TEKNİK BİLGİ FORMU ÜRETİM NO : CA 320 T ÜRETİM ADI : PORSELEN ÇIKARTMA ( DEKAL ) ALTIN LÜSTER GENEL BİLGİ; Heraeus Tokmak, değerli metal,porselen çıkartmalarında kullanılan CA 320 T kod numaralı altın lüster üretmektedir. Değerli metal içeriğine bağlı olarak metal film uygulamasında pişirim sonrasında altın film kalınlığı yaklaşık 0,2 µm civarında olur. Altın lüster dekorları, saf altının ergime noktası olarak kabul edilen 1063 C derecenin çok aşağısında, porselen için 820 C - 880 C ( 1440 F - 1620 F ) arasında pişirilir. Pişirim sonrasında altın tabakası ergimez, yalnızca dekorun konturlarında pekişir. Ergitici maddelerin ergime noktaları da pişme ısısı civarında olduğundan altın tabakası parçaya iyice yapışır. Değerli metaller için kalite parametreleri aşağıdaki gibidir: Değerli metalin pişme sonrası rengi. Pişmiş değerli metal dekorunun parlaklığı. Değerli metal dekorunun mekanik ve kimyasal direnci. Baskı karakteristikleri. Pişme sıcaklığı aralığı. PİŞİRİM ARALIĞI ; UYGULAMA FIRIN ARALIKLARI Porselen 780ºC- 880ºC ( 1440-1620 º F ) Bone China 750ºC- 880ºC ( 1380-1620 º F ) Vitreous China 750ºC- 850ºC ( 1380-1560 º F ) Tabloda ilk verilen sıcaklıklar normal/yavaş yaklaşık 2-3 saatlik pişirim çevrimleri için, ikinci sıcaklıklar ise daha hızlı pişirim sıcaklıkları için yaklaşık 0,5 1 saatlik pişirim çevrimleri için verilmiştir. KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ ; Değerli metal pastaları elek baskı için hazır şekilde temin edilir. Tiksotropik viskoziteleri vardır ve böylece düzgün yüzeylerin oluşmasını sağlar. Özellikle ince çizgilerde keskinlik verir. Normalde inceltme gerekli değildir, eğer değerli metal pastası tek kullanımda bitmiyorsa ve ara ara kullanılıyorsa bu durumda içindeki solvent buharlaşacağı için, diğer kullanımlarda %5 oranında V 170 inceltici ilave etmek gerekebilir. İlave edilen inceltici ve değerli metal yaldız iyice karıştırılır ve üçlü valsten çekilirse tekrar orijinal viskoziteye ulaşması ( homojen olması) daha kolay sağlanır. CA 320 T Altın Lüster aynı zamanda mikrodalga fırın kullanımına da uygundur. Değerli metal CA 320T altın lüster tüketimi baskı parametrelerine bağlıdır. Elek numarası ( mesh ), ragle sertliği ve ağız yapısı, baskı açısı, baskı basıncı vb. ) bu tüketim yaklaşık 0,2 0,3 gr/100 cm² dir. Heraeus Tokmak Kıymetli Madenler Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ataturk Mahallesi 37. Sokak No:6 Ulucak Kemalpasa Izmir TURKEY Tel: +90 232 877 24 10, Fax: +90 232 877 24 07 87 Hasan Tahsin V.D., 461 011 58 59 e-mail: Ceyhun.yalcinkaya@heraeus.com.../2
