T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ARALIK 2014

Özel Bülten 3 T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ARALIK 2014

Özel Bülten Sayı: 3 Aralık 2014 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Adına İmtiyaz Sahibi Dr. Mehmet Selim BAĞLI Müsteşar Yardımcısı Yazı İşleri Müdürü Mustafa DİNÇ Yayın Kurulu Kayhan ÜNAL Ali AYBEY Sedat YENİDÜNYA Yavuz GÜNGÖR Yayına Hazırlayanlar Gamze ATİK UZUN Erkut UZUN Basıldığı Tarih 26.12.2014 Yönetim Yeri İnönü Bulvarı No: 42 06520 Emek / ANKARA İletişim bulten@csgb.gov.tr 0 312 296 64 65 0 312 296 63 20 ISSN 2147-6497 Sorumluluk Yayınlanan yazı ve fotoğraflar, kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Yayımlanan yazıların sorumluluğu yazarına aittir. ÇSGB Bülten basın ahlak ilkelerine uymayı taahhüt eder. Yazı Gönderme ÇSBG Bülten e yazı, makale ve diğer türlerde ürün göndermek isteyenler, yazılarını A4 formatında 12 punto yazmalı, imla kurallarına dikkat etmeli ve ayrıca varsa yazıda kullanılacak fotoğraf, kısa özgeçmiş ve diğer ilgili dokümanlar da eklenmelidir. Tirajı 1.000 adettir. Tasarım - Baskı Başak Matbaacılık Tan. Hiz. Ltd. Şti. Anadolu Bulvarı Meka Plaza No: 5/15 Gimat - Yenimahalle - Ankara 0 312 397 16 17 www.basakmatbaa.com SUNUŞ Faruk ÇELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilindiği üzere, Dünyada istihdam ve sosyal güvenlik alanında sürekli değişim yaşanmakta olup yaşanan bu değişim devletlerin yapısını, işleyişini ve politikalarını devamlı dinamik kılmaya zorlamaktadır. Değişimlere ayak uyduracak şekilde politika ve uygulamalar geliştirilmesi, bir yandan vatandaşlarımızın geleceğe daha güvenle bakabilmesini sağlayacak diğer yandan toplumsal refahın arttırılmasına katkıda bulunacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak bu dinamik yapının içinde her zaman var olmaya çalıştık. Daima Millet Daima Hizmet ilkesi çerçevesinde çalışma hayatının kalitesinin arttırılması, işsizliğin azaltılması ve sosyal güvenliğin yaygınlaştırılmasını düstur edinerek, bu konulara ilişkin düzenlemeleri, modern bir sosyal hukuk devletine yaraşır hale getirmek, genel kabul görmüş uluslararası norm, ilke ve süreçleri iç hukukumuza derc etmek amacıyla birçok kanun ve ikincil düzenleyici işlemi hazırlayarak uygulamaya koyduk. Ülkemizin uzun yıllardır tartışılan ve herkes tarafından çözümü arzulanan yapısal sorunlarından biri olan Sosyal Güvenlik Sistemi, yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Reformu Kanunu ile yeni bir yapıya kavuşturulmuş ve bu reformla birlikte güçlü, yaygın ve sürdürülebilir bir sistem hayata geçirilmiştir. Ayrıca, hedef olarak belirlediğimiz 2023 Vizyonumuza uygun olarak insan onuruna yakışan bir çalışma hayatının oluşması ve bu alanda ülkemizin gelişimini devam ettirmesi amacıyla tüm kadrolarımızla sürekli çalışmaya devam ediyoruz. En önemlisi; çalışma hayatına ilişkin tüm reformları gerçekleştirirken daima uzlaşıyı ve taraflarla diyalogu esas aldık. Bütün vatandaşlarımıza hizmet sunan ve her vatandaşı bir şekilde ilgilendiren çalışma hayatı ve sosyal güvenlik sistemindeki her eylem ve işlemimizde, ilk amacımız vatandaş odaklılık olmuştur. Hazırlanan Haber Bülteni Özel Sayısı ile 2002-2014 yılları arasında Bakanlığımızda uyguladığımız modern yönetim anlayışının, hayata geçirilen projelerin ve gerçekleştirilen faaliyetlerin kamuoyuyla paylaşılması amaçlanmıştır. Şüphesiz, yapılan çalışmaların projelendirilmesi, eylem planlarına dönüştürülmesi ve uygulamaya geçirilmesi konusunda tüm çalışanlarımızın payı vardır. Bu nedenle çalışanlarımızın her birine ve ayrıca Bültenin hazırlanmasında emeği geçen mesai arkadaşlarıma teşekkür ederim.

