28 A ustos 2008 PER EMBE Resmî Gazete Say : 26981 Sosyal Güvenlik Kurumundan: YÖNETMEL K SOSYAL S GORTA LEMLER YÖNETMEL NC KISIM Genel Hükümler NC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tan mlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeli in amac ; 31/5/2006 tarihli ve 5510 say Sosyal Sigortalar ve Genel Sa k Sigortas Kanununun sosyal sigorta hükümleri ile getirilen hak ve yükümlülükleri ve sosyal sigorta i lemlerine ili kin usul ve esaslar düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, 31/5/2006 tarihli ve 5510 say Sosyal Sigortalar ve Genel Sa k Sigortas Kanununa tabi i yeri, i verenler, sigortal, hak sahipleri ile di er ilgili ki i ve kurulu lar aç ndan, sosyal sigorta lemlerinin uygulanmas na ili kin usul ve esaslar kapsar. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 5510 say Sosyal Sigortalar ve Genel Sa k Sigortas Kanununun 107 nci maddesi hükmüne dayan larak haz rlanm r. Tan mlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Alt i veren: Bir i verenden, i yerinde yürüttü ü mal veya hizmet üretimine ili kin bir i te veya bir i in bölüm veya eklentilerinde, i alan ve bu i için görevlendirdi i sigortal lar çal ran üçüncü ki iyi, b) Ara rma: Kamu idareleri, döner sermayeli kurulu lar, kanunla kurulan kurum ve kurulu lar ile 19/10/2005 tarihli ve 5411 say Kanun kapsam ndaki kurulu lar taraf ndan ihale mevzuat na göre yapt lan i lerden ve özel nitelikteki in aat i lerinden dolay bu i leri yapan i veren taraf ndan yeterli i çilik bildirilmi olup olmad hususunda Kurumca yap lan de erlendirmeyi, c) Bakanl k: Çal ma ve Sosyal Güvenlik Bakanl, ç) Durum tespiti: Sigortal k niteli ini, tescil i lemlerini, sigorta olaylar, asgari i çili in tespiti amac yla yap lan denetim ve kontrolleri, d) e-sigorta: veren, alt i veren, sigortal, genel sa k sigortal, hak sahibi ve di er ilgili ki i ve kurulu larca bu Yönetmelikte belirtilen belgelerde yer alan bilgileri internet, elektronik ve benzeri ortamda Kurumun veri taban na aktar lmas ve bu ekilde aktar lan bilgiler ve talepler ile Kurumca yürütülen sosyal sigorta i lemleri sonuçlar ndan uygun görülenlerin i veren, sigortal, hak sahibi ve di er ilgili ki i ve kurulu lara verilmesini sa layan elektronik portal, e) Geçici i ili kisi kurulan i veren: 22/5/2003 tarihli ve 4857 say Kanununun 7 nci maddesinde yer alan sigortal devralan i verenler ile kamu i yerlerinde geçici görevlendirilen sigortal lar n i verenlerini, f) Genel Müdürlük: Sosyal Sigortalar Genel Müdürlü ünü, g) Genel sa k sigortas primi: Kanunda genel sa k sigortal için al nmas öngörülen prim tutar, ) ste e ba sigorta: Ki ilerin iste e ba olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollar na ve genel sa k sigortas na tabi olmalar sa layan sigortay, h) kolu kodu: Yap lan i in, i kazas ve meslek hastal bak ndan tehlikenin a rl gösteren ve k sa vadeli sigorta kollar prim tarife cetveline göre hangi i koluna tabi oldu unu belirleyen numaray, ) veren: Sigortal say lan ki ileri çal ran gerçek veya tüzel ki iler ile tüzel ki ili i olmayan kurum ve kurulu lar, i) veren vekili: veren ad na ve hesab na, i in veya görülen hizmetin bütününün yönetim görevini yapan ki iyi, j) yeri: Sigortal say lanlar n maddi olan ve olmayan unsurlar ile birlikte i lerini yapt klar yerler ile bu yerlerde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden ba bulunan ve ayn yönetim alt nda örgütlenen yerler ile ba yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, y kanma, muayene ve bak m, beden veya meslek itimi yerleri, avlu ve büro gibi di er eklentiler ile araçlar, k) yeri sahibi: Kanuna göre sigortal olanlar n i lerini yapt klar i yerlerinin sahibi veya kullan olan gerçek ya da tüzel ki ilikler ile tüzel ki ili i olmayan kurum ve kurulu lar, l) yeri sicil numaras : yerinin Kanun kapsam na al nmas üzerine Kurumca verilen numaray, m) Kanun: 31/5/2006 tarihli ve 5510 say Sosyal Sigortalar ve Genel Sa k Sigortas Kanununu, n) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Ba kanl,