- 2 - DEĞERLİ METAL PASTALARIN VE DEKALLERİN DEPOLANMASI ; Değerli metal pastalar için optimum depolama ortam sıcaklığı 15-20 C aralığındadır. Ancak değerli metal kapları hiç hava almamalı ve orijinal kutulama biçimi bozulmamalıdır. Bu koşullar altında CA 320 T altı aya kadar depolanabilir. Bu değerli metalle basılan dekaller( çıkartma kağıtları ) 18 24 C aralığındaki sıcaklığın sağlandığı ortamda depolanmalıdır ve ortamdaki havanın nemi yaklaşık % 55 olmalıdır. Dekaller arasında birbirlerine yapışmayı önleyici mumlu kağıt veya benzeri bir ürün bulunmalıdır. Saklama süreci Dekalin( çıkartma kağıdın ) ve üzerindeki dekstrin tabakasının kalitesi ile orantılıdır.çok kuru hava, yüksek sıcaklık ve yüksek basınç dekallerin bulunduğu ortamda olmamalıdır. Ayrıca dekal kağıtlar dik istiflenmelidir. PİŞMİŞ DEĞERLİ METAL TABAKANIN ÖZELLİKLERİ ; Birbirinden farklı pek çok faktör pişirilmiş değerli metal tabakanın özelliklerini değiştirebilir. Örneğin; fırın sıcaklığı ve oksidif-redüktif çevirim zamanı, fırında kalış süresi, fırın içindeki ısı dağılımının homojen olması,organik bileşenlerin yanarken yarattığı kirin temizlenip- temizlenmemesi, fırın doluluk miktarı, dekalin uygulandığı yüzey, dekal üzerindeki dekstrin tabakasının kalitesi, değerli metalin dekal üzerideki Kalınlığı, dekal kağıdının kalitesi, dekalin uygulandığı koşullar ve pişmiş parçaların depolanma koşulları. RENK VE PARLAKLIK ; Pişmiş CA 320 kızıl-sarı renkte ve parlak bir görüntüye sahiptir. Pişmiş değerli metal tabakası sülfür içeren ortamda tutulursa değerli metal tabaka yüzeyinde oksitlenme oluşabilir. Normal şartlarda değerli metal pişme sonunda parlak görünür, ancak değerli metalin kalın kullanılması,pişme süresi uzunluğu veya atmosfer rejimi değişikliği, fırın sıcaklığının çok yüksek olması, çıkartmalarda dekor yüzeyinin dekstrin artıklarıyla kirlenmiş olması bu görüntünün mat bir yüzeye dönmesine neden olabilir. ÇATLAMA ; Eğer sır ile değerli metal tabakası arasında termal genleşme farkları varsa bu durumda ince çatlaklar oluşabilir. Örneğin; Bone- China, earthenware yüksek ve uzun pişirim zamanlarında ve sıcaklıklarında çatlaklar oluşabilir. Değerli metal pastanın çok kalın/ çok ince kullanılması, uygulama esnasında dekallerin yüksek oranda gerilmesi de çatlaklara neden olabilir. Dekallerin uzun depolama süresinde kuru ve sıcak ortamda bekletilmesi de çatlakların oluşmasına neden olabilir. KİMYASAL DİRENÇ ; Bulaşık makinesi dayanımı dekor yapılan ürünün tipine, pişirim sıcaklığına, baskı kalınlığına, kullanılan deterjan tipine, suyun kalitesine ve bunun dışında pek çok faktöre bağlıdır. Fachnormenausschub Materialprüfung FNM testine göre ( Almanya ) bulaşık makinesi testi Miele sürekli bulaşık makinesi kullanılarak yapılır. Eğer dekor 500 yıkamaya kadar dayanıyorsa buna bulaşık makinesine dayanıklı denir, eğer dekor 1000 yıkamayı geçiyorsa bu durumda bulaşık makinesine dirençli denir. CA 320T bulaşık makinesine dayanıklı değildir. Önerilen uygulama şekli ve uygun sır kullanımında 200 yıkamaya kadar dayanıklıdır. Diğer bir test yöntemi de ASTM- Test Metodu C 556-88 ( USA ) : Ürün 95 C sıcaklıkta % 0,5 sodyum Karbonat Solüsyonuna daldırılarak 2-4 ve 6 saat olmak üzere bekletilir. Her iki saat sonunda çıkartılan ürün kuru bez ile sıkıca sürtülür ve yüzey dayanımı kontrol edilir. CA 320 T ASTM testine dayanmaz.
