Online ISSN: 1309-9469 Print ISSN: 1019-1941 2011, Cilt 24, Sayı 1 MARMARA MEDICAL JOURNAL Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi www.marmaramedicaljournal.org
Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Sahibi Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi adına Dekan Prof. Dr. Hasan Fevzi Batırel Editör Doç. Dr. Dilek Gogas Yavuz Editör Yardımcıları Doç. Dr. Asım Cingi Doç Dr Beste Atasoy Uzm. Dr. Evrim Karadağ Saygı İstatistik Editörü Doç. Dr. Nural Bekiroğlu Seza Arbay, MA Koordinatörler Dr. Vera Bulgurlu Uluslararası Editörler Kurulu Ahmet Toprak, New Orleans USA Alex Würtz, İstanbul Türkiye Ali Emin Denktaş, Houston USA Ayşegül Atmaca, Samsun Türkiye Azra Bihorach, Florida, USA Arzu Denizbaşı, İstanbul, Tükiye Beste Atasoy, İstanbul Türkiye Berrak Yeğen, İstanbul, Türkiye Deniz Konya, İstanbul, Türkiye Esen Akpek, Baltimore, USA Fahrettin Keleştimur, Kayseri,Türkiye Fatih Durmuşoğlu, İstanbul Türkiye Gül Başaran, İstanbul, Türkiye Handan Kaya, İstanbul, Türkiye Hande Harmancı,Zürih, İsviçre Haner Direskeneli, İstanbul, Türkiye Hülya Bilgen, İstanbul, Türkiye İpek Akman, İstanbul, Türkiye Işıl Barlan İstanbul, Türkiye Levent Türkeri İstanbul Türkiye Mithat Erenus, İstanbul, Türkiye Murat Sungur Kayseri Türkiye Önder Ergönül, İstanbul, Türkiye Rainer W. Guillery, Londra, İngiltere Roger Lawrence Londra İngiltere Safiye Çavdar, İstanbul, Türkiye Serdar Turhal, İstanbul, Türkiye Sibel Kalaca, İstanbul, Türkiye Şule Çetiner, İstanbul, Türkiye Tufan Tarcan, İstanbul, Türkiye Volkan Topçuoğlu İstanbul Türkiye Yalçın İlker, İstanbul, Türkiye Zeynep Eti İstanbul, Türkiye
Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi DERGİ HAKKINDA Marmara Medical Journal, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yayımlanan multidisipliner ulusal ve uluslararası tüm tıbbi kurum ve personele ulaşmayı hedefleyen bilimsel bir dergidir. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, tıbbın her alanını içeren özgün klinik ve deneysel çalışmaları, ilginç olgu bildirimlerini, derlemeleri, davet edilmiş derlemeleri, Editöre mektupları, toplantı, haber ve duyuruları, klinik haberleri ve ilginç araştırmaların özetlerini, ayırıcı tanı, tanınız nedir başlıklı olgu sunumlarını,, ilginç, fotoğraflı soru-cevap yazıları (photo-quiz),toplantı, haber ve duyuruları, klinik haberleri ve tıp gündemini belirleyen güncel konuları yayınlar. Periyodu: Marmara Medical Journal -Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi yılda 3 sayı olarak OCAK,MAYIS VE EKİM AYLARINDA yayınlanmaktadır. Yayına başlama tarihi:1988 2004 Yılından itibaren yanlızca elektronik olarak yayınlanmaktadır Yayın Dili: Türkçe, İngilizce eissn: 1309-9469 Temel Hedef Kitlesi: Tıp alanında tüm branşlardaki hekimler, uzman ve öğretim üyeleri, tıp öğrencileri İndekslendiği dizinler: EMBASE - Excerpta Medica,TUBITAK - Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Türk Sağlık Bilimleri İndeksi, Turk Medline,Türkiye Makaleler Bibliyografyası,DOAJ (Directory of Open Access Journals) Makalelerin ortalama değerlendirme süresi: 8 haftadır Makale takibi -iletişim Seza Arbay Marmara Medical Journal (Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi) Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı, Tıbbiye cad No:.49 Haydarpaşa 34668, İSTANBUL Tel: +90 0 216 4144734 Faks: +90 O 216 4144731 e-posta: mmj@marmara.edu.tr Yayıncı Plexus BilişimTeknolojileri A.Ş. Tahran Caddesi. No:6/8, Kavaklıdere, Ankara Tel: +90 0 312 4272608 Faks: +90 0312 4272602 Yayın Hakları: Marmara Medical Journal in basılı ve web ortamında yayınlanan yazı, resim, şekil, tablo ve uygulamalar yazılı izin alınmadan kısmen veya tamamen herhangi bir vasıtayla basılamaz. Bilimsel amaçlarla kaynak göstermek kaydıyla özetleme ve alıntı yapılabilir. www.marmaramedicaljournal.org
Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi YAZARLARA BİLGİ Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisine ilginize teşekkür ederiz. Derginin elektronik ortamdaki yayınına erişim www.marmaramedicaljournal.org adresinden serbesttir. Marmara Medical Journal tıbbın klinik ve deneysel alanlarında özgün araştırmalar, olgu sunumları, derlemeler, davet edilmiş derlemeler, mektuplar, ilginç, fotoğraflı soru-cevap yazıları (photo-quiz), editöre mektup, toplantı, haber ve duyuruları, klinik haberleri ve ilginç araştırmaların özetlerini yayınlamaktadır. Yılda 3 sayı olarak Ocak, Mayıs ve Ekim aylarında yayınlanan Marmara Medical Journal hakemli ve multidisipliner bir dergidir.gönderilen yazılar Türkçe veya İngilizce olabilir. Değerlendirme süreci Dergiye gönderilen yazılar, ilk olarak dergi standartları açısından incelenir. Derginin istediği forma uymayan yazılar, daha ileri bir incelemeye gerek görülmeksizin yazarlarına iade edilir. Zaman ve emek kaybına yol açılmaması için, yazarlar dergi kurallarını dikkatli incelemeleri önerilir. Dergi kurallarına uygunluğuna karar verilen yazılar Editörler Kurulu tarafından incelenir ve en az biri başka kurumdan olmak üzere iki ya da daha fazla hakeme gönderilir. Editör, Kurulu yazıyı reddetme ya da yazara(lara) ek değişiklikler için gönderme veya yazarları bilgilendirerek kısaltma yapmak hakkına sahiptir. Yazarlardan istenen değişiklik ve düzeltmeler yapılana kadar, yazılar yayın programına alınmamaktadır. Marmara Medical Journal gönderilen yazıları sadece online olarak http://marmaramedicaljournal.org/submit. adresinden kabul etmektedir. Yazıların bilimsel sorumluluğu yazarlara aittir. Marmara Medical Journal yazıların bilimsel sorumluluğunu kabul etmez. Makale yayına kabul edildiği takdirde Yayın Hakkı Devir Formu imzalanıp dergiye iletilmelidir. Gönderilen yazıların dergide yayınlanabilmesi için daha önce başka bir bilimsel yayın organında yayınlanmamış olması gerekir. Daha önce sözlü ya da poster olarak sunulmuş çalışmalar, yazının başlık sayfasında tarihi ve yeri ile birlikte belirtilmelidir. Yayınlanması için başvuruda bulunulan makalelerin, adı geçen tüm yazarlar tarafından onaylanmış olması ve çalışmanın başka bir yerde yayınlanmamış olması ya da yayınlanmak üzere değerlendirmede olmaması gerekmektedir. Yazının son halinin bütün yazarlar tarafından onaylandığı ve çalışmanın yürtüldüğü kurum sorumluları tarafından onaylandığı belirtilmelidir.yazarlar tarafından imzalanarak onaylanan üst yazıda ayrıca tüm yazarların makale ile ilgili bilimsel katkı ve sorumlulukları yer almalı, çalışma ile ilgili herhangi bir mali ya da diğer çıkar çatışması var ise bildirilmelidir.