İNTERNETTE GÜVENLİK VE ETİK EĞİTİCİ KILAVUZU



Benzer belgeler
BİLİŞİM SUÇLARI VE GÜVENLİK İNTERNETTE ALIŞVERİŞ

İNTERNETTE GÜVENLİK VE ETİK

Bilişim Teknolojileri

İNTERNETİN GÜVENLİ KULLANIMI İHTİYACI

İnternetin Güvenli Kullanımı. ve Sosyal Ağlar

Lisanssız yazılımlar ve içerikler (müzik, resim, fotoğraf video vs.) kullanmayın. Çeşitli yollarla kırılmış, içeriği değiştirilmiş veya güvenilir

BİLİŞİM SUÇLARI ve ALINACAK TEDBİRLER

BİLİŞİM SUÇLARI Hazırlayan: Okt. Dr. Ebru SOLMAZ

NASIL MÜCADELE EDİLİR?

Türkiye de Güvenli İnternet ve Uygulamaları

AVRUPA ÇEVRİMİÇİ ÇOCUKLAR (EU KIDS ONLINE) PROJESİ ve SONUÇLAR

BİLİŞİM SUÇU İLE KARŞILAŞTIĞINIZDA YAPABİLECEKLERİNİZ WEBMASTER'LARIN DİKKATİNE

İnternet te Bireysel Güvenliği Nasıl Sağlarız? Rauf Dilsiz Bilgi Güvenliği Uzmanı

BĠLGĠ GÜVENLĠĞĠ,KĠŞĠSEL MAHREMĠYET VE BĠLĠŞĠM SUÇLARI ALĠ ÜLKER ORTAOKULU BĠLĠŞĠM DERSLERĠ

Çocuklar ve Ebeveynler için İnternet Güvenliği

İNTERNETİN FIRSATLARI

Telif Hakları ve Bilişim Suçları

BİLGİ GÜVENLİĞİ. Bu bolümde;

Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğümüz, ilimiz Derince ilçesinde bulunan İl Emniyet Müdürlüğü yerleşkesinde faaliyet göstermektedir.

BİLGİ GÜVENLİĞİ. Ahmet SOYARSLAN biltek.info. Bilgi Gizliliği ve Güvenliği Zararlı Yazılımlar Alınacak Tedbirler Güvenlik Yazılımları

BİLGİSAYAR VE AĞ GÜVENLİĞİ

İnternetin Güvenli Kullanımı. ve Sosyal Ağlar

BİLİŞİM SUÇLARI. Teknoloji kullanarak dijital ortamda kişi veya kurumlara maddi veya manevi olarak zarar vermek bilişim suçları olarak tanımlanabilir.

Internet Nedir? Devlet Kurumları. Internet Servis Sağlayıcılar. Lokal Ağ. Eğitim Kurumları. Kişisel Bilgisayar. Dizüstü Bilgisayar.

WEB GÜVENLİĞİ WEB GÜVENLİĞİ HAZIRLAYAN: TEAM VOLTRAN BARTIN ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ

Ders İ zlencesi. Ders Başlığı. Dersin amacı. Önceden sahip olunması gereken beceri ve bilgiler. Önceden alınması gereken ders veya dersler

İNTERNET VE BİLGİSAYAR AĞLARI

Avrupa hukuku referanslarıyla Alman bilişim suçları ceza hukuku

SEÇKİN ONUR. Doküman No: Rev.Tarihi Yayın Tarihi Revizyon No 01 OGP 09 SEÇKİN ONUR BİLGİ GÜVENLİĞİ POLİTİKASI

BİLGİ GÜVENLİĞİ. İsmail BEZİRGANOĞLU İdari ve Mali İşler Müdürü Türkeli Devlet Hastanesi

Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Daire Başkanlığı

WTO(DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ): Mal ve hizmetlerin üretim, reklam, satış ve dağıtımlarının telekomünikasyon ağları üzerinden yapılmasıdır.

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ KULLANIMI VE ETİK. İnternet ve BİT Kullanım Kuralları Telif Hakları Bilişim Suçları

Akademik Bilişim 2009 LOSTAR Bilgi Güvenliği A.Ş. Teknoloji: Kontrol Kimde?