- 3 - UYGULAMA BİLGİSİ ; Uygulamada iyi havalandırılmış ve tozdan uzak bir ortamda çalışılmalıdır. Kaliteli baskı şartları 22-25 C de % 55-60 bağıl nem olan ortamda elde edilebilir.bu şartın sağlanması ile yerden kalkabilecek toz zerreciklerinin baskı yapılan kağıt yüzeyine yapışmasını engellemek, kullanılan kağıdın stabil boyutlarını muhafaza etmesini sağlamak içindir. ÜRÜN, ELEKLER VE BASKI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER ; Heraeus Tokmak CA 320 T ürünü kullanıma hazır uygun viskozitede verir. İnceltilmesi tavsiye edilmez. Fakat depolama süresi uzun olursa viskozite artar ve V170 inceltici ile %5 oranında karışım ve üçlü vals ile ezme işlemi yapılarak ilk viskozite kıvamına getirilebilir. CA 320 T baskı için tavsiye edilen elekler polyester 120-35 T den 140-35 T veya çelik 350-400 mesh dir. Ragle açısı 15-35, rakle basıncı 2,5 4,0 bar, elek yüksekliği 3-5 mm, ragle sertliği 60-75 shore olması tavsiye edilir. Yinede uygulanan dekorun özelliğine göre bu değerler farklılaşabilir. Çıkartma ( dekal ) üretiminde; Elek üzerine dökülen değerli metal ürünün CA 320 T rakle baskısını ve sıyırmayı düzgün olarak sağlayacak miktarda olmalıdır. Böylece buharlaşma yoluyla ürün viskozitesinin bozulması önlenmiş olur. Kısa baskı aralıklarında elek üzerinde kalan bloğun kurumasını önlemek için toplamak gerekir. Uzun aralıklı bekleme sürelerinde elek solventle temizlendikten sonra, V34 temizleme malzemesiyle temizlenmelidir. Bu işlem kullanılan eleğin tıkanmamasını ve uzun süre kaliteli baskı yapılmasını sağlar. Dekor uygulamada tüm renk baskı işleminden önce değerli metal basılmalıdır. Değerli metal pastanın kuruması nem, sıcaklı ve basılan tabakanın kalınlığına bağlı olarak değişir.kurumadan. sonra diğer renkler basılabilir. CA 320 T kuruma süreci normal oda şartlarında yaklaşık 6-8 saat olarak belirlenmiştir. Eğer değerli metal ürün kullanılan boyalara çok yakınsa, değerli metal içindeki birleşim buharı nedeniyle renk üzerinde matlık ve ton farklılıkları görülebilir. Bu nedenle boyalar ( özellikle kadmiyum içeren kırmızı renk ) ile değerli metal birbirine değmemelidir. Tüm renkler basıldıktan sonra, standart bir film kaplayıcı ( lak ) baskısı yapılır. Lak baskısında yüzeyde hava kabarcığı olması, lak altındaki değerli metalin pişme sonrası görünümüne olumsuz etki edebilir. Değerli metal uygulama kalınlığı belirlenen elek ve viskozite aralıklarında yapılmalıdır. Çok fazla inceltilerek ve daha ince bir elekle basılan değerli metal pişirildiğinde yeşilimsi gri ya da soluk morumsu gri bir renk verir. Kalın olarak kullanıldığında ise, dekorlarda çok DEKALLERİN ÜRÜN ÜZERİNE UYGULANMASI ; Dekallerin uygulanacağı yüzey mutlaka temiz olmalıdır. Ortam sıcaklığının yaklaşık 20-30 C olması istenir. Dekallerin kağıttan kolaylıkla çıkmasını sağlamak için 20-30 C sıcaklık aralığındaki suda ıslatılır. Eğer su çok soğuk ise dekaller kağıttan kolay çıkmaz ve özellikle değerli metal içeren dekallerde çatlama olabilir. Eğer su çok sıcak ise dekaller çok yumuşar ve zayıflar, uygulama zorlaşır. Dekallerin transferi için kullanılan su kireçsiz olmalı ve belli aralıklarla değiştirilmelidir. Eğer su çok fazla yapıştırıcı ( dextrin ) içerirse dekalin yüzeyinde yapıştırıcı ( dextrin ) kalır. Yapıştırıcı artıkları iğne delikler ( deliklere ) veya değerli metal tabakasında siyah beneklerin oluşmasına sebep olur. Yine yapıştırıcı ( dextrin ) kalıntısı sırsız yüzeylerde renkli istenmeyen tabakaların oluşmasına neden olabilir. Dekallerin transferi sırasında yüzeye yapışacak bölüme dokunmaktan kaçınılmalı ve yüzeye direk teması sağlanmalıdır. Dekorlar transfer yapılırken ragle ile çok fazla esnetilmemeli ve değerli metalin çatlaması engellenmelidir. Transfer uygulama işlemi bitiminde dekorların altında su kalmamasına dikkat edilmeli, temiz kuru bez yardımıyla transfer yüzeyi kurulanmalıdır. Uygulama işlemi tamamlanan dekorlu mamül tozdan arındırılmış bir ortamda ve yaklaşık 20-30 C sıcaklıkta 8-24 saat bekletilmelidir.