06 18 07 07 05 10 06 09 12 16 22 11 MEVZUATI YENİLEDİK, ÇALIŞMA HAYATINI DÜZENLEDİK 4857 Sayılı Yen İş Kanunu Yürürlüğe G rd... 5 Yabancı Çalışma İz nler n Düzenled k... 9 Artık Müstak l B r İş Sağlığı ve Güvenl ğ Kanunumuz Var...11 İş Sağlığı ve Güvenl ğ n Kurumsallaştırdık...13 19. Dünya İş Sağlığı ve Güvenl ğ Kongres...14 İş Sağlığı ve Güvenl ğ Haftası...15 Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenl ğ Bölgesel Konferansı...15 Send kal Hayatı Yen den Düzenled k...16 Send kaya Üyel kte E-Devlet S stem ne Geç ld...17 Gerçek Send kal İstat st kler Ortaya Çıktı...18 Asgar Ücret n Bel rlenmes nde 16 Yaş Ayırımına Son Ver ld...18 Türk Soylulara Kolaylıklar Sağladık...18 Ev H zmetler nde Çalışan Yabancıları Kayıt Altına Aldık...19 Mevs ml k Gez c Tarım İşç ler n n Çalışma ve Sosyal Hayatlarını İy leşt rd k...19 Kamu Görevl ler m ze, Toplu Sözleşme Hakkı Verd k...20 Kamu Çalışanlarımız İç n Yaptığımız D ğer Çalışmalar...21 Çalışma Hayatında C ns yet Eş tl ğ ne Önem Verd k...22 İşyer nde Ps koloj k Tac z (Mobb ng) İle Mücadele...22 1 Mayıs ı Resm Tat l İlan Ett k...23 ALO 170 İle Vatandaşa Kolay ve Kal tel H zmet...23 Bakanlık Taşra Teşk latını Yen den Yapılandırdık...24 Ulusal İst hdam Stratej s n Hazırladık...24 Maden İşç ler ne Poz t f Ayrımcılık...25 İSTİHDAM HİZMETLERİNİ ÇEŞİTLENDİRDİK VE YAYGINLAŞTIRDIK Yurt İç İst hdam H zmetler m z...28 Yurt Dışı İst hdam H zmetler m z...28 İŞKUR H zmet Noktalarımız...28 Özel İst hdam Büroları da İş Buluyor...29 İş ve Meslek Danışmanlığı H zmetler m z...29 Sosyal Koruma-İst hdam İl şk s n Güçlend r yoruz...30 İşs zl k S gortası Fonu...30 İşs zl kle Mücadelem z Devam Ed yor...30 İş n Kurmak İsteyene G r ş mc l k Eğ t m Ver yoruz...31 İşbaşı Eğ t m Programları İle İşs z m ze Meslek Ed nd r yoruz...31 B r M lyon Gence Altın B lez k: Umem Becer 10 Projes...31 Toplum Yararına Programlar Düzenl yoruz...31 SOSYAL GÜVENLİK TE ÇAĞ ATLADIK Sosyal Güvenl k Reformunu Hayata Geç rd k...33 Karmaşık Yapıdan Tek Çatıya...34 Herkes Kapsayan Genel Sağlık S gortası Hayata Geçt...34 Yeş l Kart GSS Kapsamına Alındı...35

30 31 28 47 27 29 22 43 36 14 33 48 Esk S stemde Bağ-Kur lu Olarak Anılan Vatandaşlarımıza Reformla Sağladığımız Bazı Haklar...35 Reformla Sürdürüleb l r Sosyal Güvenl k S stem n n Temeller Atılmış ve Sosyal Güvenl k Açıkları Azalma Eğ l m ne G rd...36 H zmet B nalarımızı Vatandaş Odaklı Konseptle Yen led k...36 SGK nın Mal Yapısını Güçlend rd k...37 Emekl lere Bütçeden Daha Fazla Pay Ver ld...39 Kred yle Emekl l k İmkânı Sağlandı...40 Banka Kuyrukları Tar h Oldu, Aylık Emekl n n Ayağına G d yor...40 F ş ve Fatura Toplamaya Son Verd k...40 Aylık Bağlama Süreler Kısaldı, İşlemler Kolaylaştı...41 Tüm Hastaneler Tüm Vatandaşlarımızın H zmet nde...41 Yurtdışı Borçlanmalarında B zzat Başvuru Şartına Son Ver ld...42 İlaç Alımında Büyük Kolaylık Sağladık...42 Yurtdışı Borçlanmasında Türk L rasına Geç ld...42 Sağlık Karnes Ç les B tt...42 Yurtdışındak İşe Başlama Tar h, İşe İlk G r ş Tar h Kabul Ed ld...43 Bağımsız Çalışanlara İş Kazası Gel r Alma İmkânı...43 Kısm Zamanlı Çalışanlara Erken Emekl l k İmkânı...43 E-Reçete, E- Rapor Uygulamasına Geçt k...43 Emekl ler m z n Yıllardır Bekled ğ İnt bak Düzenlemes n Hayata Geç rd k...44 B rçok H zmet İnternet Üzer nden Vermeye Başladık...44 5502 İnterakt f Sms Uygulaması İle B lg ler Cepte...44 Engell lerle İlg l Düzenlemeler Yaptık...45 Bölgesel ve Büyük Ölçekl Yatırımlar Teşv k Ed ld...45 İşs zl k Ödeneğ Alanları İst hdam Eden İşverenlere S gorta Pr m Teşv k Get r ld...45 Engell Teşv k nde Değ ş kl kler Yapıldı...45 Belgeler n Entegrasyonu Sağlanarak Bürokras n n Azaltılması...46 Yeş l Kartlı ve S gortalı Olmayan Vatandaşlarımızı Gel r Test İle Genel Sağlık S gortası Kapsamına Aldık...46 Özel Hastanelere Daha Kolay Er ş m...46 Türk ye Eczacılar B rl ğ İle Yen B r Protokol İmzaladık...46 Kadınlara Yönel k Yaptığımız Düzenlemeler...47 Memurlar İle Şeh t ve Gaz lere Yönel k Yaptığımız Düzenlemeler...47 Yabancı Uyruklu Öğrenc ler n Genel Sağlık S gortalılığını Zorunlu Olmaktan Çıkararak İsteğe Bağlı Hale Get rd k...48 18 Yaş Altındak Çocukları Herhang B r Şart Olmadan GSS Kapsamına Aldık...48 Ş ddete Maruz Kalan Kadınların Gel r Test ne Tab Olmaksızın GSS l Olmalarını Sağladık...48 Yabancı Uyrukluların GSS l Olması Zorunluluğunu Kaldırdık...48 Yen Pr m Teşv kler Düzenlemes n Hayata Geç rd k...48

