Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları

Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları Bildiri Özetleri Kitabı 31 Ekim - 2 Kasım 2014 Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi ERZURUM İletişim Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi 25240 Yakutiye ERZURUM e-posta: docomomo2014@atauni.edu.tr web sayfası: http://docomomo2014.atauni.edu.tr Tanıtım nüshasıdır, para ile satılamaz

Docomomo_tr Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları Bildiri Özetleri Kitabı Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü, 2015 Editörler ve Yayına Hazırlayanlar Neslihan KULÖZÜ Fatma Zehra ÇAKICI Fatih UZUNBOY Etkinlik Görselleştirme Sorumluları Fatma Zehra ÇAKICI Ebru KURT Kapak Tasarımı Ebru KURT Kapak Fotoğrafları A. Deniz BULUT Atatürk Üniversitesi Kampus Planı * * Kaynak: Erzurum Atatürk Üniversitesi, Arkitekt, 1966-03 (323), s.109. Baskı Zafer Medya Yenikapı Cad. Kadıoğlu Sk. No: 1 Yakutiye/ERZURUM Erzurum, Mart 2015 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ YAYINLARI NO : 1064 ISBN : 978-975-442-677-9 Bu kitapta yer alan tüm yazıların dil, bilim ve hukuk açısından sorumluluğu yazarına aittir. DESTEKLEYEN KURULUŞLAR Tanıtım nüshasıdır, para ile satılamaz

BİLİM KURULU Doç. Dr. Elvan ALTAN ERGUT Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Nilüfer BATURAYOĞLU YÖNEY Abdullah Gül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Ebru OMAY POLAT Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Yıldız SALMAN İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi DÜZENLEME KURULU Prof. Dr. Hasan YILMAZ Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Dekanı Doç. Dr. Elvan ALTAN ERGUT Orta Doğu Teknik Üniversitesi Docomomo_tr Ankara Temsilcisi Yrd. Doç. Dr. Ebru OMAY POLAT Yıldız Teknik Üniversitesi Docomomo_tr Eş-Başkanı Yrd. Doç. Dr. Yıldız SALMAN İstanbul Teknik Üniversitesi Docomomo_tr Eş-Başkanı Yrd. Doç. Dr. Nilüfer BATURAYOĞLU YÖNEY Abdullah Gül Üniversitesi Docomomo_tr Sekreteri Yrd. Doç. Dr. Neslihan KULÖZÜ Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi X. Docomomo_tr Düzenleme Kurulu Başkanı Yrd. Doç. Dr. Fatma Zehra ÇAKICI Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi X. Docomomo_tr Etkinlik Sekreteri Arş. Gör. Deniz BULUT Anadolu Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Arş. Gör. Ebru KURT İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Arş. Gör. Başak AYTATLI Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi M. Naim TREN Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi V

SUNUŞ Yeryüzünde yerleşmelerin ilk kurulduğu coğrafyalar arasında yer alan ülkemiz toprakları, tarihin farklı dönemlerinde üzerinde varlık gösteren çeşitli uygarlıkların ürettikleri mimari mirasa ev sahipliği yapmakta, mimarlık mirası ile zenginleşmekte ve kentlerimiz mimarlık mirasımız ile kimlik kazanmaktadır. Ülkemiz mimari mirasının önemli bir bölümünü, henüz koruma değerleri şekillenmemiş olan, 20. yüzyılda üretilen Modern Mimarlık ürünleri oluşturmaktadır. Bu anlamda, 31 Ekim - 02 Kasım 2014 tarihleri arasında üniversitemizde gerçekleşmiş olan Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşlarının yayını olarak hazırlanan bu özet kitabını, 20. yüzyıl Türkiye Mimarlığına ilişkin varolan literatürün sınırlarını aşmayı sağlaması, Modern Mimarlık Mirasının daha iyi anlaşılması ve koruma değerlerinin şekillenmesi anlamında katkı yapıyor olmasından dolayı çok değerli bulduğumu belirtmeliyim. Ülkemizin farklı bölgelerinde yer alan, 1920-1970 yılları arasında üretilen ve bugüne kadar belgelenememiş modern mimari yapıları tanıtan çalışmaların sunulduğu bu etkinliğin ve etkinlik kitabının teşekkür edilmesi gereken pek çok kişi ve kurumun desteği ile tamamlandığı inancındayım. Bu bağlamda, başta üniversitemiz Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Dekanlığı olmak üzere düzenleme kurulunda yer alan üniversitemiz öğretim üye ve elemanlarına, DOCOMOMO Türkiye Çalışma Grubuna, etkinlik boyunca işbirliği halinde olduğumuz Sayın Erzurum Valisi Dr. Ahmet Altıparmak ve Sayın Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen e ve çalışmaları ile bu kitabın oluşmasına katkı yapan tüm Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları katılımcılarına teşekkür ederim. Bu çalışmanın, farklı dönemlerde üretilmiş mimari mirasın korunduğu, kimlikli çevrelerde yaşayabilmemiz adına yapılacak çalışmaların önünü açması ve başka çalışmalara vesile olması dileklerimle... Prof. Dr. Hikmet KOÇAK Rektör Atatürk Üniversitesi VII

