMS 1, Mali Tabloların Sunumu 1 Ocak 2009 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan mali dönemler için geçerlidir. Grup Yönetimi, sonraki dönemlerde yürürlüğe girecek standart ve yorumların gelecek dönemlerde uygulanmasının Grup konsolide mali tablolarına önemli etkisi olmayacağını düşünmektedir. 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti Hasılat Gelirler, alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değeri ile ölçülür ve tahmini müşteri iadeleri, iskontolar ve benzer diğer karşılıklar kadar indirilir. 12
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Hasılat (devamı) Malların satışı Malların satışından elde edilen gelir, aşağıdaki şartlar karşılandığında muhasebeleştirilir: Grup un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi, Grup un mülkiyetle ilişkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir kontrolünün olmaması, Gelir tutarının güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi, İşlemle ilişkili olan ekonomik faydaların işletmeye akışının olası olması, ve İşlemden kaynaklanacak maliyetlerin güvenilebilir bir şekilde ölçülmesi. Hizmet sunumu Hizmet sunum sözleşmesinden elde edilen gelir, sözleşmenin tamamlanma aşamasına göre muhasebeleştirilir. Temettü ve faiz geliri Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ve ilgili finansal varlıktan beklenen ömrü boyunca elde edilecek tahmini nakit girişlerini söz konusu varlığın net defter değerine getiren efektif faiz oranına göre ilgili dönemde tahakkuk ettirilir. Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır. Kira geliri Gayrimenkullerden elde edilen kira geliri, ilgili kiralama sözleşmesi boyunca doğrusal yönteme göre muhasebeleştirilir. Stoklar Stoklar ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin (piyasa değerinden satış giderlerinin düşülmesi yoluyla hesaplanan değer) düşük olanı ile değerlenmektedir. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir. Maddi Duran Varlıklar 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan maddi duran varlıklar 2004 tarihi itibariyle enflasyona göre düzeltilmiş maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. İzleyen dönemlerden itibaren alınan kalemler ise satın alım maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülerek yansıtılmıştır. Kiralama veya idari amaçlı ya da halihazırda belirlenmemiş olan diğer amaçlar doğrultusunda inşa edilme aşamasındaki varlıklar, maliyet değerlerinden varsa değer düşüklüğü kaybı düşülerek gösterilirler. Maliyete yasal harçlar da dahil edilir. Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, borçlanma maliyetleri Grup un ilgili muhasebe politikası uyarınca aktifleştirilir. Bu tür varlıklar, diğer sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında amortismana tabi tutulurlar. 13
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Maddi Duran Varlıklar (devamı) Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi duran varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için her yıl gözden geçirilir ve tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Finansal kiralama ile alınan varlıklar, beklenen faydalı ömrü ile söz konusu kiralama süresinden kısa olanı ile sahip olunan maddi duran varlıklarla aynı şekilde amortismana tabi tutulur. Maddi duran varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir: Binalar Yeraltı ve yerüstü düzenleri Makine ve cihazlar Taşıtlar Döşeme ve demirbaşlar Özel maliyetler Faydalı ömür 25-50 yıl 8-50 yıl 10-15 yıl 4-5 yıl 2-15 yıl 4-5 yıl Maddi varlıkların elden çıkarılması ya da bir maddi varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kazanç veya kayıp satış hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir ve gelir tablosuna dahil edilir. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutarıyla gösterilirler. Bu varlıklar beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal itfa yöntemi kullanılarak itfaya tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür ve itfa yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkilerini tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir ve tahminlerdeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir. Bilgisayar yazılımı Satın alınan bilgisayar yazılımları, satın alımı sırasında ve satın almadan kullanıma hazır olana kadar geçen sürede oluşan maliyetler üzerinden aktifleştirilir. Söz konusu maliyetler, faydalı ömürlerine göre (3-5 yıl) itfaya tabi tutulur. Bilgisayar yazılımlarını geliştirmek ve sürdürmekle ilişkili maliyetler, oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydedilmektedir. Kontrolü Grup un elinde olan, saptanabilir ve kendine özgü yazılım ürünleri ile direk ilişkilendirilebilen ve bir yıldan fazla süre ile maliyetinin üzerinde ekonomik fayda sağlayacak harcamalar maddi olmayan duran varlık olarak değerlendirilir. Maliyetler, yazılımı geliştiren çalışanların maliyetlerini ve genel üretim giderlerinin bir kısmını da içermektedir. Maddi olmayan duran varlık olarak değerlendirilen bilgisayar yazılım geliştirme maliyetleri, faydalı ömürleri üzerinden itfaya tabi tutulurlar (5 yılı geçmemek kaydıyla). İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan duran varlıklar İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan duran varlıklar, maddi olmayan duran varlık tanımını karşılaması ve gerçeğe uygun değerleri güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda şerefiye tutarından ayrı olarak tanımlanır ve muhasebeleştirilir. Bu tür maddi olmayan duran varlıkların maliyeti, satın alma tarihindeki gerçeğe uygun değeridir. 14