MEVZUATI YENİLEDİK, ÇALIŞMA HAYATINI DÜZENLEDİK

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 4857 SAYILI YENİ İŞ KANUNU YÜRÜRLÜĞE GİRDİ 01.09.1971 tarihinde yürürlüğe giren ve yaklaşık 32 yıl süreyle uygulanan 1475 sayılı İş Kanunu, zaman zaman yapılan değişikliklere karşın çağdaş gelişmeleri yeterince yansıtamadığı gibi, içerdiği bazı hükümler uygulamada önemini tümüyle yitirmişti. Çalışma yaşamını yakından etkileyen ekonomik, sosyal ve siyasal koşullar, Türkiye Cumhuriyeti nin iş hukuku alanında yetmiş yıla yaklaşan birikimi, uygulamada karşılaşılan sorunlar, esnekleşme gereksinimi, Avrupa Birliği ve Uluslararası Çalışma Örgütü normlarına uyum sağlama zorunluluğu ve ülkemizin gelişen ihtiyaçlarına cevap verebilmesi amacıyla mevcut İş Kanununda bazı değişiklikler yapılması yerine yeni bir iş yasasının hazırlanmasını zorunlu kıldı. 1475 sayılı İş Kanunu, kıdem tazm natı le lg l hükmü har ç yürürlükten kaldırılarak; çalışma hayatını yakından etk leyen ekonom k ve s yasal koşullar ve uygulamada karşılaşılan sorunları d kkate alarak AB ve ILO normlarına uyumlu, gel şen şartlara uyum sağlayacak ve ülkem z n ht yaçlarını karşılayacak çağdaş b r ş kanunu yaptık. Asıl şveren-alt şveren l şk s n n tanımı unsurlarıyla b rl kte açıklanmıştır. Asıl şveren şç ler n n alt şveren yanında çalışamayacağı düzenlenm ş, sorumluluklar paylaştırılmıştır. En öneml s alt şverende ayrı b r şveren olarak kabul ed lm şt r. Asıl şveren-alt şveren l şk s n n kurulma şartları, alt şverene a t şyer n n b ld r m, tesc l, alt şverenl k sözleşmes nde bulunması gereken hususlar yönetmel kle düzenlenm şt r. 5

50 den fazla şç çalıştıran tarım ve orman şler n n yapıldığı şyerler ve şletmeler İş Kanunu kapsamına alınmıştır. İşveren n şe almadan başlayarak tüm çalışma koşulları yönünden şç ler ne karşı eş t davranma yükümlülüğü get r lm şt r. İşyer n n devr ve sonuçları hakkındak boşluk doldurulmuştur. B r şveren n b r başka şverene, muvafakat alınmak şartıyla, şç s n bell süreyle geç c vermes olanağı get r lm şt r. Bel rl sürel ş sözleşmes le çalışanlarla bel rs z sürel ş sözleşmes ne göre çalışanlar arasında ayrım yapılamayacağı kuralı get r lm şt r. Ülkem zde de sayıları g tt kçe artan kısm sürel çalışmaları teşv k etmek üzere, bu tür sözleşmen n tanımı yapılmış ve ayrımı haklı kılan nedenler olmadıkça, emsal tam sürel sözleşmeye göre çalışan şç den farklı b r şleme tab tutulamayacağı hükme bağlanmıştır. Çağrı üzer ne çalışmanın hang hallerde söz konusu olacağı, şç ve şveren ç n bu sözleşmeye dayalı hak ve yükümlülükler n neler olduğu göster lmek suret yle yazılı olarak yapılması düzenlenm şt r. 6

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 En az 30 şç çalışan şyerler nde ve en az altı ay kıdem olan şç lere ş güvences nden yararlanma hakkı get r lm şt r. İşverene çalışma şartlarında değ ş kl k yapma hakkı tanınmıştır. İşç ler n topluca şten çıkarılmaları bell b r usule bağlanmıştır. İşverenler n toplu şç çıkışlarını bel rl b r süre önceden yazı le varsa şyer send ka tems lc s ne, lg l Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne ve Türk ye İş Kurumu na b ld rmes yükümlülüğü get r lm şt r. Avrupa B rl ğ n n 36 numaralı Yönerges esas alınarak ücret garant fonu oluşturulmuştur. 10 ve daha fazla şç çalıştıran şverenler n ücret, pr m ve kram ye n tel ğ ndek her çeş t st hkakı bankaya yatırma zorunluluğu get r lm şt r. 7