( * ) ( * ) Orijinal araştırma makalesi veya vaka sunumu ile başvuran yazarlar için üst yazı örneği: "Marmara Medical Journal'de yayımlanmak üzere sunduğum (sunduğumuz) " -" başlıklı makale, çalışmanın yapıldığı laboratuvar/kurum yetkilileri tarafından onaylanmıştır. Bu çalışma daha önce başka bir dergide yayımlanmamıştır (400 sözcük ya da daha az özet şekli hariç) veya yayınlanmak üzere başka bir dergide değerlendirmede bulunmamaktadır. Yazıların hazırlanması Derginin yayın dili İngilizce veya Türkçe dir. Türkçe yazılarda Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü (http://tdk.org.tr) esas alınmalıdır. Anatomik terimlerin ve diğer tıp terimlerinin adları Latince olmalıdır. Gönderilen yazılar, yazım kuralları açısından Uluslararası Tıp Editörleri Komitesi tarafından hazırlanan Biomedikal Dergilere Gönderilen Makalelerde Bulunması Gereken Standartlar a ( Uniform Requirements For Manuscripts Submittted to Biomedical Journals ) uygun olarak hazırlanmalıdır. (http://www. ulakbim.gov.tr /cabim/vt) Makale içinde kullanılan kısaltmalar Uluslararası kabul edilen şeklide olmalıdır (http..//www.journals.tubitak.gov.tr/kitap/ma www.marmaramedicaljournal.org
knasyaz/) kaynağına başvurulabilir. Birimler, Ağırlıklar ve Ölçüler 11. Genel Konferansı'nda kabul edildiği şekilde Uluslararası Sistem (SI) ile uyumlu olmalıdır. Makaleler Word, WordPerfect, EPS, LaTeX, text, Postscript veya RTF formatında hazırlanmalı, şekil ve fotoğraflar ayrı dosyalar halinde TIFF, GIF, JPG, BMP, Postscript, veya EPS formatında kabul edilmektedir. Yazı kategorileri Yazının gönderildiği metin dosyasının içinde sırasıyla, Türkçe başlık, özet, anahtar sözcükler, İngilizce başlık, özet, İngilizce anahtar sözcükler, makalenin metini, kaynaklar, her sayfaya bir tablo olmak üzere tablolar ve son sayfada şekillerin (varsa) alt yazıları şeklinde olmalıdır. Metin dosyanızın içinde, yazar isimleri ve kurumlara ait bilgi, makalede kullanılan şekil ve resimler olmamalıdır. Özgün Araştırma Makaleleri Türkçe ve İngilizce özetler yazı başlığı ile birlikte verilmelidir. (i)özetler: Amaç (Objectives), Gereç ve Yöntem (Materials and Methods) ya da Hastalar ve Yöntemler (Patients and Methods), Bulgular (Results) ve Sonuç (Conclusion) bölümlerine ayrılmalı ve 200 sözcüğü geçmemelidir. (ii) Anahtar Sözcükler Index Medicus Medical Subject Headings (MeSH) e uygun seçilmelidir. Yazının diğer bölümleri, (iii) Giriş, (iv) Gereç ve Yöntem / Hastalar ve Yöntemler, (v) Bulgular, (vi) Tartışma ve (vii) Kaynaklar'dır. Başlık sayfası dışında yazının hiçbir bölümünün ayrı sayfalarda başlatılması zorunluluğu yoktur. Maddi kaynak, çalışmayı destekleyen burslar, kuruluşlar, fonlar, metnin sonunda teşekkürler kısmında belirtilmelidir. Olgu sunumları İngilizce ve Türkçe özetleri kısa ve tek paragraflık olmalıdır. Olgu sunumu özetleri ağırlıklı olarak mutlaka olgu hakkında bilgileri içermektedir. Anahtar sözcüklerinden sonra giriş, olgu(lar) tartışma ve kaynaklar şeklinde düzenlenmelidir. Derleme yazıları İngilizce ve Türkçe başlık, İngilizce ve Türkçe özet ve İngilizce ve Türkçe anahtar kelimeler yer almalıdır. Kaynak sayısı 50 ile sınırlanması önerilmektedir. Kaynaklar Kaynaklar yazıda kullanılış sırasına göre numaralanmalıdır. Kaynaklarda verilen makale yazarlarının sayısı 6 dan fazla ise ilk 3 yazar belirtilmeli ve İngilizce kaynaklarda ilk 3 yazar isminden sonra et al., Türkçe kaynaklarda ise ilk 3 yazar isminden sonra ve ark. ibaresi kullanılmalıdır. Noktalamalara birden çok yazarlı bir çalışmayı tek yazar adıyla kısaltmamaya ve kaynak sayfalarının başlangıç ve bitimlerinin belirtilmesine dikkat edilmelidir. Kaynaklarda verilen dergi isimleri Index Medicus'a (http://www.ncbi.nim.nih.gov/sites/entrez/qu ery.fcgi?db=nlmcatalog) veya Ulakbim/Türk Tıp Dizini ne uygun olarak kısaltılmalıdır. Makale: Tuna H, Avcı Ş, Tükenmez Ö, Kokino S. İnmeli olguların sublukse omuzlarında kas-sinir elektrik uyarımının etkinliği. Trakya Univ Tıp Fak Derg 2005;22:70-5. Kitap: Norman IJ, Redfern SJ, (editors). Mental health care for elderly people. New York: Churchill Livingstone, 1996. Kitaptan Bölüm: Phillips SJ, Whisnant JP Hypertension and stroke. In: Laragh JH, Brenner BM, editors. Hypertension: Pathophysiology, Diagnosis, and Management. 2nd ed. New York: Raven Pres, 1995:465-78. Kaynak web sitesi ise: Kaynak makalerdeki gibi istenilen bilgiler verildikten sonra erişim olarak web sitesi adresi ve erişim tarihi bildirilmelidir. Kaynak internet ortamında basılan bir dergi ise: Kaynak makaledeki gibi istenilen bilgiler verildikten sonra erişim olarak URL adresi ve erişim tarihi verilmelidir. Kongre Bildirileri: Bengtsson S, Solheim BG. Enforcement of data protection, privacy and security in medical informatics. In: Lun KC, Degoulet P, Piemme TE, Rienhoff O, editors. MEDINFO 92. Proceedings of the 7th World Congress on Medical Informatics; 1992 Sep 6-10; Geneva, Switzerland. Amsterdam: North-Holland; 1992:1561-5. Tablo, şekil, grafik ve fotoğraf Tablo, şekil grafik ve fotoğraflar yazının içine yerleştirilmiş halde gönderilmemeli. Tablolar, her sayfaya bir tablo olmak üzere yazının gönderildiği dosya içinde olmalı ancak yazıya ait şekil, grafik ve fotografların her biri ayrı bir imaj dosyası (jpeg yada gif) olarak gönderilmelidir. www.marmaramedicaljournal.org
Tablo başlıkları ve şekil altyazıları eksik bırakılmamalıdır. Şekillere ait açıklamalar yazının gönderildiği dosyanın en sonuna yazılmalıdır. Tablo, şekil ve grafiklerin numaralanarak yazı içinde yerleri belirtilmelidir. Tablolar yazı içindeki bilginin tekrarı olmamalıdır. Makale yazarlarının, makalede eğer daha önce yayınlanmış alıntı yazı, tablo, şekil, grafik, resim vb var ise yayın hakkı sahibi ve yazarlardan yazılı izin almaları ve makale üst yazısına ekleyerek dergiye ulaştırmaları gerekmektedir. Tablolar Metin içinde atıfta bulunulan sıraya göre romen rakkamı ile numaralanmalıdır. Her tablo ayrı bir sayfaya ve tablonun üst kısmına kısa ancak anlaşılır bir başlık verilerek hazırlanmalıdır. Başlık ve dipnot açıklayıcı olmalıdır. Sütun başlıkları kısa ve ölçüm değerleri parantez içinde verilmelidir. Bütün kısaltmalar ve semboller dipnotta açıklanmalıdır. Dipnotlarda şu semboller: ( ) ve P değerleri için ise *, **, *** kullanılmalıdır. SD veya SEM gibi istatistiksel değerler tablo veya şekildin altında not olarak belirtilmelidir. Grafik, fotoğraf ve çizimler ŞEKİL olarak adlandırılmalı, makalede geçtiği sıraya gore numaralanmalı ve açıklamaları şekil altına yazılmalıdır Şekil alt