o) Muafiyet; 1) Kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kay t olanlar için ayl k faaliyet gelirinden bu faaliyetine ili kin masraflar dü üldükten sonra kalan tutar n prime esas günlük kazanç alt s n otuz kat ndan az olma hâlini, 2) Tar mda kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlardan tar msal faaliyette bulunan ve y ll k tar msal faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ili kin masraflar dü üldükten sonra kalan tutar n ayl k ortalamas n prime esas günlük kazanç alt s n otuz kat ndan az olma hâlini, ö) Prime esas kazanç: Kanunun 80 inci maddesine göre belirlenecek tutar, p) Sigorta primi: Sigortal lar için 5510, 5434 ve 2925 say Kanunlarda belirtilen prime esas kazançlar ve oranlar üzerinden al nacak tutar, r) Ünite: Merkezde daire ba kanl, ta rada sosyal güvenlik il müdürlükleri ile sosyal güvenlik merkezlerini, ifade eder. (2) Birinci f krada yer almayan ancak Kanunun 3 üncü maddesinde yer alan di er tan mlar bu Yönetmelik için de yap lm say r. NC BÖLÜM Sosyal Sigorta Kay t ve lemlerinin Genel Esaslar Bilgi ve belgelerin Kuruma verilme usulü MADDE 5 (1) Kurum, Kanun veya bu Yönetmelik gere i verilecek her türlü belge veya bilginin e-sigorta ortam nda gönderilmesi hususunda gerçek ve tüzel ki iler ile tüzel ki ili i olmayan idareleri, kurum ve kurulu lar zorunlu tutmaya veya zorunluluk esas kald rmaya yetkilidir. Kanun veya bu Yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgelerin e-sigorta ortam nda Kuruma gönderme zorunlulu u getirilmesine ra men bu yükümlülü ün yasal süresi içinde veya yasal süresi d nda kâ t ortam nda yerine getirilmesi hâlinde de bu belgeler i leme konulur. (2) Belge veya bilgileri e-sigorta ortam nda göndermekle zorunlu tutulan kurum ve kurulu lar ile gerçek ve tüzel ki iler, Kurumun bilgi i lem sistemlerinin a daki f krada belirtilen nedenlerle hizmet d kalmas sonucu belge ve bilgiyi, öngörülen sürenin son gününde Kuruma gönderememesi ve muhteviyat primleri de yasal süresi içinde ödeyememesi hâlinde, sorunlar n ortadan kalkt tarihi takip eden be inci i gününün sonuna kadar belge veya bilgiyi gönderir ve muhteviyat primleri de ayn sürede Kuruma öder ise bu yükümlülükleri Kanunda öngörülen sürede yerine getirmi kabul edilir. (3) Hizmet Sunumu Genel Müdürlü ü yetkililerince imzalanacak bir tutanak ile tevsik edilmesi kayd yla; a) Kurum bilgisayar sisteminde, e-sigorta uygulamas n çal mas engelleyecek ekilde; 1) Donan m ve yaz mdan kaynaklanan ar zalar, 2) Elektrik ve ileti im alt yap nda meydana gelen ar zalar, 3) Yang n, y ld m, infilak ve benzeri olaylar sonucu meydana gelen ve i lem yapmay engelleyici durumlar, 4) Sel veya su bask, f rt na, yer kaymas, deprem gibi tabi afetler ile grev, lokavt, sabotaj, terör sald lar, b) Kurumun hizmet sat n ald internet servis sa lay lar nda meydana gelen ar zalar, c) (a) ve (b) bentleri d nda Kurumca belirlenecek benzeri durumlar, bu Yönetmelikte belirtilen belgelerin Kanunda öngörülen sürenin son gününde Kurumca al nmas engelleyici sebep olarak kabul edilir. Merkezi veri taban n olu turulmas MADDE 6 (1) Sosyal sigorta i lemlerine ili kin kay tlar n elektronik ortamda tutulmas esast r. Bu amaçla, Kurumca; a) Sigortal tescil, b) Sigortal hizmet, c) Gelir veya ayl k ödeme, ç) yeri tescil, d) veren veya sigortal prim tahakkuk ve tahsilat, e) Geçici i göremezlik ödenekleri, f) Genel sa k sigortas tescil, kay tlar n elektronik ortamda tutuldu u merkezi bir veri taban olu turulur. (2) Sosyal sigorta kay tlar n tutulmas na ili kin usul ve esaslar belirlemeye, birinci f krada belirtilen ana kay tlar n alt veya yedek kay tlar olu turmaya, mevzuat ve ileti im teknolojisindeki geli melere ba olarak de tirmeye ve kâ t ortam nda tutulan kay tlar n elektronik ortamda veya elektronik ortamda tutulan kay tlar n kâ t ortam nda tutulmas na karar vermeye Kurum yetkilidir. Sosyal sigorta kay tlar n tutulmas ve düzeltilmesine ili kin esaslar MADDE 7 (1) Bu Yönetmeli in 6 nc maddesinde belirtilen sosyal sigorta kay tlar n, bu Yönetmelikte belirtilen ve usulüne göre düzenlenmi belgelere dayand lmas zorunludur. (2) Usulüne göre düzenlenmi belgeye dayand larak olu turulan sosyal sigorta kay tlar ; a) Dayanak belgesinde bulundu u hâlde kay tlara hatal veya eksik olarak tescil edilen ya da hiç yaz lmayan bilgilerin veya mükerrer kay tlar n bulundu unun Kurumca tespitine,