Ücret n ödeme gününden t baren 20 gün ç nde mücb r neden dışında ödenmemes hal nde şç n n ş görme borcunu yer ne get rmekten kaçınab leceğ ne l şk n düzenleme get r lm şt r. İş süreler nde yapılan değ ş kl kler esas alınarak fazla çalışma süres ve fazla sürel çalışma bel rlenm ş ve bunlara uygulanacak fazla çalışma ücret le fazla sürel çalışma ücret n n hesaplanması yöntemler düzenlenm şt r. Hafta tat l n n mutlaka 6 şgünü çalışılmış olmasına bağlı olmaksızın 7 günlük b r zaman d l m ç nde en az 24 saat d nlenme (hafta tat l ) ver lmes esası kabul ed lm şt r. Haftalık çalışma süres n n ş günler ne eş t ölçüde bölünmes kuralına esnekl k get r lm şt r. Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğ kavramları get r lerek bunlarla lg l düzenlemeler yapılmıştır. Yıllık z n süreler k şer gün artırılmıştır. Ayrıca 50 ve daha yukarı yaşlardak şç lere ver lecek yılık ücretl zn n 20 günden az olamayacağı kabul ed lm şt r. Doğum önces ve doğum sonrası çalıştırma yasağı 16 haftaya çıkarılmıştır. Çoğul gebel k hal nde bu süre 18 hafta olarak düzenlenm şt r. Hükümet le şveren, kamu görevl ler ve şç send kaları konfederasyonları arasında etk n danışmayı sağlamak üzere, üçlü tems le dayalı st şar mah yette b r danışma kurulu oluşturulmuştur. 6111 sayılı Kanunun 76 ncı maddes le 4857 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddes ne eklenen b r cümle le erken doğum yapan kadın şç ler n doğumdan önce kullanamadıkları doğum zn süreler n doğumdan sonra da kullanab lmeler ne mkân tanınmıştır. 6111 sayılı Kanunun 77 nc maddes le 4857 sayılı İş Kanununun 91 nc maddes n n b r nc fıkrasından sonra gelmek üzere eklenen fıkra le 30.01.1950 tar hl ve 5521 sayılı İş Mahkemeler Kanununun 10 uncu maddes ne st naden ş sözleşmes f len sona eren şç ler n kanundan, ş ve toplu ş sözleşmes nden doğan b reysel alacaklarına l şk n ş kâyetler n n Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükler nce nceleneb lmes ne mkân tanınarak, ş müfett şler n n asl görevler olan şyerler n n teft ş ve denet m ne yoğunlaşmaları, öte yandan şç ş kâyetler n n hızlı b r şek lde sonuçlandırılması amaçlanmıştır. 8

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 YABANCI ÇALIŞMA İZİNLERİNİ DÜZENLEDİK 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ile daha önce çeşitli kurumlarca verilen çalışma izinleri tek merkezde Bakanlığımızda toplandı. Uygulanan politikalarla, ülkemizin ve işverenlerin gerçek ihtiyaçları çerçevesinde vasıflı yabancı çalıştırılmasına imkân verilerek, haksız rekabetin önlemesi ve yabancı istihdamı yerine ulusal istihdamın artırılması sağlanmıştır. Çalışma izin iş ve işlemlerine ilişkin olarak uygulamada yaşanılan aksaklıklar geçen süreçte giderilmiştir. Kanun ve lg l Yönetmel kler nde yapılan değ ş kl klerle; Çalışma z n başvurularında sten len belge sayısı azaltılmıştır. Kurumlardan görüş alma, b lg ve belge stem ne l şk n süreler 30 günden 15 güne nd r lm şt r. Çalışma z n değerlend rme ve karar sürec kısaltılarak 90 günden 30 güne düşürülmüştür. Vatandaşlara devlet tarafından ver len h zmetler n elektron k ortamda sunulması ve bu sayede devlet h zmetler n n vatandaşa en kolay ve en etk n b ç mde, kal tel, hızlı, kes nt s z ve güvenl olarak ulaştırılması amacıyla Bakanlığımızca Yabancıların Çalışma İz nler Otomasyon Projes hazırlanarak hayata geç r lm şt r. 9