yazıları, ayrıca metinin son sayfasına da eklenmelidir. Büyütmeler, şekilde uzunluk birimi (bar çubuğu içinde) ile belirtilmelidir. Mikroskopik resimlerde büyütme oranı ve boyama tekniği açıklanmalıdır. Etik Marmara Medical Journal a yayınlanması amacı ile gönderilen yazılar Helsinki Bildirgesi, İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu,İyi Laboratuar Uygulamaları Kılavuzu esaslarına uymalıdır. Gerek insanlar gerekse hayvanlar açısından etik koşullara uygun olmayan yazılar yayınlanmak üzere kabul edilemez. Marmara Medical Journal, insanlar üzerinde yapılan araştırmaların önceden Araştırma Etik Kurulu tarafından onayının alınması şartını arar. Yazarlardan, yazının detaylarını ve tarihini bildirecek şekilde imzalı bir beyan ile başvurmaları istenir. Çalışmalar deney hayvanı kullanımını içeriyorsa, hayvan bakımı ve kullanımında yapılan işlemler yazı içinde kısaca tanımlanmalıdır. Deney hayvanlarında özel derişimlerde ilaç kullanıldıysa, yazar bu derişimin kullanılma mantığını belirtmelidir. İnsanlar üzerinde yapılan deneysel çalışmaların sonuçlarını bildiren yazılarda, Kurumsal Etik Kurul onayı alındığını ve bu çalışmanın yapıldığı gönüllü ya da hastalara uygulanacak prosedürlerin özelliği tümüyle kendilerine anlatıldıktan sonra, onaylarının alındığını gösterir cümleler yer almalıdır. Yazarlar, bu tür bir çalışma söz konusu olduğunda, uluslararası alanda kabul edilen kılavuzlara ve TC. Sağlık Bakanlığı tarafından getirilen ve 28 Aralık 2008 tarih ve 27089 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Klinik araştırmaları Hakkında Yönetmelik" ve daha sonra yayınlanan 11 Mart 2010 tarihli resmi gazete ve 25518 sayılı Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapıldığına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulduğunu belirtmeli ve kurumdan aldıkları Etik Komitesi onayını göndermelidir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar için de gereken izin alınmalı; yazıda deneklere ağrı, acı ve rahatsızlık verilmemesi için neler yapıldığı açık bir şekilde belirtilmelidir. Hasta kimliğini tanıtacak fotoğraf kullanıldığında, hastanın yazılı onayı gönderilmelidir. Yazı takip ve sorularınız için iletişim: Seza Arbay Marmara Universitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı, Tıbbiye Caddesi, No: 49, Haydarpaşa 34668, İstanbul Tel:+90 0 216 4144734 Faks:+90 0 216 4144731 e-posta: mmj@marmara.edu.tr www.marmaramedicaljournal.org
İÇİNDEKİLER Orijinal Araştırma BİR TIP FAKÜLTESİNDE EĞİTİMİN VE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN 27 YILLIK İZLEMİ: MARMARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Dilek GOGAS YAVUZ, Safiye ÇAVDAR, Mithat ERENUS.......1 RADİKAL RETROPUBİK PROSTATEKTOMİ GÜNCEL LİTERATÜR DERLEMESİ VE SON 250 VAKA İLE MARMARA TECRÜBESİ İlker TİNAY, Mahir Bülent ÖZGEN, Çağrı Akın ŞEKERCİ, Levent TÜRKERİ. 10 STREPTOCOCCUS PNEUMONİAE' DA MAKROLİD DİRENÇ MEKANİZMALARININ ARAŞTIRILMASI: 2005-2008, MARMARA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ SONUÇLARI Pınar SAĞIROĞLU, Burak AKSU, M Ufuk HASDEMİR...15 BEHÇET HASTALARINDA ORAL SAĞLIĞIN DEĞİŞİMİ: 10 YILLIK İZLEM ÇALIŞMASI Gonca MUMCU, Nevsun İNANÇ, Tulin ERGUN, Haner DİRESKENELİ...21 GRAVES HASTALIĞI TEDAVİSİNDE SABİT 10 MCİ VE 15 MCİ İYOT-131 DOZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: 11 YILLIK TECRÜBE Fuat DEDE, Tunç ÖNEŞ, Sinem CANDEMİR, Fuad NOVRUZOV, Serkan GÜNGÖR, Mustafa ARAS, Salih ÖZGÜVEN, Sabahat İNANIR, Tanju Yusuf ERDİL, Halil Turgut TUROĞLU..26 PERİFERİK HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE NAKLİ YAPILAN HASTALARDA KÖK HÜCRE MOBİLİZASYONUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER Işık KAYGUSUZ, Bülent KANTARCIOĞLU, Tayfur TOPTAŞ, Güven YILMAZ, Cafer ADIGÜZEL, Tülin Fıratlı TUĞLULAR, Emel DEMİRALP, Mahmut BAYIK...31 PEKTUS EKSKAVATUM DEFORMİTESİNDE MİNİMAL İNVAZİV ONARIM TEKNİĞİ: MARMARA DENEYİMİ Korkut BOSTANCI, Hakan OZALPER, Mustafa YUKSEL.38 Derleme NONİNVAZİF MEKANİK VENTİLASYON Sait KARAKURT..44 PARAOKSONAZ-1 ENZİMİ VE KORONER KALP HASTALIKLARI İLE İLİŞKİSİ Özlem TARÇIN.59 Olgu Sunumu DOĞUMSAL BRAKİYAL PLEKSUS YARALANMALARINDA KÖK AVÜLSİYONUNUN ELEKTRODİYAGNOSTİK İNCELEMESİ VE TEDAVİSİ-OLGU SUNUMU Evrim KARADAĞ SAYGI, Mehmet AĞIRMAN, Demet OFLUOĞLU, Cihangir TETİK.64 KLOROKİN VE HİDROKSİKLOROKİN MAKÜLOPATİLİ İKİ OLGU Fulya AKMAN, Eren ÇERMAN, Özlem YENİCE, Haluk KAZOKOĞLU 68 İNGUİNAL LENFOSELİN RADYOLOJİK PERKÜTAN DRENAJI SONRASI TUBA OVARYAN İNGUİNAL HERNİASYON; OLGU SUNUMU VE LİTERATÜRÜN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ Melih AKINCI, Kerim Bora YILMAZ, Celil UĞURLU, Hakan KULAÇOĞLU.. 73
İNSİZYONEL ENDOMETRİOZİS; NADİR BİR CERRAHİ KOMPLİKASYON Pınar YAZICI, Pembe OLTULU.78 Photo Quiz A 53-YEAR-OLD BRAZİLİAN WOMAN WİTH A MALLEOLAR ULCER AFTER AN INSECT BİTE Vitorino Modesto SANTOS, Liliane Aparecida SOARES, Natália Polidorio MACHADO, Fernanda Gama Neves SILVA, Valéria Araújo Nascimento SANTOS..81 A 45-YEAR OLD MAN WİTH CUTANEOUS AND SUBCUTANEOUS MASSES OF VARYİNG SİZE Ali KARAMAN, Doğan Nasır BİNİCİ.83
Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9 DOI: 10.5472/MMJ.2010.01719.2 Özgün Araştırma /Original Article Bir Tıp Fakültesinde Eğitimin ve Bilimsel Araştırmaların 27 Yıllık İzlemi: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi A 27 Year Follow-up of Education and Scientific Research in a Medical Faculty: Marmara University School of Medicine Dilek GOGAS YAVUZ 1, Safiye ÇAVDAR 2, Mithat ERENUS 3 1 Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Endokrinoloji ve Metabolizma,B.D İstanbul, Türkiye 2 Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anatomi,ABD İstanbul, Türkiye 3 Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın ve Doğum Hastalıkları,ABD İstanbul, Türkiye ÖZET Amaç: Ülkemizde tıp eğitimi ve tıbbi araştırmaların büyük bölümü tıp fakültelerince yürütülmektedir. 