- 4 - DEKALLERİN FIRINLANMASI ( PİŞİRİM ) ; Pişirim ısısı yavaş yavaş yükseltilerken, önce bileşimdeki çözelti maddeleri ile yağlar uçar. 250 C den onra renk koyulaşır ve 300-350 C dereceleri arasında geçici olarak siyahlaşır. Daha sonra metalik aynalaşma görülürken renk yavaş yavaş açılır ve altın gelişir. Bununla birlikte altın tabakası başlangıçtan buyana parlaklığını korur. En çok 400 C derecede son kalan organik madde izleri kaybolur. Pişirim gazların normal olarak çıkışını sağlayacak şekilde yavaş ve oksitleyici atmosferde yürütülmelidir. Pişirim sırasında fırın atmosferinde yeterli havalanma sağlanmazsa yavaş yanan karbondioksit kalıntıları daha uzun süreyle kapanan, sıkışan metal film tabakaları arasında kalacağından, altın lekeli ve mat bir görünüm alabilir. Pişirim hızlı yapıldığında ise, parlak sonuç alınması beklenen dekorlarda matlık ve donukluk ortaya çıkabilir.değerli metalin yüzeye sağlıklı yapışmasında pişirim pik sıcaklığı ve süresi çok önemli olduğu gibi, düşük sıcaklık ve hızlı soğutma yapışmayı olumsuz etkiler. Teknik Bilgi formu : Üretimde olan ürün üzerinde yapılan testler sonucunda elde edilen veriler gözden geçirilerek hazırlanmıştır. Ürün uygulama ve kullanım önerilerine uyulması istenen sonuca ulaşmada kullanıcılara yardımcı olacaktır. Ancak aldığınız dekor ürünleri ile malzemenizi dekorlamanız sırasında alacağınız dayanım, parlaklık, renk tonu gibi özellikler önemli oranda sizlerin ürün ve kullanım şartlarına bağlıdır.bu nedenle, firmamızdan aldığınız malzemeleri öncelikle laboratuvarlarınızda test yapmanızı özellikle öneriyoruz. Ön test yapmadan üretime aldığınız sevkiyatlarımızda sonradan çıkabilecek beklenmeyen sonuçlar tamamen sizin sorumluluğunuzdadır
- 5 - OLUŞABİLECEK HATALARDA KORUNMA YOLLARI HATA SEBEBİ KORUNMA Bulanık Görünüm Değerli metalin yeterince kurumamış olması Daha uzun süre kurutmak Yüzeyde oksitlenme Değerli metal tabakasının sülfür içeren ortamda Sülfür içeren ortamda tutmamak tutulması Basılan kıymetli metal Çizikli sıyırıcı kullanım Sıyırıcı değişimi ve düzeltme dekorunda çizikler Dağınık baskı Formatı Sıyırıcı yeterli basınca sahip değil ucu körlenmiş olabilir. Toz kirlenmesi, parmak izleri veya su damlacıkları Çıkartma altı veya üstünde dextrin artıkları Sıyırıcı değişimi ve düzeltme Dekorlanacak mamül temizliği Çıkartma suyunun temizliği, temiz bek ile kurulama Fırın redüksiyon atmosferi Hava enjeksiyonu Benek, pinhol, mat pişme Yetersiz havalandırma Yeterli havalandırma 300-400ºC kritik fazla hızlı sıcaklık artımı Sıcaklık artışının yavaş yapılması Aşırı fırın yükü, fazla mamül pişirimi Fırına giren mamül sayısının azaltılması Değerli metal pişirim sonrası Mamül yüzeydeki kirlenme Dekorlama öncesi mamül yüzeyinin temizlenmesi kırılıyor, çatlıyor Çıkartma altında su kalması Dekal dikkatli raglenecek ve kurutulacak Dekorda çatlak Dekor fazla uzama yapıyor Dekali fazla uzatmayıp, daha kalın lak baskısı yapmak çıkartma suyu soğuk veya çıkartma çok soğuk Çıkartmanın ıslatıldığı su ılık olmalı, dekorlanacak mamülün ısıtılması faydalıdır. yüzeyli mamüle uygulanıyor. Değerli metal dekorasyonunun Çok düşük pişirim sıcaklığı Pişirim sıcaklığını arttırın mekanik dayanımı düşük Değerli metal kalınlığı çok ince ise 120T- 140T arası polyester elek/ 350-400 mesh çelik kullanın