SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 2. BESMELE ÖĞRENELİM ANLAMI 1. Rahmân ve Rahîm olan Allah ın adıyla. Benim adım Besmele. İsmimin anlamı; Allah ın adını anmak, O nun adına iş yapmak ve O ndan yardım dilemektir. Bimillâhirrâhmânirrahîm cümlesinin kısaltılmış şekliyim. Kur an da âyet olarak geçiyorum. AÇIKLAMA Yüce Allah, besmeleyi Fatiha sûresinin başında ve Neml sûresinin 30. âyetinde anar. Peygamber Efendimiz, yapacağın her iyi işe besmele ile başlamanı tavsiye etmiş: Besmele ile başlamayan her iş bereketsizdir. buyurmuştur (Aclûnî, Keşfu l-hafâ, II, 174). Bir işe başlamadan önce besmele okuman, o işi Allah adına yapacağını söylemen demektir. Yine Allah ın rızasını, iznini ve yardımını istemen demektir. Yüce Allah Nerede olsanız, O sizinle beraberdir. Allah yaptıklarınızı görür (Hadîd sûresi, 4. âyet). buyuruyor Rabbimiz sizinle beraber olduğu sırrını açıklamışken nasıl olur da O nun adını anmadan, O nsuz bir iş yaparsınız? 56
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: Kimbir şey yiyecek olursa Bismillah diyerek başlasın. Yemeğin başında bunu unutan kişi, sonunda şöyle desin: «Bismillahi fî evvelihî ve âhirihî (başında ve sonunda Bismillah) (Ebu Dâvud, Et ime 16, nr. 3767) Yarattığı şeylerde Allah ın sıfatlarını, yaratma gücünü, kudretini, sanatını görmeden ekmek yiyecek olsam, lokmalar boğazımda kalır! O nun yarattığı güzellikleri seyretmeden; O nun gülünü, gül bahçesini görmeden yediğimiz lokma nasıl içimize siner? (Mevlânâ, Mesnevî, I-II, 488) BESMELE - ÖĞRENELİM Adamın biri besmele hakkında konuşuyormuş. Onu dinleyen çoban, besmele ile her zorluğun üstesinden geleceğine bütün kalbiyle inanmış. Bir gün bu adamı evine davet etmiş. Çobanın evi, nehrin karşı kıyısındaymış. Birlikte giderken köprünün, gelen sel ile yıkıldığını görmüşler. Çoban hadi Bismillah! deyip geçelim demiş ve ırmağın üzerinden yürüyerek karşıya geçmiş. Dönüp arkasına baktığında misafirinin karşı kıyıda beklediğini fark etmiş. Kardeş, hadi Bismillah! de geç! demiş. Adam besmele çekmiş; ama ayağı suya batınca geri adım atmış. Gördüklerine şaşıran çoban, Hani siz besmele ile her zorluğu aşarsınız dememiş miydiniz? deyince adam şu cevabı vermiş: Evet, öyle söylemiştim, o söz bende; ama o söze inanan samimi kalp ise sende. 57
Kur an okumaya başlarken sûrenin başında besmele okuman sünnettir. Bir sûreyi yazarken besmele ile başlaman farzdır. Namazda Fatiha sûresinden önce besmele okuman ise sünnettir. SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ Günah işlere besmele ile başlamak günahtır. Besmele okumakla, Allah ın yardımı olmadan hiç bir şey yapamayacağını belirtmiş olursun. İşlerini Allah Teâlâ Hazretleri ile yaparsın. Besmeleyi dilinle söylerken kalbinin de besmele çekmesi gerektiğini unutma. Okulda ders veren öğretmen, kurumundan izin aldığı için ders verebilir. Camide namaz kıldıran hoca da kurumunun izniyle bunu yapabilir. Bir şehirdeki vali de hükümetin izniyle işleri yürütür. Bunun gibi kâinattaki herşeyin bir görevi vardır. Bu görev, onlara Allah tarafından verilmiştir. Bir elma ağacı düşünelim. O bulunduğu yerde Allah ın verdiği görevi O nun adına yapıyor. Yani manen besmele okuyor ve bizler için meyveler yetiştiriyor. Aynı şekilde bütün bitkiler, hayvanlar ve varlıklar besmele ile Allah tan izin alarak iş yaparlar. Bismillah, her hayrın başıdır. Biz dahi başta ona başlarız Madem her şey manen Bismillah der; Allah namına, Allah ın nimetlerini getirip bizlere veriyorlar. Biz dahi Bismillah demeliyiz. Allah namına vermeliyiz, Allah namına almalıyız. Öyleyse Allah namına vermeyen gafil insanlardan olmamalıyız. (Bedîuzzaman Saîd Nursî, Sözler, 1. Söz, s. 4) 58
