Kaynak Yöntemi Gazalt ý (MIG/MAG) Kaynaðý KULLANMA KILAVUZU %60 500A CO 2 Garanti Süresi ve Özellikler 2 Yýl Garanti (torç ve kablolar hariç) Eczacýbaþý - Lincoln Electric, MasterMIG 501W'den yüksek performans elde etmeniz için "ASKAYNAK" gazaltý kaynak telini kullanmanýzý tavsiye eder Expressweld Model : MasterMIG 501W Gazaltý Kaynak Makinesi www.askaynak.com.tr
AT - UYGUNLUK BEYANI EU - DECLARATION of CONFORMITY EU - KONFORMITÄTSERKLÄRUNG Déclaration de Conformité de l'eu Þirket / Firm / Firma / Société KAYNAK TEKNÝÐÝ SANAYÝ ve TÝCARET A.Þ. aþaðýda modeli belirtilen kaynak makinesinin declares that the welding machine erklärt, daß die Bauart der Maschine déclare que le poste de soudage EXPRESSWELD MasterMIG 501W aþaðýda belirtilen yönergelere uygun olduðunu conforms to the following directives den folgenden Bestimmungen entspricht est conformé aux directives suivantes 2004/108/EC, 2006/95/EC ve yine aþaðýda belirtilen normlara uygun olarak tasarlandýðýný beyan eder. and has been designed in compliance with the following standards und in Überienstimmung mit den nachstehenden normen hergestellt wurde et qu'il a été conçu en conformité avec les normes TS EN 60974-1:2007, TS EN 60974-10:2009 Sertaç ÖZEN Teknik Hizmetler Müdürü / Technical Services Manager / Directeur des Services Techniques Tarih / Date / Datum / Date : 04.04.2012 Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ. TOSB Otomotiv Yan Sanayi Ýhtisas Organize Sanayi Bölgesi 2. Cadde, No: 5, Þekerpýnar 41480 Çayýrova, Kocaeli - TURKEY
Deðerli Müþterimiz, Expressweld MasterMIG 501W gazaltý kaynak makinesini seçtiðiniz için teþekkür ederiz. Satýnalmýþ olduðunuz ürüne ait tüm baðlantýlarýn, operasyonlarýn ve bakým-onarým iþlemlerinin yetkili kiþiler tarafýndan yapýlmasý gerekmektedir. Kaynak makinenizin size en yüksek verimi sunabilmesi için, makinenizi çalýþtýrmadan önce kullanma kýlavuzunu dikkatli bir þekilde okumanýzý ve ileride baþvurabileceðiniz yardýmcý bir kaynak olarak saklamanýzý önemle rica ederiz. Kullanma kýlavuzunda yeralan talimatlarýn uygulanmamasý ciddi yaralanmalara ve makinenin zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle "Genel Güvenlik Kurallarý" bölümünde belirtilen uyarýlarý dikkatli bir þekilde okumanýzý öneriyoruz. Uygun olmayan baðlantý, saklama koþulu, kullaným ve bakým-onarým iþlemlerinden kaynaklanan hasarlardan "Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ." sorumlu deðildir. Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ. ÝMALATÇI / ÝTHALATÇI Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ. TOSB Otomotiv Yan Sanayi Ýhtisas Organize Sanayi Bölgesi 2. Cadde, No: 5, Þekerpýnar 41480 Çayýrova, KOCAELÝ Tel: (0262) 679 78 00 Faks: (0262) 679 77 00 www.askaynak.com.tr KAYNAK TEKNÝÐÝ SANAYÝ ve TÝCARET A.Þ. tarafýndan ÇÝN HALK CUMHURÝYETÝ'nde ürettirilmiþtir.
"Expressweld" Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ.'nin tescilli markasýdýr.
"MasterMIG" Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ.'nin tescilli markasýdýr.
Ýçindekiler 1. Genel Güvenlik Kurallarý Elektromanyetik Uyumluluk 2. Genel Bilgiler, Uyarýlar ve Çalýþma Þartlarý 3. Özellikler 4. Teknik Veriler 5. Ön Paneldeki Kumandalar 6. Arka Paneldeki Kumandalar 7. Tel Besleme Ünitesinin Ýçindeki Kumandalar 8. Baðlantý Þemasý 9. Makinenin Kurulumu ve Çalýþtýrýlmasý 9.1. Þebeke Baðlantýsý 9.2. Koruyucu Gaz Baðlantýsý 9.3. Kaynak Torcunun Baðlanmasý 9.4. Güç Ünitesi ve Tel Besleme Ünitesinin Birbirlerine Baðlanmasý 9.5. Kaynak Telinin Yerleþtirilmesi 10. Tel Besleme Ünitesinin Fonksiyonlarý 11. Çevre Koþullarý 12. Kaynak Makinesinin Servisten Alýnmasý 13. Gazaltý (MIG/MAG) Kaynaðý Yöntemi 14. Enerji Tüketimi Açýsýndan Verimli Kullaným 15. Depolama ve Taþýma 16. Bakým ve Onarým 17. Ambalajýn Sökülmesi 18. Sorun Giderme Kýlavuzu 19. Kaynak Dikiþlerindeki Hatalar 20. Yedek Parça Listesi 21. Uyarý Etiketi 22. Elektrik Devre Þemasý 23. Tel Besleme ve Güç Ünitesinin Teknik Özellikleri 1 12 14 16 17 18 19 20 21 22 22 22 22 23 24 26 27 27 28 29 29 30 31 32 34 37 42 43 44 TEKNÝK SERVÝSLER Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý tarafýndan belirlenen kullaným ömrü 10 yýldýr. (Ürünün iþlevini yerine getirebilmesi için gerekli olan yedek parça bulundurma süresidir)