SUNUŞ İnsanlık olarak, korumanın nesnesi olan kültürel miras ve onun önemli bir bileşeni olan mimari mirasın korunmasına yönelik önemli bir bilinç aşamasına ulaşmış bulunuyoruz. Günümüz dünyasında mimari mirasın korunmasına büyük önem verilmekte, bu çerçevede uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından çalışmalar yapılmaktadır. Tarihin farklı dönemlerinde üretilmiş önemli mimarlık ürünlerine sahip ülkemizde de kentlerimizin kimlik oluşumunda önemli rol oynayan mimarlık mirasımızın anlaşılması ve korunması önemli bir sorun olarak karşımızda durmaktadır. Özellikle hızlı bir dönüşüm süreci içerisinde olan ülkemiz kentlerinde mimarlık mirasının anlaşılması ve korunması büyük önem taşımaktadır. Bu anlamda, 31 Ekim - 02 Kasım 2014 tarihleri arasında, Erzurum da, fakültemizin ev sahipliğinde gerçekleşmiş olan Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşlarının, etkinlik kapsamında düzenlenen Kentsel Dönüşüm ve Modern Mimarlık Mirası konulu panelin ve etkinliğin yayını olarak hazırlanan bu özet kitabının ülkemiz mimarlık mirasının önemli bir bölümünü oluşturan Modern Mimarlık Mirasının daha iyi anlaşılmasına ve korunmasına önemli katkılar yaptığını düşünüyor ve bundan büyük mutluluk duyuyorum. Bu bağlamda etkinliğe katılım gösteren ve bu kitabı değerli çalışmaları ile zenginleştiren tüm Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları katılımcılarına teşekkür ediyorum. Bu etkinliğin her aşamasında ve kitabın basılmasında desteklerini esirgemeyen Atatürk Üniversitesi Rektörü sayın Prof. Dr. Hikmet KOÇAK a teşekkürlerimi arz ederim. Ayrıca, etkinlik süresince yardımlarını gördüğümüz Erzurum Valiliği ne, Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanlığı na, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Dekanlığı na ve başta Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları düzenleme kurulu başkanı Yrd. Doç. Dr. Neslihan KULÖZÜ ve etkinlik sekretaryası Yrd. Doç. Dr. Fatma Zehra ÇAKICI olmak üzere tüm düzenleme kurulu üyelerine teşekkür ediyorum. Modern mimarlık mirasımızın anlaşılması ve korunmasına önemli katkılar yaptığına inandığım bu çalışmanın gelecekte yapılacak çalışmaların önünü açması dileklerimle Prof. Dr. Hasan YILMAZ Dekan Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi IX

ÖNSÖZ Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşlarını, 31 Ekim 02 Kasım 2014 tarihleri arasında, Erzurum da, Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesinin ev sahipliğinde, Erzurum Valiliği, Erzurum Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü, Atatürk Üniversitesi BAP 2014/139 kodlu proje ve Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi nin sağladığı destekler ile gerçekleştirdik. Yoğun bir katılımla süreklilik kazanan Poster Sunuşlarının onuncusunu, sizlerin değerli katılımları ile Türkiye nin önemli modern mimari eserlerinden biri olan Atatürk Üniversitesi Kampusu nda deneyimlemiş olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Etkinlik süresince sunulmak ve sergilenmek üzere çok sayıda başvuru arasından, bilim kurulumuz tarafından seçilen 20. yüzyıl Türkiye mimarlığının bugüne kadar belgelenememiş olan örneklerini bu kitap ile sizlerle buluşturmayı amaçladık. Kitapta, ülkemizin 26 farklı kentinde - Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Edirne, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Isparta, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Kırklareli, Kocaeli, Konya, Kütahya, Muğla, Samsun, Sivas ve Tekirdağ- modern mimarlık ürünlerinin üretimine dikkat çeken Anıt, Dini, Dinlence/ Eğlence, Eğitim, Kentsel Sit, Konut/ Sivil Mimarlık, Sağlık, Sanayi/Endüstri, Ticari, Ulaşım/Haberleşme ve Yönetim başlıkları altında toplanan 11 farklı yapı tipine ait 111 Modern Mimari Yapıyı/Yerleşkeyi tanıtan çalışmaların özetleri sunuldu. Ayrıca kitapta, Erzurum un Modern Mimari Mirasını sizlere tanıtmak amacıyla her bir yapı tipine örnek oluşturan birer yapının görseline ve kısa bilgisine yer verildi. Erzurum un önemli modern mimari eserleri ile birlikte, kitap içinde, dini yapılar grubunun iç kapağında Mimar Sinan ın Erzurum daki tek eseri olan Lalapaşa Camii ilginize sunuldu. Varolan literatürün sınırlarını aşmayı sağlayan, Modern Mimarlığın daha iyi anlaşılması, yaygın olarak bilinmeyen özelliklerinin tanınması ve korunma değerlerinin şekillenmesi açısından önemli bir kaynak oluşturan bu kitabın ortaya çıkmasında emeği geçmiş olan siz değerli katılımcılarımıza katkılarınız için çok teşekkür ediyoruz. Ayrıca, etkinliği gerçekleştirmemiz için desteklerini esirgemeyen Sayın Erzurum Valisi Dr. Ahmet Altıparmak, Sayın Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen, Sayın Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hikmet Koçak, Sayın Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hasan Yılmaz ve Sayın Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Üstün Özen e teşekkürü borç biliyoruz. Amaçlarına ulaşmış bir etkinliği hep birlikte deneyimlemiş olmak dileğiyle... Düzenleme Kurulu Adına Yrd. Doç. Dr. Neslihan KULÖZÜ Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi XI

