HABER BÜLTENĐ 02 Şubat 2005 Haber Özetleri Ortadoğu Irak geçici devlet başkanı, bazı yabancı kuvvetlerin bu yıl sonunda ülkeden ayrılabileceğini söyledi. Gazi el Yaver bugün düzenlediği basın toplantısında, yabancı kuvvetlerin hemen Irak tan çekilmesini istemenin saçma olduğunu, çekilmenin ancak Irak güvenlik güçlerinin kurulması ve güvenlik koşullarının düzelmesinden sonra söz konusu olabileceğini açıkladı. Irak ta halen 150 bin kişilik Amerikan kuvvetiyle çeşitli ülkelerden 20 bin asker bulunuyor. Sünni olan el-yaver, seçimi boykot edenler dahil tüm Sünni grupları yeni hükümetin kurulmasına katılmaya da çağırdı. Bu arada Irak seçim kurulu, Bağdat ta, illerden gelen oyların son sayım işlemine başladı. Nihai sonuçlar ve geçici ulusal meclisin 275 üyesinin belirlenmesinin 10 gün alacağı belirtiliyor. Öte yandan seçim sırasında alınan güvenlik önlemleri hafifletilirken sınırlar ve Bağdat hava alanı yeniden hava trafiğine açıldı. Kuzeydeki Erbil kentinde ise yol kenarına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu iki polis öldü.öte yandan Đngiliz yetkililer, Pazar günü Irak ta düşen askeri nakliye uçağıyla ilgili soruşturmayı sürdürüyor. Đngiltere, Irak savaşının başından bu yana yaşadığı en büyük askeri kayıpla ilgili her türlü ihtimali değerlendiriyor. Đngiliz Savunma Bakanlığı, düşen C-130 nakliye uçağında öldüğüne inanılan 10 Hava Kuvvetleri personelinin adlarını yayınladı. Yetkililer, uzmanların uçağın enkazını incelemeyi sürdürdüğünü ve soruşturmanın tamamlanmasının birkaç hafta sürebileceğini bildirdi. Bununla birlikte uçağın füze saldırısıyla düşürüldüğü ya da taşıdığı bombaların patlaması sonucu düşmüş olabileceği iddiaları yalanlandı. Iraklı iki direnişçi örgüt, uçağı düşürdüğünü iddia etti. Örgütlerden biri, uçağı düşürdüklerini iddia eden video görüntüler de yayınladı.(voanews) Đslami Devrim Yüksek Konseyi ikinci önemli ismi Ammar El Hekim seçimler ve sonuçları hakkında bazı tahminlerde bulundu. Şuan ki hükümet başkanı Đyad Allavi yle bir koalisyon hükümeti kurmalarının mümkün olmadığını belirtti. Ayrıca, resmi olmayan seçim sonuçlarına göre Birleşik Irak Đttifakı listesinin ezici bir farkla önde olduğunu vurguladı. El Hekim, kurulacak yeni hükümette Irak ın tüm kesimlerinin temsil edilmesi gerektiğini ancak Allavi nin listesiyle bir koalisyonun söz konusu olmadığının tekrar altını çizdi. El Hekim Seçim sonuçları her ne kadar lehimize olursa olsun tüm Iraklıların daimi anayasanın hazırlanmasına iştirak etmesi gerektiğine inanıyoruz dedi. El Hekim terör konusuna değinirken bazı guruplara da gönderme yaptı: Terör faaliyetlerinin 1
ülkede kaosa neden olmasından endişeliyiz. Bazı guruplar seçim günü ve sonrasında gizli veya aleni bir şeklide seçim sonuçlarını değiştirme çabası içersindeler. Olan biten her şeyin farkındayız. Zamanı gelince gereğini yapmaktan çekinmeyeceğiz diye konuştu. (EL-HAYAT GAZETESĐ) KYB Lideri Talabani, Kerkük'ü bir kardeşlik kenti haline getirmek istediklerini belirterek, kentte "Brüksel Modeli"ni kurmak istediklerini kaydetti. (EL-HAYAT GAZETESĐ) Gazi El Yaver cumhurbaşkanlığı için aday olacağını açıkladı. Yaver Irak ta cumhurbaşkanının Sünnilerden, başbakanının Şiilerden ve parlamento başkanında Kürtlerden olacağına inandığını belirtti. Ankara'nın diplomatik trafiği bugün oldukça yoğundu. Kerkük sorununu Iraklıların çözmesi gerektiği yolundaki sözleriyle dün Ankara'da tedirginlik yaratan Amerikan Savunma Bakanlığı müsteşarı Douglas Feith, bugünkü temaslarında da Türkiye ye, Đran konusunda Amerika ile işbirliği yapması gerektiği sinyalini verdi. Başbakan Erdoğan ise, Türkiye nin Kerkük konusundaki rahatsızlığını ve Amerika'ya tepkisini, "bizi kimsenin huzursuz etmeye hakkı yok" sözleriyle dile getirdi. Ankara, ayrıca bugün Ortadoğu