T.C. ULAŞTIRMA BAKANLIĞI SİVİL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HAVACILIK TALİMATI SHT.21.1 Rev.2 09 OCAK 2001 UÇUŞA ELVERİŞLİLİK SERTİFİKASI VERİLME VE/VEYA TEMDİT EDİLME KURALLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Tanımlar Amaç Madde 1- Bu talimatın amacı, satın alma veya kiralama yoluyla, Türk Uçak Siciline kaydedilecek sivil hava araçlarına uçuşa elverişlilik sertifikası verilme ve/veya temdit edilme esasları ile genel hususları belirlemektir. Kapsam Madde 2- Bu talimat, Türk Uçak Siciline kayıtlı ve/veya kaydedilecek tüm sivil hava araçlarını kapsar. Tanımlar ve Kısaltmalar Madde 3- Bu talimatta yer alan; A.D. kısaltması; Uçuşa Elverişlilik Direktiflerini; S.B. kısaltması; Servis Bültenlerini; SHGM kısaltması; T.C. Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü nü MEL kısaltması; Asgari Teçhizat Listesi ni VFR kısaltması; Görerek yapılan uçuş kurallarını Bakanlık; Ulaştırma Bakanlığı nı, "Ferry Uçuş deyimi; bir hava aracının yolcu ve ticari yük taşımaksızın, satın alınması veya kiralanmasında tescil işlemleri yapılmadan yurda getirilmesi ile bakım amaçlı ve SHGM nce uygun görülen diğer durumlarda, hava aracının uçuş emniyetini korumak şartıyla yapılan teknik amaçlı uçuşları, Sivil Havacılık Otoritesi; ilgili ülkelerin devlet adına görev yapan sivil havacılık birimlerini, İşletmeci; hava aracı ile havacılık faaliyetlerinde bulunan kuruluşları, ifade eder. 1
İKİNCİ KISIM Uçuşa Elverişlilik Sertifikaları Uçuşa Elverişlilik Sertifika Çeşitleri Madde 4- Uçuşa elverişlilik sertifikaları, hava aracının kullanım amacına göre standart, özel ve çoklu uçuşa elverişlilik sertifikaları olmak üzere üçe ayrılır. Standart Uçuşa Elverişlilik Sertifikası Madde 5- Standart uçuşa elverişlilik sertifikası normal, iş amaçlı, akrobasi, yolcu taşıma, planör ve balon kategorisinde olan; standart işletme usulleri ile işletilen; Bakanlık tarafından uçuşta emniyetsizliğe neden olabilecek bir özelliği bulunmayan; ilgili tip tasarımına uygun olan ve bakımları yapılmış hava araçları için düzenlenir. Özel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası ve Şartları Madde 6- Özel uçuşa Elverişlilik sertifikası, hava aracının kullanım amacına göre deneysel, tahditli, sınırlı, şartlı uçuşa elverişlilik şartlarında ve özel uçuş izni gerektiren durumlarda işletme yapan hava araçları için düzenlenebilir. Özel uçuşa elverişlilik sertifikası alan hava araçları kullanım amaçları dışında işletilemez. Çoklu Uçuşa Elverişlilik Sertifikası ve Şartları Madde 7- Kategorisi dışında bir kategorinin tasarım, bakım ve işletme şartlarını sağlayabilen; bulunduğu kategori ile ilgili olarak üzerinde takılı bulunan teçhizatın basit mekanik bir işlemle eklenmesi ve/veya çıkartılması ile diğer kategoriye dönüştürülebilen; tip tasarımına uygun olan ve bakımları yapılmış; çoklu uçuşa elverişlilik sertifikasında tahditli olduğu belirtilen hava araçları için düzenlenir. Hava aracının çoklu uçuşa elverişlilik sertifikası bulunmasına karşın, İşletmecinin yapacağı her kategori dönüşümü için yapılacak tadilatı SHGM ne onaylatması ve inceletmesi zorunludur. Tahditli Uçuşa Elverişlilik Kategorisi Madde 8- Kategorinin gereklerini sağlamasına karşın, aşağıda belirtilen özel kullanım amaçları ve özel teçhizatlarından dolayı, uygunsuz uçuşa elverişlilik durumu bulunan hava araçları, tahditli uçuşa elverişlilik kategorisindedir. Tahditli hava araçları için uçuşa elverişlilik sertifikasının kategori bölümüne " Özel-Tahditli (Hava Aracı İşletme Tahditleri Arkadadır) ibaresi yazılır. Uçuşa elverişlilik sertifikasının arkasında Ek 3 de verilen hava aracının işletme tahditleri belirtilir. Uçuş emniyeti göz önüne alınarak, tahditli hava araçları için genel havacılık işletmesinde kullanılan ekipmanlara ilave ekipman bulundurulması şartı aranmaktadır. Özel kullanım amaçları ve ilgili ilave ekipman: a) Ziraat Faaliyetleri: Omuz emniyet kemeri, solunum teçhizatı, koruyucu eldiven ve plastik çizme. b) Yangınla Mücadele ve Doğal Yaşamın Korunması: Omuz emniyet kemeri, solunum teçhizatı, koruyucu elbise. 2