1 Genel Güvenlik Kurallarý BU MAKÝNE GAZALTI (MIG/MAG) KAYNAÐI YAPMAK ÝÇÝN TASARLANMIÞTIR. BAÞKA BÝR AMAÇ ÝÇÝN KULLANILAMAZ. UYARI : Bu sembol olasý ciddi yaralanmalarý, can kayýplarýný ve makinede meydana gelebilecek hasarlarý önlemek için kullaným kýlavuzundaki talimatlara mutlaka uyulmasý gerektiðini gösterir. Kendinizi ve çevrenizdeki diðer insanlarý koruyun. Bu makine mutlaka yetkili ve kaynak eðitimi almýþ bir personel tarafýndan kullanýlmalýdýr. Tüm baðlantýlarýn, operasyonlarýn, bakým ve onarým prosedürlerinin yetkili kiþilerce yapýldýðýndan emin olun. Makineyi çalýþtýrmadan önce bu kullaným kýlavuzunu mutlaka okuyun. Kullaným kýlavuzundaki talimatlarýn uygulanmamasý ciddi yaralanmalara, can kaybýna ve makinenin zarar görmesine neden olabilir. Lütfen altta belirtilen sembollerin karþýsýndaki uyarýlarý okuyun. Uygun olmayan baðlantýlardan, saklama koþullarýndan ve kullanýmdan kaynaklanan hasarlardan Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ. sorumlu deðildir. TALÝMATLARI DÝKKATLE OKUYUN ve ANLAYIN : Makineyi kullanmadan önce kullaným kýlavuzunu mutlaka okuyup anlayýn. Kullaným kýlavuzunda belirtilen talimatlarýn uygulanmamasý ciddi yaralanmalara, can kaybýna ve ekipmanýn hasara uðramasýna neden olabilir. Kaynak iþlemi dikkatsiz, dalgýn, yorgun ve uykusuz iken yapýlmamalýdýr. Ark kaynaðý, kaynakçýyý potansiyel tehlikelerden koruyacak yeterli önlemler alýndýðýnda güvenli bir uygulamadýr. Bu önlemler gözden kaçýrýldýðýnda veya ihmal edildiðinde, ciddi hatta ölümle sonuçlanabilecek elektrik çarpmasý, aþýrý derecede duman ve gazlarýn etkisinde kalma, ark radyasyonu, yangýn ve patlama gibi tehlikeler ortaya çýkabilir. Not: Kaynakta güvenlik hakkýnda detaylý bilgi için ANSI Z49.1 standartýný okuyun. Koruyucu Donanýmlar : Kaynak operatörleri, kendilerini yanma riskinden koruyan giysiler giymelidir. Kaynak yanýklarý, çýplak cilde kaynak kývýlcýmlarýnýn sýçramasýndan kaynaklanabilen ve çok sýk karþýlaþýlan bir risktir. Kaynak sýrasýnda giyilen elbiseler uygulanan kaynak yöntemine göre deðiþebilir ancak genel olarak giysinin hareket kolaylýðý saðlamasý, kaynakçýnýn vücudunu sýçrantý, kývýlcým ve ark radyasyonundan koruyacak biçimde örtmesi gerekmektedir. Sayfa 1
Aleve dayanýklýlýðý nedeniyle yün giysiler tercih edilmelidir. Sentetik giysiler ýsýya maruz kaldýðýnda eriyeceði için kesinlikle giyilmemelidir. Koruyucu giysiler gresten ve yaðdan korunmalýdýr. Bu tür maddeler oksijenli bir ortamda kontrolsüz olarak alev alabilir ve yanabilir. Gömlek kollarý ve paçalarý katlanmamalýdýr. Zira kývýlcýmlar ve erimiþ metaller kývrým yerlerine girebilir. Pantolonlar iþ ayakkabýsýnýn dýþýnda tutulmalý, içine sokulmamalýdýr. Aksi halde erimiþ metaller ve kývýlcýmlar ayakkabýnýn içine girebilir. Tehlikeli durumlarda kullanýlan diðer koruyucu giysiler aþaðýda belirtilmiþtir: Aleve dayanýklý elbiseler, Tozluklar, Önlükler, Deri kolluklar ve omuz pelerinleri, Kaynak maskesinin altýna giyilen þapka. Elleri yanýklardan, kesik ve çiziklerden korumak için mutlaka deri gibi aleve dayanýklý malzemeden üretilen eldivenler giyilmelidir. Buna ek olarak elektrik çarpmasýna karþý bir miktar yalýtým saðlayabilmesi için Deri gibi aleve dayanýklý malzemeden üretilen eldivenlerin saðlam ve kuru olmasýna dikkat edilmelidir. Gürültü : Kulaðý kývýlcým ve erimiþ metallerden korumak ve ark kaynaðý makinesinin gürültüsünden kaynaklanan duyma kaybýný engellemek için kulaklýk takýlmalýdýr. Çalýþma ortamýndaki gürültü kulaklarý rahatsýz edici ve baþ aðrýsýna yol açan bir seviyeye ulaþtýðýnda, iþitsel bir problem yaþanabilir. Bu durumda hemen kulaklýðýnýzý takýlmalýdýr. Ýþitme kaybý, test yapýlana kadar fark edilmeyebilir ve sonrasýnda tedavi için çok geç kalýnmýþ olabilir. Çalýþma Ortamýnýn Önemi ve Temizliði : Çalýþma ortamýnýn düzen ve temizliði kaynak makinesine bakým yapmak kadar önemlidir. Hatta oluþabilecek zararýn derecesi ortamdaki insan sayýsý kadar katlanmaktadýr. Makine ile ilgili uyarýlar okunmuþ ve gerekli önlemler alýnmýþ olsa da çevrede bulunanlardan herhangi birisinin çalýþma ortamýnda kabloya takýlmasý, kendisi, siz ve diðer insanlar için elektrik çarpmasý, sýcak metale temas edilmesi ya da düþme riski ile karþýlaþýlmasýna neden olabilir. Sayfa 2