İnternetin Güvenli Kullanımı ve Sosyal Ağlar

DİJİTAL VATANDAŞLIK E-DEVLET

BİLGİ GÜVENLİĞİ. Bilgi Gizliliği ve Güvenliği Zararlı Yazılımlar Alınacak Tedbirler Güvenlik Yazılımları

E POSTA GÜVENLİĞİ E POSTA GÜVENLİĞİ HAZIRLAYAN: TEAM VOLTRAN BARTIN ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ

BİLGİ GÜVENLİĞİ BİLİNÇLENDİRME EĞİTİMİ

İnternet ve BİT Kullanım Kuralları

SON 20 YILDA DÜNYANIN İNTERNET RENGİ DEĞİŞTİ

İnternetin Güvenli Kullanımı. ve Sosyal Ağlar

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ KULLANIMI VE ETİK

EkoPC Bilişim Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Güvenli İnternet Kullanımı

İnternet te Güvenli Alışveriş İçin. Alper Başaran

BİLGİ GÜVENLİĞİ VE ZARARLI YAZILIMLAR. Bilgi Güvenliği: Kendimize ait olan bilginin başkasının eline geçmemesidir.

BİLGİ GÜVENLİĞİ. M.Selim EKEN Bilgi Gizliliği ve Güvenliği Zararlı Yazılımlar Alınacak Tedbirler Güvenlik Yazılımları

BİLGİSAYAR BİLİMLERİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ BİLGİ GÜVENLİĞİ

Bilgi Güvenliği Farkındalık Eğitimi

Türkiye de internet kullanım trendleri

Çevrimiçi Yeni Neslin Davranış ve Beklentilerini Anlamak: İnternetin Bilinçli ve Güvenli Kullanımı Üzerine Bir Saha Çalışması. Dr. Ahmet Çubukcu, PMP

TÜRKİYE DE BİLİŞİM SUÇLARI. azırlayanlar: Hüsamettin BAŞKAYA Semih DOKURER

6.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ SINAVA HAZIRLIK ÇALIŞMA SAYFALARI. Ne yapmamalı?

(... GÜÇLÜ KORUMA, DÜŞÜK SİSTEM KAYNAĞI KULLANIMI...)

TARIM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(Bilgisayar ağlarının birbirine bağlanarak büyük bir ağ oluşturmasıdır)

Siber Teröristlere Karşı Kurumlar Nasıl Korunmalıdır? Yusuf TULGAR NetDataSoft Genel Müdürü

HÜR VE KABUL EDİLMİŞ MASONLAR DERNEĞİ GİZLİLİK POLİTİKASI

Bilişim Uzayında Saldırılar. Prof. Dr. Eşref ADALI www. Adalı.net

5. Sınıflar Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Çalışma Soruları 2

Kişisel Mahremiyet ve Taciz

Veri(Data), sayısal veya mantıksal her değer bir veridir. Bilgi(Information), verinin işlenmiş, anlamlı hale gelmişşekline bilgi denir.

AREL KOLEJİ TEKNOLOJİ POLİTİKASI VE KULLANIM KURALLARI. Eğitimde Teknoloji Kullanımı

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ KULLANIMI VE ETİK. Telif Hakları Bilişim Suçları

Güvenli & Bilinçli Internet Kullanımı

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu BİLİŞİM SİSTEMLERİ KULLANIM KURALLARI

4/5/2007 TARİHLİ VE 5651 SAYILI KANUN. Şinasi DEMİR-Serkan KAYA İl Bilgisayar Formatör Öğretmenleri-ANTALYA

Bilgi Güvenliği Nedir? Bilgi Güvenliğinde Saldırı Kavramı. Bilgi Güvenliğinde Saldırı Örneği : SPAM Mail

Dijital Vatandaşlık. Bilgi Toplumu

Sol tarafta yer alan Click here to activate your account linkini seçiniz.

BİLGİ VE VERİ GÜVENLİĞİ VİRÜSLER VE DİĞER ZARARLI YAZILIMLAR KİŞİSEL MAHREMİYET VE TACİZ

İnternet ve İnternet Tarayıcıları BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ DERS NOTU - 2

IFLA İnternet Bildirgesi

EBEVEYNLER İÇİN GÜVENLİ İNTERNET REHBERİ

ŞEHİT FEHMİ BEY ORTAOKULU

Avira AntiVir Premium Security Suite

Sizler de biliyorsunuz ki, yaşamın her alanında haklarımız olduğu gibi. haklarımızı/özgürlüklerimizi kullanırken uymamız ve dikkat etmemiz gereken

MINELAB GPX ÜRÜNLERİ için Sahteciliğe karşı geliştirilen SON Yöntem

Kurumsal Bilgi Güvenliği ve Siber Güvenlik

Ajanda. Siber Güvenlik Nedir? Siber Suç Ne Demek7r? Sosyal Ağlardaki Tehditler Nelerdir? Nasıl Önlem Alabiliriz? Bilgisayar Kullanımında E7k Değerler

Konu: Bilgi Paylaşım Araçları. Aydın MUTLU İstanbul

BİLGİ TOPLUMU NEDİR?