c) Havadan İzleme (fotoğraf çekimi, haritacılık, petrol ve maden arama): Omuz emniyet kemeri d) Devriye Gezme (boru hatları, enerji hatları ve kanallar vb.üzerinde): Omuz emniyet kemeri e) Meteorolojik Kontrol (yağmur yaratma-bulut tohumlama): Omuz emniyet kemeri f) Döviz Atımı/Pano Çekimi: Omuz emniyet kemeri g) SHGM nün belirleyeceği diğer faaliyetler: Omuz emniyet kemeri Sınırlı Uçuşa Elverişlilik Kategorisi Madde 9- Sınırlı (Limited) kategori tip sertifikası bulunan hava araçları sınırlı uçuşa elverişlilik kategorisindedir. Bu hava araçları için getirilen sınırlamalar, uçuşa elverişlilik sertifikasında belirtilir. Şartlı Uçuşa Elverişlilik Kategorisi Madde 10- Şartlı (Provisional) kategori tip sertifikası bulunan ve şartlı tip sertifikası gereği ağırlık, hız, uçuş manevrası, yükleme ve uçuş kontrol ünitelerinden dolayı işletme sınırları bulunan hava araçları şartlı uçuşa elverişlilik kategorisindedir. Deneysel Uçuşa Elverişlilik Kategorisi Madde 11- Tanımları aşağıda bulunan AR-GE, yönetmelik gereklerine uygunluk değerlendirmesi, ekip eğitimi, gösteri, hava yarışı, pazar araştırması, amatör yapısı hava aracı işletmesi, kit hava aracı işletmesi amacıyla kullanılan hava araçları deneysel uçuşa elverişlilik kategorisindedir. Deneysel hava araçları için uçuşa elverişlilik sertifikasının kategori bölümüne, "Özel-Deneysel (Hava aracı İşletme Tahditleri Arkadadır.)'' ibaresi yazılır. Uçuşa elverişlilik sertifikasının arkasında Ek 4 de verilen hava aracının işletme tahditleri belirtilir. a) Araştırma ve Geliştirme (AR-GE): Hava araçları için yeni tasarım kavramlarını, teçhizat ve sistemleri, yeni işletme tekniklerini, kullanım amaçlarını denemek amacıyla yapılan işletme. b) Yönetmelik Gereklerine Uygunluk Değerlendirilmesi: Tip ve ilave tip sertifikaları, büyük tasarım tadilatları onayının alınması vb. için gerekli uçuş testleri ile havacılık kurallarının belirttiği işlev, güvenilirlik ve uçuşa elverişlilik gereklerine uygunluğun tespiti amacıyla yapılan işletme. c) Ekip Eğitimi: Uçuş ekiplerinin eğitimi amacıyla yapılan işletme. d) Gösteri: Hava aracının uçuş kabiliyetleri, performansı veya alışılmadık özelliklerini ve/veya uçuş yeterliliğinin sürekliliğini hava gösterileri, filmler, televizyon ve benzeri etkinliklerde göstermek ve gösterilerin bulunduğu bölgelere ulaşmak amacıyla yapılan işletme. e) Hava Yarışması: Hava yarışmalarında yarışmak ve hava yarışmalarının bulunduğu bölgelere ulaşmak amacıyla yapılan işletme. f) Pazar Araştırması: Pazar araştırması, satış gösterileri ve müşterilerinin ekip eğitimleri için yapılan işletme. g) Amatör Yapısı Hava Aracı İşletmesi: Üretiminin büyük bir bölümü, üretimi üstlenen kişinin kendi eğitim veya hobisinden dolayı yapılan ve monte edilen hava araçlarının işletilmesi. 3