Çalışma z n talepler n n ver lmes veya redded lmes ne da r Bakanlığımız kararları lg l kurumlara kâğıt ortamında gönder lmes ne gerekmeks z n elektron k ortamda b ld r lmeye başlanmıştır. Kâğıt ortamından elektron k ortama geç lmes yle bu alandak kırtas yec l ğ n önüne geç lm ş, gereks z harcamalar önlenerek tasarruf sağlanmıştır. Bakanlığımıza kâğıt ortamında yapılmakta olan çalışma z n başvuruları 2 Ağustos 2010 tar h nden bu yana elektron k ortamda alınmaya başlanmıştır. Yabancıların çalışma z n şlemler ne l şk n olarak Bakanlığımız lg l Bakanlıklar ve kuruluşlarla da elektron k ortamda let ş m sağlamaya başlamıştır. İç şler ve Dış şler Bakanlıkları le mzalanan protokoller sayes nde ht yaç duyulan görüş alış ver ş, b lg ve ver paylaşımı elektron k ortama taşınmıştır. Mal ye Bakanlığı le yapılan protokol sayes nde çalışma zn harçlarının yatırıldığına da r b lg, lg l n n banka dekontu brazına gerek olmaksızın Bakanlığımızca elektron k ortamda öğren lmeye başlanmıştır. Yabancıların çalışma z n şlemler arş v elektron k ortama aktarılmıştır. Ülkem zde çalışan yabancılara l şk n olarak sağlıklı b r ver tabanı oluşturulmuştur. Çalışma z n talepler n n değerlend r lmes sürec nde takd r hakkının ortadan kaldırılması ve objekt f b r şek lde sonuçlandırılmasına yönel k olarak, çalışma zn değerlend rme kr terler bel rlenm ş ve Bakanlığımız nternet s tes nde kamuoyuna lan ed lm şt r. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası koruma Kanunu nun 11.04.2014 tar h nde yürürlüğe g rmes le b rl kte, bu kanun uyarınca Bakanlığımızca ver len çalışma z nler aynı zamanda kamet zn yer ne de geçmeye başlamış ve bu tar hten sonra çalışma z nler kart olarak ver lmeye başlanılmıştır. 10

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 ARTIK MÜSTAKİL BİR İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUMUZ VAR İş kazalarının % 98 i, meslek hastalıklarının ise % 100 önlenebilir iken dünyada her yıl 2 milyon 340 bin kişi bu nedenlerle hayatını kaybediyor. İş kazalarının ve meslek hastalıklarının dünya ekonomisine maliyetinin asgari 600 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. (Ülkemizde 2009 yılı rakamlarına göre hesaplanan maliyet yaklaşık 7,7 milyar TL) 2011 yılı SGK stat st kler ne göre ülkem zde her gün ortalama 190 ş kazası -5 ölüm -6 ş göremezl k gerçekleşmekted r. 100 b n şç de ölüm oranı 2002 de yüz b nde 17 den 2012 de yüz b nde 6,2 ye ger lemes ne rağmen Eurostat stat st kler ne göre Avrupa ortalamasının yüz b nde 3 olması d kkat çek c d r. Kaza olmadan önleme anlayışıyla yola çıkan Bakanlığımızın hazırladığı müstak l 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenl ğ Kanunu 2012 de yürürlüğe g rd. Kamu ve özel sektör ayrımı olmadan tüm çalışanlar Kanun kapsamına alındı. İşyerler yapılan ş n n tel ğ ne göre az tehl kel, tehl kel ve çok tehl kel sınıfa ayrıldı. 50 den az şç çalıştıran çok tehl kel, tehl kel ve az tehl kel şler n yapıldığı şyerler le kamu kurumlarında da ş sağlığı ve güvenl ğ h zmet sağlanması zorunlu oldu. Proakt f (önley c ) yaklaşımı esas aldık, her şyer nde r sk değerlend rmes yapılması zorunlu hale get r ld. 11

10 dan az çalışanı olan tehl kel ve çok tehl kel sınıfta yer alan şletmeler n ş sağlığı ve güvenl ğ h zmet g derler n devlet ödeyecek. B rden fazla şveren n olduğu yerlerde İSG konusunda koord nasyon sağlanacak. Büyük endüstr yel kaza r sk taşıyan şyerler, güvenl k raporu ve kaza önleme pol t ka belges olmadan şe başlayamayacak. Çalışanlar bell aralıklarla sağlık gözet m nden geçecek. İşyerler nde ac l durum planları hazırlanacak. İşverenler ortak sağlık ve güvenl k b r mler nden h zmet alab lecekler. İş sağlığı ve güvenl ğ h zmet sağlanması yükümlülüğü, şyer nde ş güvenl ğ uzmanı ve şyer hek m görevlend rmek suret yle yer ne get r ld ğ g b, OSGB den h zmet alınarak da yer ne get r leb l yor. Ayrıca, gerekl n tel kler ha z olmak kaydıyla şveren n kend s de bu h zmet yer ne get reb l r. 12

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Nİ KURUMSALLAŞTIRDIK İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin profesyonel kişilerce yürütümü amacıyla belgelendirme faaliyetlerine başlayan İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü bünyesinde 2010 yılında Yetkilendirme Daire Başkanlığı nı kurduk. 2010-2013 yılları arasında; İş Sağlığı ve Güvenl ğ H zmetler n sağlamak üzere bugüne kadar; 20.000 İş Güvenl ğ Uzmanı ve 10.000 İşyer Hek m 220 saatl k eğ t m programlarından sonra M ll Eğ t m Bakanlığı na yaptırılan merkez sınavlardan geçerek İş Güvenl ğ Uzmanlığı ve İşyer Hek ml ğ belges almayı hak kazanmışlardır. İşyerler ne şyer hek ml ğ ve ş güvenl ğ uzmanlığı h zmet vermek üzere 274 adet OSGB yetk lend r lm şt r. İşyerler ne şyer hek ml ğ h zmet vermek üzere 13 adet Toplum Sağlığı Merkez yetk lend r lm şt r. İşyer hek ml ğ ve ş güvenl ğ uzmanlığı eğ t m vermek üzere toplam 66 adet eğ t m kurumu yetk lend r lm şt r. 13