Tüm donaným, kablo, hortum ve gaz tüplerini; kapýlar, koridorlar ve merdiven çevreleri gibi hareket yoðunluðu olan ortamlardan uzak tutulmalýdýr. Çevreyi düzenli tutmaya gayret edilmeli ve kaynak iþlemi bittiðinde çalýþma ortamý temizlenmelidir. Bu sayede iþ güvenliðinin yanýnda çalýþma verimliliði de artacaktýr. Ayrýca kaynak bölgesinin yakýnýnda bulunan diðer çalýþanlar dalgýnlýkla kaynak banyosunun içine basabilir, bu yüzden kaynak sýrasýnda etrafa koruyucu paravan çekilmelidir. ELEKTRÝK ÇARPMASI ölüme neden olabilir. Elektrik çarpma tehlikesi, kaynak operatörünün sýk karþýlaþabileceði en ciddi risktir. Elektriksel olarak canlý parçalara temas etmek, yaralanmalara, ölüme veya elektrik çarpmasýna ve ani refleks sonucu düþmeye neden olabilir. Makine çalýþýrken elektroda, topraklama baðlantýsýna veya makineye baðlý olan gerilim altýndaki iþ parçasýna dokunmayýn. Kendinizi elektroda, topraklama baðlantýsýna veya iþ parçasýna karþý yalýtýn. Makinenin fiþini prizden çektikten hemen sonra fiþin metal uçlarýna dokunmayýn, elektrik çarpma tehlikesi olabilir. Kaynak makinesiyle ilgili elektrik çarpma riski iki kategoriye ayrýlýr: Primer voltaj çarpmasý (örnek 230-460 V) Sekonder voltaj çarpmasý (örnek 20-100 V) Primer elektrik çarpmasý kaynak geriliminden çok daha yüksek olduðu için çok tehlikelidir. Makineye gelen güç açýkken, vücudunuz toprakla temas halindeyken ya da makine içindeki canlý bir noktaya dokunurken primer elektrik çarpmasý ile karþýlaþabilirsiniz. Unutmayýn, makine üzerindeki ON/OFF anahtarý kapatmak makineye gelen elektriði kesmez. Makineye gelen elektriði kesmek için besleme kablosunun baðlantý noktasýndan ayrýlmasý veya makineye gelen elektriðe ait sigortanýn kapatýlmasý gerekmektedir. Makinenin yan kapaklarýný asla sökmeyin ve hatalý çalýþma durumunda yetkili bir teknisyene kontrol ve tamir ettirin. Makineyi ve iþ parçasýný mutlaka topraklayýn. Makineyi kurar ve topraklama baðlantýsýný yaparken, genel elektrik kullaným kurallarýna, bütün yerel kanun ve yönetmeliklere ve imalatçý firmanýn talimatlarýna uyun. Yalýtýmsýz kablolarý ve penseleri kullanmayýn, yenileri ile deðiþtirin. Soðutmak için elektrodu asla suya sokmayýn. Sayfa 3
Ýki ayrý kaynak makinesine baðlý olan elektrod kablolarýna dokunmayýn, aradaki voltaj iki makinenin açýk devre voltajý toplamý kadar olabilir. Yerden yüksekte çalýþýrken elektrik þoku nedeniyle düþmekten korunmak için mutlaka güvenlik kemeri takýn. Yarý otomatik veya otomatik kaynakta, kaynak teli, kaynak makarasý, torç boynu, nozul veya torç da elektriksel olarak aktiftir. Þase kablosunun, kaynak yapýlan metal ile iyi bir elektrik baðlantýsý yaptýðýndan mutlaka emin olun. Baðlantýnýn, kaynak yapýlan alana mümkün olduðu kadar yakýn olmasý gerekir. Kaynak makinesi elektrik yüklü iken içerisine el ya da herhangi bir yabancý cisim sokmayýn. KAYNAK ARKI ve ARK IÞINLARI yakýcý olabilir. Kaynak iþlemi yapýlýrken veya izlenirken, gözleri sýçrantýlardan ve kaynak arkýnýn yaydýðý ýþýnlardan korumak için uygun maske, filtre ve koruyucu camlar kulanýlmalýdýr. Aleve dayanýklý malzemeden üretilmiþ giysilerle cilt korunmalýdýr. Yakýn çevrede bulunan kiþiler, yanmaz malzemelerden üretilen uygun paravanlarla korunmalý ve bu insanlar kaynak arkýna bakmamalarý ve kendilerini ark ýþýný etkisinde býrakmamalarý konusunda uyarýlmalýdýr. Kýsa süre de olsa gözlerin UV ýþýnlarýna maruz kalmasý "Kaynak Almasý" olarak da adlandýrýlan göz yanýklarýna neden olabilir. Kaynak almasý, maruz kalýndýðý andan saatler sonrasýna kadar fark edilmeyebilir, ancak çok rahatsýz edici olduðu gibi geçici körlüðe bile neden olabilir. Normalde kaynak almasý geçici bir durumdur, ancak gözlerin UV ýþýnlarýna uzun süre ve sýk olarak maruz kalmasý gözde kalýcý hasarlar oluþmasýna neden olabilir. Koruma önlemi olarak ark ýþýðýna bakmamanýn yanýnda uygun filtreye sahip bir koruyucu kaynak gözlüðü kullanmak gerekir. Kural olarak kaynaða koyu renkli koruyucu filtre ile baþlanmalý daha sonra çalýþmaya, minimum seviyenin altýna inmemek koþulu ile, kaynak yapýlan alaný yeteri kadar gösterebilecek daha açýk bir filtre ile devam edilmelidir. Kaynak maskeleri baþý, yüzü, kulaklarý ve boynu elektrik çarpma riskine, ýsýya, kývýlcýma ve yangýna karþý korur. Sayfa 4