h) Kit Üretim Hava Aracı İşletmesi: İnşaası, üretim sertifikası sahibinin gözetimi ve kalite kontrolü ile yapılmayan hafif hava araçlarının işletilmesi. Özel Uçuş İzni Madde12- Hava aracının ve/veya komponentinin uçuşa elverişlilik şartlarını sağlamaması durumunda, ilave işletme ve teknik sınırlamalarla emniyetli bir uçuş gerçekleştirebilecek hava araçlarına aşağıda belirtilen amaçlar için özel uçuş izni verilebilir: a) Hava aracının onarım/tadilat veya diğer tip bakımları ile AD/SB uygulaması gibi teknik amaçlar için bakım kuruluşuna uçması, b) Hava aracının teslimi/ihracı, c) Yeni üretilen bir hava aracı için üretim uçuş testi yapılması, d) Tehlikeli bir bölgenin tahliye edilmesi, e) Üretim uçuş testi gerçekleştirilen bir hava aracı ile müşteri gösteri uçuşları yapılması. Özel uçuş izni gereken hava araçları için uçuşa elverişlilik sertifikasının kategori bölümüne "Özel-Özel Tahditli ibaresi ve uçuşa elverişlilik sertifikasının arkasına da hava aracının işletme tahditleri belirtilir. ÜÇÜNCÜ KISIM Uygulama Esasları Aranan Belgeler Madde 13- Uçuşa elverişlilik sertifikası düzenlenebilmesi için aşağıdaki belgeler aranır: 1- Hava aracının sahibi veya işleticisi tarafından Ek-1 de örneği bulunan Hava Aracı Uçuşa Elverişlilik Sertifikası Başvuru Formu. 2- Hava aracının ithal edildiği ülkenin sivil havacılık otoritesi tarafından son iki ay içinde düzenlenmiş olan İhraç Uçuşa Elverişlilik Belgesi/Sertifikası. 3- Tip sertifikası ve teknik data listesi (Type Certificate and Data Sheets). 4- Güncel A.D. listesi. Bu listede bir defalık, periyodik ve henüz uygulanmamış tüm A.D. lerle ilgili durumlar onaylanmış olarak yer alacaktır. (Uygulamayla ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıdaki maddelerde açıklanmıştır) 5- İmalatçı firma tarafından o hava aracı tipinde yayınlanan SB lerin güncel durumu. (SHGM bu SB lerden gerekli gördüklerinin ilave olarak uygulanmasını isteyebilir) 6- İlgili bakım kitaplarında belirtilen ve işletme tarafından da uygulanmakta olan ömürlü parça listesi (Bu listede ömürlü parçaların ismi, parça 4
numarası, ömür durumu ile müracaat anındaki uçuş durumu gibi bilgiler ayrıntılı belirtilecektir) 7- Hava aracının imal edildiği tarihten itibaren yapılmış bulunan periyodik bakımların durumu (bakım süreleri ile yapıldığı tarih ve uçuş saati belirtilecektir) ve geçmiş bakım programı. 8- Hava aracı bakım (Maintenance Manual, Maintenance Planning Doc.) ve Onaylı Uçuş El Kitapları (AFM) ile Parça Katalogları ve diğer teknik dokümanlar. 9- Ağırlık ve balans raporu. 10- İşletme Asgari Teçhizat Listesi - MEL (SHGM tarafından onaylandıktan sonra kullanılacaktır. Onaysız MEL geçerli değildir.). 11- Avionik teçhizat listesi. 12- Hava aracı koltuk kılıfları, döşeme halıları v.b. yerler için yanmazlık raporu. 13- Son test uçuş raporu. 14- Hava aracı yolcu-koltuk ve III. şahıs mesuliyet sigorta poliçeleri. 15- SHGM ve/veya SHGM tarafından yetkili kılınmış birimlerce düzenlenen ve Ek-2 de örneği bulunan Uçuşa Elverişlilik Kontrol Formu. 16- SHGM nin gerekli gördüğü diğer bilgiler/belgeler. Hava aracı sahibi veya işleticisi, bu maddede belirtilen belgeleri SHGM ne eksiksiz olarak vermekle yükümlüdür. Bu belgelerin SHGM tarafından uygun görülenleri SHGM nde muhafaza edilirken, diğerleri (bir kısmı onaylanarak) işleticiye iade edilir. Belgelerin orijinal veya tasdikli (noter vb.) olmalarına SHGM karar verir. Hava aracı Bakımları Madde 14- Türk Sivil Hava aracı Siciline kaydedilecek hava araçlarının yurda ilk girişinde en az C bakımı veya hava aracı bakım programına göre buna karşılık olan (yıllık vb.) bakımlardan geçirilmesi gerekmektedir. Hava aracının ihraç uçuşa elverişlilik belgesinde, istisna-exception olarak C Bakımından yeni çıkmamış olduğu belirtilmişse, hava aracına uygulanan son C bakımı ndan sonra en fazla 500 uçuş saatinin veya diğer hava araçları için uygulanan son büyük bakımdan sonra en fazla %15 lik bir süre/uçuş saatinin (veya eşdeğer iniş-kalkış adedinin) geçilmemesi kaydıyla, söz konusu sertifika kabul edilebilir. Aksi halde hava aracının, SHGM tarafından yetkili kılınmış birimlerde yeniden C bakım dan geçirilmesi gerekmektedir. 5