Siber Savaş ve Terörizm Dr. Muhammet Baykara

Konu: İletişim Araçları. Aydın MUTLU İstanbul

İnternet'te Bireysel Gizlilik ve Güvenlik

Etik Nedir? ADEM FIRAT

Bilgisayar Ağları ve Ağ Güvenliği DR. ÖĞR. ÜYESİ KENAN GENÇOL HİTİT ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH.

GENÇLER ARASINDA İNTERNET BAĞIMLILIĞI FARKINDA MIYIZ?

BÖLÜM-2. 1),internet üzerinde kabul edilebilir veya kabul edilemez davranışları tanımlayan kurallar olarak adlandırılırlar.

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Çalışma Soruları

Simav Rehberlik ve Araştırma Merkezi Aralık-2014

OLGUN ÇELİK A.Ş. GİZLİLİK POLİTİKASI

E-İmza Kavramı. Bilginin bütünlüğünü ve tarafların kimliklerinin doğruluğunu sağlayan sayısal imzaları da içermektedir.

Güvenli ve Bilinçli İnternet Kullanmayı Öğreniyorum. Seminerleri

Sosyal Medya ve Çocuk Alanında Koruyucu ve Önleyici Çalışmalar Dr. Olgun GÜNDÜZ

bilgiçiftliği Genel Çevrimiçi Gizlilik ve Bilgi güvenliği Bildirimi

Güvenli İnternet. Güvenli Web

BİLGİ PAYLAŞIM ARAÇLARI. İşbirlikli Yazarlık Çoklu Ortam Paylaşımları Web Günceleri Etiketleme ve Sosyal İmleme Sosyal Medya Dijital Kimlik

bilgiçiftliği Genel Çevrimiçi Gizlilik ve Bilgi güvenliği Bildirimi

Transkript:

İNTERNETTE GÜVENLİK VE ETİK EĞİTİCİ KILAVUZU Hilal SAĞIR -Merve AYDIN Mayıs 2013

ÖNSÖZ Hazırlanan bu eğitici kılavuzu İnternette Güvenlik ve Etiği Konusun da eğiticileri bilinçlendirmek amacıyla yazılmıştır. Başarılar 1

İÇİNDEKİLER İnternet İnternet nedir?...3 İnternetin günümüzdeki yeri ve önemi..4 İnternetin çocuklar üzerindeki yararları..4 İnternetin çocuklar üzerindeki zararları.5 İnternet Güvenliği İnternet güvenliği nedir?...5 İnternet güvenliğinin önemi..6 İnternet Güvenliğinde Öğretmene Düşen Rol 6 İnternette Güvenilir Site Seçebilme ve Sohbet Amacına uygun site seçebilme 7 Zararlı içerikli sitelerden uzak durabilme.7 İnternette sohbet ederken dikkat edilmesi gerekenler..8 Bilişim Suçları Bilişim suçları..10 Bilişim suçlarından nasıl korunabiliriz?...13 İnternet Etiği.. 14 Kaynakça..20 2

İNTERNET İnternet Nedir? İnternet, dünya genelindeki bilgisayar ağlarını ve kurumsal bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağıdır.tdk, İnternet sözcüğüne karşılık olarak genel ağı önermiştir. İnternet yerine zaman zaman sadece net sözcüğü de kullanılır. İnternet, çok protokollü bir ağ olup birbirine bağlı bilgisayar ağlarının tümü olarak da tanımlanabilir. Binlerce akademik ve ticari ağla devlet ve serbest bilgisayar ağının birbirine bağlanmasıyla oluşmuştur. İnternet'in kökeni, hataya dayanıklı, sağlam ve özel bir bilgisayar ağı kurmak isteyen Amerika Birleşik Devletleri hükümeti tarafından 1960 yılındaki araştırmalara dayanır. 1990'larda uluslararası bir ağın yaygınlaşması ile internet, modern insan hayatının temelinde yer almıştır. 3