ETKİNLİK PROGRAMI 31 EKİM 2014 CUMA Atatürk Üniversitesi Kampüsü, Kültür Merkezi Mavi Salon 12:00-13:30 KAYIT 13:30-14:30 AÇILIŞ KONUŞMALARI 14:30-15:00 TEMATİK SUNUŞ: Dünden Bugüne ERZURUM Erdal GÜZEL Erzurum Kalkınma Vakfı Başkanı 15:00-15:15 Kahve Arası 15:15-16:30 POSTER SUNUŞLARI OTURUM I Anıt - Dini - Sağlık - Sanayi/Endüstri - Ulaşım/Haberleşme - Yerleşke - Yönetim Oturum Başkanı: Doç. Dr. Elvan ALTAN ERGUT Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara Etimesgut Camii Zeynep Tuna ULTAV Antalya Hacı Dudu-Mehmet Gebizli Camii Hilal Tuğba ÖRMECİOĞLU Burdur/Ağlasun Kemalettin Camii Seda ŞİMŞEK TOLACI Eskişehir Çarşı Camii Betül EKİMCİ Samsun Site (Merkez) Camii Ve Külliyesi Elif Yeşim KÖSTEN İzmir Karşıyaka Prevantoryum Nağme Ebru AYDENİZ İzmir Sarpıncık (Karaburun) Deniz Feneri Özge BAŞAĞAÇ Balıkesir İnhisarlar Yapı Kompleksi Hatice UÇAR Artvin Hükümet Konağı Koray GÜLER Balıkesir Bigadiç Hükümet Konağı Anıl BAYRAM Antalya Halkevi Binası Duygu KÖSE Sivas TCDD Lojman Binaları Ferhat HACIALİBEYOĞLU Antalya DSİ 13. Bölge Sosyal Tesisleri Ve Misafirhanesi Gizem Ezgi ÖZER 16:30 BALIKESİR MİMARLAR ODASI MODERN MİMARLIK MİRASI SERGİSİ AÇILIŞI 16:45-18:00 POSTER SUNUŞLARI OTURUM II Dinlence/Eğlence - Ticari Oturum Başkanı: Prof. Dr. Hasan YILMAZ Atatürk Üniversitesi Ankara İş Bankalılar Derneği Ankara Lokali Özge BAŞAĞAÇ Antalya İnci Sineması Esin BÖLÜKBAŞ DAYI Bursa Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu (Bursa Halkevi) Büşra ÖZAYDIN ÇAT Bursa Tayyare Kültür Merkezi H. Ceren DUMAN Çanakkale İl Özel İdaresi ve Belediyesi Sosyal Tesisleri Ayşe Ceren BİLGE Eskişehir Orduevi (Porsuk Oteli) Özlem KURT Gaziantep Ersoylar Binası Mine GÜMÜŞBURUN Kırıkkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Binası Nilüfer BATURAYOĞLU YÖNEY Kırıkkale MKEK Lokali Nilüfer BATURAYOĞLU YÖNEY XIII

Ankara Eski Osmanlı Bankası Ankara Şubesi Ek Yapısı İbrahim TÜRKERİ Ankara Salyangoz Çarşı Ece KÜRELİ Bursa Yapı Kredi Bankası Bursa Şubesi Binası Elif ACAR BİLGİN Edirne Ziraat Bankası Aslı MERAL Balon Hangarı Aslı MERAL Erzurum Güzelyurt Restoran Neslihan DEMİRCAN İzmir Yeni Asır İş Hanı Hande ATMACA 18:00 X. DOCOMOMO_tr POSTER SERGİSİ AÇILIŞI & KOKTEYL 1 KASIM 2014 CUMARTESİ Atatürk Üniversitesi Kampüsü, Kültür Merkezi Mavi Salon 09:00-10:15 POSTER SUNUŞLARI OTURUM III Konutlar Oturum Başkanı: Prof. Dr. Sevgi YILMAZ Atatürk Üniversitesi Ankara 52. Sokak (eski 6. Sokak) No:33 Seda KAPLAN Ankara Cinnah Caddesi No: 94 Seda KAPLAN Ankara Milli Savunma Bakanlığı Öğrenci Yurdu Gizem KUÇAK TOPRAK Aydın Didim Mavişehir Yazlık Konut Sitesi Emre Can ESENALP Balıkesir Ali Ferhatoğlu Evi Hatice UÇAR Balıkesir Burhaniye Ören 52 Evler Yapı Kooperatifi Mehmet Rıfat AKBULUT Balıkesir Burhaniye Ören Seylap Evleri Seher BAŞLIK Balıkesir Erdek Gül Plaj Otel Gökçeçiçek SAVAŞIR Çorlu Başak Sigorta Dinlenme Tesisleri Esen Gökçe ÖZDAMAR Edirne Abidin Aydoğmuş Evi Aslı MERAL Edirne Edirne de Konut Timur KAPROL Eskişehir Emek Oteli Pınar DEMİREL ETLİ İstanbul Bakırköy İş Bankası Mensupları Sitesi Burak MANGUT 10:15-10:30 Kahve Arası 10:30-11:45 POSTER SUNUŞLARI OTURUM IV Konutlar Eğitim Oturum Başkanı: Yrd. Doç. Dr. Neslihan DEMİRCAN Atatürk Üniversitesi Kayseri Alpaslan İlkokulu Eda ÖZSOY İstanbul Çemberlitaş Palas Han Mehmet Sinan TARAKCIOĞLU İstanbul Karaca Apartmanı Emel CANTÜRK İstanbul Kerimoğlu Apartmanı Emel CANTÜRK İzmir Karşıyaka Çamlık da Bir Yapı: Hilmi Akça Evi Bilge Müge İÇMELİ İzmir Mustafa Bey Apartmanı Yarkın ÜSTÜNES İzmir Penetti Köşkü Ece SÖNMEZ İzmir Selvili Konutu Feyzal ÖZKABAN Kocaeli Otel Asya Senem MÜŞTAK Konya Kibrit Apartmanı Tuğçe UTKU Konya Yeşil Meram Sitesi Meryem ALAGÖZ Muğla Ülkümen Apartmanı Meral OĞUZ XIV