Bakımların JAR-145 onaylı bir Bakım Kuruluşunda, onaylı bir Bakım Programına ve JAR-145 Bakım Kuruluşu Açıklamalar Dokümanı (MOE) ile Bakım Yönetimi Açıklamalar Dokümanı (MME) na uygun olarak yapılması şartı aranır. Yurda ilk giren hava aracının bu şartları sağlayamaması durumunda söz konusu prosedürlere uyumun temin edilmesi için SHGM tarafından ilave bilgi talep edilebilir. Bu gibi durumlarda, SHGM tarafından işleticinin gerekli uyum çalışmalarını tamamlayabilmesi amacıyla 3 ayı geçmeyecek bir süre geçici müsaade verilebilir. AFM Performans Değerleri Madde 15- AFM de belirtilen performans değerleri, uçuşa elverişlilik kontrolü öncesinde incelenecek olup, gerekli işlemlerin yapılması sorumluluğu uçuşa elverişlilik deneticisine aittir. Doküman Temini Madde 16- İşleticilerin, filolarında bulunan mevcut hava araçları ile ilgili teknik dokümanların birer kopyalarını, CD-ROM (eğer mevcut ise), mikrofish veya diğer şekilde, bu talimatın yayın tarihinden itibaren 3 aylık bir süre içinde SHGM ne sunmaları zorunludur. Bu dokümanlara gelecek olan revizyonların, yayın tarihinden itibaren 3 aylık bir süre içinde SHGM ne sunulması sorumluluğu da işleticiye aittir. Denetleme Madde 17- SHGM veya yetkili kıldığı temsilcisi tarafından uçuşa elverişlilik sertifikası verilmesine esas denetleme yapılır. Bu sebeple hava aracının yeri ve talep edilen denetleme zamanının SHGM ne bildirme sorumluluğu hava aracı sahibi veya işleticiye aittir. Belge Düzenleme Madde 18- Yapılan denetlemelerde; hava aracının el kitaplarında belirtilen performans ve kabiliyet sınırları içinde olduğunun tespiti halinde, işletme amaçları dahilinde kullanılmak üzere söz konusu hava aracına azami bir yıllık bir süre için "Uçuşa Elverişlilik Sertifikası'' düzenlenir. Geçici Uçuşa Elverişlilik Belgesi Madde 19- Uçuşa elverişlilik sertifikası istenilen hava aracının yurt dışında tescilden düşmesi halinde hava aracının Türk tescili ile Türkiye'ye gelinceye kadar, ithal edilen ülke sivil havacılık otoritesi tarafından verilmiş bulunan ihraç uçuşa elverişlilik belgesine sahip olması halinde "Geçici Uçuşa Elverişlilik Belgesi'' (veya bu belge yerine geçen özel uçuş izni yazısı) düzenlenir. Bu belgeler, sadece "ferry uçuş'' şartları ile uçağın Türkiye'de ilk havaalanına inişine kadar, "ferry uçuşu'' da kapsayan III. şahıs mali mesuliyet sigorta poliçesi ile birlikte geçerlidir. Bu belgeler ile "ferry uçuş'' dışında uçuş yapılamaz. Uçucu Personel Madde 20- Geçici uçuşa elverişlilik belgesi / sertifikası ile "ferry'' şartlarda Türkiye'ye getirilecek hava aracının pilotlarının, söz konusu hava aracı tipinde 6
geçerli olan lisans (Yabancı uyruklu pilotların lisanslarının da SHT-61.01'e göre Türkiye'de geçerli kılınması gereklidir) örneklerinin SHGM'ne ibrazı gerekmektedir. Sertifika zorunluluğu Madde 21- Türk hava sahasında uçuş yapacak Türk ve yabancı tescilli sivil hava araçlarının, tescilin ait olduğu ülkenin sivil havacılık otoritesi tarafından düzenlenmiş geçerli bir uçuşa elverişlilik belgesine / sertifikasına sahip olmaları zorunludur. Belgelerin Saklanması Madde 22- Uçuşa elverişlilik belgeleri / sertifikaları SHGM'nce her bir hava aracı için en az bir adet olarak düzenlenir. Bu belgelerin orijinali işletici tarafından, kopyası ise SHGM tarafından ilgili dosyasında muhafaza edilir. Belge veya noter tasdikli örneği hava aracında, kopyası ise işleticisinde bulundurulur. Belgelerin her istendiğinde ilgili sivil havacılık otoritesi yetkililerine gösterilmesi zorunludur. Belgelerin Değiştirilme Durumları Madde 23- Uçuşa elverişlilik sertifikalarının kaybolması, çeşitli sebeplerle zarar görmesi, işletme amacının değişmesi veya tescil işaretinin değişmesi gibi durumlarda uçuşa elverişlilik sertifikası SHGM tarafından değiştirilebilir. Bu durumda