TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ"

Çağatay Akagündüz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ Enerji İşleri Genel Müdürlüğü 18 Haziran 2009, Ankara

2 YEK Potensiyeli Yenilenebilir Enerji Üretimi Yenilenebilir Kurulu Güç Kapasitesi YEK Hedefleri YEK Mevzuatı YEK Teşvik Mekanizması Üretim Lisansları Taslak Kanun Değişikliği Diğer Destekler 2

3 Yenilenebilir Enerji Kaynakları Potansiyeli(2009) Kaynak Potansiyel İnşa Halinde (MW) İşletmede (MW) Hidrolik GWh/y Rüzgar MW Güneş 76 MTEP - - Jeotermal 600 MWe ( MWt) Biyokütle 8.6 MTEP Biyogaz MTEP

9 400 13 899 Rüzgar 48 000 MW 488 452 Güneş 76 MTEP - - Jeotermal

4 Yenilenebilir Enerji Üretimi (%) 2007'de, yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerji 9.9 MTEP olmuştur (Toplam Birincil Enerji Arzı'nın %9.2' sidir). Yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi 2007'de toplam elektrik üretiminin %19' udur %24, %25, %19,1 4

5 Elektrik Piyasası (2008) Elektrik Üretiminin Kaynaklara Göre Dağılımı TWh Doğalgaz 95,5 Kömür 44,9 Hidrolik 33,2 İthal Kömür 12,5 Diğer 1,1 Fuel-Oil 10,9 TOPLAM 198,3 Doğalgaz %48,19 Fuel-Oil %5,51 Hidrolik %16,76 Diğer % 0,57 İthal Kömür %6,33 Kömür %22,64 5

12,5 Diğer 1,1 Fuel-Oil 10,9 TOPLAM 198,3 Doğalgaz %48,19

6 Elektrik Piyasası (2008) Kurulu Güç (Kaynaklara Göre Dağılımı %) MW Hidrolik Doğalgaz Kömür Fuel-Oil 1973 İthal Kömür 1651 Diğer Rüzgar Jeotermal 29.8 Toplam kömür; 20,23 ithal kömür; 3,95 fuel-oil; 4,73 doğalgaz; 31,56 hidrolik; 33,12 rüzgar+jeoterm al+diğer; 6,40 hidrolik rüzgar+jeotermal+diğer doğalgaz ithal kömür kömür fuel-oil 6

7 Yenilenebilir Enerji Hedefleri ELEKTRİK ENERJİSİ PİYASASI VE ARZ GÜVENLİĞİ STRATEJİ BELGESİ (2009) HEDEFLERİ Temel hedef yenilenebilir kaynakların elektrik enerjisi üretimi içerisindeki payının 2023 yılında en az %30 düzeyinde olmasının sağlanmasıdır. HİDROELEKTRİK 2023 yılına kadar teknik ve ekonomik olarak değerlendirilebilecek hidroelektrik potansiyelimizin tamamının elektrik enerjisi üretiminde kullanılması sağlanacaktır. RÜZGAR Rüzgar enerjisi kurulu gücünün 2023 yılına kadar MW a çıkarılması hedeflenmektedir. 7

HİDROELEKTRİK 2023 yılına kadar teknik ve ekonomik olarak değerlendirilebilecek hidroelektrik potansiyelimizin tamamının elektrik

8 Yenilenebilir Enerji Hedefleri JEOTERMAL Elektrik enerjisi üretimi için uygun olduğu bu aşamada belirlenmiş olan 600 MW lık jeotermal potansiyelimizin tümünün 2023 yılına kadar işletmeye girmesi sağlanacaktır. GÜNEŞ Hedef, güneş enerjisinin elektrik üretimi için de kullanılması uygulamasını yaygınlaştırmak, ülke potansiyelinin azami ölçüde değerlendirilmesini sağlamaktır. Güneş enerjisinin elektrik üretiminde kullanılması konusunda teknolojik gelişmeler yakından takip edilerek uygulanacaktır. Güneş enerjisinden elektrik enerjisi elde edilmesini özendirmek üzere 2009 yılı içerisinde 5346 sayılı Kanunda gerekli değişiklikler yapılacaktır. DİĞER YENİLENEBİLİR KAYNAKLAR Üretim planlamaları, teknolojik gelişmelere, mevzuat düzenlemelerine bağlı olarak diğer yenilenebilir enerji kullanım potansiyelindeki gelişmeleri dikkate alarak hazırlanacak, bu kaynakların kullanımının artması halinde, başta ithal kaynaklar olmak üzere fosil yakıtların payı azaltılacaktır. 8

Güneş enerjisinin elektrik üretiminde kullanılması konusunda teknolojik gelişmeler yakından takip edilerek uygulanacaktır.