Konya Merkez Bankası Binası Fatih SEMERCİ Kastamonu Gölköy Köy Enstitüsü Gamze ŞENSOY Muğla Kapıkırı Köy İlkokulu Zühre SÖZERİ YILDIRIM 12:00-13:00 Öğle Yemeği 13:00-14:00 X. DOCOMOMO_tr Anısına Ağaç Dikim Töreni Atatürk Üniversitesi Botanik Bahçesi 14:00-15:15 POSTER SUNUŞLARI OTURUM V Eğitim Oturum Başkanı: Doç. Dr. Serkan ÖZER Atatürk Üniversitesi Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kampüsü Sıla AKMAN Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kütüphanesi Berrak KIRBAŞ Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1. ve 2. Yurt Binaları Güler ÖZYILDIRAN Antalya Kalkan Mustafa Kocakaya İlkokulu Nağme Ebru AYDENİZ Edirne Trakya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Timur KAPROL Erzurum Lisesi Fatma Zehra ÇAKICI Erzurum Pulur Köy Enstitüsü Figen KIVILCIM ÇORAKBAŞ İstanbul Fındıklı 13. İlkokulu Zeynep İNAN İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilimdalı Binası Neslinur HIZLI İstanbul Sanayi-i Nefise Mektebi Âlisi Ek Atölyeler Binası Nezih AYSEL İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Didem AKYOL ALTUN İzmir Özel Çamlaraltı Koleji Feyzal ÖZKABAN Kırıkkale Erkek Sanat Okulu / Endüstri Meslek Lisesi Burak ASİLİSKENDER Muğla Halkevi (Muğla Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi) Feray KOCA 15:15-15:30 Kahve Arası 15:30-18:00 PANEL: KENTSEL DÖNÜŞÜM & MODERN MİMARLIK MİRASININ KORUNMASI Panel Yöneticisi: Yrd. Doç. Dr. Yıldız SALMAN İstanbul Teknik Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Neslihan KULÖZÜ Atatürk Üniversitesi Erzurum un Mekânsal Dönüşümü ve Modern Mimarlık Mirası Selami KESKİN Erzurum Büyükşehir Belediyesi Erzurum da Kentsel Dönüşüm ve Modern Mimarlık Mirasının Korunması Doç. Dr. Elvan Altan ERGUT Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara-Saraçoğlu Mahallesi Örneği Şeyda ŞEN İstanbul Kültür Üniversitesi & Esra MANCI İstanbul- Elmadağ-Şişli ve Nişantaşı-Teşvikiye-Harbiye Yerleşim Bölgeleri Örnekleri Doç. Dr. Erbatur ÇAVUŞOĞLU Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Hegemonik Bir Kentleşme Modeli Olarak Kentsel Dönüşüm 18:00-18:15 KAPANIŞ XV

18:15 DÖNÜŞEN ERZURUM DA MODERN MİMARLIK MİRASI SERGİSİ AÇILIŞI Sergi Ekibi Yrd. Doç. Dr. Neslihan Kulözü Arş. Gör. Ebru Kurt Arş. Gör. A. Deniz Bulut M. Naim Tren 19:00 Akşam Yemeği 2 KASIM 2014 PAZAR Atatürk Üniversitesi ana giriş kapısında buluşma 09:30-11:30 Gezi 1: Erzurum Kenti Modern Mimari Yapılar Gezisi 11:30-13:00 Öğle Yemeği 13:00-17:00 Gezi 2: Tarihi & Mimari Erzurum Gezisi XVI

İÇİNDEKİLER Anıtlar... 1 Burdur Saat Kulesi...3 Dini Yapılar... 5 Ankara Etimesgut Camii...7 Antalya Hacı Dudu-Mehmet Gebizli Camii...8 Burdur / Ağlasun Merkez Kemalettin Camii...9 Eskişehir Çarşı Camii...10 Samsun Site (Merkez) Camii Ve Külliyesi...11 Dinlence ve Eğlence Yapıları...13 Ankara İş Bankalılar Derneği Lokali...15 Antalya İnci Sineması...16 Bursa Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu (Bursa Halkevi)...17 Bursa Tayyare Kültür Merkezi...18 Çanakkale İl Özel İdaresi Ve Belediyesi Sosyal Tesisleri...19 Eskişehir Orduevi (Porsuk Oteli)...20 Gaziantep Ersoylar Binası...21 Kırıkkale İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Binası...22 Kırıkkale Makina Ve Kimya Endüstrisi Kurumu Lokali...23 Eğitim Yapıları...25 Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kampusu...27 Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kütüphanesi...28 Antalya Antalya Lisesi A Blok Ek Binası...29 Antalya Halkevi Binası...30 Antalya Kalkan Mustafa Kocakaya İlkokulu...31 Balıkesir Akbaş Köyü Çok Amaçlı Köy Konağı...32 Balıkesir / Bandırma Ergili Köyü İlkokulu...33 Edirne Trakya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi...34 Erzurum Erzurum Lisesi...35 Erzurum Pulur Köy Enstitüsü...36 Gaziantep Eski Ticaret Lisesi...37 İstanbul Fındıklı 13. İlkokulu...38 İstanbul İstanbul Üniversitesi Botanik Ana Bilim Dalı Binası...39 İstanbul Sanayi-Î Nefise Mektebi Âlisi Ek Atölyeler Binası...40 İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi...41 İzmir Özel Çamlaraltı Koleji...42 Kastamonu Gölköy Köy Enstitüsü...43 Kayseri Yeni Mahalle Alpaslan İlkokulu...44 Kırıkkale Kırıkkale Erkek Sanat Okulu...45 Kütahya Kütahya Lisesi...46 Muğla Halkevi...47 Muğla Kapıkırı Köy İlkokulu...48 Kentsel Sit...51 Balıkesir İnhisarlar Yapı Kompleksi...53 İstanbul Elmadağ-Şişli ve Nişantaşı-Teşvikiye-Harbiye Yerleşim Bölgeleri...54 XVII