GAZLAR ve DUMANLAR tehlikeli olabilir. Yüksek derecede zehirli dumanlar yayan ve özel havalandýrma gerektiren paslanmaz çelik kaynaðý, sertdolgu kaynaðý, kurþun veya kadmiyum levhalý çelik ve baþka metaller veya kaplamalar üzerinde kaynak yaparken, çalýþýlan bölgede yerel egzost veya mekanik havalandýrma kullanarak bu dumanlara mümkün olduðu kadar az düzeyde maruz kalýn, maruz kalma seviyesini "Alt Limit Deðerler"in altýnda tutun. Kapalý alanlarda veya bazý durumlarda açýk havada bile havalandýrma cihazý gerekebilir. Galvaniz kaplý çelik üzerinde çalýþýrken de ilave tedbirlerin alýnmasý gerekir. Yað giderme, temizlik veya püskürtme iþlemlerinden gelen klorlu hidrokarbon buharlarýnýn yakýnýndaki yerlerde kaynak yapmayýn. Arkýn ýsýsý ve ýþýnlarý solvent buharlarýyla reaksiyona girerek yüksek derecede zehirli gazlar ve diðer tahriþ edici ürünler ortaya çýkarabilir. Kaynak iþlemi saðlýða zararlý duman ve gaz çýkýþýna neden olabilir. Kullanýcýlarý bu tehlikeden korumak için yeterli havalandýrma yapýlmalý veya duman ve gazlar soluma bölgesi dýþýna atýlmalýdýr. Genel olarak kaynak uygulamalarýnda; dumana maruz kalma süresi ve duman miktarýna baðlý olarak yüzün ve cildin yanmasý, baþ dönmesi, mide bulantýsý ve ateþ gibi kýsa süreli geçici etkiler görülebilir. Dumana uzun süreli maruz kalma, ciðerlerde demir birikmesine ve fonksiyon bozukluklarýna neden olabilir. Bronþit ve akciðer fibrozisi karþýlaþýlan baþlýca etkiler arasýndadýr. Bazý elektrodlar, özel havalardýrmayý zorunlu kýlan alaþýmlar içerebilir. Özel vantilasyon gerektiren bu ürünlerin etiketleri gözardý edilmemeli ve "Ürün Güvenlik Bilgi Formu" raporlarý dikkatle okunmalýdýr. Bu gibi malzemeler kaynak edilirken gaz maskesi takmak gerekebilir. Baþýn duman bulutunun dýþýnda tutulmasý tehlikeli duman ve gazlardan korunmanýn en kolay yoludur. Duman ve gazlar solunmamalý, hava sirkülasyonu veya mekanik havalandýrma ekipmanlarý kullanýlmalý ve eðer yeterli havalandýrma saðlanamýyorsa gaz maskesi takýlmalýdýr. Sayfa 5
KAYNAK KIVILCIMLARI ve SIÇRANTILAR yangýna ve patlamaya neden olabilir. Þantiyede sýkýþtýrýlmýþ gazlar kullanýlacaðý zaman, tehlikeli durumlarýn önüne geçmek için özel önlemler alýn. Tanklar, fýçýlar veya kaplar ýsýtýlmadan, kesilmeden veya kaynak edilmeden önce, bu iþlemlerin tank, fýçý veya kaplardaki maddelerden dolayý yanýcý veya zehirli buharlar üretmeleri önlenmelidir. Tanklar, fýçýlar veya kaplar temizlenmiþ bile olsalar, patlamaya neden olabilirler. Bu konuda bilgilenmek için Amerikan Kaynak Birliði'nin (American Welding Society) "Daha Önce Tehlikeli Maddeler Ýçermiþ Olan Kaplarýn ve Borularýn Kaynak Edilmesine ve Kesilmesine Hazýrlýk Ýçin Önerilen Güvenli Uygulamalar" (Recommended Safe Practices for the Preparation for Welding and Cutting of Containers and Piping That Have Held Hazardous Substances) AWS F4.1 adlý yayýnýný okuyun. Þase kablosunu üzerinde çalýþýlan parçaya mümkün olduðu kadar yakýn baðlayýn. Þase kablolarýnýn bina iskeletine veya kaynak alanýndan uzakta baþka yerlere baðlý olmasý, kaynak akýmýnýn kaldýrma zincirleri, vinç kablolarý veya baþka alternatif devrelerin içinden geçmesi olasýlýðýný yükseltir. Bu durum yangýn tehlikesi yaratabilir veya kaldýrma zincirlerinin veya kablolarýn aþýrý ýsýnarak kopmasýna neden olabilir. Yanýcý malzemeleri kaynak yapýlan yerden uzakta tutun ve yangýn söndürücüyü kolaylýkla eriþebileceðiniz bir yere koyun. Kaynak iþlemi sýrasýnda oluþabilecek sýçrantýlar ve sýcak malzemeler ince çatlaklardan ve en dar açýklýklardan bile etrafa kolaylýkla sýçrayabilir. Yanýcý ve zehirleyici gazlarý ortamdan tamamen uzaklaþtýracak önlemlerin alýndýðýndan emin olmadan hiçbir bidon, varil, tank ya da malzeme üzerinde kaynak yapmayýn. Yanýcý gazlarýn, buharlarýn ya da sývý yakýtlarýn bulunduðu yerlerde makineyi asla çalýþtýrmayýn. Ark kaynaðýnda yüksek sýcaklýklar oluþabileceði için her zaman yangýn riskini göz önünde bulundurun. Kaynak arkýnýn sýcaklýðý 5000 C'a ulaþabilir, ancak genellikle bu ýsý tek baþýna yangýn sebebi deðildir. Yangýn riski etrafa sýçrayan kývýlcým veya erimiþ metallerden oluþabilir. Bu metaller on metre uzaða sýçrayabilir. Bu yüzden kolay tutuþan malzemeleri kaynak ortamýndan uzak tutun. Ayrýca, iþ parçanýzýn, ýsýndýðýnda alev alabilecek herhangi bir malzemeyle temas etmediðinden emin olun. Temasla alev alabilecek malzemeler; sývýlar (benzin, yað, boya, tiner ve benzeri), katýlar (aðaç, karton, kaðýt ve benzeri) ve gazlar (asetilen, hidrojen ve benzeri) olmak üzere üçe ayrýlýr. Kaynak yapýlan ortamý gözlemleyin. Etrafta benzin veya hidrolik yaðla çalýþan sistemler varsa ve kaynak ortamýný ya da sistemi hareket ettiremiyorsanýz araya yangýna Sayfa 6