b) Kamu idareleri denetim elemanlar ile Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlar taraf ndan yap lan inceleme ve soru turma raporlar na, c) Mahkeme kararlar na, ç) Kamu idareleri ile döner sermayeli kurulu lar, 5411 say Kanun kapsam ndaki kurulu lar, kanunla kurulan kurum ve kurulu lardan temin edilen bilgi ve belgelere istinaden Kurumca yap lacak incelemeye, göre düzeltilir, silinir veya yeni kay t eklenir. Kay tlar n payla MADDE 8 (1) Kurum, sosyal sigorta kay tlar nda tutulan bilgileri i veren, sigortal, hak sahibi ve di er ilgili ki i ve kurulu lar n kullan na açabilir. (2) Kurum, internet ve her türlü elektronik ortam ile benzeri elektronik ileti im araçlar üzerinden bilgi al veri inin yap lmas na ili kin ko ullar belirlemek, Kurum ve i veren ile di er ilgili ki i ve kurulu lar aras ndaki ili kiler ile taraflar n birbirlerine kar olan hak ve yükümlülüklerini düzenlemek için protokol veya sözle meler yapabilir. (3) Sosyal sigorta kay tlar ndan al nan bilgilerin i ve i lemlerde kullan lmas n hukuki sonuçlar, bilgiyi alan veren ve di er ilgili ki i ve kurulu lar n sorumlulu undad r. NC KISIM Sigortal lar n Tescili ve Hizmet Kay tlar NC BÖLÜM Sigortal lara li kin Hükümler Sigortal say lanlar MADDE 9 (1) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla i veren taraf ndan çal lanlar Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (a) bendine göre sigortal say rlar. (2) A da belirtilenler de Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras (a) bendi kapsam nda sigortal say rlar. a) çi sendikalar ve konfederasyonlar ile sendika ubelerinin ba kanl klar na ve yönetim kurullar na seçilenler. b) Bir veya birden fazla i veren taraf ndan çal lan ve Kültür ve Turizm Bakanl taraf ndan belirlenen Ek- 1 de yer alan tabloda say lan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatç lar ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri di er u ra lar içine alan bütün güzel sanat kollar nda çal anlar ile dü ünürler ve yazarlar. c) Mütekabiliyet esas na dayal olarak sosyal güvenlik sözle mesi yap lm ülkelerin uyru unda olanlar hariç, yabanc uyruklu, uyruksuz, göçmenler ve s nmac ki iler ile uluslararas sosyal güvenlik sözle mesi imzalanm ülke sigortal lar ndan, sözle mede belirlenen istisna hâlleri d nda çal malar hizmet akdine tabi sürdürenler. ç) Büyükelçilik, konsolosluk mensuplar n özel hizmetlerinde çal lanlardan gönderen devlette veya üçüncü bir devlette sigortal klar belgeleyemeyenler ile Türkiye de ikamet etmekte iken buralarda çal lan Türk vatanda lar. d) 2/7/1941 tarihli ve 4081 say Çiftçi Mallar n Korunmas Hakk nda Kanuna göre, çiftçi mallar koruma ba kanl klar veya meclisleri taraf ndan çal lan koruma bekçileri. e) 24/4/1930 tarihli ve 1593 say Umumi H fz ss hha Kanununda belirtilen umumi kad nlar. f) Millî E itim Bakanl taraf ndan düzenlenen kurslarda usta ö retici olarak çal lanlar, kamu idarelerinde ders ücreti kar görev verilenler ile 14/7/1965 tarihli ve 657 say Devlet Memurlar Kanununun 4 üncü maddesinin (C) bendi kapsam nda çal lanlar. (3) Haklar nda baz sigorta kollar uygulanacak sigortal lar ve sigorta kollar ; a) Hizmet akdi ile çal mamakla birlikte, ceza infaz kurumlar ile tutukevleri bünyesinde olu turulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çal lan hükümlü ve tutuklular hakk nda, Kanunun i kazas ve meslek hastal ile anal k hükümleri, b) 5/6/1986 tarihli ve 3308 say Meslekî E itim Kanununda belirtilen aday ç rak, ç rak ve i letmelerde meslekî e itim gören ö renciler hakk nda i kazas ve meslek hastal ile hastal k sigortas, meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek ö renimleri s ras nda zorunlu staja tabi tutulan ö renciler hakk nda ise i kazas ve meslek hastal sigortas hükümleri, c) Vazife malullerinden; 1) Harp malulleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 say Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 say Nakdi Tazminat ve Ayl k Ba lanmas Hakk nda Kanuna göre vazife malullü ü ayl ba lanm malullerden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (a) ve (b) bentleri kapsam nda sigortal olarak çal maya ba layanlar hakk nda i kazas ve meslek hastal sigortas hükümleri uygulan r, ancak uzun vadeli sigorta kollar na tabi olmay istemeleri hâlinde bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden ay ba ndan itibaren, haklar nda uzun vadeli sigorta kollar uygulan r. 2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (c) bendi kapsam nda bir göreve ba layan tüm vazife malulleri hakk nda uzun vadeli sigorta kollar hükümleri uygulan r. 3) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (a), (b) ve (c) bentleri kapsam nda sigortal olarak çal maya ba lad klar hâlde, ayl klar kesilmeyen harp ve vazife malullerinden genel sa k sigortas primi al nmaz. ç) Türkiye Kurumu taraf ndan düzenlenen meslek edindirme, geli tirme ve de tirme e itimine kat lan kursiyerler hakk nda Kanunun i kazas ve meslek hastal hükümleri, d) Ülkemiz ile uluslararas sosyal güvenlik sözle mesi bulunmayan ülkelerde i üstlenen i verenlerce yurt