2010 yılı itibarı ile Türkiye de tıp eğitimi veren 75 tıp fakültesi bulunmaktadır. Türkiye nin yirminci tıp fakültesi olarak kurulan Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi (MÜTF), İngilizce eğitim yapan ilk fakültelerinden biri olması nedeni ile klasik tıp fakültelerinden farklı bir modeli temsil etmektedir. Bu çalışmanın amacı fakültenin kuruluşundan günümüze kadar olan 27 yıllık sürede tıp eğitimi, tıpta uzmanlık eğitimi ve bilimsel araştırma ile ilgili verilerini değerlendirerek adı geçen tıp fakültesinin ülkemiz tıp eğitimi ve bilimine katkısını ortaya koyarak tıp eğitiminin geleceğine ışık tutmaktır. Yöntem: Bu çalışmada mezuniyet öncesi ve sonrası eğitim verileri, öğretim üyeleri ve bilimsel yayın ile ilgili veriler fakülte arşivi, ulusal yayın dizinleri, uluslararası yayın dizinleri, atıf dizinleri ve Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tez arşivi taranarak elde edilmiş ülkemiz genelindeki veriler ile kıyaslanmıştır. Sonuçlar: MÜTF de 2010 yılı itibarı ile öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı 3.5 yayın sayısı ise 0.85 olarak hesaplanmıştır. MÜTF kaynaklı yayınlar Marmara Üniversitesi toplam yayınlarının %64.7sini, uzmanlık tezleri ise MUTF kaynaklı yayınların % 10,7 sini oluşturmaktadır. Yayınların % 51 i etki değeri <1,9 olan dergilerde yer almaktadır. Yorum: MÜTF nin, eğitim ve bilimsel araştırma parametreleri ülke verileri ile paralel bir seyir izlemektedir. Özgün yayın sayısı artmasına rağmen, bu özgün çalışmaların, etki değeri yüksek dergilerdeki yayın sayılarında, paralel artış izlenmemektedir. Özgün yayın sayıları ve etki değeri yüksek dergilerde yayınların artması için tedbir ve teşvikler gerekli görünmektedir. Anahtar Kelimeler: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp eğitimi, Mezuniyet öncesi eğitim, Mezuniyet sonrası eğitim, Tıbbi araştırma ABSTRACT Aim: Medical education and an important part of clinical research is carried out by medical faculties in Turkey. By 2010, 75 medical faculties are available in Turkey. Marmara University School of Medicine (MUTF) established as the twentieth medical faculty of Turkey represents a different model from conventional medical faculties because it was one of the first Turkish medical faculties providing education in English. The aim of this study is to shed light on the future of medical education by investigating the contribution of MUTF to the medical education and science of our country, evaluating the data on specialty education and scientific research during the 27 years from the establishment of the MUTF until today. Method: In this study, data on pre and postgraduate education, lecturers and scientific publications were obtained by screening the archieve of the faculty, national publication index, international publication indexes, citation indexes and thesis archieves of higher education institutions and compared them to the other data from our country. Results: For each lecturer, the number of students was calculated as 3.5 and the number of the publications was calculated as 0.85. The publications from the MUTF constitute 64.7% of the total publications of Marmara University and specialty theses constitute 10.7% of MUTF originated publications. 51% of the publications were in the journals with impact factor < 1.9. Conclusion: Education and scientific research parameters of MÜTF are parallel to the data of the country. Although there is an increase in the number of original articles, the number of original articles published in journals with high impact factor, is not increasing accordingly. Local and national measures and encouragements seem necessary for increasing the number of original publications and publications in journals with high impact factors. Keywords: Marmara University School of Medicine, Medical education, Postraduate medical education, Undergraduate medical education, Biomedical research Başvuru tarihi / Submitted: 12.10.2010 Kabul tarihi / Accepted: 17.12.2010 İletişim Bilgileri: Dr. Dilek Gogas Yavuz, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Endokrinoloji ve Metabolizma, İstanbul, Türkiye. e-mail: dilekgogas@marmara.edu.tr 1 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma GİRİŞ Ülkemizde 2007 yılı itibarı ile 66, 2009 yılında ise Yükseköğretim Programları ve Kontejanları Kılavuzunda mevcut 75 tıp fakültesi izlenmektedir 1,2. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi (MÜTF) 1983 yılında Türkiyede 20. tıp fakültesi olarak kurulmuştur. MÜTF İstanbul da üçüncü, İstanbul Anadolu yakasında ilk tıp fakültesidir. Kuruluşundan bu yana İngilizce tıp eğitimi vermekte olup, İstanbul da İngilizce eğitim veren ilk tıp fakültesi olduğu gibi, ülkemizde tıp eğitimine İngilizce başlayan ilk tıp fakültesidir. 2009 Yükseköğretim Programları ve Kontejanları Kılavuzuna göre eğitim dili İngilizce olan tıp fakültelerinin sayısı toplam 7 dir 2. Bunlardan altısı devlet üniversitesi (Ankara, Hacettepe, İstanbul Cerrahpaşa, İstanbul Marmara, Erzurum Atatürk, Malatya İnönü ve Ankara Gazi Üniversiteleri) biri ise vakıf üniversitesidir (Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi). Yirmiyedi yıllık bir geçmişe sahip olan MÜTF, İngilizce eğitim yapan ilk fakültelerinden biri olması ve karma eğitim /entegre müfredat sistemi ile eğitim vermesi nedeni ile klasik tıp fakültelerinden farklı bir modeli temsil etmektedir. Bu çalışmanın amacı, MÜTF nin kuruluşundan günümüze kadar olan sürede tıp eğitimi, tıpta uzmanlık eğitimi ve bilimsel araştırma ile ilgili verilerini değerlendirerek ülkemiz tıp eğitimi ve bilimine katkısını ortaya koymak ve tıp eğitimi ve bilimsel araştırma geleceğine ışık tutmaktır. YÖNTEM Mezuniyet öncesi eğitim açısından değerlendirilen parametreler: yıllık mezun edilen pratisyen hekim sayısı, yabancı uyruklu öğrenci sayıları öğrenci işleri bürosu arşivinden derlendi. Mezun olan pratisyen hekimlerin Tıpta Uzmanlık Sınavı (TUS) sonuçları Öğrenci İşleri Bürosu ve Yükseköğretim Kurulu Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) web sitesi (www.ösym.gov.tr) dokümanlarından elde edildi. Tıpta uzmanlık ve yan dal uzmanlık eğitimi alıp mezun edilen uzman hekim sayısı Personel İşleri Bürosu nun kayıtlarından derlendi. Tıpta uzmanlık sınavı ÖSYM sonuç belgelerinden MÜTF nin kaçıncı sırada tercih edildiği saptandı. 1983-2009 aralık tarihleri arasında mezun edilen her tıpta uzmanlık ve yandal uzmanlık öğrencilerinin tezleri Yükseköğrenim Kurulu ulusal tez merkezi internet sitesinden (http://tez2.yok.gov.tr/) öğrenci ismi, tez konusu ve danışman isimleri anahtar kelimeleri kullanılarak yıllara göre tarandı. MÜTF kaynaklı tezlerin uluslararası yayın olanlarını belirlemek için PubMed, Science Citation Index (SCI) Expanded ve Social Sciences Citation Index alanlarında aynı anahtar kelimeler kullanılarak bütün dokümalar bazında tarama yapıldı.. Ulusal yayınların belirlenmesi amacıyla ULAKBİM Tıp Veri Tabanı Türk Tıp Dizini ( www.ulakbim.gov.tr), Ulusal Sağlık Bilimleri Süreli Yayınlar (TurkMedline) veri tabanı (http://medline.pleksus.com.tr/ulusal_atif_indeksi) marmara üniversitesi anahtar kelimesi ile tarandı. Tıp fakültesi kaynaklı tez konu başlıkları ile eşleşen yayınlar tespit edildi. Tez kaynaklı özgün makaleler istatistik değerlendirmede kullanıldı. Her yıl için yapılan tezler ile uluslararası ve ulusal yayın olarak basılmış tezlerin oranı hesaplandı. MÜTF uluslararası bilimsel yayınları ULAKBİM internet sayfasında yer alan SCI Expanded, Social Sciences Citation Index ve PubMed alanlarında marmara univ, univ marmara anahtar kelimeleri kullanılarak 1983-2009 yılları arasında her yıl için tarandı. Yayınlar özgün makale (orijinal article), derleme (review), kongre özeti (meeting abstract) kategorilerinde sınıflandırıldı, bölümler ve anabilim dalları için sayılar belirlendi. 