dayanýklý paravan koyun. Yüksekte veya bir merdivende kaynak yapýyorsanýz aþaðýda yanýcý veya patlayýcý bir malzeme bulunmadýðýndan emin olun. Ayrýca etraftaki insanlarýn üzerine cüruf ve kývýlcým sýçrayabileceðini unutmayýn. Tozlu ortamlarda kaynak yaparken özel önlemlerin alýnmasý gerekir. Toz parçalarý yanabilir ve ani bir yangýna veya patlamaya neden olabilir. Ortamdaki tozun yanýcýlýðý ve uçuculuðu hakkýnda bilginiz yoksa, uzman ve yetkili bir kiþi tarafýndan incelenip onay verilmeden kaynak veya kesme iþlemine baþlamayýn. Kaynaða baþlamadan önce iþ parçanýzýn yüzeyinde yanýcý veya ýsýndýðýnda tutuþabilecek bir kaplama olup olmadýðýný kontrol edin. Kaynak iþlemine ara verildiðinde, elektrod pensesinin topraða veya iþ parçasýna deðmediðinden emin olun. Yanýcý malzemelerin bulunduðu ortama on metre yakýnlýkta kaynak yapýyorsanýz yanýnýzda bir gözlemci bulundurun. Bu gözlemci kývýlcýmlarýn ve sýçrantýlarýn nereye gittiðini gözlemlemeli, gerektiðinde yangýn söndürücülere kolayca eriþebilmelidir. Kaynak iþlemi bittikten sonra gözlemci ile birlikte, kaynaktan sonra etrafta herhangi bir duman olup olmadýðýný yarým saat boyunca kontrol edin. Diðer acil durumlarda olduðu gibi kaynak kazalarýndan kaynaklanan durumlarda da ilk kural paniðe kapýlmamaktýr. Yangýnýn büyüklüðüne göre, diðerlerini uyarmak için yangýn alarmýný çalýþtýrýn, itfaiyeye haber verin, kaynak makinesini kapatýn ve yangýn çýkýþlarýndan mümkün olduðunca çabuk çýkýn. YANGIN TEHLÝKESÝ kazalara neden olabilir. Her türlü ark parlamasý ve yangýn çýkma riskinin önlenmesi için kaynak torcunu kaynak masasýnýn üzerine ya da þase pensesi ile temas eden bir yüzeye doðrudan býrakmayýn. Kaynak arkýnýn yakýnýndayken veya çevrede herhangi bir motor çalýþýrken yakýt ilavesi yapmayýn. Çalýþan motoru durdurun ve yakýtýn dökülmesi halinde motorun sýcak parçalarýyla temas edip buharlaþmamasý ve alev almamasý için, yakýt koymadan önce motorun soðumasýný bekleyin. Depoyu doldururken çevreye yakýt dökmeyin. Sayfa 7
TÜP hasar gördüðünde patlayabilir. Kullanýlan kaynak yöntemine uygun koruyucu gaz içeren basýnçlý gaz tüpleri ve seçilen gaz ve basýnca göre tasarlanmýþ uygun regülatörler kullanýn. Bütün hortumlar, donanýmlar ve benzeri aksamlar yapýlan kaynak iþlemine uygun olmalý ve doðru bir þekilde monte edilerek düzgün çalýþýr durumda tutulmalýdýr. Tüpleri her zaman dik durumda ve taþýyýcý bir takýma veya sabit bir desteðe iyice zincirlenmiþ olarak tutun. Tüplerin konulacaðý yerleri özenle seçin : Tüpler, darbe alabilecekleri veya fiziksel hasara uðrayabilecekleri yerlerden uzak tutulmalýdýrlar. Tüpler, kaynak arkýndan veya kesme iþlemlerinden ve baþka ýsý, kývýlcým veya alev kaynaklarýndan güvenli bir uzaklýkta bulunmalýdýr. Elektrod, elektrod tutucu pense veya elektrik bakýmýndan aktif olan diðer parçalarýn tüple temas etmesine kesinlikle izin vermeyin. Tüp vanasýný açarken baþýnýzý ve yüzünüzü tüp vanasýnýn çýkýþýndan uzak tutun. Tüp kullanýmda iken veya kullaným amaçlýyla baðlandýðý zamanlar dýþýnda (tüpün taþýnmasý dahil) vana koruma baþlýklarý mutlaka yerlerine takýlmýþ ve elle iyice sýkýþtýrýlmýþ halde olmalýdýr. HAREKETLÝ PARÇALAR elinize zarar verebilir. Ekipmanýn bütün güvenlik koruyucularýný, örtülerini ve donanýmlarýný yerli yerinde ve bakýmlý tutun. Ekipmaný çalýþtýrýr, iþletir ve onarýrken ellerinizi, saçýnýzý, elbiselerinizi ve kullandýðýnýz aletleri her zaman V-kayýþlarýndan, diþlilerden, fanlardan ve diðer hareketli parçalardan uzak tutun. Bazý durumlarda, gerekli bakýmý yapmak için güvenlik koruyucularýný çýkarmak gerekebilir. Koruyucularý sadece gerekli olduðu zaman çýkarýn ve çýkarýlmalarýný gerektiren bakým iþlemi bittiðinde tekrar yerlerine takýn. Hareketli parçalarýn yakýnýnda çalýþýrken mutlaka maksimum dikkati gösterin. Fan çalýþýrken ellerinizi soðutucu fanýn yakýnýna uzatmayýn. Bakým çalýþmasý sýrasýnda motoru veya kaynak jeneratörünü çevirirken, benzin motorlarýnýn yanlýþlýkla çalýþmasýný önlemek için, duruma göre, ateþleme tellerini, daðýtým baþlýðýný veya manyeto telini sökün. Sayfa 8