BİLGİ TOPLUMLARINDA ÖĞRETMENİN ROLÜ NEDİR? Bilgi toplumları, öğretmen olarak görevlendirilmiş kişiler üzerine çok büyük sorumluluklar yükler. Öncelikle, öğretmenin bilgiyi aktarmadaki sorumluluklarının başında bilgiyi özümseyerek, diğer bir söyleyişle, bilgiyi anlayarak aktarması çok önemlidir. Bilgi kaynakları arasındaki ilişkilerin iyice irdelenmesi ve irdelenen bilgilerin öğrencilere özgün bir şekilde aktarılması da son derece önemlidir. Bilgi okuryazarlığında, öğretmenlerin öğrencilerine etkileşimli ve işbirlikli öğrenme ortamları sağlayabilmeleri de büyük önem taşımaktadır. İnternetin Günümüzdeki Yeri ve Önemi Yaşadığımız şu günlerde en önemli iletişim aracı olan internet, keşfedilmeye ve gelişmeye devam ediyor. Bilgisayar teknolojilerinin her geçen gün kendisini yenilemesi, yeni çıkan programlar, siteler, download ve upload programlarının kullanımının yaygınlaşması internetin önemini daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır. Internet yaşantımızı elektrik matbaa telefon kadar değiştirdi. Yalnızca bir iletişim aracı değil birçoğumuz için günlük hayatın bir parçası haline geldi. Bu teknoloji yardımıyla pek çok konuyla ilgili bilgiye kolay hızlı ve güvenli bir şekilde erişilebilmektedir. 4

Internet herkesin dilediğince kendini ifade edebildiği milyonlarca düşüncenin yer aldığı sanal bir dünyadır. İnternetin yaygınlaşmasına en çok katkıda bulunan faktörlerden biri de e-ticaret tir. E-Ticaret sayesinde dünyanın herhangi bir yerindeki herhangi bir sanal alışveriş merkezinden istenilen ürün sipariş edilmekte ve birkaç gün içinde bu ürün teslim alınabilmektedir. Ülkemizde çoğu göz ardı edilen fiziksel engelliler Internet ve e-ticaret sayesinde daha rahat alışveriş yapabildikleri gibi oturdukları yerden tüm dünya ile iletişim kurabilmektedirler. İnternetin Çocuklar Üzerindeki Yararları Çocukların bilgi toplarken çeşitli becerilerini kullanmalarını sağlar Çocukların yaşadıkları deneyimlerini yönlendirmelerine yardımcı olur. İnternet ilgi çekici olduğundan tüm ilgilerini toplamalarını ve konsantre olmalarını sağlar. İnternet konusunda bilgileri arttıkça teknolojiye karşı daha olumlu tutum geliştireceklerdir. İnternet özel durumu olan çocuklar içinde yararlar sağlamaktadır. 5

İnternetin çocuklar üzerindeki zararları Pornografi / Çocuk İstismarı Kişisel bilgilerin paylaşımı Cinsel içerikli mesajlar Sanal dolandırıcılık Siber zorbalık Şiddet / nefret / ırkçılık Çevrimiçi sorunlar ve internet bağımlılığı Yabancılarla çevrimiçi ve çevrimdışı iletişim Zararlı yazılımlar Sosyal ağların amaç dışı kullanımı Birçok genç insan Internet e erişimi sağlayacak malzeme yetersizliği, araştırma yapmak ve etkin kullanım için gerekli teknik ve erişim yeteneği eksikliği nedenleri ile gittikçe artan sakıncalı gelişmeleri yaşamaktadır. 6

İNTERNET GÜVENLİĞİ İnternet Güvenliği İnternetin eğitim için katkı sağlayabilmesi ve yararlı olabilmesi güvenli ve etkili kullanabilmesiyle olanaklıdır. Aksi durumda bilgisayar ve internet kullanımı olumsuzluklara yani istenmeyen sonuçlara neden olmaktadır. Öğrencilerin güvenli ve etkili internet kullanımında kuralların bilinmesi ve bu kuralların işletilerek aksaklıklara yönelik önlemlerin alınması gereklidir. Bilişim teknolojilerinin yanı sıra bilgisayar ve internet etiği konularında da öğrencilerin bilinçlenmelerini sağlamada ailelere ve öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. İnternet Güvenliğinin Önemi Bu büyük platformda, uygulamaları kullanırken kişisel bilgileri (kredi kartı numarası, e-posta şifre veya kullanıcı adı, özlük bilgileri vs..) ortama sunmak durumunda kalınmakta veya net üzerinden dosya, mail vb.. karşıdan yüklemeler olmaktadır. Bu durumlarda güvenlik açısından önlemler alınması gereklidir çünkü İnternet ortamında casus yazılımlar veya kimlik bilgilerinizin çalınması, kullanılmaya çalışılması gibi durumlarla karşı karşıya kalma ihtimali oldukça yüksektir. İnternet kullanırken gizliliğimizi korumak çok önemlidir aksi takdirde internet üzerindeki her türlü etkinliğimiz izlenerek kişisel bilgilerimiz çalınabilir ve bir kimlik hırsızının kurbanı olabiliriz. İnternet güvenliğinin bir diğer hususu da 7