Bir gün Resulullah ın (s.a.v.) bazı sahabileri dediler ki: - Ey Allah ın Resulü! Biz yiyoruz; fakat doymuyoruz. - Tek başınıza mı yemek yiyorsunuz? - Evet! - Öyleyse yiyeceklerinizi birleştirerek bir sofrada yiyin ve Allah ın ismini anın, Bismillah deyin ki yemeğiniz size bereketli olsun. (İbnu Mâce, Et ime 17, nr. Besmeleyi dikkatle incelersen Rabbimiz in üç büyük ismini görürsün: Allah, Rahmân, Rahîm. Dostum, besmeledeki bu isimler o kadar büyüktür ki Kur an da ve hadiste bildirilen tüce Allah ın bütün isimlerin ve sıfatlarını içine alır. BESMELE - ÖĞRENELİM 3286) Bimillâhirrâhmânirrahîm dediğinde Allah ı, bütün isimleri ile anmış olursun. 59
SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 1- Âlemde her şey kendi dilince besmele çeker. Yani hiçbir varlık Allah ın izni olmadan iş yapmaz. Sürekli Allah ı anarlar. Biz de besmele ile işimize başlarsak, besmele sanki bir anahtar gibi kapalı olan mânevî kapıları açar. İşimiz kolaylaşır. 2- Bir eşyanın sahibi varsa, bu eşyayı ondan izinsiz kullanmayız. İzin almadan başkasının eşyasını kullanmak doğru değildir. Her şeyin gerçek sahibi Allah olduğuna göre O ndan izin almadan; yani besmele çekmeden bir iş yapmak da hoş değildir. Besmelede geçen ilk isim Allah tır. Bu isim sadece Rabbimiz e ait özel bir isimdir. O nun bütün sıfatlarını ve isimlerini taşır. Diğer isimleri ise yüce Allah ı sadece bir yönüyle bize tanıtırlar. Allah ismi insanlardan tarafından verilmediği için hiçbir dilde karşılığını bulamazsın. Bu isim o kadar mükemmeldir ki, hangi harfini kaldırsan, yine Allah ın bir ismi karşına çıkar. Ayrıca en güzel isimler Allah a aittir. Onlara esmâ-i hüsnâ denir. Allah ın adını çok anmalısın. Çünkü yüce Allah Allah ı çok zikredin; umulur ki kurtuluşa erersiniz (Cumâ sûresi, 10. âyet) buyurmuştur. 60
Besmeledeki ikinci isim er-rahmân dır. Bu isim rahmet kelimesinde türemiştir. Rahmetin, merhamet etmek, acımak, esirgemek, korumak, affetmek, bağışlamak ve nimet vermek gibi anlamları vardır. Rahmân Allah ın ismi olarak, çok merhametli, çok nîmet verici ve çok şefkatli demektir. Yüce Allah rahmân sıfatının gereği olarak, bütün varlıklara hiçbir ayırım yapmadan merhamet eder, onlara nimetler verir. Bu isim ile ahlaklanan Müslüman, çok merhametli olur. Önce kendisine acıyarak yanlış işler peşinde koşmaz, sonra günaha dalmış olanlara acır, onları kurtarmak için çalışmalar yapar. Çünkü bu davranış peygamberlerin yoludur. Onlar insanların dünyâ ve âhiret mutluluğu için çalışmışlardır. Rahmân merhamet edenlere merhamet eder, Yeryüzündekilere merhamet edin ki, göktekiler de size merhamet etsin. (Ebû Dâvud, Edeb, 66) 1. Yeryüzündekiler kimlerdir? 2. Gökyüzündekiler kimlerdir? Bu sorulardan hareketle, hadîsten anladığınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. BESMELE - ÖĞRENELİM Besmeledeki son isim ise er-rahîm dir. Bu isim de çok merhametli olan Allah demektir. Yüce Allah ın affını, korumasını ifâde eder. Rahmân ismindeki gibi bütün insanlara değil, daha özel kişilere, Allah ın rahmetini gösterir. er-rahîm ismi, inanan ve iyi işler yapanlar için büyük bir müjde taşır. Allah Teâlâ bu isminin gereği olarak kendisine inananların yaptıkları iyi işlere sevap verir, onları Cennet ine yerleştirir. Allah ın besmelede geçen isimlerini örnek alırsan, başta kendine, sonra bütün varlıklara ve insanlara karşı merhametli olursun. Müslüman kardeşlerine ise daha çok merhamet edersin. 61
Onlar (Müslümanlar) birbirlerine karşı merhametlidirler (Fetih sûresi, 29. âyet). SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ Müslümanlar ın birbirine karşı davranışlarını bu âyet ışığında konuşunuz. Rum kralı Kayser, halife Hz. Ömer e bir mektup yazdı: Başımda sürekli bir ağrı var. Eğer sizde bir ilacı varsa bana gönderin. Buradaki doktorlar, buna bir çare bulamadılar. Bunun üzerine Hz. Ömer, Kayser e bir başlık göndererek kafasına giymesini tavsiye etti. Kayser başlığı takınca ağrısı kesildi. Artık iyileştim diye düşünerek başlığı çıkardı. Fakat bu kez ağrısı yine başladı. Başlığı tekrar takınca yine ağrı kesildi. Kayser başlıkta ne olduğunu çok merak etti. Başlığı çıkarıp inceletti. İçinde Arapça bir yazı vardı. O yazıyı okuttuğunda bunun besmele olduğunu öğrendi. (Bursevî, age, I, 83) 62
Üzerlerine Allah ın adı anılmayan hayvanların etinden ye meyin, çünkü bunu yapmak Allah ın yo lundan çıkmaktır. (En âm sûresi, 121. âyet) Hayvan kesimi esnasında Bismillahi Allahü Ekber sözüyle kesilen etler üzerindeki etkisi tam anlamıyla bir mucizeydi. Grup adına açıklama yapan Prof. Dr. Halid Halave, besmelesiz kesilen hayvanların dokularında pıhtılaşmış kan, çoğalmaya müsait bakteri ve mikroplar tesbit edilirken besmele ile kesilen hayvanların et dokularında ise kan, mikrop ve bakterilere rastlanmadığını ifade etti. Araştırma metot ve tekniği konusunda da Şam Üniversitesi Eczacılık eski dekanı Prof Dr. Nebil Şerif de şu açıklamada bulundu: BESMELE - ÖĞRENELİM Moheet.com sitesinde yer alan habere göre, Suriye de 30 profesörden oluşan bir araştırma grubu, Şam da besmeleyle kesilen hayvan etleriyle besmelesiz kesilen hayvan etleri üzerinde üç yıl süren bir inceleme yaptılar. Besmele ile kesilen ve kesilmeyen hayvanların etlerinden numuneler aldık. Özel laburatuvarlarda mikroskopik incelemelerini yaptık. Her iki eti kuru bir ortamda 48 saat beklettik. Sonunda besmele ile kesilen hayvan etleri açık kırmızı gül rengi, besmelesiz kesilen etler ise siyaha yakın koyu kırmızı bir renk aldı. Besmeleli etlerde herhangi bir mikroba da rastlanmadı. Besmelesiz etlerin teşhisinde ise sürekli çoğalan büyük ölçüde zararlı mikrop ve bakteriler tesbit edildi. (http://www.islamiyasam.com/forums-file-viewtopic-t-206.html) 63
UYGULAYALIM a. Kendimize Uyarlayalım Soruları yukarıda geçen bilgilerden yararlanarak cevaplayınız. a. Besmelenin anlamlarını söyleyiniz. b. Allah, Rahmân ve Rahîm ne demektir? SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ c. Bu üç ismin hayatımızdaki yansımaları neler olabilir? Not: Peygamber Efendimiz bir defasında besmele okumuş ve bunu yirmi kez tekrar etmiştir. İmam Gazâlî, Peygamberimiz in (s.a.v.) çokça tekrar etmesinin sebebini, anlamı üzerinde düşünmesi olarak açıklamıştır. (Gazali, İhyâ, II, 283) Siz de besmeleyi anlamı üzerinde düşünerek yirmi kez tekrar ediniz. Yazalım... b. Anlamının Zıddını Bulalım Sorular: 1. Kimler besmele çekmez? 2. Merhametsiz insanlar neler yaparlar? 64 Kendimize Uyarlayalım bölümünde yazdıklarınızın karşıt anlamı üzerinde düşününüz.
Yazalım... c. Duaya Çevirelim 1. Duanızın birinci kısmını Kendimize Uyarlayalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. 2. Duanızın ikinci kısmını Anlamının Zıddını Bulalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. BESMELE - UYGULAYALIM Yazalım... 65