Elektrikle çalýþan ekipman. Makine üzerinde çalýþmaya baþlamadan önce sigorta kutusundaki þalteri kullanarak elektriði kesin. Elektrik baðlantýlarýný yürürlükteki kurallara uygun olarak gerçekleþtirin. TOPRAKLAMA : Güvenliðiniz ve makinenin sorunsuz olarak çalýþabilmesi için elektrik besleme kablolarý, topraklamasý saðlýklý bir þekilde yapýlmýþ prize baðlanmalýdýr. Elektrod kablolarýnýn, besleme kablolarýnýn ve makineye baðlý kablolarýn durumunu düzenli olarak kontrol edin. Herhangi bir uygunsuz durumla karþýlaþtýðýnýzda sorunlu parçalarý yenileri ile hemen deðiþtirin. Her türlü ark parlamasý ve yangýn çýkmasý riskini önlemek için elektrod pensesini kaynak masasýnýn üzerine ya da þase pensesi ile temasta olan bir yüzeye doðrudan býrakmayýn. KAYNAKLI SICAK malzeme yakabilir. Kaynak sýrasýnda yüksek miktarda ýsý açýða çýkabilir. Sýcak yüzeyler ve malzemeler ciddi yanýklara neden olabilir. Bu tür malzemelere dokunurken ve taþýrken mutlaka eldiven kullanýlmalýdýr. ELEKTRÝKSEL ve MANYETÝK alanlar insan saðlýðýna zararlý olabilir. Ýletkenler üzerinden akan elektrik, elektromanyetik alan oluþturur. Oluþan bu elektromanyetik alan kalp pili gibi cihazlar üzerinde etkili olabilir. Kalp pili kullanan kaynakçýlarýn makineyi çalýþtýrmadan önce bir fizyoterapiste danýþmasý gerekir. Elektriksel ve manyetik alanlar henüz bilinmeyen baþka saðlýk sorunlarýna da neden olabilir (Detaylý bilgi için Sayfa 12'ye bakýn). CE NORMLARI'na uygunluk, GÜVENLÝ KULLANIM. Bu makine "Avrupa Talimatlarý"na uygun olarak üretilmiþtir. Bu makine elektrik çarpma riskinin yüksek olduðu ortamlarda kaynak yapmaya uygundur. Sayfa 9
EKSTRA GÜVENLÝK ÖNLEMLERÝ : Bazý durumlarda güvenlik önlemlerini uygulamak zor olabilir, ancak yine de belirtilen kurallara uyun. Eldivenlerinizi kuru tutun, ýslanmasý kaçýnýlmaz ise yanýnýzda ekstradan bir çift eldiven daha bulundurun. Kontrplak, plastik paspas veya benzeri kuru ve yalýtkan bir malzeme üzerinde durun. Vücudunuzu kaynak parçasýndan izole edin. Nemli ortamlar, ýslak giysiler, metal yapýlarýn üzeri, ýzgara ve iskelelerin üzeri, oturarak, diz çökerek, uzanarak kaynak yapýlan pozisyonlar, iþ parçasý veya topraða eriþimin engellenemediði durumlar gibi elektrik çarpma tehlikesinin yüksek olduðu ortamlarda kaynak yapýlmasý gerekiyorsa, aþaðýda belirtilen makineleri kullanmayý tercih edin : Yarý-otomatik DC sabit gerilimli makineler, DC manuel ark kaynak makineleri, Azaltýlmýþ voltaj kontrollü AC kaynak makineleri. Elektrod pensesinin ve kablolarýn durumu çok önemlidir. Pensenin üzerindeki plastik veya fiber yalýtkan malzeme, canlý (elektrik yüklü) yerlere temasý önler. Kaynak makinesini çalýþtýrmadan önce daima pensenin durumunu kontrol edin. Eskimiþ, yýpranmýþ olanlarý deðiþtirin, tamir etmeye çalýþmayýn. Ayný kontrolleri kablolar için de yapýn, kabloyu deðiþtirmek maliyetli olabileceði için, izolasyonu yüksek bir makaron ve benzeri ile tamir edin. Makineyi çalýþtýrmadan önce her defasýnda izolasyonlarý kontrol edin. Eðer bir elektrik þoku hissederseniz bunun bir uyarý olduðunu unutmayýn. Böyle bir durumda iþe devam etmeden önce cihazýnýzý, iþ alýþkanlýklarýnýzý ve iþ ortamýnýzý elektrik çarpma risklerine karþý kontrol edin. Anormal bir durum varsa gerekli önlemi almadan kaynaða devam etmeyin. Eðer sorunun kaynaðýný siz tespit edemiyorsanýz uzman ve yetkili bir kiþiye kontrol ettirin. ÇALIÞMA ORTAMINDAKÝ DÝÐER KÝÞÝLER ÝÇÝN ÖNLEMLER : Çalýþma ortamýnýn temizliði ve düzeni sizin olduðu kadar, ortamdaki diðer insanlarýn güvenliði için de son derece önemlidir. Etrafýnýzda çalýþan diðer kaynakçýlar veya kiþiler yürürken dalgýnlýkla kaynak banyonuza basabilir veya kablolara takýlarak sizin ve diðer insanlarýn düþmesine ve elektrik çarpma riski oluþmasýna neden olabilir. Ayrýca kaynak sýçrantýlarý, çevredeki diðer insanlara sýçrayarak yanma tehlikesi yaratabilir. Kaynak yaptýðýnýz ortamý yangýna dayanýklý bir paravanla ayýrmak olasý riskleri azaltýr. Çalýþma ortamýndaki diðer insanlarý da iþ güvenliði ekipmanlarýný kullanmalarý konusunda uyarýn. Özellikle kaynak yapýlan ortamda bulunmalarý gerekiyorsa; yangýna ve alevlenmeye dayanýklý iþ güvenliði giysileri giymeleri, iþ gözlüðü, kaynak maskesi Sayfa 10