güvenli parola oluşturmaktır. İnternet güvenliğini önemsemediğimiz takdirde bilgisayarımız kötü amaçlı kişilerin eline geçebilir, saldırıya uğrayabilir. Bunun gibi birçok soruna yol açabilir. Bu yüzden interneti güvenli kullanmak çok önemlidir. İnternet Güvenliğinde Öğretmene Düşen Rol Kendini koruma ve sorumluluk konularını öğrencilerle tartışınız. Birçok genç yetişkinlerden daha bilgili olduğu için, onları kendi aralarında ve aileleri ile bilgilerini paylaşmaya teşvik ediniz. Birçok bilgisayar korsanı ve virüs yaratıcısı, en genç Internet kullanıcıları arasında yer almaktadır. Bu konularla ilgili bir sınıf tartışması yapınız. Öğrencilere çevrim içinde iken kendilerini taciz eden veya herhangi bir şekilde sataşan biri olduğunda iletişimi kesmeleri söylenmelidir. Öğrencilere bilinmeyen kaynaklardan gelen e-postaları açmamaları öğretilmelidir. Lisansız ve bandrolsüz bilgisayar yazılımları kullanılmamalıdır. Öğrencilerin interneti düzgün kullanıp kullanmadıkları, bilgisayarlarda sık kullanılanlar menüsünden ya da daha önce girilenler bölümünden kontrol edilerek denetlenmelidir. Bilgisayar ya da bilgisayar sistemlerinin fonksiyonlarını engelleme amaçlı bilgisayar yazılımı ya da virüs yüklenerek sistemin çalışamaz hale getirilmemesi konusunda eğitici-öğretici bilgiler verilmelidir. Sataşmanın herhangi bir türünde olduğu gibi, öğrenciler ne zaman çevrimiçinde taciz edilirlerse size veya başka bir güvenilir yetişkine gelebileceklerini bilmelidir. Yapılan araştırmalarda internet kullanımında denetimin tam olarak sağlanamadığı gözlenmektedir. Bilgi paylaşımı için geliştirilmiş yararlı internet sitelerin yanı sıra; ülkemizin geleceği gençlerimizin millî ve manevî değerlerden 8

uzak, kültür seviyeleri düşük, ruhen çöküntü içerisinde yetişmesine yol açabilecek zararlı siteler de internet ortamında yer almaktadır. Böyle bir durumla karşılaşmamak için idareci, öğretmen ve öğrencilerin bu zararlı sitelere girişini engelleyen filtre programları kullanılabilir. İnternetin doğru kullanılmadığı zaman zararlı olabileceği öğrencilere anlatılmalı, internet hakkındaki duygu ve düşünceleri takip edilmeli, yanlış anlaşılan konular düzeltilmelidir. İnternette Güvenilir Site Seçebilme ve Sohbet Amacına Uygun Site Seçebilme Çocuklara internetten aldıkları her bilgiye inanmamaları gerektiği belirtilmelidir. Bilgilerin doğruluğu ve güvenilirliği hakkında kuşkucu olmaları gerektiği ve özellikle edu, gov ve org uzantılı olan sayfalardaki bilgilerin daha güvenilir olduğu vurgulanmalıdır. İnternetten bilgisayara dosya yüklerken dikkatli olmaları gerektiği belirtilmeli, her dosyanın kendileri için uygun olup olmadığı ve virüsleri de beraberinde bilgisayarlarına yükleyebilecekleri konusunda uyarılmalıdır. 9

Zararlı içerikli Sitelerden Uzak Durabilme Web'de güvenlik garantisi olmamakla birlikte, bilinen ve güvenilir web sitelerini kullanarak çevrimiçi gizlilik ve güvenlik sorunlarını en aza indirilebilir. Internet Explorer bir web sitesi sahibinin güvenilir olup olmadığını bildiremez. Önceden kullandığınız veya güvendiğiniz arkadaşlarınızın veya ailenizin önerdiği siteler kullanılmaya çalışılmalı. Sahte web sitelerinin tanımlanmasına yardımcı olacak Internet Explorer Kimlik Avı Filtresi'ni de etkinleştirilmesi gerekir. Güvenlik Durumu çubuğunda bir kilit simgesi görürsünüz. Güvenlik Durumu çubuğu Adres çubuğunun sağ tarafında bulunmaktadır. Bağlantıyı şifrelemek için kullanılan sertifika da web sitesi sahibinin veya kuruluşun kimlik bilgilerini içerir. Web sitesinin kimliğini görüntülemek için kilidi tıklatabilirsiniz. Güçlü parolalar kullanılmalıdır. Bilgisayarımızı zararlı site içeriklerinden korumak için ; Güvenlik Duvarı kullanılmalı. Sisteminizi sürekli güncellenmeli. Antivirüs yazılımı kullanılmalı ve güncellenmeli. İnternette Sohbet Ederken Dikkat Edilmesi Gerekenler 10