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) İşletme birleşmesi yoluyla elde edilen maddi olmayan duran varlıklar başlangıç muhasebeleştirmesi sonrasında ayrı olarak satın alınan maddi olmayan duran varlıklar gibi maliyet değerlerinden birikmiş itfa payları ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutar üzerinden gösterilirler. 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Varlıklarda Değer düşüklüğü Şerefiye gibi sınırsız ömrü olan varlıklar itfaya tabi tutulmazlar. Bu varlıklar için her yıl değer düşüklüğü testi uygulanır. İtfaya tabi olan varlıklar için ise defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da olayların ortaya çıkması halinde değer düşüklüğü testi uygulanır. Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aşması durumunda değer düşüklüğü karşılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satış maliyetleri düşüldükten sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düşüklüğünün değerlendirilmesi için varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akımlarının olduğu en düşük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). Şerefiye haricinde değer düşüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer düşüklüğünün olası iptali için gözden geçirilir. Borçlanma Maliyetleri Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamış kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir. Diğer tüm borçlanma maliyetleri, oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydedilmektedir. Finansal Araçlar Finansal varlık ve borçlar, Grup un bu finansal araçlara hukuki olarak taraf olması durumunda Grup un bilançosunda yer alır. Finansal varlıklar Finansal yatırımlar, gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınan finansal varlıklar haricinde kayıtlara gerçeğe uygun piyasa değerinden alım işlemiyle doğrudan ilişkili harcamalar düşüldükten sonra alınır. Yatırımlar, yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan ticari işlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır. Finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar, satılmaya hazır finansal varlıklar ve kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılır. Sınıflandırma, finansal varlıkların niteliğine ve amacına bağlı olarak yapılır ve ilk muhasebeleştirme sırasında belirlenir. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar Grup un finansal varlığı elde etmesinin başlıca amacının yakın bir tarihte varlığı elden çıkarma olması, finansal varlığın Grup un hep birlikte yönettiği ve kısa vadede oluşan karların hemen realize edildiği tanımlanmış bir finansal araç portföyünün bir parçasını oluşturması ve finansal riske karşı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmeyen tüm türev ürünlerinde söz konusu finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kar 15
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıkların, gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmesi sonucu oluşan kazanç ya da kayıp, kar / zararda muhasebeleştirilir. Kar / zarar içinde muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal varlıktan elde edilen faiz ve / veya temettü tutarını da kapsar. 16
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal Araçlar (devamı) Finansal varlıklar Etkin faiz yöntemi Finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte tahsil edilecek tahmini nakdi, tam olarak ilgili finansal varlığın net bugünkü değerine indirgeyen orandır. Vadesine kadar elde tutulacak ve satılmaya hazır borçlanma araçları ve kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemine göre hesaplanmaktadır. Vadesine kadar elde tutulan yatırımlar Grup un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit vadeli bono ve tahviller, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiş maliyet bedelinden değer düşüklüğü tutarı düşülerek kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır. Satılmaya hazır finansal varlıklar Satılmaya hazır finansal varlıklar (a) vadesine kadar elde tutulacak finansal varlık olmayan veya (b) gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olmayan finansal varlıklardan oluşmaktadır. Satılmaya hazır finansal varlıklar kayıtlara alındıktan sonra güvenilir bir şekilde ölçülebiliyor olması koşuluyla gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmektedir. Gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen ve aktif bir piyasası olmayan menkul kıymetler maliyet değeriyle gösterilmektedir. Satılmaya hazır finansal varlıklara ilişkin kar veya zararlara ilgili dönemin gelir tablosunda yer verilmektedir. Bu tür varlıkların makul değerinde meydana gelen değişiklikler özkaynak hesapları içinde gösterilmektedir. İlgili varlığın elden çıkarılması veya değer düşüklüğü olması durumunda özkaynak hesaplarındaki tutar kar / zarar olarak gelir tablosuna transfer edilir. Satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflandırılan özkaynak araçlarına yönelik yatırımlardan kaynaklanan ve gelir tablosunda muhasebeleştirilen değer düşüş