kullanmalarý, izoleli ayakkabý ve eldiven giymeleri konusunda çevrenizdekileri uyarýn. Uyarýlarýnýza riayet etmeyen kiþileri çalýþma ortamýndan uzaklaþtýrýn. Yüksekte kaynak yapýyorsanýz, erimiþ metallerin ve kaynak sýçrantýlarýnýn aþaðýdan geçen diðer kiþilere sýçramamasý için ilgili uyarý levhalarý kullanýn. Elektromanyetik alanlar kalp pilleri için zararlý olabilir. Çevreden geçen ve kaynakçý olmasa da etrafýnýzda bulunan diðer çalýþanlar için gerekli uyarýyý yapýn, ikaz levhalarý kullanýn. Bu gibi kiþilerin kaynak ortamýnda bulunmadan önce doktora danýþmalarý gerektiðini bildirin. Kaynak ortamlarý, elektrik çarpma riskinin yüksek olduðu ortamlardýr. Diðer kiþiler yürürken kablolara basýp elektrik çarpma riskine maruz kalabilirler. Yalýtýmsýz kaynak kablosu kullanmayýn, mümkünse kablolarý izoleli, plastik kanallar içerisinden yönlendirin. BAKÝYE RÝSKLER HAKKINDA BÝLGÝ : Expressweld MasterMIG 501W kaynak makinesi, TS EN 60974-1 standardýnýn gerektirdiði güvenlik kurallarýna uygun olarak tasarlanmýþ ve üretilmiþtir. Güvenlik riskleri ortadan kaldýrýlmak için gerekli tüm önlemler alýnmýþ, operatörün ve kullanýcýnýn almasý gereken önlemler ve uymasý gereken kurallar kullanma kýlavuzunda belirtilmiþtir. Gerekli özen gösterilmediði, güvenlik önlemlerin alýnmadýðý durumlarda risklerin ortadan kaldýrýlmasý mümkün deðildir. Bu riskler hafif yaralayýcý olabileceði gibi, yangýn patlama riskleri birden fazla kiþi için ölümcül dahi olabilir. Kaynak ortamýnýn güvenliðinin saðlanmasý kullanýcýnýn sorumluluðundadýr, önlemlerin alýnmadýðý eksik olduðu durumlarda derhal iþ durdurulmalý yetkili kiþiler uyarýlmalýdýr. Sayfa 11
ELEKTROMANYETÝK UYUMLULUK ELEKTROMANYETÝK alanlar tehlikeli olabilir. TS EN 60974-1:2007'ye göre tasarlanmýþtýr. TS EN 55011:2007 ye göre makinenin EMU sýnýfý Grup 2 Sýnýf A dýr. Detaylý bilgi için TS EN 60974-10:2009'a bakýnýz. Kaynak yaparken açma/kapama anahtarýný açýp kapatmayýnýz. Bu durum þebekede gerilim dalgalanmalarý oluþturabileceði gibi makinenin kullaným ömrünü de kýsaltabilir. Güç ünitesi açýldýktan sonra makinenin elektriksel açýdan kararlý hale gelebilmesi için ortalama olarak 5-10 saniye beklenmeli ve daha sonra kaynak iþlemine baþlanmalýdýr. Kaynak makinesi, ilgili norm ve kurallara uygun olarak tasarlanmýþtýr. Bununla beraber, telekomünikasyon cihazlarýný (telefon, radyo, televizyon) ve güvenlik cihazlarýný karýþtýrýcý elektromanyetik dalgalar üretebileceði için elektromanyetik dalgalardan etkilenen cihazlar için güvenlik sorunu yaratabilir. Makinenin ürettiði bu elektromanyetik dalgalarýn (parazitlerin) etkisini önlemek veya azaltmak için aþaðýda belirtilen açýklamalar dikkatli bir þekilde okunmalýdýr. Kaynak makinesi endüstriyel alanlarda kullanýlmak üzere tasarlanmýþtýr. Yaþam alanlarýnda kullanýlmasý durumunda elektromanyetik dalgalarýn olasý etkilerini gidermek için belirli önlemlerin alýnmasý gerekmektedir. Kullanýcý, makineyi mutlaka kullaným kýlavuzunda anlatýldýðý gibi kurmalý ve kullanmalýdýr. Herhangi bir elektromanyetik parazit dalga belirlendiðinde, kullanýcý, bunun için gerekli önlemleri almalýdýr. Bu konuda, gerektiðinde, Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ. kullanýcýya yardýmcý olacaktýr. Kaynak Tekniði Sanayi ve Ticaret A.Þ.'nin yazýlý onayý alýnmadan makine üzerinde herhangi bir deðiþiklik yapýlmamalýdýr. Kaynak makinesinin kurulumundan önce kullanýcý, çalýþma alaný içerisinde elektromanyetik dalgalarýn etkisinde kalarak bozulabilecek cihazlarýn olup olmadýðýný kontrol etmelidir. Bu cihazlardan bazýlarý aþaðýda belirtilmiþtir: 1 - Çalýþma alanýnýn ve makinenin yakýnýndaki giriþ ve çýkýþ kablolarý, kumanda kablolarý ve telefon kablolarý, 2 - Radyo ve/veya televizyon alýcýlarý ve vericileri, telekomünikasyon cihazlarý, 3 - Bilgisayar veya bilgisayar kontrollü cihazlar, 4 - Endüstriyel prosesler için güvenlik ve kontrol ekipmanlarý, 5 - Kalp pili ve iþitme cihazý gibi kiþisel týbbi cihazlar, Elektromanyetik alanlar bazý kalp pillerinin iþleyiþini bozabilir. Bu nedenle vücutlarýnda kalp pili takýlmýþ olan kaynakçýlar, kaynak yapmadan önce doktorlarýna baþvurmalýdýr. 6 - Kalibrasyon ve ölçüm cihazlarý. Sayfa 12
