DIŞ TİCARET, ŞİRKET VE ESNAF GEÇİCİ İDARİ VERİLERİ Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, Aralık ayı ihracatımız 13.276 milyon dolar, ithalatımız ise 21.885 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. TİM tarafından, 1 Ocak 2015 tarihinde kamuoyuna açıklanan birlik onay koduna tabi ihracatımız Aralık ayında 13.137 milyon dolar olarak açıklanmış olup, geriye kalan ihracat verileri ise birlik onay koduna tabi olmayan (İşlenmemiş kıymetli maden ihracatı, bedelsiz ihracat, deniz ve hava taşıtlarına yapılacak teslimat kapsamında ihracat vb.) kayıtları kapsamaktadır. Ocak-Kasım dönemine ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Aralık ayına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. 1 A. DIŞ TİCARET VERİLERİ I. Genel İhracat ve İthalat Aralık ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 2,63 oranında artmış, ithalat ise % 5,41 oranında azalmıştır. 2014 yılının Aralık ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, % 2,63 artarak 13.276 milyon dolar, İthalat, % 5,41 azalarak 21.885 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, % 2,53 azalarak 35.162 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 15,62 azalarak 8.609 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aralık ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 60,7 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2013 yılının Aralık ayında % 55,9 iken, 2014 yılının Aralık ayında % 60,7 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 1: Dış Ticaret Verileri, 2013-2014 (Milyon Dolar) Ocak - Kasım Aralık Ocak - Aralık Dış Ticaret İhracat 138.628 144.485 4,23 12.936 13.276 2,63 151.564 157.762 4,09 İthalat 228.522 220.450-3,53 23.138 21.885-5,41 251.660 242.336-3,71 Dış Ticaret Hacmi 367.150 364.936-0,60 36.074 35.162-2,53 403.224 400.097-0,78 Dış Ticaret Dengesi -89.894-75.965-15,50-10.202-8.609-15,62-100.096-84.574-15,51 İhr./ İth. Karşılama Oranı 60,7 65,5 55,9 60,7 60,2 65,1 Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri 2 Ocak-Aralık döneminde, İhracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 4,09 oranında artış ile 151.564 milyon dolardan 157.762 milyon dolara yükselirken, ithalat % 3,71 oranındaki azalış ile 251.660 milyon dolardan 242.336 milyon dolara gerilemiştir. 2014 yılı aynı döneminde ise dış ticaret hacmi % 0,78 oranında azalarak 400.097 milyon dolar, dış ticaret açığı ise % 15,51 oranında azalarak 84.574 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %65,1 e yükselmiştir.
II. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan fasıl Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosikletler olmuştur. 2014 yılı Aralık ayında en çok ihraç edilen Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça, aksesuarı faslını (1.504 milyon dolar), Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler; bunların aksam ve parçaları (1.144 milyon dolar) ve Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları (904 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; Tablo 2: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması Ocak - Kasım 1 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 15.521 16.548 1.462 1.504 16.983 18.052 2 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 11.822 12.445 1.152 1.144 12.974 13.589 3 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 8.636 8.785 892 904 9.528 9.689 4 Demir ve çelik 9.063 8.467 799 894 9.862 9.360 5 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 8.482 9.320 754 719 9.236 10.039 Diğer 85.104 88.921 7.877 8.112 92.981 97.033 Toplam 138.628 144.485 12.936 13.276 151.564 157.762 Aralık Ocak - Aralık 3 En fazla ithalat yapılan fasıl Mineral yakıtlar olmuştur. 2014 yılı Aralık ayında en çok ithal edilen Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları faslını (4.465 milyon dolar), Kazan: makina ve cihazlar, aletler, parçaları (2.880 milyon dolar) ve Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça, aksesuarı (1.817 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi;
Tablo 3: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması Ocak - Kasım Aralık Ocak - Aralık 1 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 50.699 50.538 5.218 4.465 55.917 55.003 2 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 27.025 25.236 3.131 2.880 30.156 28.116 3 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 15.143 13.920 1.665 1.817 16.808 15.737 4 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 16.112 16.242 1.647 1.710 17.759 17.952 5 Demir ve çelik 16.887 16.152 1.804 1.454 18.692 17.606 Diğer 102.655 98.363 9.672 9.558 112.328 107.921 Toplam 228.522 220.450 23.138 21.885 251.660 242.336 III. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, Irak ve İngiltere olmuştur. 2014 yılı Aralık ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1.152 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Irak (1.115 milyon dolar) ve İngiltere (753 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 4: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No Ülke Adı Ocak - Kasım Aralık Ocak - Aralık 1 Almanya 12.546 13.998 11,58 1.136 1.152 1,42 13.682 15.150 10,73 2 Irak 10.731 9.788-8,78 1.213 1.115-8,09 11.943 10.903-8,71 3 İngiltere 8.069 9.160 13,53 696 753 8,17 8.765 9.914 13,10 4 ABD 5.099 5.641 10,62 516 730 41,59 5.615 6.371 13,46 5 Fransa 5.816 5.883 1,15 554 579 4,65 6.369 6.462 1,46 Diğer 96.368 100.015 3,79 8.822 8.947 1,42 105.189 108.962 3,59 Toplam 138.628 144.485 4,23 12.936 13.276 2,63 151.564 157.762 4,09 4
Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Rusya ve Almanya olmuştur. 2014 yılı Aralık ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (2.317 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Rusya Federasyonu (2.214 milyon dolar) ve Almanya (2.187 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ithalat yapılan ülkeler; 5 Tablo 5: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No Ülke Adı Ocak - Kasım Aralık Ocak - Aralık 1 Çin 22.540 22.601 0,27 2.145 2.317 8,00 24.686 24.918 0,94 2 Rusya 22.630 23.155 2,32 2.434 2.214-9,06 25.064 25.369 1,22 3 Almanya 21.705 20.186-7,00 2.477 2.187-11,72 24.182 22.373-7,48 4 ABD 11.552 11.612 0,52 1.044 1.123 7,50 12.596 12.734 1,10 5 İtalya 11.759 11.015-6,33 1.126 1.042-7,42 12.885 12.057-6,42 Diğer 138.336 131.882-4,67 13.911 13.002-6,53 152.247 144.884-4,84 Toplam 228.522 220.450-3,53 23.138 21.885-5,41 251.660 242.336-3,71
Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları IV. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2014 Aralık ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2014 yılı Aralık ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat Deniz Yolu (7.657 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (4.507 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (970 milyon dolar) izlemektedir. 6 Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir.
2014 yılı Aralık ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat Deniz Yolu (13.899 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (3.557 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (2.324 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir. 7 V. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2014 yılı Aralık ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat Mal Mukabili Ödeme (8.085 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Vesaik Mukabili Ödeme (2.170 milyon dolar) ve Peşin Ödeme (1.446 milyon dolar) takip etmiştir. 2014 yılı Aralık ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat Peşin Ödeme (12.743 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Mal Mukabili Ödeme (4.676 milyon dolar) ve Akreditif Ödeme (1.604 milyon dolar) takip etmektedir.
Tablo 6: Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat (Milyon Dolar) Ödeme Şekli İHRACAT Ocak - Kasım Aralık Ocak - Aralık İTHALAT Ocak - Kasım Aralık Ocak - Aralık Mal Mukabili Ödeme 85.553 94.736 8.109 8.085 93.662 102.821 70.197 65.674 5.262 4.676 75.460 70.351 Peşin Ödeme 13.930 13.509 1.202 1.446 15.132 14.955 107.017 107.884 11.924 12.743 118.942 120.627 Vesaik Mukabili Ödeme 23.607 22.070 2.233 2.170 25.840 24.240 14.250 13.692 1.273 1.229 15.523 14.921 Vadeli Akreditif 2.207 2.258 210 209 2.417 2.467 11.173 9.742 858 831 12.031 10.573 Bedelsiz 1.277 1.474 91 137 1.368 1.610 4.697 5.552 503 696 5.200 6.248 Özel Takas 619 18 1 1 620 19 846 31 4 2 850 33 Akreditif 11.159 10.141 1.065 1.200 12.223 11.341 19.256 16.838 3.192 1.604 22.448 18.442 Diğer* 277 280 25 29 302 310 1.086 1.038 121 103 1.207 1.141 TOPLAM 138.628 144.485 12.936 13.276 151.564 157.762 228.522 220.450 23.138 21.885 251.660 242.336 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2014 yılı Aralık ayında 7,1 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi. Gümrük İdareleri tarafından 2014 yılı Kasım Ayında 6.205 Milyon TL, Aralık ayında 7.104 Milyon TL vergi tahsil edildi. 2014 yılı Aralık ayında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler bir önceki aya göre % 14 artış göstermiştir. Kasım ayında tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı % 17,68 olarak 8 gerçekleşmiştir. 2014 yılında Gümrük İdarelerince toplam 75.091 Milyon TL vergi tahsil edilmiştir. C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 7: 2014 Yılı Aralık Ayında Kurulan Şirket Sayıları Türü Sayısı Ticari İşletme 6.995 Limited Şirket 4.025 Şube 2.533 Anonim Şirket 995 Kooperatif 52 Kollektif Şirket 1 TOPLAM 14.601 2014 yılı Aralık ayında 6.995 Ticari İşletme, 4.025 Limited Şirket, 2.533 Şube, 995 Anonim Şirket, 52 Kooperatif ve 1 Kollektif Şirket kurulmuştur.