Konutlar...57 Ankara 52. Sokak No: 33...59 Ankara Alev Apartmanı...60 Ankara Cinnah Caddesi No: 22...61 Ankara Cinnah Caddesi No: 94...62 Ankara Çelebiler Evi...63 Ankara Çile Apartmanı...64 Ankara Köşk Apartmanı...65 Ankara Milli Kütüphaneciler Kooperatifi...66 Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1. ve 2. Yurt Binaları...67 Ankara Turgut Reis Caddesi No: 59...68 Ankara TSK Tandoğan Kız Öğrenci Yurdu...69 Antalya DSİ 13. Bölge Antalya Sosyal Tesisleri Ve Misafirhanesi...70 Aydın / Didim Mavişehir Yazlık Konut Sitesi...71 Balıkesir / Güre Ali Ferhatoğlu Evi...72 Balıkesir / Burhaniye 52 Evler Yapı Kooperatifi Evleri...73 Balıkesir / Burhaniye Seylap Evleri...74 Balıkesir / Erdek Gülplaj Otel...75 Burdur İl Özel İdaresi Lojman Binası...76 Edirne Abidin Aydoğmuş Evi...77 Edirne Emine Karakuş Evi...78 Edirne Edirne de Konut...79 Edirne Mehmet Necdet Koman Evi...80 Edirne Meriç Ünyay Evi...81 Edirne Mustafa Birik-Orhan Birik Evi...82 Edirne Recep Zıpkınkurt Evi...83 Eskişehir Emek Oteli...84 Isparta Hüseyin Tönge Evi...85 İstanbul Bakırköy İş Bankası Mensupları Sitesi...86 İstanbul Çemberlitaş Palas Han...87 İstanbul Dilman Apartmanı...88 İstanbul Erenköy Palas Apartmanı...89 İstanbul Karaca Apartmanı...90 İstanbul Kerimoğlu Apartmanı...91 İstanbul Tozan Apartmanı...92 İzmir Gökçimen Apartmanı...93 İzmir / Karşıyaka Hilmi Akça Evi...94 İzmir Mustafa Bey Apartmanı...95 İzmir Pariente Konutu...96 İzmir Penetti Köşkü...97 İzmir Selvili Konutu...98 Kırklareli Ergene Köşkü...99 Kocaeli Otel Asya... 100 Konya Kibrit Apartmanı... 101 Konya Yeşil Meram Sitesi... 102 Muğla Ülkümen Apartmanı... 103 Sivas TCDD Lojman Binaları... 104 Tekirdağ Başak Sigorta Eğitim ve Dinlenme Tesisleri... 105 XVIII

Sağlık Yapıları...107 Ankara Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi... 109 İzmir Karşıyaka Prevantoryum... 110 Sanayi ve Endüstri Yapıları...113 Isparta Güneykent Gülyağı Fabrikası... 115 Isparta İslamköy Gülyağı Fabrikası... 116 Kırklareli Alpullu Şeker Fabrikası... 117 Ticari Yapılar...119 Ankara Eski Osmanlı Bankası Ankara Şubesi Ek Binası... 121 Ankara Salyangoz Çarşı... 122 Bursa Yapı Kredi Bankası Bursa Şubesi Binası... 123 Edirne Ziraat Bankası... 124 Erzurum Güzelyurt Restoran... 125 İzmir Yeni Asır İş Hanı... 126 Konya Fatih Çarşısı... 127 Konya Merkez Bankası Konya Şubesi... 128 Ulaşım ve Haberleşme Yapıları...131 Antalya TRT Binası A Şubesi... 133 Antalya TRT Binası B Şubesi... 134 Burdur İstasyon Binası... 135 Edirne Balon Hangarı... 136 Edirne Tren Garı... 137 Isparta İstasyon ve Hizmet Binaları... 138 İzmir Sarpıncık (Karaburun) Deniz Feneri... 139 İzmir TCDD 3. Bölge Müdürlüğü Revizörlük Yatakhanesi ve Ulaştırma Hareket Kontrol Kısım Komutanlığı... 140 Kırıkkale Kırıkkale Gar Binası... 141 Yönetim Binaları...143 Artvin Hükümet Konağı... 145 Balıkesir / Bigadiç Bigadiç Hükümet Konağı... 146 Edirne Hükümet Konağı... 147 XIX