Çalýþma alanýnýn içinde veya yakýnýnda çalýþan ekipmanlarýn elektromanyetik direnci kontrol edilmelidir. Kullanýcý, bölgedeki diðer cihazlarýn makine ile uyumlu çalýþacaðýndan emin olmalýdýr. Bunun için ilave koruma önlemlerinin alýnmasý gerekebilir. Makinenin ürettiði elektromanyetik dalgalarýn etkisini ve elektromanyetik dalgalar etkisinde kalma seviyesini azaltmak için aþaðýda belirtilen uyarýlar mutlaka dikkate alýnmalýdýr : 1 - Makinenin þebeke elektriði ile olan baðlantýsý kullaným kýlavuzunda anlatýldýðý gibi yapýlmalýdýr. Eðer elektromanyetik bir etkileþim oluþursa ana elektrik giriþini filtre etmek gibi bazý önlemlerin alýnmasý gerekebilir. 2 - Çýkýþ kablolarý (elektrod ve þase kablolarý) olabildiðince kýsa tutulmalý ve bir araya getirilerek yönlendirilmelidir. Bu kablolar asla vücuda sarýlmamalý, kablolarýn tam ortasýnda durulmamalý ve kablolarýn topraklanmýþ yüzeyler üzerinde olmasýna özen gösterilmelidir. 3 - Þase kablosu üzerinde çalýþýlan parçaya mümkün olduðu kadar yakýn baðlanmalýdýr. 4 - Kaynak iþlemi sýrasýnda güç ünitesinden mümkün olduðu kadar uzak durulmalýdýr. 5 - Çalýþma alaný içerisindeki kablolarýn izolasyonu elektromanyetik etkileþmeyi azaltabilir. Bu durum ise bazý özel uygulamalar için gerekli olabilir. 6 - Elektromanyetik etkileþmeyi azaltmak ve iþ güvenliðini arttýrmak için, mümkünse iþ parçasýna topraklama yapýlmalýdýr. Kullanýcý, bu topraklamanýn, kendisi ve makine için problem yaratmayacaðýný kontrol etmelidir. 7 - Çalýþma alanýnýn ideal ölçüleri, bu bölgenin konstrüksiyonuna ve burada yeralan diðer etkenlere göre belirlenmelidir. 8 - TS EN 61000-3-12 ve TS EN 61000-3-11 standartlarýna göre sýrasýyla harmonik akým emisyonlarýný ve gerilim dalgalanmalarý ve kýrpýþma limitlerini saðlayabilmek için makinenin baðlanmasý tavsiye edilen þebekenin minimum kýsa devre gücü 3,5 MVA ve maksimum empedansý 0,05? olmalýdýr. Sayfa 13
2 Genel Bilgiler, Uyarýlar ve Çalýþma Þartlarý Dikkat! Makineyi kurmadan ve çalýþtýrmadan önce bu bölümü dikkatle okuyun. Kullaným kýlavuzunu ve içinde bulunan güvenlik tedbirlerini okumadan kaynak makinesini kurmayýn, çalýþtýrmayýn ve onarmayýn. Bu kullaným kýlavuzunu saklayýn ve her zaman elinizin altýnda bulundurun. Ýþ bittikten sonra veya iþe uzun süre ara vereceðiniz zaman kaynak makinesinin þebeke ile olan elektrik baðlantýsýný kesin. Kaynak makinesine dýþarýdan herhangi bir cisim sokmayýn. Makine çalýþýr durumda iken özellikle hareketli parçalara parmaðýnýzla dokunmayýn. Kaynak makinesi üzerinde hiçbir deðiþiklik yapmayýn. Bu iþlem, makinenin özelliklerini kaybetmesine ve teknik deðerlerinin deðiþmesine neden olabilir. Kaynak makinesi üzerinde deðiþiklik ve adaptasyon yapýlmasý yasaktýr. Deðiþiklik ve adaptasyon yapýlmasý, sadece garanti haklarýnýn kaybedilmesine neden olmakla kalmaz, ayný zamanda makinenin kullaným güvenliðini de tehlikeye sokabilir ve kullanýcýlarý elektrik çarpmasý riskiyle karþý karþýya býrakabilir. Kaynak makinesi kullanýlmadan önce mutlaka topraklayýn. Çeþitli kaynak makineleri veya diðer elektrikli aletler eðer ayný topraklama hattýný kullanýyorsa seri olarak baðlanmamalý, tüm makineler ya da aletler birbirlerine paralel olarak baðlanmýþ olmalýdýr. Kaynak makinesinin topraklama kablosunun kesit alaný þebeke giriþindeki kablonun kesit alanýndan daha az olmamalýdýr. Kaynak yaparken "Kaynak Gerilimi Seçim Anahtarý"nýn konumunu deðiþtirmeyin. Kaynak makinesi ortam aydýnlatmasýnýn iyi olduðu aydýnlýk yerlerde kullanýlmalý, karanlýkta kullanýlmamalýdýr. Ayrýca bina içi kullaným için tasarlanmýþ olup güneþ ýþýðý altýnda, yaðmurda ve karda kullanýlmaya uygun deðildir. Kaynak makinesi boru eritme iþlemleri için kullanýlamaz. Kaynak makinesi bina içi kullaným için tasarlanmýþ olup güneþ ýþýðý altýnda, yaðmurda ve karda kullanýlmaya uygun deðildir. Yanlýþ kullaným veya kullanýcýnýn hatasýndan dolayý kaynak makinesinde hasar meydana gelmesi, garanti haklarýnýn kaybedilmesine neden olur. Torç kablosuna basmayýn ve kablonun katlanma açýsýný çok dar tutmayýn. Çalýþma sýrasýnda kabul edilen ortam sýcaklýðý aralýðý - 10 C ile + 40 C'dýr. Taþýma ve depolama sýrasýnda kabul edilen ortam sýcaklýðý aralýðý - 20 C ile + 55 C'dýr. Kabul edilebilir baðýl nem oraný, 20 C'da % 90'a kadar ve 40 C'da % 50'ye kadardýr. Sayfa 14