GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Atıklar Şube Müdürlüğü ATIK PİLLER 2011
ATIK PİLLER Bu sunum; Atık Piller Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamı Belediyelerin Görev ve Sorumlulukları Pillerde Bulunan Ağır Metaller Gaziantep Büyükşehir Belediyesi çalışmalarımızı kapsamaktadır. olarak 2
Atık Pil Nedir? Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ne göre Atık Pil; hizmet ömrünü doldurmuş, bir şekilde zarar görmüş, yeniden kullanılması mümkün olmayan ve evsel atıklardan ayrı olarak toplanması, taşınması, bertaraf edilmesi gereken pillere denir. 3
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 30 Mart 2010 tarihinde revize olarak Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yönetmeliğin Kapsamı; Pil ve akümülatör ürünlerinin etiketlenmesi ve işaretlenmesi, üretilmesinde zararlı madde miktarının azaltılması, kullanıldıktan sonra atıklarının evsel ve diğer atıklardan ayrı olarak toplanması, taşınması, bertarafı ile ithalat, transit geçiş ve ihracatına ilişkin yasak, sınırlama ve yükümlülükleri, alınacak önlemleri, yapılacak denetimleri, tabi olunacak sorumlulukları düzenler.
Türkiye de Durum Yönetmeliğe göre ; Pil üreticileri, bir önceki yıl piyasaya sürdükleri miktarları hesaba katarak atık hale gelen I. Grup pilleri yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ilk yıl % 15, ikinci yıl % 25, üçüncü yıl % 30, dördüncü yıl % 35, beşinci yıl %40 ve devamı yıllarda ise Bakanlığın belirleyeceği oranlarda toplamak veya toplatmak ve bertaraf etmek, bu işlemleri Bakanlığa belgelemekle yükümlüdür. I. Grup Pil: Nikel kadmiyum ve civa oksit piller hariç olmak üzere diğer pillerdir.
Belediyelerin Görev ve Yetkileri Madde 8- Atık pil ve akümülatörlerin belediye katı atık düzenli depolama alanlarında evsel atıklarla birlikte bertarafına izin vermemekle, Kuruluş ve işletme giderleri pil üreticileri tarafından karşılanacak geçirimsizlik koşulları sağlanmış, nemden ari ve meteorolojik şartlardan korunmuş atık pil depolama alanlarının kurulması için katı atık düzenli depolama alanlarında ücretsiz olarak yer tahsis etmekle, Üreticilerin şehrin muhtelif yerlerinde yapacakları atık pil ve akümülatör toplama işlemlerine yardımcı olmak ve işbirliği yapmakla,
Belediyelerin Görev ve Yetkileri Okullar, halk eğitim merkezleri, mahalle muhtarlıkları, eğlence yerleri ve halka açık merkezlerde pilleri ayrı toplama ile ilgili üreticilerin sorumluluğu ve programı dahilinde gerektiğinde üretici ile işbirliği yaparak pilleri ücretsiz olarak ayrı toplamakla, halkı bilgilendirmekle, Eğitim programları düzenlemekle, Belediye sınırları içinde bulunan atık pil ve akümülatör bertaraf tesislerini ve taşıma firmalarını denetlemekle, görevli ve yetkilidir.
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği; Pillerin çöpe atılmasını önlemek bakımından, pil ve akümülatörlerin üzerinde (veya ambalajında) çarpı işareti bulunan bir çöp bidonu şeklinin bulundurulması zorunlu kılmıştır.
Atık Piller Evsel Atıklara Karıştırılmamalıdır... Atık pillerin çöpler vasıtasıyla toprağa, yer altı ve yer üstü sularına, kanalizasyona karıştırılması veya yakılması durumunda içerdikleri kimyasal maddeler çevrenin kirlenmesine yol açabilir. Bahsi geçen kirlenme kısa bir süreç olmayıp; 5-15 yıl kadar süreci kapsamaktadır. 9
Pillerde Bulunan Ağır Metaller Piller kadmiyum, civa, kurşun, çinko, mangan, demir lityum, nikel kobalt vb. metalleri ve çeşitli kimyasalları içermektedir. Bu metallerden bazıları; Civa (Hg): Cıva doğada bozunmaz. Cıva ve cıva bileşikleri halk ve çevre sağlığı bakımından çok tehlikeli ve toksiktir. Akan pildeki cıva hızla deri veya solunum yolu ile vücuda girebilir. Civa oksit pilindeki civa miktarı 800.000 litre suyun kirlenmesine neden olabilmektedir. Mevzuat gereği tüm pillerdeki civa miktarı eser dahi olsa pil üzerine yazılmalıdır. 10