1983-2009 yılları arasında her yıl için öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı, özgün makale sayıları üzerinden hesaplandı. Basılmış özgün makale sayıları dergilerin etki değerine göre sınıflandırıldı. Etki değerleri >5, 4.9-3, 2.9-1.9, < 1.9 olarak kategorize edilerek, kategoriler göre yayın sayısı hesaplandı. Öğretim üyesi, öğretim görevlisi, uzman kadrolarına görev yapanların sayı ve dağılımları yıllık olarak Personel İşleri Bürosu arşivlerinden elde edildi. BULGULAR Mezuniyet öncesi eğitim: MÜTF ilk mezunlarını 1989 yılında vermiş olup, 1989-2010 yılları arasında toplam 2263 hekim yetiştirmiştir. Mezun edilen hekimlerin % 4.1 i yabancı uyrukludur. Eğitim dili İngilizce olup, hasta başı pratikleri hariç dersler İngilizce olarak verilmektedir. Fakültede 2001 yılından itibaren ilk üç sınıfta karma eğitim/entegre müfredat sistemi uygulanmaktadır. Karma eğitim sistemi anfi dersleri, pratik eğitim, klinik uygulamaya giriş ve konu bazında öğrencilerin aktif olarak katılımı ile gerçekleşen modül olarak isimlendirilen interaktif seanslardan oluşmaktadır. Eğitimin % 70.2 sini anfi dersleri, %10.4 ünü pratik eğitim, % 14.4 ünü klinik uygulamaya giriş, % 4.8 ini ise modüller oluşturmaktadır. 1989-2009 yılları arasında tüm sınıflar göz önüne alındığında öğrenci başarı durumu %70 91 arasında değişmektedir. MÜTF den 1989-2009 yılları arasında mezun hekimlerin tıpta uzmanlık sınavı başarı oranları minimum %16.4 ve maksimum %44.1 olarak izlenmektedir. 1989-2009 yılları arasında ortalama Tıpta uzmanlık sınavı (TUS) başarısı (sınavda bir programa yerleşim hakkı kazanmış olanlar) Nisan ayı için % 33.8±7.2, Eylül ayı için % 32.2±8.5 olarak hesaplanmıştır. Yıllara göre TUS başarı oranları Şekil-1 de gösterilmiştir. MÜTF, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme sınavında 1987 2005 yılları arasında 3-5. sırada tercih edilmişken, 2005-2008 yılları arasında tercih sıralamasında 7-8. sırada yer almıştır. 2010 Kasım tarihi itibariyle MÜTF de toplam 259 öğretim üyesi (professör, doçent, 2 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma yardımcı doçent) ve öğretim elemanı bulunmaktadır. Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı 3.5 tir. Yanlızca öğretim üyeleri (prof,doç yard doç) değerlendirmeye alındığında bu oran 4.1 olarak hesaplanmıştır. Mezuniyet sonrası eğitim uzmanlıkve yan dal uzmanlık öğrencileri de göz önüne alındığında öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı 4.6 ya ulaşmaktadır. Yanlızca öğretim üyeleri üzerinden hesaplandığında oran 5.3 olarak bulunmuştur. Öğretim üyeleri, Tıp Fakültesi dışında Diş Hekimliği Fakültesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Sağlık Meslek Yüksek Okulu, Hemşirelik Yüksek Okulu, Hukuk Fakültesi ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü nde yüksek lisans ve doktora dersleri vermektedirler. 1983 te 40 öğretim üyesi ile kurulan MÜTF öğretim üye sayısı, 2010 Kasım itibarı ile 225 tir. 1996 ya kadar öğretim üyesi ( profesör, doçent, yardımcı doçent) sayı artışı paralel olarak seyrederken, son 10 yılda profesör ve doçent, öğretim görevlisi/uzman sayılarında artış devam etmiş ancak yardımcı doçent sayıları giderek azalmıştır (Şekil 2). Profesör, doçent ve yardımcı doçent oranları 2000 yılında sıra ile %37, %30, %32 iken 2010 sonunda sırası ile %60, %31, % 9 dur. Tam zamanlı öğretim üyesi oranı 2008 Aralık ayı itibarı ile %32, 2010 Ocak ayı itibarı ile %20 dir. Türkiye deki bazı tıp fakültelerinde tam zamanlı profesör oranları ile karşılaştırıldığında MÜTF de tam zamanlı profesör oranlarının diğer tıp fakültelerinden düşük olduğu izlenmektedir 1. Tam zamanlı öğretim üyesi oranları Hacettepe, Dokuz Eylül, İstanbul, Osmangazi Üniversiteleri Tıp Fakülteleri nde sırası ile % 76.9, % 75.6, %56.5, % 83 olarak rapor edilmiştir 1. Öğretim üyesi sayısı Başarı oranı (%) Şekil 1: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi nden mezun olan hekimlerin tıpta uzmanlık sınavı başarı oranları. Başarı oranları sınava giren ve eğitim programına yerleşenlerin yüzde oranı olarak belirtilmiştir. Şekil 2: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi ile öğretim üyesi, öğretim görevlisi/uzman sayılarının yıllık izlemi. Kasım 2010 itibarı ile 3 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma Mezuniyet sonrası eğitim MÜTF tıpta uzmanlıkta ilk mezunlarını 1989 yılında vermiştir. MÜTF tıpta uzmanlık eğitimine kabul edilen hekimlerin tercihleri anabilim dalları arasında farklılık göstermektedir. ÖSYM web arşivi verilerine göre (www.osym.gov.tr/arsiv/tus) MÜTF nin tıpta uzmanlık sınavı taban puanlarında son 5 yılda belirgin değişiklik izlenmemektedir. MÜTF bünyesinde tıpta uzmanlık ve yandal uzmanlık eğitimini standardize etmek amacı ile anabilim dalları ve bilim dalları tarafından hazırlanan çekirdek eğitim programları 2008 yılı içinde tamamlanmış, tıpta uzmanlık eğitim takibinde elektronik karne uygulaması 2009 Ocak ayı itibarı ile başlamıştır. Tezden kaynaklanan yayın oranları yıllara göre farklılık göstermektedir. (Şekil-3) 1988-2008 tarihleri arasında yapılan MÜTF tıpta uzmanlık ve yan dal uzmanlık tezlerinin % 33.2 si SCI yer alan uluslarası dergilerde yayınlanmıştır. MÜTF kaynaklı tezlerin ulusal yayın oranı %9.1 olarak tespit edilmiştir. Aralık 2009 itibarı ile tez kaynaklı yayınlar 1983-2008 tarihleri arasında MÜTF kaynaklı yayınların % 10.7 sini oluşturmaktadır. En fazla 1998-2003 yılları arasında yapılan tezlerin yayına dönüşmüş olduğu izlenmiştir. (Şekil-3) Bilimsel araştırma MÜTF adresli ilk makale, özgün makale katagorisinde SCI Expanded kapsamında 1983 yılında yayınlanmıştır. 