Olgun SAKARYA EMO Enerji Birim Koordinatörü 13 Haziran 2012 / ANKARA
Enerji Verimliliği; Üretimimizde, Konforumuzda, İş gücümüzde, herhangi bir azalma olmadan daha az enerji kullanmaktır.
SUNU ĠÇERĠĞĠ Kompanzasyon ve Önemi, Elektrik Enerjisi Tarifeleri, Elektrik Enerjisi Temini, Kojenerasyon-Trijenerasyon Uygulamaları Yenilenebilir Enerji Kaynakları
KOMPANZASYON VE ÖNEMĠ
Elektrikte Güç : Anlık olarak çekilen akım ile gerilimin çarpımıdır. Güç (VA) = Gerilim (Volt) x Akım (Akım) Ġki bileģeni vardır. Aktif Güç : Gerçek anlamda iģ yapan güce denir. Reaktif Güç : Transformatör, bobin ve motor gibi çalıģmaları için gereken bir manyetik alan a ihtiyaç duyan cihazların çektiği akıma Reaktif Akım ; buna karģılık gelen güce Reaktif Güç denir.
YÜK ÇEŞİTLERİ Omik Yükler : Akkor Flamanlı Aydınlatma Lambaları, Ütü, Dirençli ısıtıcılar. (Reaktif Enerjiye ihtiyaç yoktur) Reaktif Yükler: a. Endüktif Yükler : Elektrik Motorları, Trafolar, Havai Hatlar, Deşarjlı Lambalar. b. Kapasitif Yükler: Kondansatörler, Yer altı Kabloları v.b.
S 1 : Güç Q 1 Reaktif Güç Cos 1 S 2 : Güç Q 2 Reaktif Güç Cos 2 P: Aktif Güç
Güç (Kapasite) : Aktif ve Reaktif Güçlerin toplamıdır. Q : Reaktif Güç (Var) S : Güç (VA) P : Aktif Güç (W)
YASAL ZORUNLULUK* Kurulu gücü 50 kva nın altında olanlar, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aģan Ģekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aģan Ģekilde kapasitif reaktif enerji tüketmeleri halinde; Kurulu gücü 50 kva ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aģan Ģekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeģini aģan Ģekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, Reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür. *Elektrik Piyasası MüĢteri Hizmetleri Yönetmeliği Md.16
KOMPANZASYONUN FAYDALARI Kapasitenin verimli kullanılması. Hat kayıplarının azalması. Ek yatırımların olmaması. Cezalı faturalardan kurtulma.
ELEKTRĠK ENERJĠSĠ TARĠFELERĠ
5 4 4 4 4 3 2 1 Çift Terimli Tarife Dağıtım Şirketlerinden enerji alan tüketiciler 01/04/2012 Tarihinden İtibaren Uygulanacak Fonsuz Tarifeler Dağıtım Şirketinden enerji alan iletim sistemi kullanıcısı tüketiciler Diğer Tüm Dağıtım Sistemi Kullanıcıları Sanayi Tek Zamanlı Gündüz Puant Gece kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kwh 17,306 17,192 30,696 7,455 Dağıtım Sistemi Kullanıcıları İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki OG baralarına özel hattı ile bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki kullanıcılar Özel tedarikçiden enerji alan tüketiciler için sistem Dağıtım Şirketinden enerji alan tüketiciler kullanım Kapasite Aktif Enerji Güç Aşım Güç Bedeli Tek Zamanlı Gündüz Puant Gece Reaktif Reaktif Bedeli Reaktif Enerji Aktif Enerji Enerji kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kvarh kr/kwh kr/kvarh Çift Terimli Tarife Sanayi 0 0 18,151 18,051 29,934 9,482 13,188 Güç Aşım Güç Aşım Güç Bedeli Tek Zamanlı Gündüz Puant Gece Enerji Güç Bedeli Enerji Enerji Bedeli Bedeli kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kvarh kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kvarh Tek Terimli Tarife Tek Terimli Tarife Sanayi 19,167 19,060 31,754 9,907 13,188 Sanayi 2,557 13,188 Ticarethane ve Diğer Ticarethane ve Ticarethane 22,229 20,758 34,373 10,940 13,188 Ticarethane 3,664 13,188 Diğer 1 22,229 20,758 34,373 10,940 13,188 Diğer 