ndaki i yerlerinde çal lmak üzere götürülen Türk i çileri hakk nda k sa vadeli sigorta kollar ile genel sa k sigortas hükümleri, bu sigortal lar n uzun vadeli sigorta kollar na tabi olmak istemeleri hâlinde ise Kanunun 50 nci maddesinin ikinci f kras n Türkiye de yasal olarak ikamet etme art ile ayn f kran n (a) bendinde belirtilen artlar aranmaks n haklar nda genel sa k sigortas primi hariç iste e ba sigorta hükümleri, uygulan r. (4) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (b) bendine göre, köy veya mahalle muhtar seçilenler ile hizmet akdine ba olmaks n kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlardan; a) Ticari kazanç veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, b) Gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkâr siciline kay tl olanlar, c) Kollektif irketlerin ortaklar, ç) Limited irketlerin ortaklar, d) Sermayesi paylara bölünmü komandit irketlerin komandite ortaklar, e) Adi komandit irketlerin komandite ve komanditer ortaklar, f) Donatma i tirakleri ortaklar, g) Anonim irketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklar, ) Tar msal faaliyette bulunanlar, sigortal say rlar. (5) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (b) bendi hükümleri 10/7/1953 tarihli ve 6132 say At Yar lar Hakk nda Kanuna tabi jokey ve antrenörler hakk nda da uygulan r. (6) Kamu idarelerinde; a) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çal p, ilgili mevzuat nda (a) bendi kapsam na girenler gibi sigortal olmas öngörülmemi olanlar, b) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, sözle meli olarak çal p ilgili mevzuat nda (a) bendi kapsam na girenler gibi sigortal olmas öngörülmemi olanlar ile 657 say Kanunun 86 nc maddesi uyar nca aç ktan vekil atananlar, Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (c) bendi kapsam nda sigortal say rlar. (7) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (c) bendi hükümleri; a) Kurulu ve personel kanunlar veya di er kanunlar gere ince seçimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde göreve gelenlerden; bu görevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlar nda Devlet memurlar gibi emeklilik hakk tan nm olanlardan hizmet akdi ile çal mayanlar, b) Ba bakan, bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye ba kanlar, il encümeninin seçimle gelen üyeleri, c) Bu kapsamda sigortal iken ayn kapsamdaki ki ilerin kurdu u sendikalar ve konfederasyonlar ile sendika ubelerinin ba kanl klar ve yönetim kurullar na seçilenlerden ayl ks z izne ayr lanlar, ç) Harp okullar ile fakülte ve yüksek okullarda, Türk Silahl Kuvvetleri hesab na okuyan veya kendi hesab na okumakta iken askerî ö renci olanlar ile astsubay meslek yüksek okullar ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik e itimine tabi tutulan adaylar, d) Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda, Emniyet Genel Müdürlü ü hesab na okuyan veya kendi hesab na okumakta iken Emniyet Genel Müdürlü ü hesab na okumaya devam eden ö renciler, hakk nda da uygulan r. (8) Bu maddenin yedinci f kras n (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen okullar tamamlamadan ayr lanlar ile tamamlamalar na ra men görevlerine ba lamadan ayr lanlar n, bu okullarda geçen e itim süreleri sigortal klar ndan say lmaz. (9) Kanunun k sa vadeli sigorta kollar na ili kin hükümleri, Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (c) bendi kapsam nda olanlara uygulanmaz. Sigortal say lmayanlar MADDE 10 (1) Kanunun k sa ve uzun vadeli sigorta kollar hükümlerinin uygulanmas nda; a) verenin i yerinde ücretsiz çal an e i, b) Ayn konutta birlikte ya ayan ve üçüncü derece dâhil bu dereceye kadar h mlar aras nda ve aralar na ardan ba ka kimse kat lmaks n, ya ad klar konut içinde yap lan i lerde çal anlar, c) Ücretle ve sürekli olarak çal anlar hariç ev hizmetlerinde çal anlar, ç) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (b) bendinin (1) ve (3) numaral alt bentleri kapsam nda sigortal klar devam edenler hariç olmak üzere, muvazzaf askerlik hizmetlerini er ve erba olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu ö rencileri, d) Yabanc bir ülkede kurulu herhangi bir kurulu taraf ndan ve o kurulu ad na ve hesab na Türkiye'ye bir i için gönderilen ve yabanc ülkede sosyal sigortaya tabi oldu unu belgeleyen ki iler ile Türkiye'de kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlardan, yurt d nda ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuat na tabi olanlar, e) Resmî meslek ve sanat okullar ile yetkili resmî makamlar n izniyle kurulan meslek veya sanat okullar nda