19. DÜNYA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONGRESİ 1955 yılından bu yana, her üç yılda b r tekrarlanmakta olan ve düzenleyen ülkelere öneml b r t bar sağlayan Dünya İş Sağlığı ve Güvenl ğ (İSG) Kongres n n 19 uncusu, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası Sosyal Güvenl k B rl ğ (ISSA) ve Bakanlığımız şb rl ğ nde 11-15 Eylül 2011 tar hler arasında İstanbul Hal ç Kongre Merkez nde düzenlenm şt r. Kongreye 132 Ülkeden 5.386 katılımcı şt rak etm şt r. 19. Dünya İş Sağlığı ve Güvenl ğ Kongres n n açılışı önces, lk defa bakanlar z rves gerçekleşt r lm ş ve bu z rveye 33 Çalışma Bakanı katılarak İstanbul deklarasyonu mzalanmıştır. Ayrıca 19. Dünya İş Sağlığı ve Güvenl ğ Kongres kapsamında Uluslararası b r fuar da düzenlenm ş olup fuara 13.667 k ş katılmıştır. 14

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAFTASI İş sağlığı ve güvenl ğ n n çalışma hayatındak önem ve öncel ğ ne nanan Bakanlığımız 1987 yılından bu yana her yıl 4-10 Mayıs tar hler nde İş Sağlığı ve Güvenl ğ Haftası düzenlemekted r. Hafta etk nl kler kapsamında çeş tl sempozyum ve toplantılarla ülkem zde İş Sağlığı ve Güvenl ğ b l nc n n gel şt r lmes ve ş kazalarını önlemeye yönel k çeş tl faal yetlerde bulunulmaktadır. Daha önceden İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, Kayser ve Şanlıurfa da düzenlenen İSG Haftasının 27 nc s 2013 yılında İzm r de düzenlenm şt r. ULUSLARARASI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BÖLGESEL KONFERANSI 2001 yılından t baren Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenl ğ Bölgesel Konferansı Avrupa B rl ğ ne üye ve aday ülkeler, Balkan ve Kafkas ülkeler, Orta Asya Türk Cumhur yetler n n devlet, şç ve şveren tems lc ler n n katılımıyla gerçekleşt rmekted r. 2001 yılından bu yana düzenlenen 6 bölgesel konferansa toplamda 9.100 k ş katılmıştır. VII. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenl ğ Konferansı se bu yıl 5-7 Mayıs tar hler nde İstanbul da gerçekleşt r ld. 3 gün süren Konferansı 4152 k ş tak p ett. Konferans boyunca 147 s sözel 86 sı poster olmak üzere toplam 233 b ld r sunulmuştur. Eş zamanlı olarak gerçekleşt r len 38 oturumdak 165 sunumda İSG alanında öne çıkan başlıklar hakkında çarpıcı değerlend rmeler yapılmıştır. 15

SENDİKAL HAYATI YENİDEN DÜZENLEDİK 1980 darbesi ürünü olan sendikal mevzuat, 2012 yılında çıkarılan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile sosyal diyalog mekanizmaları etkin olarak işletilerek, AB normları ve ILO Sözleşmelerine uygun olarak yeniden düzenlenmiştir. 6356 sayılı Send kalar ve Toplu İş Sözleşmes Kanunu le: hakkı tanınarak esnek çalışanlara örgütlenmen n önü açıldı. Send kaların dış denet m, bağımsız yem nl mal müşav rlere bırakıldı. 15 yaşını dolduranlara send kaya üyel k hakkı ver ld. İşç, şveren ve şyer tanımları İş Kanunundak tanımlara uygun hale get r ld. Send kanın kuruluşu kolaylaştırıldı, organların oluşumu ve send ka kuruculuğundak sınırlamalar kaldırıldı. İşkolu sayısı dünya uygulamaları d kkate alınarak 28 den 20 ye nd r ld. İşkolu tesp t davaları beklet c neden olmaktan çıkarıldı. Send kaya üyel k ve üyel kten çek lmede noter şartı kaldırıldı. Aynı şkolunda ve aynı zamanda farklı şyerler nde çalışan şç lere b rden çok send kaya üye olma Send kaların, uluslararası şç ve şveren kuruluşlarının kurucusu olab lmes, üye ve tems lc göndereb lmes, dış tems lc l k açab lmes ve şb rl ğ nde bulunab lmes n n önü açıldı. 16