1 3,664 13,188 Diğer 2 22,229 20,758 34,373 10,940 13,188 Diğer 2 3,664 13,188 Tarımsal Sulama 20,467 19,604 30,704 11,600 13,188 Tarımsal Sulama 4,679 13,188 İletim şalt sahalarının dağıtım şirketinin kullanımındaki OG baralarına dağıtım şirketi hattı ile bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki kullanıcılar Özel tedarikçiden enerji alan tüketiciler için sistem Dağıtım Şirketinden enerji alan tüketiciler kullanım Kapasite Aktif Enerji Kapasite Güç Aşım Güç Aşım Aktif Reaktif Güç Bedeli Tek Zamanlı Gündüz Puant Gece Güç Bedeli Bedeli Reaktif Enerji Bedeli Enerji Enerji Sanayi Orta Gerilim 160,397 320,793 20,949 20,838 34,063 11,302 13,188 Tek Terimli Tarife Kapasite Çift Terimli Tarife Aktif Enerji kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kvarh kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kvarh Çift Terimli Tarife Sanayi 160,397 320,793 20,590 20,481 33,419 11,152 13,188 Sanayi 160,397 320,793 3,948 13,188 Tek Terimli Tarife Tek Terimli Tarife Sanayi 21,327 21,216 34,429 11,688 13,188 Sanayi 4,439 13,188 Ticarethane ve Ticarethane ve Diğer Diğer Ticarethane 26,458 24,827 38,071 15,276 13,188 Ticarethane 7,409 13,188 Diğer 1 26,458 24,827 38,071 15,276 13,188 Diğer 1 Sanayi 7,409 13,188 Diğer 2 26,458 24,827 38,071 15,276 13,188 Diğer 2 7,409 13,188 Tarımsal Tarımsal Sulama 22,414 21,334 35,228 11,316 13,188 Sulama 7,811 13,188 Diğer Tüm Dağıtım Sistemi Kullanıcıları Özel tedarikçiden enerji alan tüketiciler için sistem Dağıtım Şirketinden enerji alan tüketiciler kullanım Kapasite Aktif Enerji Kapasite Güç Aşım Güç Aşım Aktif Reaktif Güç Bedeli Tek Zamanlı Gündüz Puant Gece Güç Bedeli Bedeli Reaktif Enerji Bedeli Enerji Enerji Özel tedarikçiden enerji alan tüketiciler için sistem Özel tedarikçiden enerji alan tüketiciler için sistem kullanım kullanım Kapasite Aktif Reaktif Çift Terimli Tarife Sanayi Orta Gerilim 160,397 320,397 3,948 13,188 Tek Terimli Tarife Sanayi Orta Gerilim 21,855 21,741 35,374 11,909 13,188 Orta Gerilim 4,439 13,188 Alçak Gerilim 23,687 23,572 37,207 13,741 13,188 Alçak Gerilim 6,271 13,188 kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kvarh kr/ay/kw kr/ay/kw Ticarethane kr/kwh kr/kvarh ve Ticarethane ve Diğer Çift Terimli Tarife Çift Terimli Tarife Sanayi Orta Sanayi Orta Gerilim 160,397 320,793 20,949 20,838 34,063 11,302 13,188 Gerilim 160,397 320,793 3,948 13,188 Diğer ve Diğer Tek Terimli Tarife Tek Terimli Tarife Ticarethane Diğer 1 Sanayi Sanayi Alçak Gerilim 26,458 24,827 23,687 38,071 23,572 37,205 13,741 15,276 13,188 Alçak Gerilim 13,188 Ticarethane 6,271 13,188 38,071 Diğer 1 38,071 Ticarethane ve Ticarethane ve Diğer Ticarethane 26,458 24,827 26,458 24,827 26,458 38,071 24,827 13,188 15,276 15,276 13,188 Diğer Ticarethane Diğer 1 13,188 7,409 13,188 Diğer 7,409 113,188 7,409 7,409 13,188 13,188 Diğer 2 26,458 24,827 38,071 15,276 13,188 Diğer 2 7,409 13,188 Diğer 2 Mesken 25,886 24,416 38,031 14,598 Mesken 7,321 Şehit Aileleri 26,458 ve Muharip/Malul Gaziler 24,827 13,893 38,071 15,276 13,188 Diğer 2 7,409 13,188 K.Ö.