dan iki konuğu ağırlıyor. (VOANEWS) Amerika Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın Irak seçimlerine ilişkin eleştirilerine yanıt vererek seçimlerin adil bir ortamda yapıldığını söyledi. Sözcü, PKK konusunda da Washington un Türkiye yle yakın bir işbirliği içinde olduğu görüşünü yineledi. Sözcü Richard Boucher dan dünkü basın toplantısında, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın Irak seçimlerinin adil olmadığı yolunda açıklamada bulunduğu söylenerek, bu konudaki görüşü istendi. Sözcü, Başbakan ın bu yorumu seçimlerden önce Davos zirvesi sırasında yaptığını belirttikten sonra devamında şunları söyledi: " Sonuçlara bakmak lazım. Oy veren Iraklıların sayısına, en tehlikeli yerlerde bile oylamaya katıldıklarına ve sırada beklerken saldırıya uğramalarına rağmen sandık başlarından ayrılmadıkları gerçeğine dikkat etmek gerekir. Bu yüzden biz tüm Iraklılara eşit fırsat verildiği görüşündeyiz. Bu seçimler son derece şeffaf bir ortamda yapıldı." Dışişleri Sözcüsü Boucher a, Başbakan Erdoğan ın Newsweek dergisine verdiği mülakatta Türk halkının yüzde sekseniyle Đngilizlerin yüzde 75 inin Irak savaşına karşı olduğu ve Amerika nın dünya barışına karşı bir tehdit oluşturduğu yolunda beyanat verdiği söylendi ve bu konuda yorum yapması istendi. Boucher ise Başbakan ın bu tür bir ifade şeklini seçtiğinden emin olmadığını ve zaten basında yer alan bir mülakat üzerine yorumda bulunmayacağını söyledi. Dışişleri Sözcüsü, her türlü konuda Türk hükümetiyle işbirliği içinde olunduğunu ve bu işbirliğinin sürdürüleceğini de kaydetti. Dünkü basın toplantısında, bir diğer gazeteci ise, Başbakan Erdoğan ın PKK konusunda Amerika nın gerekeni yapmadığı yolundaki açıklamasını hatırlattı ve bu konuda bir değerlendirme istedi. Dışişleri Sözcüsü Boucher bu soruyu şöyle yanıtladı:"daha önce de belirttiğim gibi Türk hükümetiyle yakın bir işbirliği içerisindeyiz. Terörizm ve PKK konusundaki tavrımızı da çok açık biçimde ortaya koyduk. Bunların faaliyetlerine hiçbir şekilde hoşgörüyle bakılmıyor. Amerika Dışişleri Bakanı Sözcüsü Richard Boucher, Amerika nın Irak ta teröre karşı mücadele etmeye devam edeceğini 2
ve bu çerçevede Türk hükümetiyle eşgüdümlü hareket etmeyi sürdüreceğini de söyledi. (VOANEWS) Ankara bugün Ortadoğu dan iki önemli konuğu ağırlıyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas 9 Ocak ta gerçekleştirilen Filistin seçimlerinin ardından çıktığı ilk bölge turu çerçevesinde iki günlük resmi bir ziyaret için Ankara ya geldi. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından Çankaya Köşkü nde karşılanan Abbas, bugün ayrıca Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ile de bir araya gelecek. Abbas a Ankara temaslarında Dışişleri Bakanı Nebil Şaat ve Ulaştırma Bakanı Hikmed Zaid de eşlik ediyor. Abbas ın Ankara ziyareti, Đsrail ile Filistinliler arasında başlayan üst düzey diplomatik temaslar ve 8 Şubat ta Abbas la Đsrail Başbakanı Ariel Şaron arasında yapılması beklenen görüşme nedeniyle büyük önem taşıyor. Filistin Devlet Başkanı nın Türk yetkililerle yapacağı görüşmelerde Türkiye'nin Filistin halkına yapacağı yardım projeleri Türk Đşbirliği ve Kalkınma Đdaresi Başkanlığı'nın Filistin'de açılması planlanan ofisi ile Filistin yönetimiyle ilişkileri düzenleyen Kudüs Başkonsolosluğu'nun seviyesinin yükseltilmesi gibi konuların gündeme gelebileceği belirtiliyor. Ortadoğu daki barış sürecinin canlandırılması konusunun da Abbas ın temaslarında ele alınması bekleniyor. Başkentin bugünkü diğer önemli konuğu ise Đsrail Genelkurmay Başkanı Moşe Yalon. Đsrail Genelkurmay Başkanı bugün Ankara da Türk meslektaşı Orgeneral Hilmi Özkök le görüştü. Özkök, Đsrailli konuğunu Genelkurmay Başkanlığı na gelişinde askeri törenle karşıladı. Đki komutan arasındaki