ve yüksek okullarda fiilen normal e itim süreleri içinde yap lan, tatbikî mahiyetteki yap m ve üretim i lerinde çal an renciler, f) Sa k hizmet sunucular taraf ndan i e al lmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya maluller, g) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) ve (c) bentleri gere i sigortal say lmas gerekenlerden 18 ya doldurmam olanlar, ) Kamu idareleri hariç olmak üzere, tar m i lerinde veya orman i lerinde hizmet akdiyle süreksiz i lerde çal anlar, h) Tar mda kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlardan; tar msal faaliyette bulunan ve y ll k tar msal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ili kin masraflar dü üldükten sonra kalan tutar n ayl k ortalamas n, Kanunda tan mlanan prime esas günlük kazanç alt s n otuz kat ndan az oldu una dair beyanlar içeren ba vurular dikkate al narak ziraat odalar ndan, bunlar n bulunmad yerlerde tar m il/ilçe müdürlüklerinden alacaklar Ek-2 deki muafiyet belgesi ile belgeleyenler, ) Kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kay tl olanlardan, ayl k faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ili kin masraflar dü üldükten sonra kalan tutar, prime esas günlük kazanç alt s n otuz kat ndan az oldu una dair beyanlar içeren ba vurular dikkate al narak, Esnaf ve Sanatkârlar Odalar Birli i nden, bunlar n bulunmad yerlerde meslek odalar ndan alacaklar Ek-2 deki muafiyet belgesi ile belgeleyenler, i) Kamu idarelerinin d temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilcili in bulundu u ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatanda da haiz bulunan Türk uyruklu sözle meli personelden, bulundu u ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortal oldu unu belgeleyenler ile kamu idarelerinin d temsilciliklerinde istihdam edilen sözle meli personelin uluslararas sosyal güvenlik sözle meleri çerçevesinde ve temsilcili in bulundu u ülkenin ilgili mevzuat n zorunlu k ld hâllerde, i verenleri taraf ndan bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsam nda sigortal yap lanlar, sigortal say lmazlar. (2) Birinci f kran n (g) bendinin uygulanmas yla ilgili olarak, bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, 22/11/2001 tarihli ve 4721 say Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin k nmak suretiyle, renimleriyle ilgili görevlerde çal anlar hakk nda 18 ya n bitirilmi olmas art aranmaz. Sigortal n ba lang ve bildirim yükümlülü ü MADDE 11 (1) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (a) bendi kapsam nda sigortal say lanlar için çal maya, meslekî e itime veya zorunlu staja ba lad klar tarihten itibaren sigortal hak ve yükümlülükleri ba lar. (2) verenler, Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n; a) (a) bendi kapsam nda sigortal say lanlar, çal maya ba lad klar tarihten önce, b) (c) bendi kapsam nda sigortal say lanlar, göreve ba lad klar veya okullar nda ö retime ba lad klar tarihten, kendi hesab na okumakta iken Türk Silahl Kuvvetleri veya Emniyet Genel Müdürlü ü hesab na okumaya ba layanlar ise bu tarihten itibaren sigortal say rlar ve bu tarihten itibaren on be gün içinde, Kuruma e-sigorta yoluyla bildirmekle yükümlüdür. (3) verenlerce Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (a) bendi kapsam nda sigortal say lanlardan; a) aat, bal kç k ve tar m i yerlerinde hizmet akdiyle i e ba lat lacak sigortal lar için, en geç çal maya ba lat ld gün, b) Yabanc ülkelere sefer yapan ula rma araçlar na sefer esnas nda al narak çal lanlar ile Kuruma ilk defa yeri bildirgesi verecek i yerlerinde; ilk defa sigortal çal rmaya ba lan lan tarihten itibaren bir ay içinde çal maya ba layan sigortal lar için, çal maya ba lad klar tarihten itibaren en geç söz konusu bir ayl k sürenin doldu u tarihe kadar, c) Kamu idarelerince istihdam edilen 8/9/1999 tarih ve 4447 say sizlik Sigortas Kanununa göre i sizlik sigortas na tabi olmayan sözle meli personel ile kamu idarelerince yurt d görevde çal mak üzere i e al nanlar n, çal maya ba lad klar tarihten itibaren bir ay içinde, ç) lk i yerindeki çal mas na ait sigortal i e giri bildirgesi Kuruma verilerek, tescil i lemi yap lm olan sigortal n, naklen ve hizmet akdi sona ermeden ayn i verenin ayn ya da ba ka