İ. Mesken 25,886 24,416 38,031 14,598 Mesken Şehit Aileleri ve ve Muh.Gaz. Tarımsal Tarımsal Sulama 22,547 21,457 35,480 11,345 13,188 25,886 24,416 38,031 14,598 Mesken Sulama 7,811 13,188 Tedarikçisine direk hatla bağlı tüketicilerin emreamade kapasite bedeli Üreticiler için dağıtım sistem kullanım bedeli Emreamade Aktif Reaktif Üreticisinin bağlantı durumuna göre Kapasite Bedeli Enerji Enerji 13,893 kr/ay/kw kr/ kwh kr/kvarh 7,321 2 nolu bağlantı durumu 259 225 2 nolu bağlantı durumu 0,197 13,188 3 ve 4 nolu bağlantı durumu 1.083 942 3 ve 4 nolu bağlantı durumu 2,079 13,188 OG Aboneleri PSH (Sayaç Okuma) (TL/Abone)*: 4,233 K.Ö.İ. Mesken AG Aboneleri 25,886 PSH (Sayaç Okuma) (TL/Abone)*: 24,416 0,423 38,031 14,598 Dağıtım sistemine bağlı üreticilere tercih etmeleri halinde TEİAŞ tarafından belirlenen iletim bölgeleri bazındaki üretici fiyatları uygulanır. Tarımsal Sulama 7,811 13,188 Diğer-1: Hayır Kurumları, Dernekler, Vakıflar, Müzeler, Resmi Okullar,Resmi Yurtlar, Resmi Kurslar, Spor Tesisleri, Resmi Üniversite, Resmi Yüksek Okullar, Resmi Sağlık Kuruluşları, Kültür Balıkçılığı ve Kümes Hayvanları Çiftliği Tarımsal Sulama Diğer-2: İçme ve kullanma suyu ve tarımsal amaçlı soğuk hava depoları Çok zamanlı tarife uygulamasında Gündüz 06-17, Puant 17-22, Gece 22-06 saatleri arasıdır. Emreamade 22,547 kapasite bedeli tüketicinin kurulu 21,457 gücü dikkate alınarak uygulanır. 35,480 11,345 13,188 Aydınlatma Uygulanacak tarifeler her tüketici ve kullanıcı için ilgili bileşenlerden oluşan toplam tarifelerdir. Reaktif enerji tarifesi ilgili usul ve esaslarda belirtilen şartlar dahilinde uygulanır. * PSH (Sayaç 24,729 Okuma) bedeli sayaç okuma işlemi başına uygulanacaktır. ** Fon pay vb. yasal yükümlülükler ayrıca ilave edilecektir. Aydınlatma 9,221
ELEKTRĠK ENERJĠSĠ TEMĠNĠ
Tanımlar ve kısaltmalar* MADDE 4 Serbest tüketici: Kurul tarafından belirlenen elektrik enerjisi miktarından daha fazla tüketimde bulunması veya iletim sistemine doğrudan bağlı olması nedeniyle tedarikçisini seçme serbestisine sahip gerçek veya tüzel kiģiyi, Tedarikçi: Elektrik enerjisi ve/veya kapasite sağlayan üretim Ģirketleri, otoprodüktörler, otoprodüktör grupları, toptan satıģ Ģirketleri ve perakende satıģ lisansına sahip Ģirketleri, * Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliği
Amaç, kapsam ve tanımlar* MADDE 1 41.İkili anlaşmalar: Gerçek veya tüzel kiģiler arasında özel hukuk hükümlerine tabi olarak, elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin alınıp satılmasına dair yapılan ve Kurul onayına tabi olmayan ticari anlaģmaları, Serbest tüketici kapsamı** MADDE 5- (1) AĢağıdaki koģulları sağlayan tüketiciler serbest tüketici olarak kabul edilir; b) Bir önceki takvim yılına ait toplam elektrik enerjisi tüketimleri serbest tüketici limitini geçen tüketiciler, * 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ** Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliği
7 ġubat 2012 SALI Sayı : 28197 Resmî Gazete ÇEŞİTLİ İLÂNLAR Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan: KURUL KARARI Karar No: 3662 Karar Tarihi: 26/01/2012 Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 26/01/2012 tarihli toplantısında, 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 5 inci maddesinin altıncı fıkrasının (b) bendi ve Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliğinin 10 uncu maddesi hükümleri uyarınca serbest tüketici limitine iliģkin aģağıdaki karar alınmıģtır: Madde 1 - Serbest tüketici limiti 25.000 kwh olarak uygulanır. Madde 2 - Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Madde 3 - Bu Kararı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu BaĢkanı yürütür.