Tablo 8: 2014 Yılı Aralık Ayında Kurulan Tek Kişilik Şirketlerin Sayısı Alt Türü Sayısı Tek Kişilik Limited Şirket 2.427 Tek Kişilik Anonim Şirket 496 TOPLAM 2.923 2014 yılı Aralık ayında 2.427 tek kişilik Limited Şirket, 496 tek kişilik Anonim Şirket kurulmuştur. Grafik 6: 2014 Yılı Aralık Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları 9 D. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ Tablo 9: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkarlar Sayı Kadın 214.519 Erkek 1.360.717 Toplam 1.575.236 Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı 1.696.854 Türkiye genelinde toplam 1.575.236 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte olduğu toplam işyeri sayısı 1.696.854 dür.
Tablo 10: 2014 Yılı Aralık Ayında Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları Ocak-Kasım Aralık Ocak-Aralık İşlem Tescil (Açılış) 176.629 180.023 0,02 17.986 19.990 0,11 194.615 200.013 0,03 Terkin (Kapanış) 96.814 94.201-0,03 10.825 19.067 0,76 107.639 113.268 0,05 2014 yılı Aralık ayında Türkiye genelinde toplam 19.990 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 19.067 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. 2014 yılı Aralık ayındaki tescil ve terkin durumlarına baktığımızda Aralık 2013 e göre daha fazla tescil ve daha fazla terkin yapıldığı görülmektedir. Aralık 2014 de bir önceki yılın aynı dönemine göre daha fazla esnaf işletmesi açılmış, daha fazla esnaf işletmesi kapanmıştır. Aralık 2013 de Türkiye genelinde toplam 17.986 esnaf ve sanatkâr işletmesi açılmış, 10.825 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. Vergi ile ilgili mevzuattan kaynaklanan ödemeler ile oda aidatları ile ilgili ödemelerde avantaj sağlayabilmek için esnaf ve sanatkârlar, işyeri kapanışında diğer aylara göre Aralık ayını daha fazla tercih etmektedirler. 2014 yılı boyunca Aralık ayına kadar yapılan toplam tescil ve terkin sayılarına bakıldığında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre hem tescil hem de terkin sayılarının azaldığı görülmektedir. 10 Tablo 11: En Fazla Artış Gösteren 5 Meslek (Artış Sayıları) Meslek Ocak-Kasım Aralık Ocak-Aralık Oto Galericiliği 941 1.168 304 322 1.245 1.490 Servis Aracı İşletmeciliği 6.421 6.452 611 311 7.032 6.762 Telefon, Cep telefonu, Faks, Telsiz ve Diğer Haberleşme Cihazları ve Aksesuarları Satış, Tesisat Kuruculuğu, Bakım ve Tamirciliği 1.481 1.621 213 193 1.694 1.814 İyi Suculuk 185 288 28 170 213 458 Mobilya İmal ve Satıcılığı 865 991 82 163 947 1.155 2014 yılı Aralık ayında sayısı en fazla artan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemlerle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre en fazla artış gösteren meslek Oto Galericiliği dir.
Tablo 12: En Fazla Azalış Gösteren 5 Meslek (Azalış Sayıları) Meslek Ocak-Kasım Aralık Ocak-Aralık Bakkallık, Bayilik, Büfecilik 3.569 3.834-429 -1.236 3.140 2.598 Kahvecilik, Kıraathanecilik, İnternet Kafe İşletmeciliği 1.948 1.906 38-475 1.986 1.431 Şoförlük -1.470-1.161-145 -248-1.615-1.409 Minibüsçülük 2.158 2.046 174-224 2.332 1.822 Kamyonculuk, Kamyonetçilik -536-167 96-159 -440-326 2014 yılı Aralık ayında sayısı en çok azalan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemlerle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre Aralık 2014 de en fazla azalış gösteren meslek Bakkallık, Bayilik, Büfeciliktir. 2013 yılının aynı döneminde de bu meslek erbabının sayısının azaldığı görülmektedir. Bununla birlikte yılın geneline bakıldığında Türkiye genelindeki bakkal, bayii, büfe sayısı artmaktadır. 11
YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 12