1983-2009 yıl aralığında SCI Expanded ve Social Sciences Citation Index te yer alan dergilerde yayınlanmış toplam yayın sayısı (derleme, özgün makale, kısa makale, proceedings makale) 3069, özgün makale sayısı 2061 dir. MÜTF nin toplam yayın ve orijinal makale sayıları yıllar içinde artarak devam etmiştir (Şekil-4). MÜTF nin kuruluşundan itibaren toplam yayınlarının %51 i 2004-2008 yılları arasında yapılmıştır. Dâhili, Cerrahi ve Temel Bilimler Bölümlerine göre yıl bazında özgün makale sayıları açısından farklılık izlenmektedir. Total ve özgün makale alanında en fazla yayın Dahili Bilimler Bölümünce yapılmış olup, 2. sırada Cerrahi Bilimler ve 3. sırada Temel Bilimler yer almaktadır( Şekil-5 ). yayınlanmış tezler (%) Şekil 3: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi uzmanlık ve yan dal uzmanlık tezlerinin yayın oranları. Ekim 2009 tarihi itibarı ile SCIE,SSCI,Pubmed ve Türk yazı dizini tez hazırlayan kişi ve konu başlıkları ile taranmıştır. 4 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma Şekil 4: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Bilimsel yayın sayılarının yıllık izlemi (1984-2009) Kaynak adres: SCIE, SSCI, marmara univ, univ marmara. Toplam yayın: özgün makale, derleme, teknik özet, editöre mektup, toplantı özetleri alanlarından yayınları içermektedir. Şekil 5: Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi özgün makale sayılarının Dahili, Cerrahi ve Temel bilim bölümlerine göre yıllık izlemi Kaynak adres: SCIE,SSCI, marmara univ, univ marmara. Ortak çalışmalarda sınıflama için ilk isim yazarın bölümü esas alınmıştır. İlk yazar ismi MÜTF olan yayın sayıları toplam yayın sayısı ile paralel bir artış göstermekle birlikte yayınların %50 sini oluşturmaktadır (Şekil-6). İlk isim MÜTF kaynaklı yayınların bölümlere göre dağılımı toplam yayın sayısına benzer bir eğilim göstermektedir. İlk isim MÜTF kaynaklı yayınlarda Dahili Bilimler Bölümüne ait bilim dallarının yayınları ilk sırada yer almaktadır. 2009 yılı için ilk isim MÜTF kaynaklı özgün makalelerin toplam yayın sayısının % 62 sidir. 2008 yılında Tıp Fakültesi nin toplam yayın sayısı Marmara Üniversitesi toplam yayın sayısının % 60 ını, 2009 yılında ise % 73.6 sını oluşturmaktadır. Bu oran 1983 yılından bu yana benzer bir eğilim göstermektedir (Şekil-7). 5 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma 1983-2009 yılları arasında toplam yayın sayıları göz önüne alındığında MÜTF yayınlarının Marmara Üniversitesi nin tüm yayınlarına oranı %64.7 olarak hesaplanmıştır. MÜTF yayınlarına 1983-2008 yılları arasında yapılan toplam atıf sayısı Eylül 2009 itibarı ile 13205 tir. Marmara Üniversitesi yayınlarına yapılan atıfların %57 si Tıp Fakültesi kaynaklıdır (Şekil-8). 1983-2008 yılları arasında öğretim üyesi başına düşen yayın sayısında yıllar içinde artış izlenmektedir. Öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı 2002 yılına kadar 0.5 altında seyrederken 2002 yılında 0.59 a yükselmiştir. Öğretim üyesi(prof,doç,yard doç,öğr grv/uzman) başına düşen yayın sayısı progresif olarak artmış, 2009 yılında özgün makaleler göz önüne alındığında 0.85, toplam yayın sayısı göz önüne alındığında 1.3 olarak hesaplanmıştır (Şekil-9). Yanlızca öğretim üyeleri (prof,doç,yard doç) üzerinden hesaplandığında 2009 yılına ait toplam yayınlar için 1.58, özgün makaleler için 1 olarak izlenmiştir Aralık 2009 itibarı ile 2008 yılına ait yayınların %51 i etki değeri (Impact factor) <1.9 dergilerde, %20.6 sı ise etki değeri olmayan dergilerde yayınlanmıştır. Etki değeri >5 olan dergilerde yayınlanan özgün makale oranı %3.7, etki değeri 4.9-3 arasında olan dergilerdeki yayınların oranı %7.1, etki değeri 2.9-1 arasında olan dergilerde yayın oranı % 44.5, etki değeri <1 olan dergilerdeki yayınlar %22 olarak izlenmiştir. Özgün makale sayısı Şekil 6: Özgün makalelerin İlk ismin ait olduğu bölüme göre 1987-2009 yılları arasında yıllık izlemi. Kaynak adres: SCIE,SSCI, marmara univ, univ marmara, Eylül 2009 itibarı ile Şekil 7: Marmara Üniversitesi Tüm fakülteler ve M.Ü Tıp fakültesi nin total yayın sayılarının yıllara göre izlemi. Kaynak adres: SCIE,SSCI, marmara univ, univ marmara. Tüm yayınlar: özgün makale, derleme, toplantı özetleri, editöre mektup, teknik özet alanlarından tüm yayınlar dahil edilmiştir. 6 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma Atıf sayıları Şekil 8: Marmara Üniversitesi Tüm fakülteler ve Tıp fakültesi yayınlarına Atıf sayılarının yıllık izlemi. Kaynak adres: SCIE,SSCI, marmara univ, univ marmara Şekil 9: 2000-2009 tarihleri arasında öğretim üyesi başına düşen yayın sayılarının izlemi. Kaynak adres: SCIE,SSCI, marmara univ, univ marmara. Öğretim üye sayısı: Prof,Doç,Yard Doç, öğretim elemanı (Öğr Grv/Uzman) sayılarının toplamı olarak değerlendirilmiştir TARTIŞMA MÜTF, yirmiyedi yıllık tarihi olan ve İngilizce olarak karma eğitim /entegre müfredat sistemi ile eğitim veren Türkiye nin ilk tıp fakültelerinden biri olması nedeniyle diğer tıp fakültelerinden farklı bir modeli temsil etmektedir. Bu nedenle yirmi yedi yıllık süreçte, eğitim ve araştırma 7 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma alanında elde edilen veriler ülkemiz tıp eğitimi ve bilimsel araştırma konularında yol gösterici olabilir. MÜTF öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı 2010 itibarı ile 3.5 olarak hesaplanmıştır ancak Türk Tabipleri Birliği nin 2008 yılı mezuniyet öncesi eğitim raporunda, MÜTF nde 2006-2007 eğitim yılı için öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı 4.5 olarak bildirilmiştir. Öğretim üyesi sayısı 232, öğrenci sayısı 939 olarak alınmıştır 1. Diğer fakültelerde verilen dersler göz önüne alındığında bu oran 8 civarındadır. Türkiye genelinde öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı 3.5, Avrupa da 3.3, Amerika Birleşik Devletleri nde 2.5 tir 3. MÜTF öğretim üyelerinin eğitim yükü Türkiye ve dünya ortalaması ile paralel izlenmektedir. Fakültemiz, 1987-2001 yılları arasında Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı nda Türkiye deki tıp fakülteleri arasında 4-5. sırada tercih edilen fakülte olmuştur, ancak son yıllarda 7 ve 8. sıralara gerilemiştir. Bunun başlıca nedenleri, ülke genelinde oldugu gibi tıp tercihlerinin geri plana düşmesi, hastane fiziki şartların yetersizliği, eğitimin İngilizce veriliyor olması sayılabilir. ÖSYM TUS arşivi verilerine göre (www.osym.gov.tr/arsiv) 2008 ve 2009 yılı için İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerdeki tıp fakülteleri TUS taban ve tavan puanlarının devlet hastanesi taban ve tavan puanları ile benzer olduğu izlenmektedir. Sağlık Bakanlığı hastanelerinde uzmanlık eğitimi isteğinin üniversite hastaneleri ile eşit oranda olması maddi nedenlerden