hava aracına ait bilgi ve kayıtlar yeniden kontrol edilerek, gerekli görülmesi halinde ek bilgiler istenebilir. Kaybolma nedeniyle yeniden belge talebi halinde, mahalli bir gazeteye kayıp ilanı verilmesi gereklidir. Düzenlenecek bu yeni sertifikaya "İkinci Kopyadır'' ibaresi yazılır. Hava Aracındaki Değişiklikler Madde 24- Hava araçlarının modifikasyon yapılarak tip sertifikasında yapılan değişiklikler ile başka bir modele dönüşmesi sonucu uçuşa elverişlilik sertifikalarının yeni değerlere göre yeniden düzenlenmesine SHGM karar verir. Bu değişikliklerin yapılmasına imkan tanıyacak teknik bilgileri içeren temel dokümanların imalatçı firmanın bağlı bulunduğu ülke sivil havacılık otoritesince onaylanmış örneğinin, SHGM'ne ibrazı gerekli olup, bu konudaki sorumluluk işleticiye aittir. Ayrıca, konuyla ilgili tüm değişikliklerin imalatçı firmaya bildirilmesi sorumluluğu da işleticiye aittir. İstisnai Durumlar Madde 25- Sivil hava araçları geçici bir uçuşa elverişlilik sertifikasına sahip olmamasına rağmen, tecrübe pilotu/pilotları tarafından yapılan test ve deneme uçuşları ile SHGM'nün yazılı olarak uygun gördüğü durumlarda gerekli emniyet tedbirlerini almak şartıyla uçuş yapabilirler. Bu gibi uçuşlarda III. şahıs mali mesuliyet sigortası yapılması zorunlu olup, her bir uçuş için SHGM izni gereklidir. Bu uçuşlar, "ferry'' şartlar altında gerçekleştirilirler. Bu uçuşlarda pilotlar ile tecrübe uçuşu için gerekli lisanslı teknik personel dışında kimse bulunamaz. Her türlü sorumluluk hava aracı işleticisi ile tecrübe uçuşunu gerçekleştirecek sorumlu kaptan pilota aittir. 7
Geçerlilik ve Temdit Madde 26- SHGM tarafından düzenlenen uçuşa elverişlilik belgeleri, sadece verildikleri amaç ve süreler (azami bir yıl) için SHGM tarafından iptal edilmediği, askıya alınmadığı veya geri alınmadığı ve sertifika düzenlenen hava aracının uçuşa elverişliliğini koruduğu sürece geçerlidir. Uçuşa elverişlilik sertifikalarının temdidi için SHGM, Madde-13'de belirtilen belgelerden gerekli gördüklerini isteyebilir. Belgelerin Geçerlilik Şartları Madde 27- SHGM tarafından verilen uçuşa elverişlilik sertifikaları aşağıdaki şartlar gerçekleşmediği sürece azami bir yıllık bir süre için geçerlidir: a) Hava aracının kazaya uğraması, b) Bakımların SHGM tarafından onaylı bakım programına uygun olarak zamanında yapılmaması, c) A.D./S.B.'lerin zamanında uygulanmaması, d) Hava aracının kullanımdan kaldırılması, e) Ömürlü parçaların zamanında değiştirilmemesi, f) Korozyon ve Yaşlılık gibi özel bakım programlarının uygulanmaması, g) Yolcu-koltuk ve III. şahıs mali mesuliyet sigortalarının geçerliliğini yitirmesi, h) Hava aracı üzerindeki her türlü modifikasyon ve değişikliğin (koltuk konfigürasyonu gibi) SHGM izni olmaksızın yapılması, i) Bakanlıkça aksine bir karar (idari, vergi, teknik gibi) alınmaması. Özel Talep Durumu Madde 28- İthalin yapıldığı ülke sivil havacılık teşkilatının özel taleplerinin olması halinde, bu talep ilgili sivil havacılık teşkilatı tarafından SHGM'ne yazılı olarak bildirilir. Müracaat Madde 29- Uçuşa elverişlilik sertifikası talep edilen hava araçlarının herbiri için ayrı ayrı müracaat edilir. Uçuşa elverişlilik sertifikası almak veya uçuşa elverişlilik sertifikalarını temdit ettirmek için, planlanan uçuştan ve/veya sertifika geçerlilik süresinden en az 15 gün önce SHGM'ne Ek-1 de bulunan Form ile müracaat edilmesi zorunludur. 8