ünitede tescil edilmi di er i yerinde çal maya ba lamas hâlinde, yasal süresi d nda, d) Kanunda belirtilen sürede Kuruma bildirilme imkân olmamakla birlikte; 1) Maliye Bakanl vizesine ba olarak kamu idarelerinde çal acak sigortal lar için vize i leminin gerçekle tirildi ine ili kin yaz n, ilgili kamu idaresine intikal etti i günü izleyen ikinci i günü sonuna kadar, 2) 24/11/1994 tarihli ve 4046 say Özelle tirme Kanunu uyar nca özelle tirilen i yerlerinden di er kamu kurum ve kurulu lar na naklen atanan sözle meli veya kapsam d personelin nakledildikleri kamu idarelerinde i e ba lad klar tarihi takip eden ikinci i günü sonuna kadar, Kuruma yap lan bildirimler de süresinde yap lm say r. (4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendi kapsam nda sigortal say lanlardan; a) Ticari kazanç veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar n sigortal klar, bu mükellefiyetlerinin ba lang ç tarihi itibar yla ba lar ve bu tarih vergi dairelerince, b) Gelir vergisinden muaf olanlar n sigortal klar, esnaf ve sanatkâr sicil müdürlüklerine tescil tarihi itibar yla ba lar ve bu tarih esnaf ve sanatkâr sicil müdürlüklerince, c) irket ortaklar ndan;
1) Kollektif irket, adi komandit irketlerin komandite ve komanditer ortaklar ile donatma i tiraki ortaklar n sigortal klar, vergi mükellefiyetlerinin ba lad tarihte ba lar ve bu tarih vergi dairelerince, 2) Anonim irketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklar n sigortal klar, yönetim kurulu üyeli ine seçildikleri tarihte ba lar ve bu tarih irket yetkililerince, 3) Limited irket ve sermayesi paylara bölünmü komandit irketlerin komandite ortaklar n sigortal klar, irketin ticaret siciline tescil edildi i tarihte ba lar ve bu tarih ticaret sicil memurluklar nca, 4) Limited irket ve sermayesi paylara bölünmü komandit irketlerin komandite ortaklar ndan hisse devri alan yeni ortaklar n sigortal klar, ortaklar kurulunca devrin yap lmas na karar verildi i tarihte ba lar ve bu tarih ortaklar kurulu karar n, hisse devrine ili kin tanzim edilen noter devir sözle mesinin, devrin yap ld n i lendi i pay defterinin birer sureti veya devir ticaret sicil memurlu unca tescil edilmi ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildi i nüshas n ibraz edilmesi kayd yla irket yetkililerince, ç) Köy ve mahalle muhtarlar n sigortal klar, muhtar seçildikleri tarih itibar yla ba lar ve bu tarih il veya ilçe mülki amirliklerince, onbe gün içinde, d) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras (b) bendi kapsam nda sigortal say lanlardan tar mda kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlar n sigortal klar, ba olduklar ziraat odalar nca veya kendilerince bir y l içinde bildirilmesi hâlinde odaya kaydedildikleri tarihten, bu süre içinde bildirilmemesi hâlinde ise bildirimin Kuruma yap ld tarihten ba lar ve bu tarih meslek kurulu una kay tlar n yap ld tarihten itibaren bir ay içinde ziraat odalar nca veya ziraat odalar n bulunmad yerlerde tar m il/ilçe müdürlüklerince, e) 6132 say Kanuna tabi jokey ve antrenörlerin sigortal klar lisans belgesine istinaden fiilen çal maya ba lad klar tarihte ba lar ve bu tarih, kayd n yap ld tarihten itibaren bir ay içinde Türkiye Jokey Kulübünce, Kuruma e-sigorta yoluyla bildirilmek zorundad r. f) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendinin dört numaral alt bendi kapsam ndaki sigortal lardan Kanunun 6 nc maddesinin ( ) bendi kapsam na girmeleri nedeniyle sigortal klar sona erenlerden muafiyet artlar n ortadan kalkt, ziraat odalar ndan, ziraat odalar n bulunmad yerlerde tar m il/ilçe müdürlüklerinden alacaklar belge ile birlikte bir y l içinde Kuruma bildirenlerin sigortal klar belgenin düzenlendi i tarihten bu süreyi geçirenlerin sigortal klar ise bildirimin Kurum kay tlar na intikal etti i tarihten ba lar. Bu tarih sigortal larca ve ilgili kurulu larca Kuruma bildirilir. g) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendi kapsam ndaki sigortal lardan gelir vergisinden muaf olup, Kanunun 6 nc maddesinin (k) bendi kapsam na girmeleri nedeniyle sigortal klar sona erenlerden muafiyet artlar n ortadan kalkt esnaf ve sanatkârlar odalar birli inden alacaklar belge ile birlikte 15 gün içinde Kuruma bildirenlerin sigortal klar, belgenin düzenlendi i tarihten, 15 günlük süreyi geçirenlerin ise, bildirimin Kurum kay tlar na intikal etti i tarihten itibaren ba lar. Bu tarih sigortal larca ve ilgili kurulu larca Kuruma