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 SENDİKAYA ÜYELİKTE E-DEVLET SİSTEMİ NE GEÇİLDİ 07.11.2013 tarihinden itibaren uygulamaya konulan e-üyelik hizmeti E-devlet kapısı üzerinden yürütülen yeni hizmetler arasına girmiştir. Vatandaşların kamu hizmetlerine erişimi için güvenli bir yol olarak uygulanan bu sistem ile işçi ve işveren sendikalarına üyelik işlemlerinde noter şartı kaldırılmış, 7 Kasım 2013 tarihinden itibaren yerine basit, kolay ve ekonomik bir yöntem olan e-devlet kapısı üzerinden üyelik işlemleri gerçekleştirilmeye başlamıştır. E-devlet sisteminin başlaması ile 2014 yılının ağustos ayı verilerine göre yaklaşık 365.739 yeni üye girişi yapılmıştır. Bu sayede mükerrer üyeliklerin önüne geçilmiş, ölüm, emeklilik, işten ayrılma, askerlik durumuna ilişkin denetimlerin daha hızlı ve güvenilir yapılması sağlanmıştır. Yetki Tespit Otomasyon Sistemi ile SGK veri tabanından alınan işçi, işyeri ve işkolu bilgileri eşleştirilmiştir. 2013 yılı Ocak ayında % 9,21 olan send kalaşma oranı, 2013 yılı Şubat ayında % 8,88, 2014 yılı Ocak ayında % 9,45 ve 2014 Temmuz ayında % 9,68 olarak bel rlenm şt r. Dönemlere Göre Sendikalaşma Oranı (%) Ocak 2013 % 9,21 Ocak 2014 % 9,45 İşçi Sayısı 10.881.618 Sendikalı İşçi Sayısı 1.001.671 İşçi Sayısı 11.600.554 Sendikalı İşçi Sayısı 1.096.540 Temmuz 2013 % 8,88 Temmuz 2014 % 9,68 İşçi Sayısı 11.628.806 Sendikalı İşçi Sayısı 1.032.166 İşçi Sayısı 12.287.238 Sendikalı İşçi Sayısı 1.189.481 17

GERÇEK SENDİKAL İSTATİSTİKLER ORTAYA ÇIKTI Send kalarla lg l stat st kler n düzenlenmes nde send kaların Bakanlığa gönderd ğ b ld r mler le şç b ld r mler esas alınıyordu. Bundan dolayı, şten ayrılan, emekl olan hatta ölen esk çalışanlar b le send ka üyes olarak göster leb l yordu. Ayrıca mükerrer kayıt da söz konusu olab l yordu. 6356 sayılı Send kalar ve Toplu İş Sözleşmes Kanunu le SGK şç kayıtları esas alınmaya başlanmış, bu alandak stat st k ver sıkıntısı g der lm ş; güncel ve doğru ver lere ulaşım sağlanmıştır. ASGARİ ÜCRETİN BELİRLENMESİNDE 16 YAŞ AYIRIMINA SON VERİLDİ 19 N san 2014 tar hl ve 28977 sayılı Resm Gazete de yayımlanarak yürürlüğe g ren Yönetmel k kapsamında asgar ücret n bel rlenmes nde, 16 yaş ayrımı kaldırılmış olup her yaşta çalışan şç ler m z ç n tek b r asgar ücret bel rlenmes lkes get r lm şt r. TÜRK SOYLULARA KOLAYLIKLAR SAĞLADIK 14.02.2012 tar h nde yapılan yönetmel k değ ş kl ğ le 23.02.2009 tar hl Yönetmel kle sağlanan çalışma zn muaf yet n n Danıştay tarafından ptal ed lmes sonucu ülkem zde İç şler Bakanlığı tarafından kamet hakkı ver len Türk soylular mağdur yet yaşamışlardır. Geç mler n sağlamak ç n çalışmak zorunda olan kametler ne z n ver len Türk soylu ve akraba toplulukları mensupları le nsan mülahazalar çerçeves nde, nsan t caret mağduru olarak veya vatansız statüsünde kamet zn ver lm ş olan yabancılara, çalışma zn kr terler ne tab tutulmaksızın st sna olarak z n alab lmeler mkânı sağlanmıştır. 18

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN YABANCILARI KAYIT ALTINA ALDIK Bakanlar Kurulu nun 23 Ek m 2011 tar h nde yürürlüğe g ren 28094 sayılı kararı le; yabancıların Türk ye de İkamet ve Seyahatler Hakkında Kanun da bel rt len v ze muaf yet süres veya v zede bel rt len kalış süres 90 gün ken, 180 gün zarfında 90 gün olarak uygulanmak üzere değ şt r lm şt r. Yapılan değ ş kl kler mzalanan uluslararası sözleşmedek yasadışı göçün önlenmes ne l şk n hükümler d kkate alınarak yapılmıştır. Bu değ ş kl k le daha önce üç aylık v ze le gel p, üç ay sonunda ülkeler ne g r ş-çıkış yaparak b rkaç gün sonra tekrar Türk ye ye g rmek suret yle yapılan ve yaptırılan kayıt dışı çalışma mkânı ortadan kaldırıldı. Bu düzenleme sonrası İç şler Bakanlığı le yapılan ortak çalışma le halen ülkem zde bulunan özell kle hasta ve çocuk bakımında çalıştığı b l nen yabancıların kayıt altına alınmasının sağlanmıştır. Son b r yılda 10 b n n üzer nde hasta ve çocuk bakıcısı kayıt altına alınmıştır. MEVSİMLİK GEZİCİ TARIM İŞÇİLERİNİN ÇALIŞMA VE SOSYAL HAYATLARINI İYİLEŞTİRDİK a leler le b rl kte g den vatandaşlarımızın ulaşım, barınma, eğ t m, sağlık, güvenl k, sosyal çevreyle l şk ler, çalışma ve sosyal güvenl k bakımından mevcut durumları y leşt r ld. METİP kapsamında, 2010 yılından bu yana yaklaşık 96 m lyon TL kaynak 38 İl Val l ğ nce hazırlanan 65 projeye aktarılmıştır. Proje kapsamında 2013 yılı sonu t barıyla 328.039 şç ye ulaşıldı. METİP projes 2010 yılında Başbakanlık genelges le başlatılmış olup 2013 yılı sonu t barıyla 328.039 şç ye ulaşılmıştır. Başbakanlık Genelges kapsamında başlatılan METİP Projes le bulundukları llerden d ğer llere 2015 yılı sonuna kadar çocuk şç l ğ n tamamen ortadan kaldırmaya yönel k yasal düzenlemeler ve proje çalışmaları başlattık. Adana, Şanlıurfa, Gaz antep, Ordu ve Kocael g b p lot llerde proje çalışmaları başlattık. 19