DÖRDÜNCÜ KISIM AD Uygulamaları AD ye Uygunluk Madde 30- Hava aracı imalatçısının bağlı bulunduğu sivil havacılık otoritesi tarafından gövde, motor, pervane (mevcut ise) için yayınlanmış olan bir AD'nin kapsamına giren, Türk Sivil Hava Aracı Siciline kayıtlı herhangi bir hava aracı, söz konusu AD'de belirtilen gerekleri zamanında yerine getirmeden işletilemez. AD lerin Uygulanabilirliği Madde 31- Herhangi bir hava aracının, motorunun, pervanesinin ya da komponentinin üretici ülkesinin sivil havacılık otoritesi tarafından yayınlanmış bir AD ile güven dışı bir durumda olduğu belirtilmiş ise, söz konusu AD'ler Türk tesciline kayıtlı hava araçlarına, SHGM tarafından ayrıca bir işlem yapılması yazılı olarak talep edilmediği sürece aynen uygulanır. Ayrıca SHGM, üretici firmanın yayınladığı servis bültenlerinin veya diğer uçuşa elverişlilik talimatlarının, kapsamına giren hava araçlarına uygulanmasını zorunlu kılabilir ya da uygulanmasını zorunlu kıldığı tetkik, usul ya da limitler belirleyebilir. AD Uygulama Sorumluluğu Madde 32- AD de belirtilen süreler içinde AD nin etkin olan uçaklara uygulanması ve takibinin yapılması sorumluluğu işletici ile Teknik Müdüre aittir. AD uygulaması için gerekmesi halinde ferry uçuş izni SHGM tarafından verilebilir. AD den Sapma Durumları Madde 33- AD uygulama aşamasında AD de belirtilen gereklerin yerine getirilmesinden sapma yapılmasına ihtiyaç duyulması halinde, işletici tarafından gerekçeli olarak yapılacak yazılı başvuru, SHGM tarafından yapılacak değerlendirme sonrasında her hangi bir AD'nin uygulanış koşullarını ya da zaman sınırlamalarını değiştirebilir ve durumu yazılı olarak başvuru sahibi işleticiye bildirir. AD lerin Numaralandırılması Madde 34- AD yayınlanmasına ihtiyaç duyulan konularda her bir hava aracı için ayrı ayrı AD yayınlar. Yayınlanan her AD, kendisiyle beraber daha önce SHGM tarafından aynı konuda yayınlanmış tüm AD'lerin güncel bir listesini de ihtiva eder. AD'ler yayınlandıkları ay ve yıl göz önüne alınarak numaralandırılırlar. Örneğin, 2001 yılının 9'uncu ayında yayınlanan 2'nci AD, "2.9.01" şeklinde numaralandırılır. AD Takip Sistemi Madde 35- İşletmeci, sorumluluğunda bulunan hava araçlarının güncel AD durumlarını (Statüs) gösteren bir AD takip sistemi oluşturacaktır. AD takip sistemi ile kaydının tutulması gereken hususlar en az aşağıdaki konuları kapsayacaktır: - Hava aracının ve\veya komponentin servisteki süresi. - AD'nin uygulanma durumu ve uygulanış şekli. - AD'nin uygulandığı veya uygulanmasının planlandığı tarih. - Ertelenen yada tekrarlı AD'lerin durumları. 9
- Kapatılan, uygulanan AD'lerin durumu. - AD uygulama tarihi ve uçuş saati/iniş kalkış adedi. AD Temini Madde 36- İşletmeci, bünyesinde bulunan hava araçlarıyla ilgili olarak ilgili Sivil Havacılık Teşkilatı tarafından yayınlanan AD lerin her birini temin etmek zorundadır. Bu konuda SHGM tarafından uygun görülecek bir aboneliğin sağlanması ve bu direktiflerin temin edilmesinde süreklilik ilkesinin sağlanması gereklidir. AD'lerin Bakım Personeline Ulaştırılması Madde 37- İşletmeci, üretici firmadan edindiği Uçuşa Elverişlilik Direktiflerini, bakım faaliyetlerinde rahatça kullanacağı şekle getirecektir. Bu, AD'leri ve ilgili teknik dokümanı, bakımda görevli personelin anlayabileceği şekilde iş emirlerine aktararak gerçekleştirilecektir. Uygulama alanında yaşanabilecek her türlü sorumluluk işleticiye ve teknik müdüre aittir. Bakım Organizasyonu Kalite Sistemi Yükümlülüğü Madde 38- Yukarıda bahsedilen AD Takip sistemi ve AD kayıtları, işletici Bakım Organizasyonu Kalite Sisteminin yapısına uygun olmalı ve düzenli olarak bu sistem tarafından denetlenmelidir. Denetleme kayıtlarının ayrıntılı olarak kalite müdürlüğü bünyesinde tutulması zorunludur. İşletmeci, hava aracının uçuşa elverişliliği ile ilgili AD, Servis Bülteni, Servis Mektubu gibi teknik dokümanların değerlendirilmesi ve uygulanması ile ilgili bir politika belirlemeli ve bu politika doğrultusunda uygulamalarını