kaynaklanıyor olabilir. Son yıllarda üniversiteler Sosyal Güvenlik Kurulu uygulamaları ve döner sermaye yönetmelikleri nedeniyle maddi zorluklar yaşamaktadırlar. Bu durum özellikle büyük şehirlerde daha fazla maaş ve katkı payı alacakları Sağlık Bakanlığı hastanelerinin tercih edilmesinde etken olabilir. MÜTF yayın sayısının 2000 li yılların başında ivme kazanması öğretim üyesi sayısındaki artış ile paralel seyretmiştir. Bu durum ülkemizdeki diğer fakültelerde de benzerlik göstermektedir. Atıf indekslerinde Türkiye kaynaklı yayınların yüzde 49.2 sinin 2000-2003 yılları arasında gerçekleştiği rapor edilmiştir 4. Öğretim üyesi başına düşen yayın sayılarının oranı 1991-1998 yılları arasında 0.28 olarak rapor edilmişken 5, 2000 yılı sonrası artış göstererek 2009 yılı için oran hesaplamalarımıza göre 0.85 e yükselmiştir. Tıp Fakültesi bilimsel yayın sayılarındaki artışın nedenleri arasında: doçentlik sınavı başvuru kriterinin yükseltilmesi ve profesörlük yükselmelerinin düzenlenmesi, M Ü Bilimsel Araştırma Proje fonunun yeniden yapılanarak fazla miktarda projeye destek vermesi ve TÜBİTAK proje desteklerinin arttırılmış olması, genç, idealist ve bilimsel arenada kendini ispat etmek isteyen öğretim üyelerinin kurucu kadroda olması, öğretim üyelerinin büyük oranda objektif kriterlerle farklı yerlerden seçilmesinin getirdiği dinamizmin itici güç olması sayılabilir. YOK 2009 yılı Yayın İstatistik Raporu da 2009 yılı yayın sayılarına gore Marmara Üniversitesi 495 yayın ile 15. sırada yer almaktadır ve öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı 0.37 olarak belirtilmiştir. MUTF öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı marmara üniversite genelinden 2 kat fazla izlenmektedir.aynı raporda ilk sırada 1406 yayın sayısı ile İstanbul Üniversitesi yer almaktadır. (http://www.yok.gov.tr/content/view) Akademik yükseltmelerdeki gerekliliği dışında bilimsel araştırma ülkemizdeki mesleki ve toplumsal yaşamda sınırlı rol oynadığından araştırıcıların kişisel motivasyonu en önemli belirleyicidir. Üreten ve üretmeyen öğretim üyesi arasında halen belirsiz olan farkın ortaya konması ve üreten öğretim üyelerinin ödüllendirilmesi önemlidir. Fakülte, üniversite ve YÖK tarafından önlemler alınması ve akademik çevrelerde bu konudaki farkındalığın oluşturulması, bilimsel araştırmaların desteklenmesinin olmazsa olmaz şartıdır. Verimli araştırmacılar için maddi manevi motivasyon kaynakları yaratılmalıdır. Tıp fakültesi, Marmara Üniversitesi 1982-2009 yılları arasındaki yayınların % 64.7sini üretmiştir.tıp fakültelerinin bilimsel yayın sıralamasındaki öncülüğü ülkemizdeki diğer üniversiteler için de geçerlidir. Türkiye kaynaklı yayınlar içinde en fazla yayın %33 lük oranla klinik tıp bilimleri kaynaklıdır 6. TUBİTAK ULAKBİM tarafından sunulan Türkiye nin bilim haritası çalışmasında 1981-2006 yılları arasındaki bilimsel performans değerlendirilmiş, çeşitli alt bilim dallarında üniversitelerin yayın sayı ve sıralaması yapılmıştır. MÜTF klinik bilimler alanında ülkemiz üniversiteleri arasında 1923 yayın ile 8. sırada yer almış olup bu alandaki ülkemiz yayınlarının %3.25 ini gerçekleştirmiştir. Klinik Bilimler alanında Hacettepe Üniversitesi %14 lük İstanbul Üniversitesi %11.3 lük pay ile ilk 2.sırayı paylaşmaktadır. MÜTF Nörolojik Bilimler alanında %3.18 lik bir yayın payı ile 8. sırada, Farmakoloji alanında % 4.76 lık pay ile 6.sırada, İmmünoloji alanında % 4.8 lik pay ile 6. sırada, Moleküler Biyoloji ve Genetik alanında % 3.46 lık pay ile 7. sırada, Mikrobiyoloji alanında %3.25 lik pay ile 8. sırada, Biyoloji-Biyokimya alanında % 2.82 lik pay ile 9.sırada yer almaktadır 7. Ülke genelinde tıbbi bilim alanlarında eskiyerleşik üniversitelerin ilk sıraları paylaşması sürpriz değildir. MÜTF nispeten yeni bir üniversite olmasına rağmen tüm tıp alt bilim dallarında ilk 10 içinde yer almaktadır. Genç bir öğretim üyesi kadrosuna sahip olması, öğretim üyelerinin yabacı dil biliyor olması, bilimsel performansının eş zamanlı kurulan tıp fakültelerinden daha ileride olmasını sağlamış olabilir. Ancak son 10 yıllık dönem içinde MÜTF nin yayın sayıları artış göstermesine rağmen ilk isim yayın sayıları göz önüne alındığında öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı beklendiği oranda artış göstermemiştir. Özellikle Temel Tıp Bilimlerinde MÜTF kaynaklı ilk isim makale üretiminin düşük olması, proje üretiminde yürütücülükten çok laboratuar/teknik destek yapıldığını düşündürmektedir. Temel bilim öğretim üye ve araştırma görevlisi sayılarının düşük olması, öğretim üyelerinin ders yükünün fazla olması bilimsel üretimi yavaşlatan başlıca nedenler arasında düşünülebilir. Yayınların sayısal artışına rağmen etki değeri konusunda artış gözlenmemektedir. MÜTF makalelerin çoğu etki değeri 1.9 dan düşük dergilerde, önemli bir kısmı ise etki değeri olmayan 8 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
D. G. YAVUZ ve ark Bir tıp fakültesinde eğitim ve bilimsel araştırma dergilerde yayınlanmıştır. Bu durum Türkiye ortalaması ile paralellik göstermektedir. Ülkemizde 1981-2007 tarihleri arasında 54 bilim dalı yayınlarının etki değeri 0-9.7 arasında olduğu rapor edilmiştir 6,7. Bu durumun en önemli nedeni; gerek doçentlik sınavı başvuru kriterlerinde gerekse profesörlük yükseltmelerinde yayın sayısının yayın kalitesinden daha ön planda değerlendirilmesidir. Tıp fakültesi atıf sayıları toplam yayın sayısı ile paralel bir eğim izlemektedir. 1983-2009 yılları arasındaki Marmara Üniversitesi yayınlarına yapılan toplam atıfların %57 sini oluşturmaktadır. Dünya genelinde de tıbbi bilimlere ait yayınlara atıflar ilk sırada yer almaktadır 4,8,9. Tıp fakültelerinin başlıca görevi toplumun sağlık sorunlarına duyarlı, yetkin hekimler yetiştirmek ve bilimsel araştırma yapmaktır. Bilginin baş döndürücü bir hızla geliştiği çağımızda sağlık alanında bilgi üretebilecek ana birimler tıp fakülteleridir. Ülkemizin pek çok tıp fakültesinde izlendiği gibi MÜTF araştırma kapasitesini optimal olarak kullanamamaktadır. Fizik ve maddi şartların yetersizliği ana neden olmakla birlikte motivasyon eksikliği, hizmet yükünün ağır olması, araştırma bütçelerinin yetersiz kalması, araştırma görevlisi hekimlerin hizmet ağırlıklı eğitim alması, yeterli biyolog ve yardımcı personel eksikliği araştırma kapasitesini düşüren nedenler arasındadır. Uygunsuz fizik şartlara rağmen ülkemizde tip bilimleri alanında ilk 10 içinde yer alması genç, hevesli, İngilizce makale yazabilen, önemli bir bölümü yurtdışı merkezlerde