Pillerde Bulunan Ağır Metaller. Kadmiyum (Cd): Ağır metaller içerisindeki tehlikeli ve toksik maddelerden biri de kadmiyumdur. Kadmiyumlu piller çöpe atıldığı zaman depo sahasında kadmiyum ve bileşikleri serbest hale geçerek suya karışır. Kadmiyumlu sızıntı suyu, içme suyunu ve toprağı kirleterek gıda zinciri ve içme suyu yolu ile insan vücuduna girer. Vücut kadmiyumu kalsiyum olarak algılar ve kadmiyum vücutta birikmeye başlar. Vücutta kalsiyum eksikliğinden dolayı kemikler zayıflamaya başlar. Evsel çöplerdeki kadmiyumun %50 si pillerden kaynaklanmaktadır. Eser miktarda da olsa kadmiyum miktarı pil üzerine yazılmalıdır. 11
Pillerde Bulunan Ağır Metaller Nikel (Ni): Nikel ve bileşikleri ağız yoluyla alındığında zehir etkisi yaratmaktadır. En fazla birikme akciğer ve beyinde yüksek konsantrasyonlarda tespit edilmiştir. Deriyi tahriş etmesinin yanı sıra kalp damar sistemine çok zararlı ve kanserojen bir metaldir. Ayrıca nikel içerikli atıkların kontrolsüz aşırı miktarda atılması durumunda toprağa bulaşmak suretiyle bitkilere zehir etkisi yapmaktadır. 12
Pillerde Bulunan Ağır Metaller Kurşun (Pb): Kurşun vücuda solunum, içme suyu ve gıda zinciri yolu ile girer. Vücutta demir ve kalsiyum eksik ise D vitamini yüksek ise kurşun daha fazla birikir. Kurşun kirliliğine karşı çocuklar yetişkinlere göre en az 4 kat daha fazla etkilenirler. Eser miktarda da olsa kurşun miktarı pil üzerinde yazılmalıdır. 13
ÇALIŞMALARIMIZ
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi atık pillerin toplanması, geri kazanımı ve bertarafı konularında çalışmalarını Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuruluş olan TAP ile yürütmektedir. 15
Doğanın Pili Bitmesin!!! Çocuklarımıza ilköğretim çağında çevre bilincini vermek, çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi konusunda bilinçlendirme sağlamak amacıyla Gaziantep Okullarında Ödüllü Atık Pil Toplama Yarışması çalışmaları başlamıştır. 16
Yarışma Süresi: Yarışma Kasım 2010 tarihinde başlamış olup 30 Nisan 2011 tarihinde sona erecektir. Yarışmanın Değerlendirmesi: Atık pil toplama yarışması okul nüfuslarına göre değerlendirilecek, kişi başına en fazla pil toplayan okula ödül verilecektir.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi; TAP tarafından gönderilen kutuları tutanaklar ile kurumlara teslim etmektedir. 18
Atık Pil Alındı Belgesi Gaziantep Büyükşehir Belediyesi; atık pilleri tutanaklar ile teslim almaktadır. 2011 yılında 150 adet atık pil kutusu kurumlara teslim edilmiş olup; 1443 kg atık pil kurumlardan teslim alınmıştır. 19
TAP tarafından teslim alınan piller ayrıştırma işlemine tabi tutulmaktadır. Geri dönüştürülebilen piller Avrupadaki firmalara göndermekte, diğer piller ise atık pil depolarında depo edilmektedir. (Kemerburgaz- Odayeri, Şile-Kömürcüoda da) 20
2010-2011 Yılı Atık Pil Miktarları 1200 1000 800 600 400 200 Toplanan Pil Miktarı Ocak Şubat Mart 2011 Yılı Pil Toplama Çalışmaları Kutu dağıtımı yapılmıştır. 142 kg 285 kg 0 Ocak Şubat Mart Nisan Nisan 1016 kg 2010 yılında 196 adet pil kutusu dağıtılmış ve 1177 kg atık pil toplanmıştır.
TÜBİTAK MAM tarafından Atık Pillerin Bertarafı ve Kazanım Teknolojilerinin Geliştirilmesi projesi planlanmıştır. Proje; atık pillerin çevreye ve insan sağlığına zarar vermeden geçici depolanması, taşınması ve geri kazanım tesislerinin kurulmasını kapsamaktadır. 22
Bu proje ile çevrenin korunması yanında geri kazanım proses çıktısı olan geri dönüşümü mümkün malzemelerin yurt dışına bağlı kalmadan Ülkemize kazandırılabilmektir. Yine bu kapsamda elde edilen teknoloji bilgi paketleri, Bakanlık aracılığı ile ülkemizdeki geri dönüşüm sanayicilerine sunulacaktır. Ekonomik değeri yüksek olan yurt içi ve yurt dışı pazarı bulunan yeni saf maddeler üretilecek dolayısıyla istihdam sahaları açılacaktır. 23
Projenin gerçekleşmesiyle beraber sürdürülebilir kalkınma adına atık pillerin geri kazanılması ile Türkiye de bu alanda bir ilk gerçekleştirilerek, çok önemli bir çevre ve sağlık sorunu ortadan kaldırılmış olacak ve uluslararası yükümlülüklere uyum konusunda da katkı sağlanacaktır. 24
TEŞEKKÜRLER 25