BİH 605 Bilgi Teknolojisi Bahar Dönemi 2015 Ders- 12 Bilgisayar Ağları Yrd. Doç. Dr. Burcu Can Buğlalılar Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
Bilgisayar Katmanları
İçerik Bilgisayar ağı nedir? Yerel alan ağları (LAN) Geniş alan ağları (WAN) İnternet bağlanrları Ağ adresleri
Ağ Bilgisayar Ağı: Aralarında iletişim kuran ve kaynak paylaşan bilgisayarların oluşturduğu grup. Bilgisayarlar arasındaki bağlantı fiziksel olarak kablolar aracılığıyla sağlanabilir veya kablosuz olarak radyo dalgalarıyla veya kızılötesi sinyallerle sağlanabilir. Bir bilgisayar ağında neler bulunur? 4
Ağ Düğüm (sunucu) Ağ üzerindeki her cihaz bir düğümdür. Veri transfer hızı (band genişliği) Ağ üzerinde verinin bir yerden bir yere akış hızı. Band genişliği neden önemlidir? 5
Ağ İstemci-sunucu modeli: 6
Ağ Protokol: Bir ağ üzerinde verinin nasıl biçimlendirildiğine dair kurallar kümesi (istemci-sunucu iletişimine izin verir) Dosya sunucusu: Bir ağ üzerinde birden fazla kullanıcı için dosyaları saklayan ve yöneten bilgisayardır. Web sunucusu: Web sayfası isteklerine cevap vermek üzere atanmış bilgisayardır. 7
Ağ türleri Yerel alan ağı (Local-area network LAN) Birbirine yakın konumlardaki az sayıda makineyi birbirine bağlayan ağdır. 8
Ağ türleri Geniş alan ağı - Wide-area network WAN Coğrafi olarak birbirinden uzak konumlarda bulunan yerel ağları birbirine bağlayan ağdır. 9
Ağ türleri Internet Gezegenin her yerini saran geniş alan ağıdır. İnternet kime aittir? 10
Internet Bağlantıları Internet omurgası İnternet trafiğini taşıyan çok hızlı ağlar. Belli firmalar tarafından sağlanır (TTNET, ULAKNET, KocNet vs). Internet servis sağlayıcısı Diğer firmalara ya da şahıslara internet erişimi sağlayan firmalar (TTNET, Superonline, Vodafone vs). 11
Türkiye nin İnternet Omurgası
Internet Bağlantıları Evdeki bir bilgisayarı internete bağlamak için farklı teknolojiler kullanılabilir: Telefon modemi bir bilgisayar verisini analog ses sinyaline dönüştürerek bir telefon hattı üzerinden bir hedefe aktarır. Dijital abone hattı (DSL) bakır telefon hatları kullanarak dijital veriyi telefon firmasının merkez ofisi üzerinden gönderir/alır. Kablolu modem kablolu televizyonunuzun kullandığı hattı kullanarak veriyi gönderir/alır. 13
Internet Bağlantıları Geniş bant: Saniyede 768 kilobitten daha hızlı olarak verilerin transfer edildiği bağlantı türü. n DSL ve kablolu modem bağlantıları geniş bant bağlantılarıdır. n İnternetten bilgisayara yapılan indirme (download) hızı yükleme (upload) hızından farklı olabilir. 14
Paket Anahtarlama (Packet Switching) Paket Ağ üzerinden gönderilen bir birim veri. Yönlendirici (Router) Ağlar arasında bir paketi hedef noktasına yönlendiren ağ cihazı. Paket anahtarlama Mesajlar sabit boyutlu, numaralandırılmış paketlere bölünerek yönlendiriciye iletilir. Hedef noktasında tekrar birleştirilir.
Paket Anahtarlama Şekil 15.4 Paket anahtarlama ile gönderilen mesajlar. 16
Açık Sistemler Açık sistemler: Ortak bir ağ mimarisi üzerine kurulmuş sistemlerdir. 17
Ağ Protokolleri Ağ cihazları arasında iletişim kurulmasına yarayan kurallar. Şekil 15.6 Ağ protokollerine ait katmanlar. 18
TCP/IP İletim Kontrol Protokolü (Transmission Control Protocol - TCP) Mesajları paketlere bölerek IP katmanına ileten yazılım. Hedef noktasında ise paketleri yeniden birleştirir. İnternet Protokolü (Internet Protocol - IP) Paketlerin hedefine ulaşabilmesi için yönlendirilmesini sağlayan yazılım. 19
Üst Düzey Protokoller TCP/IP protokolü üzerine kurulu olan diğer protokoller: Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) emaillerin gönderiminde kullanılır. File Transfer Protocol (FTP) dosya transferlerinde kullanılır. Telnet bir bilgisayardan diğerine log in yapmak için kullanılır. Hyper Text Transfer Protocol (http) Web sayfalarının transferinde kullanılır. Bunlardan herhangi birini kullandınız mı? 20
Üst Düzey Protokoller Şekil 15.7 Bazı protokoller ve kullandıkları kapılar. 21
Güvenlik Duvarları (Firewalls) Güvenlik duvarı Trafiği filtreleyerek bir ağı koruyan ağ geçidi makinesi ve yazılımı. 22
Ağ adresleri Sunucu adı (Hostname) Bir bilgisayarı internet üzerinde biricik olarak tanımlayan ve aralarında noktalar olan sözcüklerden oluşan bir ad. (örneğin www.amazon.co.uk) IP adresi Bir bilgisayarı internet üzerinde biricik olarak tanımlayan 4 bayttan oluşan sayısal değer. (örneğin 78.90.124.90) Bir sunucu adıyla IP adresi arasında nasıl bir ilişki vardır? 23
Ağ adresleri Şekil 15.9 Bir IP adresi 4 bayt ile ifade edilir. IP adresiyle ilgili sorun nedir? 24
Alan Adı Sistemi (Domain Name System) Alan adı sunucusu Bir sunucu adını IP adresine tercüme eden bilgisayar. Sunucu/IP eşleştirmesini tutan tablolar sıralı mı olmalıdır, sırasız mı? Neden? 25
Alan Adı Sistemi (Domain Name System) 26
Kaynaklar Computer Science Illuminated, Nell Dale, John Lewis, 5 th edi[on