bildirilir. ) Muafiyet artlar n ortadan kalkt na ili kin olarak ilgili kurulu lardan al nan belgenin adi posta veya kargo ile gönderilmesi hâlinde Kurum kay tlar na intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yap lan bildirimlerde postaya verili tarihi Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilir. (5) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendi kapsam ndaki sigortal larla ilgili bildirim yükümlülü ü bulunan kurum ve kurulu lar, bildirimlerini merkez birimlerince yapmalar durumunda, bildirim zorunlulu u yerine getirilmi say r. Kurum bildirimden itibaren bir ay içinde tescili yap lan ki ilere, sigortal k hak ve yükümlülüklerinin ba lad ve yapt i in i kolu kodunu bildirir. (6) Hizmet akdi ile çal mamakla birlikte 5/6/1986 tarihli ve 3308 say Meslekî E itim Kanununda belirtilen aday ç rak, ç rak ve i letmelerde meslekî e itim gören ö renciler ile meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek renimleri s ras nda zorunlu staja tabi tutulan ö rencilerin bildirimleri, Millî E itim Bakanl veya bu ö rencilerin itim gördükleri okullar, yüksek ö renim s ras nda zorunlu staja tabi tutulan ö renciler için ise ö renim gördükleri yüksek ö retim kurumlar nca yap r. Sigortal lar n kendilerini bildirmesi MADDE 12 (1) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (a) bendi kapsam ndaki sigortal lar, çal maya ba lad klar, çal maya ba lad klar tarihten itibaren en geç bir ay içinde, örne i Ek-3 te bulunan sigortal bildirim belgesi ile do rudan veya internet ya da benzeri ortamda Kuruma bildirirler. Kurumca, sigortal n ilgili veren taraf ndan bildirilmedi inin ya da bildirildi i hâlde sigortal bildirimi aras nda farkl k bulundu unun tespiti hâlinde, durum, taahhütlü bir yaz yla sigortal ya, gerekirse i verene bildirilir. Yap lan bildirimlerin sonucunda farkl k giderilemezse, kontrol ve denetim sonucuna göre i lem yap r. Sigortal n kendini bildirmemesi, sigortal aleyhine delil te kil etmez. (2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendinin (4) numaral alt bendinde belirtilen tar msal faaliyette bulunanlar faaliyetlerine ba lad klar tarihten itibaren bir ay içinde sigortal klar sigortal bildirim belgesi ile do rudan veya internet ya da benzeri ortamda Kuruma bildirirler. Bu kapsamdaki ki ilere ili kin yap lan bildirimlerde farkl k olmas hâlinde yap lacak yaz malar sonucunda farkl k giderilemezse, kontrol ve denetim sonucuna göre i lem yap r. Sigortal lar n kamu idareleri ile bankalarca bildirilmesi MADDE 13 (1) Kamu idareleri ile 5411 say Kanun kapsam ndaki kurulu lar, Kurumca sa lanacak elektronik altyap dan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek i lemlerde, i lem yapt ki ilerin sigortal k bak ndan tescilli olup olmad kontrol etmek ve sigortas z oldu unu tespit etti i ki ileri, Kuruma bildirmekle yükümlüdürler. (2) Bu maddenin uygulamas na ili kin usül ve esaslar tebli ile düzenlenir. Sigortal n sona ermesi ve bildirim yükümlülü ü
MADDE 14 (1) Kanunun 4 üncü maddesi birinci f kras n (a) bendi kapsam nda sigortal olanlar n sigortal klar hizmet akdinin sona erdi i tarihte sona erer ve bu tarih i verenleri taraf ndan, (2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendi kapsam nda sigortal say lanlardan, a) Ticari kazanç veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar n sigortal klar mükellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son verdikleri tarihte sona erer ve bu tarih ilgili vergi dairelerince ve sigortal larca, b) Gelir vergisinden muaf olanlar n sigortal klar esnaf ve sanatkâr sicil müdürlüklerindeki kay tlar n silindi i tarihte sona erer ve bu tarih esnaf ve sanatkâr sicil müdürlüklerince ve sigortal larca, c) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendi kapsam ndaki gelir vergisinden muaf olanlardan, Kanunun 6 nc maddesinin birinci f kras n (k) bendi kapsam na girenlerin bir önceki aya ait faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ili kin masraflar dü üldükten sonra kalan tutar n ayl k ortalamas n Kanunla tan mlanan prime esas günlük kazanç alt s n otuz kat ndan az oldu unu esnaf ve sanatkârlar odalar birliklerinden alacaklar (Ek-2) muafiyet belgesi ile belgeleyerek on gün içinde Kuruma intikal ettirenlerin sigortal klar belgenin düzenlendi i tarihten, bu süreyi geçirenlerin sigortal klar ise belgenin Kurum kay tlar na intikal etti i tarihten itibaren sona erer bu tarih sigortal larca, ç) irket ortaklar ndan; 1) Kollektif