Anında mesajlaşma ve sohbet programlarını kullanarak sevdiklerinizle çevrimiçi anında haberleşebilirsiniz. Ancak bu programlar güvenlik ve gizlilik adına bir takım riskler taşımaktadır. Anında mesajlaşma ve sohbet programlarında haberleşilen kişilere parola kredi kartı gibi kişisel bilgiler verilmemelidir. Sadece ileti listelerindeki kişilerle haberleşilmelidir. Burada tanışılan kişilerle buluşulmamalı ve onlardan dosya alınmamalı. Uyarı, şans getirecek, hediye dağıtımı gibi çeşitli konularda yazılan mektup zincirlerinin tek amacı dağıtım gibi görünmektedir. Her ödülü sunarak mektubu diğer arkadaşlar ve aile fertlerine göndermeye teşvik eder. Birçok kişi ile paylaşılması gerektiği söylenen veya bu mesajı tanıdığınız herkese gönderin cümlesiyle başlayan bir e-posta aldığınızda en iyi yol o mesajı silmektir. Çünkü bu şekilde e-posta adresleri mesajı gönderen kişinin eline kolayca geçebilmektedir. Sahte site linklerini tıklanmamalıdır. Çünkü bu linklerin amacı kişisel bilgilerin ele geçirilmesi, kredi şifrelerinin çalınması gibi durumlar için kullanılır. Böyle durumlarda e-posta yoluyla gelen kişisel e-posta isteğini reddedilmelidir. İnternette sohbet ederken özel yaşama saygı duyulmalıdır. Sohbet edilen kişiye karşı saygı duyulmalıdır. Nazik bir dil ile sohbet edilmelidir. Uygun yazı tipi ve puntosu seçilmelidir. Saçma cümlelerden ve sık tekrarlardan kaçınılmalıdır. Rumuz (Nick Name), kötü söz içerecek şekilde seçilmemelidir. Başkalarını rahatsız edecek şekilde ırk, din, dil, seks, siyaset gibi konular hakkında açıklamalarda bulunmamalı ve diğer kişiler de bu yolla rencide edilmemelidir. 11

En önemlisi çocukların ve öğrencilerin bu konuda bilgilendirilmesi ve tehlikelerin anlatılmasıdır. Bu konuda öğretmenlerimize de büyük görev düşmektedir. BİLİŞİM SUÇLARI Bilişim Suçu Nedir? Teknolojinin gelişmesi ile beraber artış gösteren bilişim suçları, teknolojinin yardımı ile genellikle sanal bir ortamda kişi veya kurumlara maddi veya manevi zarar vermek olarak tanımlanabilir. Bilgileri otomatik işleme tabi tutan veya verilerin nakline yarayan bir sistemde gayri kanuni, gayri ahlaki veya yetki dışı gerçekleştirilen her türlü davranış tır. Bilişim Suçlarında teknolojinin kullanılması kaçınılmazdır. Bir bilgisayar, internet uzayı, bir kredi kartı, elektronik bir cihaz veya cep telefonu ile de bu suçlar işlenebilmektedir. Bilişim Teknolojileri kullanılarak işlenen tüm suçlar "Bilişim Suçlarını" oluşturur. 12

Bilgisayar ve internetin gelişimi insanlara birçok kolaylık getirmekle birlikte, kötü niyetli kişilerin bu imkânlardan faydalanarak ticari şirketleri, masum insanları ve dijital ortamda tutulan bütün kayıtları tehdit altında tutmalarına sebep olmaktadır. Çünkü elektronik cihazlar, bilgisayarlar ve diğer yüksek teknoloji ürünleri kullanılarak daha kolay ve ucuz suç islenebilmektedir. Bu suçu işleyenleri izlemek ve ortaya çıkarmak daha zor olmaktadır. Bu da, ileride bu suçlar ile daha çok karşılaşacağımız anlamına gelmektedir Şimdiye kadar bu tür suçlar için Siber Suçlar, Dijital Suçlar, İnternet Suçları, Bilişim Suçları tanımlamaları kullanılmıştır. Ancak bütün bunların hepsinin yerine Bilişim Suçları ifadesi kullanılmaktadır. Konu ile ilgili olarak ülkemizde 12.10.2005 tarihinde 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu bilişim suçlarını düzenleyen hükümler kapsamı ve hukuki tanımı genişletilerek yürürlüğe girmiştir. EN SIK RASTLANAN BİLİŞİM SUÇLARI 1. Bireylere Karşı işlenen Suçlar a) Bireyin Kendine Karşı İşlenen Suçlar: e-posta ile taciz Siber takip 13