Tarife BileĢenleri (Tek Terimli Ticarethane) Perakende Net Enerji Satış Tarifesi % 70,48* Kayıp/Kaçak Tarifesi Perakende Satış Hizmeti Tarifesi (Fatura) Perakende Satış Hizmeti Tarifesi (SO) Dağıtım Sistemi Kullanım Tarifesi % 10,89* % 1,51* % 0 % 13,84* V E R G İ L E R İletim Tarifesi % 3,27* * Bir kwh Birim Bedeli içindeki oranıdır.
4 Çift Terimli Tarife Diğer Tüm Dağıtım Sistemi Kullanıcıları Özel tedarikçiden enerji alan tüketiciler için sistem Dağıtım Şirketlerinden enerji alan tüketiciler kullanım Kapasite Aktif Enerji Reaktif Güç Aşım Güç Aşım Güç Bedeli Tek Zamanlı Gündüz Puant Gece Enerji Güç Bedeli Enerji Enerji Bedeli Bedeli kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kvarh kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kvarh Sanayi Orta Gerilim 160,397 320,793 20,949 20,838 34,063 11,302 13,188 Çift Terimli Tarife Kapasite Aktif Reaktif Sanayi Orta Gerilim 160,397 320,397 3,948 13,188 Tek Terimli Tarife Tek Terimli Tarife Sanayi Sanayi Orta Gerilim 21,855 21,741 35,374 11,909 13,188 Orta Gerilim 4,439 13,188 Alçak Gerilim 23,687 23,572 37,207 13,741 13,188 Alçak Gerilim 6,271 13,188 Ticarethane ve Diğer Ticarethane ve Diğer Ticarethane 26,458 24,827 38,071 15,276 13,188 Ticarethane 7,409 13,188 Diğer 1 26,458 24,827 38,071 15,276 13,188 Diğer 1 7,409 13,188 Diğer 2 26,458 24,827 38,071 15,276 13,188 Diğer 2 7,409 13,188 Mesken 25,886 24,416 38,031 14,598 Mesken 7,321 Şehit Aileleri ve Muh.Gaz. 13,893 K.Ö.İ. Mesken 25,886 24,416 38,031 14,598 Tarımsal Sulama 22,547 21,457 35,480 11,345 13,188 Tarımsal Sulama 7,811 13,188 Aydınlatma 24,729 Aydınlatma 9,221
KOJENERASYON-TRĠJENERASYON YENĠLENEBĠLĠR ENERJĠ KAYNAKLARI
Amaç, kapsam ve tanımlar* MADDE 1 51.Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eģ zamanlı olarak üretimini, Lisans genel esasları ve lisans türleri* MADDE 3 (2) Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karģılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verimi olan kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kiģilerden lisans alma ve Ģirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulacaklar, ilgili yönetmelikte düzenlenir. * 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
Kojenerasyon: Elektrik ve ısının aynı anda üretilmesi ve tüketilmesidir. Trijenerasyon: Elektrik, ısı ve soğutma enerjilerinin eģ zamanlı olarak üretilmesi ve tüketilmesidir. Kojenerasyonun Yararları: Elektrik üretilmesi ile iletim ve dağıtım kayıpları düģer. Kesintisiz ve kaliteli elektrik sunar. Ġletim ve dağıtımda ek yatırımların önüne geçer.
YENĠLENEBĠLĠR ENERJĠ KAYNAKLARI
Lisans genel esasları ve lisans türleri* MADDE 3 (3) Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı, kurulu gücü azami beģ yüz kilovatlık üretim tesisi ile mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kiģiler, lisans alma ve Ģirket kurma yükümlülüğünden muaftır. Bu tüzel kiģilerin ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde uygulanacak teknik ve mali usul ve esaslar Kurum tarafından çıkartılacak bir yönetmelikle belirlenir. * 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu