AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ÜLKE RAPORU Eylül 2013 E.K. AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ
1
I. ÜLKENİN GENEL BİLGİLERİ Resmi Adı : Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Yönetim Şekli : Federal Cumhuriyet. 50 Eyalet ve bir Federal Bölgeden oluşur. Coğrafi Konumu : Kuzey Amerika da Meksika ile Kanada arasında geniş yer tutar. Yüzölçümü : 9.159.115 km2 (%18,6 ekilebilir alan) Nüfusu : 315,3 Milyon ( 2012) Başkenti : Washington D.C. (5.700.000) Başlıca Şehirleri : New York, Los Angeles, Chicago, Dallas-Forth Worth, Houston, Philadelphia, Washington D.C., Miami, Atlanta, Boston-Cambridge-Quincy Zaman Ayarı : Merkez Standart Zamanı: GMT den 6 saat, Türkiye den 8 saat geridir. Başlıca Sektörler : ABD son derece zengin tabiî kaynaklara sahiptir. Geniş alanlara yayılan verimli topraklarında, tarım ve ormancılık öne çıkar, maden yatakları çok çeşitlidir. Ülkede gelişmiş sanayi dalları olarak motorlu taşıtlar, bilgi iletişim sektörü, uzay ve havacılık, kimyasallar sayılabilir. Dili : İngilizce Dini : Hıristiyan %75, Musevi %1,7, Budist %0,7, Müslüman %0,6 Para Birimi : Amerikan Doları ($) Üyesi Olduğu Uluslar arası Kuruluşlar : APEC, ASEAN, CERN, EAPC, EBRD, FAO, IAEA, G- 5, G-7, G-10, NAFTA, UN, OSCE, NATO, WTO, UN SEC. COUNC., OECD, IMF, WB, ICC, ILO, WHO, UNCTAD 2
II. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Nüfus 315.3 milyon Türk Nüfus Yaklaşık 200.000 (çoğunluğu yüksek okul mezunu) Nüfus Yoğunluğu 33,7 kişi/km 2 15 64 Yaşın Nüfusa Oranı % 66.7 Internet Kullanıcıları OECD Gelir Grubu Beklenen Yaşam Süresi CO2 Emisyonu (kişibaşı metrik ton) İşgücü İşsizliğin toplam işgücüne oranı Kaynak: World Bank, İhracat Bilgi Platformu, CIA Factbook % 81 Yüksek 78 Yıl 17 159 Milyon % 9 III. EKONOMİK GÖSTERGELER YILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 GSYİH (Trilyon $) (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) GSYİH Dünya Sıralaması Kişi Başına GSYİH ($) Reel GSYİH Büyüme Hızı(%) Enflasyon Oranı (%) Para birimi: Amerikan Doları USD ($) Kaynak : World Bank, OANDA.com 14.2 13.8 14.4 14.9 15.6 1 1 1 1 1 46.760 45.305 46.612 48.112 49.965 0-4 3 2 2.2 4 0 2 3 2.1 1 USD $ = 2.0075 TL 1 Euro = 1.3266 USD $ (11.09.2013) 3
IV. BİR BAKIŞTA AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ABD, 315 milyonu aşan nüfusu ve 15 trilyon Dolar ı (2012 tahmini) geçen GSYİH ile dünyanın en önemli pazarlarından biridir. Ülke dünyanın en büyük ithalatçısı olma özelliğinin dışında, dünyanın en büyük doğrudan yabancı sermaye kaynağı konumu ve barındırdığı tüketim potansiyeli ile hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin yöneldiği bir hedef pazardır. ABD ekonomisi, dünya ekonomisini birebir etkileme gücüne sahip olması nedeniyle dünyada önemli ve belirleyici bir ekonomidir. - Sektörlerin GSYİH a Katma Değer Oranı: Tarım : % 1 Sanayi : % 20 Hizmetler: % 79 Kaynak : World Bank - Global Markaları Uluslararası marka değerlendirme ve derecelendirme kuruluşu Brand Finance'ın "Dünyanın En Değerli Beş Yüz Markası: Global 500, 2013" başlıklı çalışmasının verileri göre ABD nin 184 markası dünyanın en değerli 500 markasının içerisindedir. Aynı çalışmanın ilk 10 nunda 9 markası yer alırken, ilk 20 de 13 markası bulunmaktadır. İlk 10 da yer alan markalar ve piyasa değerleri aşağıdaki gibidir. Marka Marka Değeri Sektör Apple 87 Milyar USD Bilişim Teknolojileri Google 52 Milyar USD Bilişim Teknolojileri Microsoft 45 Milyar USD Bilişim Teknolojileri Walmart 42 Milyar USD HızlıTükt., Perakende IBM 37 Milyar USD Bilişim Teknolojileri General Elec. 37 Milyar USD Elektronik Amazon 36 Milyar USD e-ticaret Coca-Cola 34 Milyar USD Hızlı Tüketim Verizon 30 Milyar USD Bilgi İletişim Teknolo. 4
V. GENEL OLARAK DIŞ TİCARETİ (TRİLYON $) YILLAR İHRACATI İTHALATI TİCARET TİCARET HACMİ DENGESİ 2007 1.6 2.3 3.9-0.7 2008 1.8 2.5 4.3-0.7 2009 1.5 1.9 3.4-0.4 2010 1.8 2.3 4.1-0.5 2011 2.1 2.6 4.7-0.5 2012 2.2 2.8 5-0.6 Kaynak: World Bank, International Trade Center Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler : Kanada % 18.9; Meksika % 14; Çin % 7.2; Japonya % 4.5 (2012) : Çin % 19; Kanada % 14.1; Meksika % 12; Japonya % 6.4; Almanya % 4.4 (2012) Tarım ürünleri, Endüstriyel Maddeler (Organik Başlıca İhraç Ürünleri : Kimyasallar), sanayi ürünleri (uçak, transistörler, motorlu araç parçaları, bilgisayar, haberleşme araçları), tüketim malzemeleri (otomobil, ilaç) Başlıca İthal Ürünleri : Tarımsal ürünler, Endüstriyel Maddeler (ham petrol), Sanayi Ürünleri (bilgisayar, haberleşme araçları, motorlu taşıt parçaları, ofis makineleri, elektrikli motorlar) Tüketim Malzemeleri (otomobil, hazır giyim, ilaç, mobilya, oyuncaklar) Kaynak: CIA factbook 5
VI. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ Yıllar TÜRKİYE - ABD TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyar ABD Doları) Türkiye nin Türkiye nin Ticaret İhracatı İthalatı Hacmi Ticaret Dengesi 2000 3.1 3.8 6.9-0.7 2005 4.9 5.3 10.2-0.4 2006 5.1 6.2 11.3-1.1 2007 3.8 7.3 11.2-3.5 2008 4.3 11.9 16.2-7.6 2009 3.2 8.5 11.7-5.3 2010 3.7 12.4 16.1-8.7 2011 4.5 16.1 20.6-11.6 2012 5.6 14.1 19.7-8.5 2013 (Ocak Temmuz) 3.3 8.1 11.4-4.8 Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir, Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) TÜRKİYE-ABD DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Milyar ABD Doları) 20 İhracat İthalat 15 10 5 0 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 6
Türkiye nin ABD ye İhracatında İlk 10 Ürün Grubu Demir/çelik döküntü ve hurdaları, bunların külçeleri Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar Diğer hava taşıtları, uzay araçları Pamuk (kardesiz, taranmamıs) Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak vb. katı yakıtlar Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) Nişastacılık, şeker pancarı, şeker ve içki sanayinin artık ve posaları Soya fasülyesi Tıp, cerrahı, disçilik, veterinerlik alet ve cihazları Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri Türkiye nin ABD den İthalatında İlk 10 Ürün Grubu Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar Yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar (Kayagan hariç) Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş, bürülmüş, çekilmiş) Yatak çarşafı, masa örtülen, tuvalet, mutfak bezleri Demir/çelik filmasın (sıcak haddelenmiş, rulo halinde) Traktörler Balon, hava gemisi, planör vb. diğer hava taşıtlarının akşam ve parçaları VII. YATIRIM İLİŞKİLERİ 2009 yılında ABD Başkanı Barack H. Obama nın ilk kez kullandığı Model Ortaklık kavramı temelinde ikili ilişkiler hızla ilerlemektedir. 2007 yılında 4,2 milyar dolarlık bir seviyeye ulaşan ABD kaynaklı uluslararası doğrudan yatırımlar, 2010 yılında 323 milyon dolar olarak gerçekleşirken, 2011 yılında önemli bir artışla 1 milyar 403 milyon dolar olmuştur. OECD nin verilerine göre, 2011 yılında ABD den dünyaya yapılan uluslararası doğrudan yatırım çıkışı yaklaşık 406.2 milyar dolar seviyesindedir. Türkiye nin ABD kaynaklı uluslararası doğrudan yatırımlardaki payı geçtiğimiz yıla göre %275.7 artmıştır. Söz konusu yatırımlar sektörel açıdan incelendiğinde enerji sektörü ilk sırada yer alırken bu sektörü mali aracı kuruluşların faaliyetleri takip etmiştir. 2011 yılında enerji sektöründeki Eti Elektrik Üretim A.Ş. nin ortağı olan Cogentrix Energy Inc. en 7
önemli ABD menşeli yatırımcıdır. Gittigidiyor.com un çoğunluk hisselerinin ABD merkezli Ebay e 217.5 milyon dolara satışı ve Deniz Emeklilik in %99,9 hissesinin Amerikan firması MetLife a 231.7 milyon dolara bedelle satışı işlemleri 2011 yılında gerçekleşen ve ödemeler dengesine ABD kaynaklı sermaye girişi olarak yansıyan önemli birleşme ve satın alma işlemleridir. Türkiye de 2011 yılında; şirket, şube kuruluşu veya hisse devri yoluyla 152 adet şirket ABD sermayeli olmuştur. Genel toplamda ise ABD sermayeli şirket sayısı 1.200 civarındadır. ABD deki Türk yatırımları ise sınırlı seviyede olup, Amerikan pazarı Türk yatırımcıların hedef Pazar listesinde yavaş yavaş yukarılara tırmanmaktadır. Amerika da yaşayan Türk kökenli girişimcilerimizin gerçekleştirdikleri yatırımlar dışında, Mavi Jeans, Little Big, İstikbal Mobilya, Güllüoğlu, Sarar, Sarkuysan gibi markalarımız ABD pazarında tutunmayı başararak önemli işlere imza atmaktadır. Ayrıca, Türkiye de imalatı yapılan Ford Connect yine ABD de tercih edilen önemli bir marka haline gelmiştir. VIII. İKİLİ ANLAŞMALAR Ticaret ve Seyrüsefain Muahedenamesi ( 1929 ) Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması SEİA ( 1980 ) Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması ( 1985 ) Ana Hibe Anlaşması ( 1991 ) Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması ( 1994 ) Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması ( 1996 ) Gümrük İşbirliği Anlaşması ( 1996 ) Ticaret ve Yatırım İlişkilerinin Geliştirilmesine İlişkin Anlaşma ( 1999 ) 6.Dönem Ortak Komite Toplantısı Ortak Bildirisi (2000 ) I.Dönem Ticaret ve Yatırım Konseyi Ortak Bildirisi ( 2000 ) II. Dönem Ticaret ve Yatırım Konseyi Ortak Bildirisi ( 2001 ) Ekonomik Ortaklık Komisyonu I.Dönem Toplantısı ( 26 27 Şubat 2002 ) III. Dönem Ticaret ve Yatırım Konseyi Ortak Bildirisi ( 25 Nisan 2002 ) Karşılıklı Kalite Güvence Hizmetlerine İlişkin Anlaşma ( 09 Aralık 2003 ) Bilim ve Teknoloji Anlaşması (20 Ekim 2010) 8
IX. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ WASHINGTON BÜYÜKELÇİLİĞİ Adres: 2525 Massachusetts Avenue, N.W. Washington, D.C. 20008 Telefon: 00 1 202 612 67 00 (9 HAT) 00 1 202 612 67 01 Faks: 00 1 202 612 67 44 embassy.washingtondc@mfa.gov.tr http://vasington.be.mfa.gov.tr Görev Bölgesi: District of Columbia, Maryland, Virginia, West Virginia TURKUNO NEW YORK D.T. Adres: 821,UN Plaza 10th Floor New York, N.Y. 10017 Telefon: 00 1-212 949 01 50-4 hat 00 1-212 949 01 57 Faks: 00 1-212 949 00 86 00 1-212 949 42 67 Turdel.un@mfa.gov.tr http://turkuno.dt.mfa.gov.tr HOUSTON BAŞKONSOLOSLUĞU Adres: 1990 Post Oak Boulevard Suite 1300 Houston Texas 77056-3813 Telefon: 00 1-713-622 58 49/ 00 1-713-622 03 24 /00 1-713-622 32 05 /00 1-713-622 32 76 Faks: 00 1-713-623 66 39 consulate.houston@mfa.gov.tr http://houston.bk.mfa.gov.tr Görev Bölgesi: Teksas, Arkansas, Louisiana, Oklahoma, Alabama, Missisipi, Tenessee ve New Mexico LOS ANGELES BAŞKONSOLOSLUĞU Adres: 6300 Wilshire Blvd.,Suite 2010, Los Angeles, CA 90048 Telefon: 00 1 323 655 88 32 / 655 80 39 00 1 323 655 80 56 / 655 83 29 Faks: 00 1 323 655 86 81 consulate.losangeles@mfa.gov.tr http://losangeles.bk.mfa.gov.tr Görev Bölgesi: Alaska, Arizona, Colorado, Idaho, California, Montana, Nevada, 9
Oregan, Utah, Washington, Wyoming Eyaletleri, Hawaii ve Pasifik Adaları NEW YORK BAŞKONSOLOSLUĞU Adres: 821 UNITED NATIONS PLAZA NEW YORK, NY 10017 U.S.A Telefon: Santral: 00 1 212 450 91 36 00 1 212 949 01 60-61-62(Hafta içi mesai saatlerinde) 00 1 212 450 91 65 (Mesai saatleri dışında Türkevi Danışma) 00 1 212 450 91 66 (Mesai saatleri dışında Türkevi Danışma) Faks: 00 1 212 983 12 93 consulate.newyork@mfa.gov.tr http://newyork.bk.mfa.gov.tr Görev Bölgesi: Connecticut, Delaware, Florida, Georgia, Kentucky, New Jersey, New York, North Carolina, Pennsylvania, South Carolina, Puerto Rico Eyaletleri CHICAGO BAŞKONSOLOSLUĞU Adres: 455 North Cityfront Plaza Drive NBC Tower, Unit: 2900 Chicago, IL 60611 Telefon: 00 1 312 263 06 44, 263 12 95, 00 1 312 263 30 85, 263 30 86 Çağrı Merkezi: 1-888 566 76 56 Faks: 00 1 312 263 14 49 consulate.chicago@mfa.gov.tr http://www.sikago.bk.mfa.gov.tr Görev Bölgesi: Illinois,Iowa,Minnesota,Michigan,Kansas,Missouri,Ohio,Nebraska, North Dakota, South Dakota,Wisconsin,Indiana Eyaletleri BOSTON BAŞKONSOLOSLUĞU Adres: 31 Saint James Avenue,Suite #840, Boston, MA 02116, USA Telefon: +1 617 451 1329 (Geçici Ofis) consulate.boston@mfa.gov.tr Görev Bölgesi: Massachusetts, Maine, New Hampshire, Rhode Island, Vermont Eyaletleri 10
X. FAYDALI LİNKLER Siyasi http://www.usa.gov/ http://www.house.gov/ http://www.senate.gov/ http://www.whitehouse.gov/ http://www.supremecourt.gov/ Ekonomik http://infousa.state.gov/government/forpolicy/oecon.html http://www.bea.gov/ http://www.cia.gov.tr http://www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/united-states/ http://www.treasury.gov/pages/default.aspx 11