irket, adi komandit irketlerin komandite ve komanditer ortaklar ile donatma i tiraki ortaklar n sigortal klar vergi mükellefiyetlerinin bitti i tarihte sona erer ve bu tarih vergi dairelerince ve sigortal larca, 2) Anonim irketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklar n sigortal klar bu görevlerinin bitti i tarihte sona erer ve bu tarih irket yetkililerince ve sigortal larca, 3) Limited irket, sermayesi paylara bölünmü komandit irketlerin komandite ortaklar n sigortal klar hisse devrine ili kin al nan ortaklar kurulu karar ile hissenin devrine ili kin tanzim edilen noter devir sözle mesinin ve devrin pay defterine i lendi i sayfan n birer suretlerinin birlikte ibraz edilmesi veya hisse devri ticaret sicil memurlu una tescil edilmi ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildi i nüshas n ibraz edilmesi kayd yla ortaklar kurulu karar tarihi itibar yla sona erer ve bu tarih, sigortal lar ve irket yetkililerince, d) flas n aç lmas na mahkemece karar verilen irketlerin ortaklar n sigortal klar sigortal n talebi hâlinde mahkemenin karar tarihinde, sigortal n talebinin olmamas hâlinde ise mahkemece iflas n kapat lmas na karar verildi i tarihte sona erer ve bu tarih sigortal lar ve irket yetkililerince, e) Tasfiyenin aç lmas na mahkemece karar verilen irketlerin ortaklar n sigortal klar sigortal n talebi hâlinde mahkemenin karar tarihinde sona erer, bu tarih sigortal larca, sigortal n talebinin olmamas hâlinde tasfiye kurulu karar n ticaret sicil memurlu unca tescil edildi i tarihte sona erer ve bu tarih ticaret sicil memurlu unca ve sigortal larca, f) Tasfiyesine irketin ortaklar kurulu taraf ndan karar verilen irketlerin ortaklar n sigortal klar sigortal n talebi hâlinde tasfiyenin ba lanmas na karar verildi i tarihte sona erer, bu tarih sigortal larca, sigortal n talebinin olmamas hâlinde ise tasfiyenin sonuçland na ili kin tasfiye kurulu karar n ticaret sicil memurlu unca tescil edildi i tarihte sona erer ve bu tarihler sigortal larca ve ticaret sicil memurluklar nca, g) Münfesih duruma dü en irketlerin ortaklar n sigortal klar sigortal n talebi hâlinde irketin münfesih duruma dü tü ü tarih itibar yla sona erer, bu tarih sigortal larca, sigortal n talebinin olmamas hâlinde münfesih duruma dü en irketin tasfiyesinin sonuçland na dair tasfiye kurulu karar n ticaret sicil memurlu unca tescil edildi i tarihte sona erer ve bu tarihler sigortal larca ve ticaret sicil memurluklar nca, ) Mahkeme karar ile iflas n, tasfiyenin aç lmas na, ortaklar kurulu karar ile tasfiyenin ba lamas na veya münfesih duruma dü mesine karar verilen irketlerin ortaklar ndan hizmet akdi ile çal maya ba layanlar n sigortal klar, çal maya ba lad klar tarihte sona erer ve bu tarih sigortal larca, h) Gelir vergisinden muaf olarak sigortal klar devam ederken hizmet akdi ile çal maya ba layanlar n sigortal klar, çal maya ba lad klar tarihte sona erer ve bu tarih sigortal larca, ) Köy ve mahalle muhtarlar n sigortal klar muhtarl k görevinin bitti i tarihte sona erer ve bu tarih il ve ilçe mülki amirliklerince ve sigortal larca, i) Köy ve mahalle muhtarlar ndan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras (b) bendi kapsam nda gelir vergisi mükellefi olanlar hariç, ayn zamanda hizmet akdi ile çal maya ba layanlar n sigortal klar, çal maya ba lad klar tarihte sona erer ve bu tarih sigortal larca, j) Tar mda kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlar n sigortal klar tar msal faaliyetin bitti i tarihte sona erer ve bu tarih ziraat odalar nca, ziraat odas bulunmayan yerlerde ise tar m il/ilçe müdürlüklerince ve sigortal larca, k) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci f kras n (b) bendinin 4 numaral alt bendi kapsam ndaki tar mda kendi ad na ve hesab na ba ms z çal anlardan, Kanunun 6 nc maddesinin birinci f kras n ( ) bendi kapsam na girenlerin bir önceki y la ait tar msal faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ili kin masraflar dü üldükten sonra kalan tutar n ayl k ortalamas n Kanunla tan mlanan prime esas günlük kazanç alt s n otuz kat ndan az oldu unun ziraat odalar ndan, ziraat odalar n bulunmad yerlerde ise tar m il/ilçe müdürlüklerinden alacaklar (Ek-2) muafiyet belgesi ile belgeleyerek on gün içinde Kuruma intikal ettirilenlerin sigortal klar belgenin düzenlendi i tarihten, bu süreyi geçirenlerin sigortal klar ise belgenin Kurum kay tlar na intikal etti i tarihten itibaren sona erer, bu tarih