9 YEK Mevzuatı Türkiye'de yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi aşağıda yer alan mevzuat aracılığıyla teşvik edilmektedir Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu Bu Kanun'da yenilenebilir kaynaklar için bazı önemli teşvikler yer almaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları için Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nde de teşvikler vardır. 9

4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu Bu Kanun'da yenilenebilir kaynaklar için bazı

10 YEK Mevzuatı 5346 Sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun Bu Kanun ile özel sektöre yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi konusunda yatırımı kolaylaştırmak amacıyla satın alma garantisi verilmiştir. Kanun; 2007 yılında 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve 2008 yılında 5784 sayılı Kanun ile değiştirilerek verilen teşvikler arttırılmıştır. 10

yatırımı kolaylaştırmak amacıyla satın alma garantisi verilmiştir.

11 Yenilenebilir Enerji Kaynakları Teşvik Mekanizması Fiyat Desteği Türkiye Ortalama Elektrik Toptan Satış Fiyatı (YTL) Türkiye Ortalama Elektrik Toptan Satış Fiyatı (YTL) Bu fiyatı her yılın başında Uygulanacak bu fiyat 5,0-5,5 Euro Cent/kWh karşılığı en fazla %20 oranında Türk lirasıdır. artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Alım Garantisi Alım zorunluluğu perakende satış lisansı sahiplerinin bir önceki takvim yılına ait pazar payından daha düşük olamaz. Yeterli arz olması halinde bu oran %8 den daha az olamayacaktır. Alım zorunluluğu perakende satış lisansı sahiplerinin bir önceki takvim yılına ait pazar payından daha düşük olamaz. Arazi Kullanımı için Destek Orman veya Hazine arazileri için; 2011 e kadar; izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izin bedellerine %50 indirim uygulanır. Orman veya Hazine arazileri için; 2011 e kadar; izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izin bedellerine %85 indirim uygulanır. Orman vasıflı olan veya Hazine arazileri için; 2012 ye kadar; izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izin bedellerine %85 indirim uygulanır. Destek Süresi Maksimum 7 yıl Maksimum 10 yıl 11

Alım Garantisi Alım zorunluluğu perakende satış lisansı sahiplerinin bir önceki takvim yılına ait pazar payından daha düşük olamaz. Yeterli arz olması halinde bu oran %8 den daha az olamayacaktır.

12 YEK Mevzuatı (devam) Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğine göre(2002); Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurmak üzere lisans almak için başvuruda bulunan tüzel kişilerden lisans alma bedelinin yüzde biri dışında kalan tutarı tahsil edilmemektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için ilgili lisanslara derç edilen tesis tamamlanma tarihini izleyen ilk sekiz yıl süresince yıllık lisans bedeli alınmamaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine, TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından, sisteme bağlantı yapılmasında öncelik tanınmaktadır. 12

Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için ilgili lisanslara derç edilen tesis tamamlanma tarihini izleyen ilk sekiz yıl süresince yıllık

13 YEK Mevzuatı (devam) 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu değişiklikleri : 500 kilovatlık üretim tesisi ile mikro kojenerasyon tesisi Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı, kurulu gücü azami beş yüz kilovatlık üretim tesisi ile mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kişiler, lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaftır. Bu tüzel kişilerin ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde uygulanacak teknik ve mali usul ve esaslar Kurum tarafından çıkartılacak bir yönetmelikle belirlenir. 13

ve tüzel kişiler, lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaftır.

14 YEK Mevzuatı (devam) 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu değişiklikleri : Rüzgar Enerjisine Dayalı Çakışan Lisans Başvuruları: Rüzgar enerjisine dayalı çakışan lisans başvuruları arasından sisteme bağlanacak olanı belirlemek için belirlenecek bir süre boyunca üretilecek kwh başına ödenecek en yüksek katkı payını yarışma ile belirlenecek ve kwh başına katkıya dayalı bir yarışma yapılacaktır. Katkı payı gelirleri münhasıran sisteme bağlanacak üretim tesisleri için gerekli iletim yatırımlarının finansmanında kullanılacaktır. 14

üretilecek kwh başına ödenecek en yüksek katkı payını yarışma ile belirlenecek ve kwh başına katkıya dayalı bir yarışma yapılacaktır.