Müstehcen malzemelerin dağıtılması İftira Bilgisayar sistemi üzerinde yetkisiz kontrol/erişim Ahlaksız teşhir e-posta ile kandırma Hile ve dolandırıcılık b) Bireyin Mülkiyet Haklarına Karşı İşlenen Suçlar: Bilgisayar vandalizmi (kasten yok etmek veya başka bir mala zarar vermek) Virüs bulaştırma Bilgisayar sistemi üzerinde yetkisiz kontrol/erişim Fikri mülkiyet suçları İnternet saati hırsızlığı 2. Organizasyonlara Karsı İslenen Suçlar (Hükümet, Firma, Şirket Ve Bireylerin Oluşturduğu Guruplar) Bilgisayar sistemi üzerinde yetkisiz kontrol/erişim Yetkisiz bilgi sahibi olma Hükümet kuruluşlarına karşı siber terörizm Korsan yazılım v.b. dağılımı 3. Toplumun Büyük Bir Kısmına Karşı İşlenen Suçlar Pornografi ( temelde çocuk pornografisi) Ahlaksız resimlerle gençliğin dejenerasyonu Yasa dışı uygunsuz ticaret yapmak Mali suçlar 14

Kaçak eşya satışı Çevrimiçi kumar Sahtecilik, kalpazanlık BİLİŞİM SUÇLARINDAN NASIL KORUNABİLİRİZ? Bilişim Suçu İle Karşılaştığınızda Yapabilecekleriniz 1. Yasadışı siteler (web sayfaları) ile ilgili şikâyetlerinizi 155@iem.gov.tr adlı e- mail ihbar adresine bildirebilirsiniz. 2. Şahsınız ile ilgili şikâyetçi olduğunuz konular ile ilgili elde edebildiğiniz tüm deliler ile birlikte en yakın Cumhuriyet Başsavcılığına müracaat ederek şikâyetçi olabilirsiniz. 3. İl Emniyet Müdürlüğümüz tarafından yürütülmekte olan tüm tahkikatlarda Savcılık talimatı veya Mahkeme kararı esas alınmaktadır. 4. Şikâyetçi olduğunuz konular ile ilgili olarak yapılacak çalışma neticesinde ISP(İnternet Servis Sağlayıcının) yurt dışında bulunması durumunda Adli Makamlar tarafından yapılacak olan Adli İstinabe ile konunun takibi yapılabilmektedir. Bilişim suçları İle İlgili Olarak Mağdur Olmadan Önce Yapabilecekleriniz 15

1. Şirketinize veya şahsınıza ait önemli bilgilerinizin yer aldığı bilgisayarınız ile özel güvenlik önlemleri almadan internete bağlanmayınız. 2. İnternet ortamında %100 güvenliğin hiçbir zaman sağlanamayacağını unutmamalısınız. 3. Özellikle Chat ortamında bilgisayarınıza saldırılabileceğini; 4. Chat de tanıştığınız kişilere şahsınız, aileniz, adres, telefon, işiniz vs. konularda şahsi bilgilerinizi vermemeniz gerektiğini unutmamalısınız. 5. İnternet ortamında tanıştığınız kişilere kredi kartı bilgilerinizi vermemelisiniz. 6. İnternet üzerinden yapılan yazışmalarınızda karşınızdaki kurumlarla özel bir yöntemle yazışmanızda fayda olacaktır. Bu şekilde sizin adınıza birlikte ticaret yaptığınız şirketlere asılsız bilgiler veya sizi kötüleyici bilgiler gönderilse bile karşı taraf bunun sizden gelmediğine emin olacaktır. ÜLKEMİZDE EN ÇOK KARŞILAŞILAN BİLİŞİM ŞUÇLARINDAN ÖRNEKLER Başkalarının adına e-mail göndererek özellikle ticari ve özel ilişkileri zedeleme. Başkalarının adına web sayfası hazırlamak ve bu web sayfasının tanıtımı amacıyla başkalarına email ve mesaj göndermek ve bu mesajlarda da mağdur olan şahsın telefon numaralarını vermek. Kişisel bilgisayarlar ya da kurumsal bilgisayarlara yetkisiz erişim ile bilgilerin çalınması ve karşılığında tehdit ederek maddi menfaat sağlanması Şirketlere ait web sayfalarının alan adının izinsiz alınması ve bu alan adlarının karşılığında yüklü miktarlarda para talep etmek Özellikle Pornografik içerikli CD kopyalamak ve satmak Sahte evrak basımı gibi çok farklı konuları içerebilmektedir. NOT: Karşılaşılmış olan durumdan utanmadan tüm deliller ile birlikte en yakın Cumhuriyet Başsavcılığına başvurulmalıdır. 16