KAMU GÖREVLİLERİMİZE, TOPLU SÖZLEŞME HAKKI VERDİK Kamu çalışanları le yapılacak toplu sözleşmen n k mal yıl ç n geçerl olması ben msend. Toplu sözleşmelerde çıkan uyuşmazlıkları g dermek üzere Kamu görevl ler Hakem Kurulu teşk l ed ld. Toplu sözleşmede aylık ve ücretlere yapılan artışlardan kamu görevl ler n n emekl ler de faydalanacak. 12 Eylül 2010 Anayasa Referandumu le örgütlenme hakkı kapsamı gen şlet ld, Anayasal güvence altına alındı. 2012 yılında Anayasa değ ş kl ğ ne paralel olarak 4688 sayılı Kamu Görevl ler Send kaları ve Toplu Sözleşme Kanunu çıkarıldı. Sosyal barış ç n öneml b r adım atıldı. 1982 den t baren lk kez taraflar toplu sözleşme masasında buluştu ve toplu sözleşme mzalandı. Yerel yönet mlerde sosyal denge tazm natını bel rlemek üzere ht yar n tel kte sözleşme yapılab lmes mkânı get r ld. Send ka kuruluş ve şley ş prosedürler kolaylaştırıldı. Katılımcı yönet m anlayışının gereğ olarak Kamu Personel Danışma Kurulu oluşturuldu. Memurlara; toplu görüşme yer ne toplu sözleşme hakkı get r ld. Genel ve h zmet kolu toplu yapıla- mkan düzey nde sözleşme b lmes ne sağlandı. 20

2002-2014 FAALİYETLERİMİZ Özel Bülten Özel Bülten 3 KAMU ÇALIŞANLARIMIZ İÇİN YAPTIĞIMIZ DİĞER ÇALIŞMALAR 2002 yılına kadar toplam 32.764 personel özelleşt r len kurumlardan d ğer kamu kurumlarına nakled lm ş, bu sayı 2013 yılı t barıyla 71.084 rakamına ulaşmıştır. Böylece, söz konusu personel n mağdur yet önled k. Özelleşt rme neden yle ş ak tler feshed len 32.081 şç mağdur ed lmed, 4/C kapsamına aldık. 4/C l personel n özlük haklarında y leşt rmeler yaptık. (Maaş, çalışma süres 10 aydan 11 ay 28 gün, 50 saate kadar fazla çalışma ücret ) YAŞ kararları le l ş ğ kes len 697 asker personel şe yerleşt rd k. 2002 yılı ve önces nde farklı kamu kurumlarında aynı unvanla görev yapan personel n ücretler b rb r nden çok farklı ken, 2011 yılı sonunda yürürlüğe konulan 666 sayılı KHK le kamu kurumlarının tümünde benzer unvanlı personel n aynı düzeyde ücret almalarını sağladık. Kamuda çalışan 200 b n 815 sözleşmel personel m z kadroya aldık. Uyarma ve kınama d s pl n cezalarına yargı yolunu açtık. Ham le kadın memurlarımıza b r yıl süre le gece nöbet ve gece vard yası ver lemeyeceğ n hükme bağladık. Doğum yapan kadın memurlara b r yıl süre le ver len aylıksız z n süres n k yıla çıkardık. Erkek memura eş n n doğum yapması sebeb yle ver len üç günlük mazeret zn n 10 güne çıkardık. Evl l k veya ölüm haller nde memura ver len 5 günlük z n süres n 7 güne çıkardık. Memura 6 aya kadar aylıklı refakat zn uygulamasını get rd k. 21

ÇALIŞMA HAYATINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİNE ÖNEM VERDİK Mevzuatımızla AB Müktesebatı uyumlu hale get r ld. Sorumlu kurumların kapas tes n n gel şt r lmes, b l nç ve duyarlılık faal yetler n n yürütülmes amacıyla Çalışma Hayatında Toplumsal C ns yet Eş tl ğ n n Gel şt r lmes Projes n (2010-2012) yaptık. İŞYERİNDE PSİKOLOJİK TACİZ (MOBBİNG) İLE MÜCADELE 2010 da yayımlanan Başbakanlık Genelges kapsamında Ps koloj k Tac zle Mücadele Kurulu oluşturulmuştur. Kamu ve özel sektör şyerler nde ps koloj k tac z konusunda farkındalık yaratılması, ş kâyet mekan zması oluşturulması, ülke genel nde eğ t m ver lmes ve yasal mevzuat çalışmaları sürdürülmekted r. 22