15 Üretim Lisansı Verilenler (8 Haziran 2009) Kaynak Proje Kurulu Güç (MW) Hidrolik Rüzgar Jeotermal 5 47 Çöp gazı 4 34 Biyogaz 7 14 Biyokütle 2 6 Toplam

255 Rüzgar 86 3 133 Jeotermal 5 47 Çöp gazı 4

16 Lisans Verilen Projeler Kurulu Güç (MW) Biyogaz; 14 Çöp Gazı ; 34 Biyokütle; 6 Jeotermal; 47 Rüzgar ; Hidrolik;

17 Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kurulu Gücün Yıllara Göre Dağılımı Yıl Hidrolik Jeotermal Rüzgar Diğer Toplam (MW) ,20 17,50 18,90 23, , ,90 17,50 18,90 23, , ,90 17,50 18,90 27, , ,70 15,00 18,90 27, , ,40 15,00 18,90 27, , ,10 15,00 20,10 35, , ,70 22,90 59,00 41, , ,90 22,90 146,30 42, , ,70 29,80 354,70 59, ,90 17

304,90 2003 12.578,70 15,00 18,90 27,60 12.640,20 2004 12.645,40 15,00 18,90 27,60 12.706,90 2005 12.

18 YEK Kurulu Gücün Yıllara Göre Dağılımı MW , , , , , , , ,00 0, YIL 18

19 Kanun Değişikliği Taslağı Rekabetçi piyasa koşullarında yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimini teşvik etmek amacıyla Yenilenebilir Enerji Kanununda değişiklik tasarısının çalışmaları devam etmektedir. Bu yasa tasarısı ile farklı kaynaklar için farklı uygulanacaktır. tarifeler 19

Enerji Kanununda değişiklik tasarısının çalışmaları devam etmektedir.

20 esası Uygulama Esasları Sadece perakende satış lisansı sahibi tüzel kişilere verilmiş olan enerji alım yükümlülüğü kavramı yerine, YEK kapsamında üretilen elektrik enerjisinin toplam maliyetinin, nihai tüketicilere elektrik enerjisi sağlayan tüm tedarikçiler tarafından paylaşılması, getirilmiştir. 20

kapsamında üretilen elektrik enerjisinin toplam maliyetinin, nihai

21 Fiyat ve süre uygulaması: Uygulama Esasları Tüm kaynaklara aynı fiyat ve alım süresi uygulaması yerine, kaynak bazında farklı fiyat ve süre uygulaması yapılmıştır. Güneş enerjisi uygulamalarında ayrıca teknoloji farklılığı da dikkate alınmıştır. 21

22 Uygulama Esasları Üretim lisansı sahibi tüzel kişilere alım garantisinde farklı fiyat ve alım süresi seçeneği sunulmuştur. DESTEK FİYATLARI: KAYNAK İLK ON YIL FİYATI (EURO CENT/kWh) İKİNCİ ON YIL FİYATI (EURO CENT/kWh) HİDROELEKTRİK 7 - RÜZGAR (KARA) 8 - RÜZGAR (DENİZ) JEOTERMAL 9 - GÜNEŞ (PV) GÜNEŞ (CSP) BİYOKÜTLE DALGA-AKINTI 16 22

23 Uygulama Esasları 500 kw'tan daha küçük olan ve lisans almadan üretim yapacak üreticilerin ihtiyaçları üzerinde üretilen elektrik enerjisinin sisteme verilmesinde uygulanacak fiyatlar belirlenmiştir. Kanun içeriğinde yer almayan yenilenebilir enerji kaynağından elektrik üretiminde fiyat ve süre konusunda Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. 23

24 Ülkemizde Uygulama Esasları Yerli katkı YEK'e dayalı lisanslı üretim tesisinde kullanılan mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamın yerli üretim olması durumunda beş yıl süre ile elektrik enerjisi fiyatına yerli katkı ilavesi verilmiştir. Kanun 31/12/2015 tarihinden önce işletmeye giren tesisler için uygulanmakta olup ilki 31/12/2011 tarihinde olmak üzere fiyat ve alım yükümlülüğü süresinde Bakanlar Kurulu tarafından değişiklik yapılabilecektir. 24

25 Diğer Destekler Dünya Bankası Kredisi Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten tesisleri inşa eden yatırımcıları teşvik etmek için; Dünya Bankası yenilenebilir enerji projelerine 200 milyon ABD Doları kaynak sağlamaktadır. Bu kredi toplam 585 MW kurulu gücünde 21 adet projeye kullandırılmaktadır. Yatırımcılar Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ve Türkiye Kalkınma Bankası aracılığıyla bu krediyi kullanmaktadırlar. (Kasım 2008) 25

26 Diğer Destekler Dünya Bankası Kredisi Özel Sektör Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Projesi Dünya Bankası tarafından kaynak sağlanacaktır. 500 milyon ABD Doları kredi ve Temiz Teknoloji Fonu'ndan (CTF) 100 milyon ABD Doları kredi (2009) 26

27 Teşekkürler 27

Benzer belgeler

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarımız ve Mevzuat. Hulusi KARA Grup Başkanı

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarımız ve Mevzuat Hulusi KARA Grup Başkanı Sunum Planı Yenilenebilir Enerji Kaynakları Potansiyelimiz ve Mevcut Durum İzmir ve Rüzgar Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına İlişkin