karşılıkları, sonraki dönemlerde gelir tablosundan iptal edilemez. Satılmaya hazır olarak sınıflandırılan özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı gelir tablosunda iptal edilebilir. Yabancı para cinsinden olan satılmaya hazır parasal varlıkların gerçeğe uygun değeri, ilgili yabancı para cinsinden rayiç değerinin raporlama tarihinde geçerli olan çevrim kuru kullanarak raporlanan para cinsine çevrilmesiyle bulunur. Varlığın, çevrim kurundan kaynaklanan gerçeğe uygun değerindeki değişiklikler kar / zarar içinde, diğer değişiklikler ise özkaynak altında muhasebeleştirilir. Krediler ve alacaklar Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada işlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride sınıflandırılır. Ticari alacaklar, kredi alacakları ve diğer alacaklar, ilk kayıt tarihinde gerçeğe uygun değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler. İlk kayıt tarihinden sonraki raporlama dönemlerinde, etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden gösterilmişlerdir. 17
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal Araçlar (devamı) Finansal varlıklarda değer düşüklüğü Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlıklar, her bilanço tarihinde bir finansal varlık veya finansal varlık grubunun değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin göstergelerin bulunup, bulunmadığına dair değerlendirmeye tabi tutulur. Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir veya birden daha fazla olayın meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlığın veya varlık grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki tahmini nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda ilgili finansal varlığın değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer düşüklüğü zararı oluşur. Kredi ve alacaklar için değer düşüklüğü tutarı gelecekte beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır. Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür. Ticari alacağın tahsil edilememesi durumunda bu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir. Karşılık hesabındaki değişimler, kar veya zarar içinde muhasebeleştirilir. Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa, ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliniyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği tarihte yatırımın değer düşüklüğü hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde kar / zararda iptal edilir. Değer düşüklüğü sonrası satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde sonradan meydana gelen artış, doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilir. Nakit ve nakit benzerleri Nakit ve nakit benzeri kalemler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, hemen nakde çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır. Bu varlıkların defter değeri gerçeğe uygun değerlerine yakındır. Finansal yükümlülükler Grup un finansal yükümlülükleri ve özsermaye araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere ve finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup un tüm borçları düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir. Finansal yükümlülükler ya gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler olarak ya da diğer finansal yükümlülükler olarak sınıflandırılır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler 18
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır ve her raporlama döneminde, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun değerlerindeki değişim, kar / zararda muhasebeleştirilir. Kar / zarar içinde muhasebeleştirilen net kazanç ya da kayıplar, söz konusu finansal yükümlülük için ödenen faiz tutarını da kapsar. 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Finansal Araçlar (devamı) Diğer finansal yükümlülükler Diğer finansal yükümlülükler, banka borçları dahil olmak üzere, başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir. Diğer finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet bedelinden muhasebeleştirilir. Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır. İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye Bağlı ortaklıkların alımı, satın alım yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmesinin maliyeti, birleşme tarihinde verilen varlıkların, oluşan veya üstlenilen yükümlülüklerin ve bağlı ortaklığın kontrolünü elde etmek için çıkarılan özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerlerinin ve işletme birleşmesine doğrudan atfedilebilen diğer maliyetlerin toplamı olarak hesaplanır. UFRS 5 Satılmak Üzere Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler e göre satılmak üzere elde tutulan ve gerçeğe uygun değerden satış masraflarının düşülmesiyle bulunan değer ile kayda alınan duran varlıklar (veya satılacak gruplar) hariç olmak üzere alınan işletmenin UFRS 3 İşletme Birleşmeleri ne göre kayda alınma şartlarını karşılayan belirlenebilen varlıkları, yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülükleri gerçeğe uygun değerleri üzerinden kayda alınır. Satın alım sırasında oluşan şerefiye, satın alımın maliyetinin, satın alınan işletmenin tanımlanabilen varlıkları, yükümlülükleri ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki Grup un payını aşan kısmı olarak belirlenir ve ilk olarak maliyet değeri üzerinden kayıtlara