ANT/MON [ANIT] Aziziye Anıtı, Burhan Akar 1952, Erzurum

BURDUR Saat Kulesi Sıdıka ÇETİN Süleyman Demirel Üniversitesi Duygu KÖSE Süleyman Demirel Üniversitesi Kübra SÜMER HAYDARASLAN Süleyman Demirel Üniversitesi 1936 yılında Erken Cumhuriyet Dönemi nde, Burdur Pazar Mahallesi, Alan Pazarı olarak adlandırılan bölgede inşa edilmiştir. İnşa sürecini, 1934 yılında Burdur a Vali olarak atanan Saip Okay ın kentin gelişimi için hazırladığı 4 yıllık çalışma programının içine dâhil etmek mümkündür. Burdur Saat Kulesi nin yanı sıra, bölgenin kamusal alan olarak kullanımını destekleyen ve Saat Kule sinden daha önce inşa edilen bir cami bulunmaktadır. Alan Pazarı bölgesinde ilk inşa edilen kamusal yapılardan biri Burdur Ulu Cami dir. 1914 yılında kentte meydana gelen ve birçok yapıya zarar veren depremde yıkılan Ulu Cami, 1919 yılında halk ve hükümet işbirliği ile tekrar inşa edilmiştir. Daha sonra 1936 yılında, Kahyaoğlu Hacı Ali Demir tarafından yaptırılan Saat Kulesi ve beraberinde Ulu Cami çevresinde yeni bir yerleşim ve ticari dokusu gelişmeye başlamıştır. Bu gelişim, zamanla, günümüz Kentsel Sit Alanı nı oluşturmuştur. Bu 2 yapı, bu alanın odak noktası haline gelmiş ve yerleşim bu yapıların çevresinde gelişim göstermiştir. 1948 tarihli, Kemal Ahmet Aru Planı nda da önem verilen 4 meydandan 1 i olan Pazar Meydanı, Saat Kulesi ve Ulu Cami ile birlikte kentin tarihi belleğine vurgu yapan, çok katmanlı bir etkileşim alanıdır. Burdur Saat Kulesi, birçok saat kulesinde görülen benzer tipte inşa edilmiştir. Kesme taşlarla inşa edilmiştir. Kare plana sahiptir. En altta dükkân olarak kullanılan bir mekân vardır. Merdivenlerle çıkılır. Kare plana sahip olup, toplamda 30 m. yüksekliğindedir. Zeminden itibaren 6 boğumludur. Dördüncü boğumda şehrin 4 yanına bakan 4 saat yerleştirilmiştir. Saatlerin üzerinde ise 4 pencereli ve piramidal çatısı ve alem ile son bulan 1 oda vardır. Burdur Saat Kulesi ve Çevresindeki alan, meydan tanımlarını karşılamaktadır ve kentin odağındadır. Farklı dönem yapılarının bir arada bulunmasından dolayı çeşitli zenginliklere sahiptir. Belediye de bu durumun farkında olup, geçtiğimiz yıllarda alanda restorasyon çalışmaları yapmıştır. Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları 3 ANT/MON