gerçekleştirmelidir. AD Kayıtlarının Güncelliği Madde 39- İşletmecinin tutmak ile yükümlü olduğu AD Durum Kayıtları güncel olmalıdır. Konuyla ilgili her türlü sorumluluk Teknik Müdüre aittir. AD Durumlarının Denetlenmesi Madde 40- Denetici, işleticinin tutmak ile yükümlü olduğu ve yukarıda tanımlanan AD kayıtlarının güncel olduğundan emin olmalıdır. Ayrıca denetimci, AD uygulamalarında, işleticinin doğru ve güncel teknik dokümanları kullandığından emin olmalıdır. AD durum takibinin denetlenmesi, işletici bakım faaliyetlerinin tümüne uygulanacaktır. AD durum denetlemesi için deneticinin takip edeceği metotlardan bazıları aşağıda belirtilmiştir: Tamamlanmış, uygulanmış AD'ler kontrol edilecektir. Bu kontrol sırasında Mühendislik Yetkilendirmeleri (Engineering Authorisations), Mühendislik Emirleri (Engineering Orders), iş emirleri, bakım el kitapları referansları ve Servis Bültenleri gözden geçirilerek AD uygulamasının doğru yapılıp yapılmadığı belirlenecektir. AD uygulaması, hava aracı üzerinde fiziksel olarak da denetlenecektir. 10
BEŞİNCİ KISIM Son Hükümler Yürürlülük Madde 41- Bu talimat, yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer ve daha önce yayımlanmış olan SHT-21.1 ve SHT-21.1 Rev.01 i iptal eder. Yürütme Madde 42- Bu talimatı, Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür. 11
EK 1 UÇUŞA ELVERİŞLİLİK SERTİFİKASI BAŞVURU FORMU 12
UÇUŞA ELVERİŞLİLİK SERTİFİKASI BAŞVURU FORMU I. HAVAARACI (H/A) TESCİL İŞARETİ H/A İMALATÇISI H/A TİPİ İ.YILI H/A SERİ NO MOTOR İMALATÇISI MOTOR TİPİ İ.YILI MOTOR ADETİ PERVANE İMALATÇISI PERVANE TİPİ HAVA ARACI II. TALEP EDİLEN SERTİFİKA A 1 STANDART U/E B Sayfa 1 Talimatlar: Daktilo ile yazınız. SHGM tarafından doldurulacak bölümleri doldurmayınız. Orijinal kopyasını yalnızca SHGM ye veriniz. İlave yer gerektiğinde, bir Ek kullanınız. Özel uçuş izinlerinde Formun II ve (VI veya VII) ilgili bölümlerini doldurunuz. SHGM KODU (Hava aracının diğer detayları için arkadaki VI. Bölümü doldurunuz.) İTHAL SERITİFİKASI NORMAL İŞ ARACI AKROBASİ YOLCU T. PLANÖR BALON ÖZEL U/E SERTİFİKASI (Aşağıdaki ilgili kutuları işaretleyiniz) 2 SINIRLI 3 SINIF I ŞARTLI (Sınıf) SINIF II 4 ZİRAİ İLAÇLAMA HAVADAN İZLEME DÖVİZ A./PANO Ç. TAHDİTLİ (İşletme YANGINLA MÜCADELE DEVRİYE METEOROLOJİ türü) KARGO TAŞIMA DİĞER 5 DENEYSEL AR-GE AMATÖR İMALAT GÖSTERİ (İşletme türü) YARIŞMA EĞİTİM PAZAR ARAŞTIRMASI JAR A UYGUNLUĞUN TESPİTİ 6 ÖZEL UÇUŞ İZNİ ONARIM, BAKIM İÇİN FERRY UÇUŞ (İşletme türünü TEHLİKELİ BÖLGENİN BOŞALTILMASI belirterek aradaki AZAMİ KALKIŞ AĞIRLIĞI ÜZERİNDE UÇUŞ TANITIM UÇUŞU İMALAT SONRASI UÇUŞ TESTİ Bölüm VII veya VIII yi doldurun) TESLİMAT/İHRAÇ İÇİN FERRY UÇUŞ C 7 ÇOKLU U/E SERTİFİKASI (Yukarıdaki ilgili Tahditli ve Standart veya Sınırlı bölümlerini işaretleyin ) III. HAVA ARACI SAHİBİNİN TAAHHÜDÜ A. TESCİL SAHİBİNİN ADI ADRESİ B. SERTİFİKANDIRMA TİP SERTİFİKASI (Numarasını ve revizyon numarasını belirtin.) HAVA ARACI AVİYONİK LİSTESİ C. İŞLETME VE BAKIM KAYITLARI KAYITLARIN SHGM KURALLARINA UYGUNLUĞUNU TEYİT EDİN GÖVDE TOPLAM UÇUŞ SAATİ UÇUŞA ELVERİŞLİLİK DURUMU (H/A Uçuşa elverişliliğini teyit ederek uygulanan son AD numarasını belirtin.) İLAVE TİP SERTİFİKASI (STC) (STC leri listeleyin.) DENEYSEL D. TAAHHÜD- İş bu form ile yukarıda belirtilen hava aracının tescilli sahibi olarak, söz konusu hava aracının bakımlarının yapıldığı; yönetmelik ve talimatlara göre uçuşa elverişli olduğunu ve hava aracının istenen uçuşa elverişlilik sertifikasını almaya uygun olduğunu onaylarım. BAŞVURU TARİHİ ADI SOYADI VE ÜNVANI İMZA IV. BAKIM KURULUŞU ONAYI YUKARIDAKİ HAVA ARACININ BAKIMI YAPILARAK UÇUŞA ELVERİŞLİ BULUNMUŞTUR. SHT/JAR145 BAKIM KURULUŞU İMALATCI FİRMA TARİH ONAYLAYICI PERSONEL İMZA V. SHGM DENETLEYİCİSİ A. I veya VIII bölümünde belirtilen hava aracının talep edilen sertifikanın veya sertifika değişikliği ile ilgili gerekleri sağladığını tespit ettim. DENETLEYİCİNİN ADI SOYADI ve ÜNVANI B. VII. Bölümde belirtilen Özel Uçuş İznine ilgili bakım kuruluşu ile temas kurarak uygun gördüm. İMZA 13