alınır. Yeniden gözden geçirildikten sonra Grup un satın alınan işletmeye ilişkin tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerindeki payının, satın alım maliyetini aşması halinde aşan kısım derhal gelir olarak kaydedilir. Satın alınan işletmedeki ana ortaklık dışı paylar, söz konusu işletmenin satın alınması sırasındaki belirlenebilir varlık, yükümlülük ve şarta bağlı yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerindeki ana ortaklık dışı payların tutarı olarak kayda alınır. Ortak kontrol altında gerçekleşen işletme birleşmelerinin muhasebeleştirilmesinde ise işletme birleşmesine konu olan varlık ve yükümlülükler kayıtlı değerleri ile konsolide mali tablolara alınır. Gelir tabloları ise işletme birleşmesinin gerçekleştiği mali yılın başlangıcından itibaren konsolide edilir. Önceki dönem mali tabloları da karşılaştırılabilirlik amacıyla aynı şekilde yeniden düzenlenir. Bu işlemler sonucunda herhangi bir şerefiye veya negatif şerefiye hesaplanmaz. İştirak tutarı ile satın alınan şirketin sermayesindeki payı nispetindeki tutarın netleştirmesi sonucu oluşan fark doğrudan özsermaye içerisinde "ortak kontrol altındaki işletme birleşmeleri etkisi" olarak muhasebeleştirilir. Kur Değişiminin Etkileri 19
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) Grup un her işletmesinin kendi mali tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuştur. Her işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçları, Şirket in geçerli para birimi olan ve konsolide mali tablolar için sunum birimi olan YTL cinsinden ifade edilmiştir. 20
Tarihinde Sona Eren Ara Döneme Ait (Tüm tutarlar, Yeni Türk Lirası ( YTL ) olarak gösterilmiştir) 2. Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar (devamı) 2.5 Önemli Muhasebe Politikaların Özeti (devamı) Kur Değişiminin Etkileri (devamı) Her bir işletmenin finansal tablolarının hazırlanması sırasında, yabancı para cinsinden (YTL dışındaki para birimleri yada ilgili işletmenin fonksiyonel para birimi dışındaki para birimleri) gerçekleşen işlemler, işlem tarihindeki kurlar esas alınmak suretiyle kaydedilmektedir. Bilançoda yer alan dövize endeksli parasal varlık ve yükümlülükler bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Yeni Türk Lirası na çevrilmektedir. Gerçeğe uygun değeri ile izlenmekte olan parasal olmayan kalemlerden yabancı para cinsinden kaydedilmiş olanlar, gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki kurlar esas alınmak suretiyle YTL ye çevrilmektedir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden çevrilmeye tabi tutulmazlar. Kur farkları, aşağıda belirtilen durumlar haricinde, oluştukları dönemdeki kar ya da zararda muhasebeleştirilirler: Geleceğe yönelik kullanım amacıyla inşa edilmekte olan varlıklarla ilişkili olan ve yabancı para birimiyle gösterilen borçlar üzerindeki faiz maliyetlerine düzeltme kalemi olarak ele alınan ve bu tür varlıkların maliyetine dahil edilen kur farkları, Yabancı para biriminden kaynaklanan risklere (risklere karşı finansal koruma sağlamaya ilişkin muhasebe politikaları aşağıda açıklanmaktadır) karşı finansal koruma sağlamak amacıyla gerçekleştirilen işlemlerden kaynaklanan kur farkları, Yurtdışı faaliyetindeki net yatırımın bir parçasını oluşturan, çevrim yedeklerinde muhasebeleştirilen ve net yatırımın satışında kar ya da zararla ilişkilendirilen, ödenme niyeti ya da ihtimali olmayan yurtdışı faaliyetlerden kaynaklanan parasal borç ve alacaklardan doğan kur farkları. Grup un yabancı faaliyetlerindeki varlık ve yükümlülükler, konsolide mali tablolarda bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak YTL cinsinden ifade edilir. Gelir ve gider kalemleri, işlemlerin gerçekleştiği tarihteki kurların kullanılması gereken dönem içerisindeki döviz kurlarında önemli bir dalgalanma olmadığı takdirde (önemli dalgalanma olması halinde, işlem tarihindeki kurlar kullanılır), dönem içerisindeki ortalama kurlar kullanılarak çevrilir. Oluşan kur farkı özkaynak olarak sınıflandırılır ve Grup un yabancı para çevrim farkları fonuna transfer edilir. Söz konusu çevrim farklılıkları yabancı faaliyetin elden çıkarıldığı dönemde gelir tablosuna kaydedilir. Yurtdışında faaliyet satın alımından kaynaklanan şerefiye ve gerçeğe uygun değer düzeltmeleri, yurtdışındaki faaliyetin varlık ve yükümlüğü olarak ele alınır ve dönem sonu kuru kullanılarak çevrilir. Hisse Başına Kazanç Cari döneme ait hisse başına kazanç hesaplaması, net dönem karından veya zararından adi hisse senedi sahiplerine isabet eden kısmın, dönem içindeki ağırlıklı ortalama adi hisse senedi sayısına bölünmesiyle hesaplanır. Dönem içinde ortakların elinde bulunan ağırlıklı ortalama adi hisse senedi sayısı, dönem başındaki adi hisse senedi sayısı ve dönem içinde ihraç edilen hisse senedi sayısının bir zaman ağırlıklı faktör ile çarpılarak toplanması sonucu bulunan hisse senedi sayısıdır. Türkiye de şirketler, sermayelerini, hissedarlarına geçmiş yıl karlarından dağıttıkları bedelsiz hisse yolu ile arttırabilmektedirler. Bu tip bedelsiz hisse dağıtımları, hisse başına kazanç hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse gibi değerlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz konusu hisse senedi dağıtımlarının geçmişe dönük etkileri de dikkate alınarak bulunmuştur. 21