DIN/REL [DİNİ] Lalapaşa Camii, Mimar Sinan 1562, Erzurum

ANKARA Etimesgut Camii Zeynep TUNA ULTAV Yaşar Üniversitesi Gökçeçiçek SAVAŞIR Dokuz Eylül Üniversitesi Ankara Etimesgut Zırhlı Birlikler sınırları içinde bulunan yapının tasarım ve uygulaması için 1964-65 yıllarında Mimar Cengiz Bektaş yedek subaylığını yaptığı sırada görevlendirilmiştir. Bektaş, kendisinden vakıfların tip planlarından birini gerçekleştirilmesi istense de, ordunun çağdaşlık anlamında topluma öncülük edebileceği düşüncesiyle, caminin ana fikrini oluşturmuştur. İnşasında Bektaş ve alaydaki erlerin bizzat görev aldığı yapı, 300 kişilik olacak şekilde tasarlanmış ve 1967 yılında inşaatı tamamlanmıştır. Cengiz Bektaş mimarisinde görülen genel ilkelere uyumlu bir biçimde, içten-dışa gelişen bir mekân anlayışıyla tasarlanmış olan yapı, tek ve bütüncül bir mekândan oluşmaktadır. Geleneksel cami mimarisinde kubbenin dairesel bir biçimle tanımladığı merkezî mekân, Etimesgut Camii nde yine merkezî olan, altıgen bir plan aracılığıyla ortaya konmuştur. Ancak, geleneksel cami mekânındaki elementer geometrik saflık, hem cephede açılan yırtıklarla, hem de kubbenin kullanılmamasıyla parçalanmıştır. Yapının karakteristik geometrisi ve bu geometrinin ustaca işlenmesi, son cemaat yeriyle kütlenin geometrik uyumu ve oransal ilişkisi dikkat çekici özellikleridir. Bu geometrik parçalanma, hem asma kat mekânını oluşturmakta, hem de mihrabın mekânlaşmasını sağlamaktadır. Bektaş mimarisinde ölçek, önemli bir örgütleyici faktördür. Etimesgut Camii de, insana yaklaşan ölçeği sayesinde bütün yapıları gibi gösterişsizdir. Bektaş, Etimesgut Camii nde 2 kat olan yüksekliği öncelikle giriş saçağıyla insana yakınlaştırmakta; kullanıcıyı insan ölçeğinde bir kapıdan geçirdikten sonra, asma katın altına alarak, ara ölçeği sağlamakta ve en sonunda ana mekâna ulaştırmaktadır. Kütlesel anlamda doluluklarla oluşturulmuş olan yapıda, örtüde açılan yırtıklar ön plana çıkmaktadır. Doluluk, binanın örtüsünü oluşturan ters kirişli döşeme ile sağlanmıştır. Işık, duvarların arasındaki düşey açıklık ve çatı hizasındaki yatay açıklıktan alınmaktadır. Bu düşey ve yatay açıklıkların, kütlede bir gerilim yarattığını öne sürmek mümkündür. Bununla birlikte, pencereler duvarın üzerinde bir yırtık olarak duvara ait bir parça değil, kendi başına bir eleman olarak ele alınmıştır. Dış dünya ile olan ilişki, pencerelerin, duvarların arasında düşey olarak ve çatı hizasında yerleşimi nedeniyle yapının işlevine paralel olarak kısıtlı bir şekilde sağlanmaktadır. Etimesgut Camii nde, tipolojinin gerekliliklerinden olan, ana strüktürden bağımsız 2 eleman minare ve minber- heykelsi objeler olarak ele alınmıştır. Minareyi simgeleyen düşey eleman, şu anda işlevini görmese de, işlevini bütün çıplaklığıyla okutmaktadır. Betonarme olan bu yapıda, malzeme kullanımı oldukça rasyoneldir; yine de dönemin yapım koşullarını zorlama çabası görülmektedir. Tavanda, mekânı insan ölçeğine yakınlaştırmak amacıyla ve akustik nedenlerle ahşap kullanılmıştır. Yapıya çok büyük bir mimari müdahale olmasa da, bilinen en önemli değişiklikler; yapının beyaz olan dış cephe renginin yeşil olarak değiştirilmesi ve daha sonraki yıllarda eklenen alüminyum çatı kaplamasıdır. Ayrıca giriş saçağı ve girişe aydınlatma elemanı, iç mekâna yapının yalın dilini bozacak şekilde çeşitli mobilyalar eklenmiş, mihrap mobilyayla kapatılmış ve minarenin üzerindeki alem kaldırılmıştır. Dönemin kısıtlı koşulları altında inşa edilmiş olan Etimesgut Camii nin belgelenmesi ve korunması, Türkiye deki gerçekleştirilmiş dini mimarinin az bilinen, ama önemli örneklerinden biri ve biçimsel özellikleriyle de modern mimarlık mirası olarak dönemi simgeleyen bir yapı olması nedeniyle önemlidir. Geleneklere farklı yollardan referans veren Bektaş, bu yapısında, geleneksel mimariyi modern mimarlık çerçevesinde yorumlamıştır. Bektaş ın bu tasarımı, cami mimarisinde modern mimari öğelerin sergilenmesi anlamında da Türkiye de bir ilktir. Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları 7 DIN/REL

ANTALYA Hacı Dudu-Mehmet Gebizli Camii Hasret AKDOĞAN Akdeniz Üniversitesi Hilal Tuğba ÖRMECİOĞLU Akdeniz Üniversitesi Hacı Dudu-Mehmet Gebizli Camii, Antalya nın Meydan Kavşağı Mahallesi nde, Değirmenönü Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Yapının yanında, caminin şehirdeki konumunu kuvvetlendiren yine Diyanet İşleri Başkanlığı na bağlı Hacı Mehmet Gebizli Eğitim Merkezi bulunmaktadır. Yapı, betonarme iskelet zemin kat üzerinde oturtulan, yine betonarme katlanmış plak şeklinde, 2 katlı olarak tasarlanmış ve 1000 m2 alan üzerine inşa edilmiştir. Araziye altıgenler ve eşkenar üçgenlerden oluşan bir grid yardımıyla oturtulan tasarım böylece planda ve ana örtünün tasarımında temel oluşturan bir üçgen modül ve onun katları ile tasarlanmıştır. Kurs salonu, abdest alma yeri ve lojman gibi camiyle ilgili diğer tüm fonksiyonları barındıran yapının zemin katı betonarme katlanmış plak örtü için taşıyıcı karkas bir kaide görevi görür. Bu kat, arazinin eğiminden faydalanılarak ana ibadet mekânının bulunduğu sert zeminle kaplı bir meydanın altına yerleştirilmiştir. Yol kotundan birkaç basamakla yükseltilmiş bu meydanın ortasında ise heykelsi görünümüyle betonarme kabuk bulunur. Kabuk 6 adet katlanmış plak parçasının tepe noktasında birbirine bağlanması ile meydana getirilmiştir. Kabukların, yer ile arasında oluşan üçgen alanlar cam tuğla ile ışık alınacak, şeffaf duvarlara dönüştürülmüştür. İlk uygulama sırasında kabukların arasındaki yırtıklar da cam tuğla ile doldurularak, kabuk parçalarının 2 noktadan mafsallı hafif yapısı vurgulanmıştır. Ancak, ileriki yıllarda bu yırtıklar kapatılmıştır. Merkezi planlı ibadet mekânı ise bu örtü altında kurgulanmış, tek bir alandan oluşur. Altıgen tabana oturan kabuğun, girişin karşısına gelen kısmına mihrap oturtulmuştur. Caminin tek şerefeli minaresi de kubbeyle uyumlu bir geometrik formda tasarlanmıştır. Altıgen planlı bu minarenin gövdesi zemin katta abdest alma alanına dönüşür. Yapı, her 2 katında farklı betonarme taşıyıcı sistemlerin birbirine yük aktaracağı bir şekilde tasarlanmıştır. Üst katta caminin ana mekânını örten katlanmış plaklar 6 noktadan zemin kattaki kolonlarla birleşir. Zemin katta betonarme kolonlar ve perdelerle taşınan döşeme, aynı zamanda caminin dış mekânını da oluşturur. Minare yapısı da betonarme perdeden yapılmıştır. Cumhuriyet Dönemi Türkiye sinde önemli sayıdaki üretimlerine rağmen camii tasarımı, büyük ölçüde, Osmanlı klasik dönem örneklerinin modern malzemelerle reprodüksiyonuna dayanırken, özellikle 1960-1970 yılları arasında başlayan bir akımla modern malzeme, modern biçim ikilisinin arandığı örneklere de rastlanmaya başlanır. Bu örneklerin en belirgin ortak özelliği; dönemin baskın malzeme seçimi olan betonarme kullanımıdır. 1930-1960 arasında altın çağını yaşayan ve uluslararası yayınlarda sıkça örneklerine rastlanan kabuk ve katlanmış plakların bu çağdaş camii örneklerine özellikle Dalokay ın Kocatepe Camii çözümünden sonra ilham verdiği gözlenmektedir. Türkiye de inşa edilen az sayıdaki betonarme kabuk ve plak örnekleri arasında bu nedenle camii yapıları önemi bir yer tutar. Bu az sayıdaki katlanmış plaklar arasında Antalya nın önemli mimarlarından Özcan Kırmızıoğlu tarafından tasarlanan Gebizli Camii, boyutları ve kesitleriyle mütevazı, ancak ilgi çekici örneklerden biridir. Yapının, betonarme iskelet sistemle, katlanmış plak sistemi ustalıkla bir araya getiren çözümü ve arazideki kotları kullanma biçimi bu küçük camiyi kayda değer örneklerden biri haline getirmektedir. DIN/REL 8 Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi

BURDUR / AĞLASUN Merkez Kemalettin Camii Seda ŞİMŞEK TOLACI Süleyman Demirel Üniversitesi Ş. Gülin BEYHAN Süleyman Demirel Üniversitesi Ağlasun Merkez Kemalettin Camii Ağlasun meydanında konumlanmaktadır. Meydanda bulunan asırlık çınar ağacı sebebiyle alan çınaraltı mevki olarak anılmaktadır. Meydana komşu olan caminin yapıldığı dönemdeki toplayıcı ve çevresi ile birlikte kamusal alan oluşturma özelliği günümüzde de sürmektedir. İnşa edildiği dönemden bu yana Atatürk Anıtı na ev sahipliği yapan meydanın resmi törenlerde kullanılması alanı tarihsel değerinin yanı sıra kamusal anlamda da değerli kılmıştır. Halk ve cami yaşatma derneği tarafından konumlandırıldığı meydanla birlikte inşa edilen yapı, meydanın halen yoğun olarak, özellikle kamusal etkinliklerde, kullanılmasından dolayı yerleşim kimliği açısından büyük önem taşımaktadır. İnşasına 1963 yılında başlanan yapı, 1967 yılında hizmete geçmiştir. Cami 550 kişi kapasiteli olup, 400 m2 bir iç mekâna sahiptir. Kemalettin Camii modernist bir çizgide inşa edilmiştir. Yapı, tipik dini yapı mimarisi ve karakteristiğini göstermemekte aksine ait olduğu dönemde yapılmış olan farklı işlevlerdeki yapıların mimari özelliklerini taşımaktadır. Yapı dikdörtgen planlı olup, esas girişi meydan cephesindedir. Yapının iç mekânına girildiğinde her 2 tarafta merdivenlerle ulaşılan kadınlar mahfeli, giriş mekânının karşısında mihrap ve sol tarafta minber bulunmaktadır. Yapının bodrum katında, cami giriş mekânı ile bağlantılı merdivenden ulaşılan abdest alma mekânı (abdestlik) mevcuttur. Yapının köşelerinde yer alan kolonların oluşturduğu rasyonalist tarzda çerçeve kübik formu vurgulamaktadır. Cam yüzeylerin önünde yer alan yatay elemanlar dolu-boş hareketleri ile cephede bir kütle kompozisyonu oluşturmaktadır. Yapıda 1 ana kubbe ve yanında daha küçük boyutlu 4 adet kubbe bulunmaktadır. Kubbesi kabuk sistemle yapılmıştır. Kubbedeki kabuğun 4 tarafındaki cam yüzeylerden yapının iç mekânına gün ışığı alınmıştır. Yapı cephesinde, giriş kat düzeyinde geniş yatay pencere boşlukları mevcuttur. Aynı yataylık üst kat cephesinde beton elemanlarla sürdürülmüştür. Dönemin mimari karakteristiğine uygun olarak yapıda giydirme cephe biçiminde kullanılan betonarme yatay elemanlar güneş kırıcı olarak da görev üstlenmektedir. Betonarme karkas sistem ile inşa edilmiş olan yapının, daha sonra inşa edilen minaresinin yapımında kurna taşı kullanılmıştır. Kamusal kullanımı yoğun olan bir alanda bulunan yapının, modern dönemin izlerini taşıyarak dini bir işlev üstlenmesi önem taşımaktadır. Zaman içerisinde yapıda meydana gelen değişikliklerin yapının mimari kimliğini zedelemesi söz konusu olabileceğinden, modernizm etkisinde tasarlanmış olan yapıda gerçekleştirilecek olan onarımların yapının özgün durumuna bağlı kalınarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları X. Poster Sunuşları 9 DIN/REL