VI. HAVA ARACI DETAYLI BİLGİLERİ Sayfa 2 1.HAVA ARACININ TANIMI: İmalatçısı Tipi-Modeli Yeni Kullanılmış Revizyon Sayısı a. Hava aracı - Seri No İmal Yılı TCDS No Uçuş Rev. Sonra Saati Toplam b. Motor 1. 2. 3. 4. c. Pervane (Mevcut ise) 1. 2. 3. 4. Mevcut Tescil İşareti: Azami Kalkış Ağırlığı: Azami Koltuk Sayısı: 2. İHRAÇ UÇUŞA ELVERİŞLİLİK SERTİFİKASININ VERİLDİĞİ Ülke: Tarih: No: 14
VII. ÖZEL UÇUŞ İZİNLERİ (İMALAT UÇUŞ TESTLERİ HARİÇ) A. HAVA ARACI Sayfa 3 SAHİBİ İMALATCISI SERİ NUMARASI ADRESİ TİPİ TESCİL İŞARETİ B. UÇUŞ TANIMI KALKIŞ YERİ VARIŞ YERİ YOL UÇUŞUN TARİHİ SÜRE C. HAVA ARACININ VE TECHİZATINI İŞLETMEK İÇİN GEREKLİ EKİP 1.PİLOT 2. PİLOT UÇUŞ MÜH. DİĞER D. UÇUŞU ELVERİŞLİLİĞE UYMAYAN DURUM E. EMNİYETLİ UÇUŞ İŞLETME İÇİN GEREKLİ SINIRLAMALAR F. TAAHHÜD İş bu form ile yukarıda belirtilen hava aracının tescilli sahibi olarak, sözkonusu hava aracının bakımlarının yapıldığı; uçuşa elverişli olduğunu ve hava aracını yukarıda belirtilen uçuş için uçuşa elverişli olduğunu onaylarım. TARİH ADI SOYADI VE ÜNVANI İMZA 15
EK 2 HAVA ARACI UÇUŞA ELVERİŞLİLİK RAPORU 16
T Ü R K İ Y E C U M H U R İ Y E T İ ULAŞTIRMA BAKANLIĞI SİVİL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HAVA ARACI UÇUŞA ELVERİŞLİLİK RAPORU Konusu : TC- tescilli hava aracının yıllık uçuşa elverişlilik kontrolü Tanzim Eden Makam : Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Tanzim Tarihi ve Yeri :. HAVA ARACI HAKKINDA BİLGİ : a. Gövde İmalatçısı ve Tipi Seri No.su İmal Yılı İşleticisi Sahibi MTOW Toplam Uçuş Saati(TSN) Toplam Cycle Adedi (CSN) : :..... :... :.... :.... :... :.... :... Overhaul Sonrası Uçuş Saati (TSO) Koltuk Kapasitesi Bakım Yapan Kuruluşlar (Son 1 yıl) :... :.... :.... b. Motor İmalatçısı ve Tipi Sayısı ve Gücü Yakıt Tipi-Kapasitesi Bakım Yapan Kuruluşlar (Son 1 yıl) : : :... :. 17
1. 2. 3. 4. S/N İmal Yılı TSN CSN TSHSI/TSO Takılma Tarihi c. Pervane (Mevcut ise): İmalatçısı ve Tipi Bakım Yapan Kuruluşlar (Son 1 yıl) : :.... 1 2 3 4 Seri No.su :........ İmal Yılı :... TSN : TSO :.. Takılma Tarihi :...... EK-2A : Uçuşa Elverişlilik Kontrol Formu EK-2B : Hava aracı Sistemleri Kontrol Formu AÇIKLAMALAR-TAHDİTLER:............ NETİCE VE KARAR : Yukarıda teknik özellikleri belirtilen hava aracı, EK-2A ve EK-2B de bulunan Kontrol Formları kapsamında kontrol edilmiş olup, bakımlarının ilgili kitaplara göre yapıldığı, etkin A.D.-S.B.'lerin takip edilerek uygulandığı ve ömürlü parçaların ömürleri içinde değiştirildiği tespit edilmiştir. Bu sebeple, söz konusu hava aracının uçuşa elverişlilik sertifikasının verilmesi /temdit edilmesinde teknik yönden bir sakınca görülmemiştir. Adı-Soyadı-Ünvanıİmza 18
UÇUŞA ELVERİŞLİLİK KONTROL FORMU Yetersiz Yeterli 1. A.D. Statüsü : 2. S.B. SIL, SL Statüsü : - 3. El Kitapları (Güncellik,tedarik v.b.açılardan): - Bakım (Maintenance) : - Uçuş (Flight) : - İşletme(Operation) : - Tamir(Repair) : - Revizyon(Overhaul) : - Bakım Talimatı : - Jeppessens : - Pist Analizleri : - Parça Katalogları : 4. Bakım Sürelerine Uyma Durumu : 5. Log-books ve Bakım Kayıtları : 6. Sigorta : 7. SHGM Onaylı MEL : 8. Ömürlü Parça Durumu : 9. Lisanslı Personel Durumu : 10. Bakım Yapan Kuruluşun Yetki Durumu : 11. Bakım Çıkış Formu : 12.Bakım Destek Anlaşması : 13.Özel Programlar : -CPCP -AGING -SSID -Diğer 14.Test Uçuş Raporu : 15. Ağırlık ve Denge Kayıtları : 16. Transponder ve Altimetre Test : 19