İNTERNET ETİĞİ Günümüz toplumlarının gereksinimi olan insan profili artık çok değişmiş, farklılaşmıştır. Günümüzde bilgiye ulaşabilen, ulaştığı bilgiyi kendi yapısına uydurabilen, buna yenilerini ekleyebilen toplum ya da kişiler güçlü olarak kabul edilmektedir. Bu değişime ayak uydurmanın kaçınılmaz sonucu olarak öğretim ortamlarında bilgiye ulaşmayı, bilgiyi kullanmayı ve yaymayı sağlayacak her türlü araç kullanılmak zorundadır. Yeni bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte bireylerin erişebilecekleri bilgi kaynakları da değişmiştir. Örneğin; günlük yaşantının her alanına giren ve yüz milyondan fazla insan tarafından kullanılan internet, iletişim ve bilgiye ulaşma aracı olarak okullarımızda da yerini almaya başlamıştır. Bu amaçla; Bakanlığımızda, eğitimöğretim alanında çağdaş ülkeler arasında yer alabilmek amacıyla, okul/kurumlarımızın ADSL Internet bağlantısı çalışmaları başlatılmıştır. İnternetin günümüzde yaygın bir iletişim aracı olarak kullanılması, beraberinde dikkat edilmesi gereken bazı kuralları da getirmektedir. İnternet üzerinde kabul edilebilir ya da edilemez davranışları tanımlayan kurallar internet etiği olarak adlandırılır. İnternet etiği olarak adlandırılan bu kurallar, internet kullanılırken diğer insanların haklarına saygılı olmak için ne yapılıp ne yapılamayacağına ilişkindir. Kullanıcı sayısı arttıkça etik anlamda kirlenme ve olumsuzlukların artacağı düşünülürse, internette sorunsuz olarak iletişim kurmak için internet etik kurallarının bilinmesi ve uygulanması gerekmektedir. 17

İletişim kurduğunuz ortam, ister e-posta olsun, ister haber grupları ve tartışma listeleri olsun, isterse sohbet olsun, uyulması gereken bazı hususlar vardır. Altın kural: Kendinize yapılmasını istemediğiniz şeyi başkalarına yapmayın. Konuşma odalarında veya birebir sohbet ettiğiniz yerlerde karşınızda bulunanların özel yaşamlarına müdahale edecek davranışlarda bulunmamalı, diğer sohbet edenlere karşı saygılı olunmalıdır. Devamlı şekilde bir kullanıcının üstüne gitmemeli ve rahatsız edilmemelidir. Eğer ilk defa bir sohbet kanalına girmiş iseniz, sohbete katılmadan önce orada olup bitenleri takip etmelisiniz. Eğer birine cevap veriliyorsa bunu saygı sınırları içerisinde yapılması gereklidir. Koyu, kalın veya büyük harflerle yazı tipini bütün cümlelerde kullanılmamalıdır. Çünkü büyük harf ya da koyu ve kalın yazı yazmak, dikkat çekmek, ya da kızgınlık anlamına gelmektedir. Sohbetteki birinin rumuzunu (Nick Name) kötü söz içerecek şekilde rumuz olarak kullanılmamalıdır. Sohbet odasında yönetici, moderatör olmadığınız hâlde başkalarına olduğunuzu söyleyip kandırma yolunu seçmemelisiniz. Size küfürle cevap verildiğinde veya özel hayatınızı ilgilendirecek bir konuya müdahale edildiğinde, cevabınız sadece saldırgan kişiye yönelik olmalıdır. Sohbet esnasında başkalarını rahatsız edecek şekilde ırk, din, dil, seks, siyaset gibi konular hakkında açıklamalarda bulunmamalı ve diğerlerini de bu yolla rencide edilmemelidir. Kanuna, ahlâka ve kamu düzenine aykırı mesaj içeriği göndermek, uygunsuz, yalan ve/veya iftira içerik ya da mesaj ve bilgileri göndermek, tehdit etmek, küfür, vb. fiilleri işlemek, kişi ve/veya kuruluşların gizli 18

bilgilerini yayınlamak, reklam ve internet sitesi tanıtımını yapmak doğru bir davranış değildir. 19

KAYNAKÇA http://tr.wikipedia.org http://www.forumdas.net/ http://enformatik.kku.edu.tr/ http://sibersuclar.iem.gov.tr/ http://guvenlinet.org.tr/ http://www.forumpaylas.net/ http://mebk12.meb.gov.tr/ http://www.meb.gov.tr/ http://www.gurcag.k12.tr/ 20