uzmanlık/laboratuar eğitimi almış öğretim üyesi kadrosuna sahip olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. Uluslararası yayınlara TÜBİTAK, Dernekler ve araştırma fonundan verilen teşviklerin de araştırma sayısına minimal de olsa olumlu etki yaptığını göz önüne almak gerekir. MÜTF eğitim ve araştırma faaliyetleri bakımından Türkiye deki köklü tıp fakülteleri ile benzer özellikler göstermektedir. Ülkemizde tıp bilimi diğer bilim alanlarından daha hızlı ve dinamik bir şekilde gelişmektedir. Bilimsel araştırma ve mezuniyet öncesi-sonrası tıp eğitimi konularında ülke çapında uygulanacak teşvik ve düzenlemeler ile tıp fakülteleri beklenenden daha hızlı ve yüksek bir verimlilik gösterebileceğinin işaretlerini vermektedir. Teşekkür: Verilerin toplamasında büyük katkıları olan Sayın Fethi Yüksel, Sayın Nursel Erdoğan, Sayın Saniye Ratip ve Sayın Nermin Numanoğlu na çok teşekkür ederiz. KAYNAKLAR 1. Sayek İ., Kiper N., Odabaşı O. Turkish Medical Association undergraduate medical education report. Sayek İ., Kiper N., Odabaşı O, Editörler.1. baskı, Ankara:Türk Tabipler Birliği Yayınları, 2008:25. 2. Yükseköğrenim Kurulu Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi.2009-ÖSYS Öğrenci Seçme ve Yerleştirme SınavıYükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu.Ankara,2009;tablo 4: sf 1-66. 3. Sayek İ, Kiper N, Odabaşı O. Turkish Medical Association undergraduate medical education report. Sayek İ, Kiper N, Odabaşı O, editörler.1. baskı, Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları, 2008:56-57. 4. Ak MZ, Gülmez A. International publication analysis from Turkish Universities. Akademik İncelemeler 2006; 1(1):25-43. 5. Güllüoğlu B, Aktan O. Scientific publications at a Turkish Medical School. Academic Medicine 2000;75(7):760. 6. Demirel İH, Saraç C, Akıllı E, Büyükçınar Ö, Yetgin S, Gürses EA. Şehirlerin katkısı. Demirel İH,Saraç C, Akıllı E, Büyükçınar Ö, Yetgin S, Gürses EA, editörler. Scientific publication map of Turkey 1. Baskı. Ankara:TÜBİTAK-ULAKBİM Yayınları, 2008:4-5. 7. Demirel İ.H., Saraç C., Akıllı E., Büyükçınar Ö., Yetgin S., Gürses E.A. Kuruluşların katkısı. Demirel İ.H., Saraç C., Akıllı E., Büyükçınar Ö., Yetgin S., Gürses E.A Editörler. Scientific publication map of Turkey 1. Baskı Ankara, TÜBİTAK-ULAKBİM Yayınları ; 2008 : 8-20. 8. Akıllı E., Büyükçınar Ö., Latif V.,Yetgin S.,Gürses E.A.,Saraç C., Demirel İ.H. Tıbbi bilimler. Akıllı E., Büyükçınar Ö., Latif V.,Yetgin S.,Gürses E.A.,Saraç C., Demirel İ.H. Editörler. [Scientific publication indicators of Turkey-II 1981-2007 Turkey, countries,groups] 1. Baskı Ankara, TÜBİTAK-ULAKBİM Yayınları, 2009:12-14. 9. Karaözen B, Bayram Ö, Zan BU. [Science Indicatiors of Turkey: 1997-2006]. Türk Kütüphaneciliği 2009; 23(1) : 4-21. 9 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):1-9
Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):10-14 DOI: 10.5472/MMJ.2010.01744.1 Original Article / Özgün Araştırma Radical Retropubic Prostatectomy A Review of the Current Literature and a Study of 250 Cases at Marmara University Radikal Retropubik Prostatektomi Güncel Literatür Derlemesi ve Son 250 Vaka İle Marmara Tecrübesi İlker TİNAY, Mahir Bülent ÖZGEN, Çağrı Akın ŞEKERCİ, Levent TÜRKERİ Department of Urology, School of Medicine, Marmara University, İstanbul, Türkiye ABSTRACT Objective: To review the current literature of open radical retropubic prostatectomy and report the results of the last 250 open radical retropubic prostatectomies performed in our University clinic. Patients and Methods: A literature review was performed using the PubMed database with combinations of the following keywords radical prostatectomy, open retropubic, prostate cancer, complications and comorbidity. Charts of the most recent 250 consecutive patients who had undergone radical retropubic prostatectomy at the Urology Department of Marmara University School of Medicine were reviewed. Results: In 69.2% of the cases the tumor was confined within the prostate gland, whereas 30.8% of the cases had tumors with either positive surgical margins, capsular penetration, invasion of seminal vesicles or a combination of these features. Nerve-sparing radical retropubic prostatectomy patients were found to be more successful in achieving continence and erectile function in the postoperative period. Cancer progressions were experienced in 12.4% of the cases following radical retropubic prostatectomy at a mean follow-up of 53.8 months with a mean time to progression of 20.7 months. Conclusion: The three goals of radical prostatectomy; cancer control, preservation of urinary control and preservation of sexual function were achieved with the long-time experience of open radical prostatectomy. Keywords: Radical prostatectomy, Open retropubic, Prostate cancer, Complications, Comorbidity ÖZET Amaç: Açık radikal retropubik prostatektomi hakkındaki güncel literatürün derlenmesi ve üniversite kliniğimizde yapılan son 250 açık radikal retropubik prostatektomi vakalarının sonuçlarının bildirilmesi. Materyal ve Metot: Radikal prostatektomi, açık retropubik, prostat kanseri, komplikasyonlar ve komorbidite anahtar kelimeleri seçildi ve Pubmed veritabanı kullanılarak literatür taraması yapıldı. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı nda yapılan son 250 açık radikal retropubik prostatektomi vakasının dosyaları tarandı. Bulgular: Hastaların % 69, 2 sinde tümör prostat bezi ile sınırlı kalırken, % 30.8 inde pozitif cerrahi sınır, kapsül invazyonu, seminal vezikül invazyonu ya da bunların kombinasyonu saptandı. Sinir koruyucu radikal retropubik prostatektomi hastalarının ameliyat sonrası dönemde idrar kontinansını ve erektil işlevi geri kazanmalarının daha başarılı olduğu saptandı. Radikal retropubik prostatektomi sonrası vakaların % 12, 4 ünde ortalama 53,8 aylık takip ve ortalama 20,7 ay progresyon süresi ile kanser progresyonu saptandı. Sonuç: Radikal prostatektominin üç hedefi olan; kanser kontrolü, idrar kontrolünün korunması ve cinsel işlevin korunması hedeflerine, açık radikal retropubik prostatektominin uzun dönem tecrübesi ile ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Radikal prostatektomi, Açık retropubik, Prostat kanseri, Komplikasyonlar, Komorbidite Başvuru tarihi / Submitted: 23.11.2010 Kabul tarihi / Accepted: 20.12.2010 Correspondence to: İlker Tinay, M.D. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye. e-mail: ilker_tinay@yahoo.com 10 Marmara Medical Journal 2011; 24 (1):10-14