görüşme basına kapalı olarak gerçekleştirildi. Korgeneral Moşe Yalon un Ankara ziyareti öncesi Đsrail de yayımlanan Haaretz gazetesi, Đsrail in Türkiye ile savunma alanında 1.5 milyar dolarlık bir işbirliği anlaşmasının pazarlığını yürüttüğünü iddia etmişti. Gazete iki ülke arasındaki savunma kurumlarının iki ülkenin kara, hava ve deniz kuvvetleri arasında varolan işbirliğini genişletme yollarını aradığını ve bu amaçla Đsrail Savunma Bakanlığı'ndan bir heyetin geçtiğimiz hafta Ankara'da görüşmelerde bulunduğunu kaydetmişti. Bu çerçevede, Đsrail Genelkurmay Başkanının iki günlük başkent ziyaretinde iddia edilen savunma projesinin pazarlığının yapılacağı belirtiliyor.(voanews) Đsrail haftalardır kapalı tuttuğu Mısır-Gazze sınırını yeniden açtı. Gazze deki Filistinliler için ana çıkış noktası olan Refah sınır kapısı, Aralık ayında 5 Đsrailli askerin ölümüyle sonuçlanan saldırının ardından kapatılmıştı. Öte yandan, Đsrailli ve Filistinli üst düzey yetkililer Batı Şeria daki bazı kentlerde güvenliğin Filistinlilere devredilmesi konusunu görüşmek üzere bir araya geldi. Đsrail Savunma Bakanı Şaul Mofaz ve Filistin tarafından Muhammed Dahlan ın gece geç saatlere kadar süren görüşmesinden sonra bir açıklama yapılmadı. Dün ayrıca Gazze de Đsrail askerlerinin ateşi sonucu bir Filistinli kız çocuğu öldü. Olay üzerine Filistinli militanlar yakındaki bir Yahudi yerleşim birimine havan saldırısı düzenledi. Ancak can kaybı olmadı.(voanews) Đngiltere, El Kaide bağlantılı bir örgütün lideri olduğuna inanılan, ancak hakkında dava açılmayan Mısırlı bir zanlıyı, üç yıl hapiste tuttuktan sonra serbest bıraktı. Adı açıklanmayan zanlının, Đngiltere de Mısır Đslami Cihad örgütünün lideri olduğuna inanılıyordu. Đngiltere de 11 Eylül terör olaylarının ardından hazırlanan bir yasa gereğince, 11 kişi sınırsız gözaltında tutuluyordu. 3
Bu 11 kişiden Filistinli Mahmud Ebu Rida ve adı açıklanmayan bu Mısırlı zanlı, serbest bırakıldı. Söz konusu yasa, iki hafta önce Đngiliz yüksek mahkemesi tarafından insan haklarının ihlali diye nitelenmişti. (VOANEWS) Kısa Kısa Dünya Đspanya Parlamentosu, yaklaşık sekiz saat süren bir görüşme maratonunun ardından, Bask bölgesinin özerklik isteğini reddetti. Bask konusunda yapılan görüşmeler, bir bakıma Đspanya'nın da geleceğiyle ilgili görüşmelerdi. Bask Yönetimi Başkanı Juan Jose Ibarretxe tarafından önerilen plan, farklı görüşlere sahip halkların birlikte yaşamaya zorlanamayacağı görüşüne dayanıyordu. Đspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, hükümetinin görüşmeler yapmaya hazır olduğunu belirtti ancak bu görüşmelerin önerilen planı temel alamayacağını kaydetti. Zapatero, Bask Yönetimi lideri Ibarretxe'yi, hiç var olmayan bir vizyonu gündeme getirmekle suçladı. Parlamentoda yapılan oylamada 313 milletvekili aleyhte oy kullanırken, 29 milletvekilinden kabul oyu çıktı. Milletvekillerinin yüzde 90'ı Bask'ın özerkliği önmerisini reddetmiş olsa da Bask Yönetimi Başkanı Juan Jose Ibarretxe yenilgiyi kabullenmeye hazır görünmüyor. Ibarretxe, özerklik planı konusunda bir referandum yapılmasını istediğini belirtiyor.(bbc) Rusya, fiyatları giderek artan petrol ve doğalgaz ihracatından elde ettiği gelirle, Uluslararası Para Fonu IMF ye olan 3.3 milyar dolarlık borcunu, vadesinden üç yıl önce ödüyor. Maliye Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, ödemeler için Bütçe Đstikrar Fonu nda toplanan fazla parayı kullandığını duyurdu. Küresel petrol fiyatlarının mali etkisini dengelemek amacıyla oluşturulan Fon daki fazla para, şu anda 19 buçuk milyar doları aşmış bulunuyor. (VOANEWS) Cezayir i 1962'den bu yana yöneten Ulusal Kurtuluş Cephesi - FLN'yi işleyemez hale getiren iç çekişme, partinin Devlet Başkanı Abdülaziz Buteflika'yı tekrar liderliğe seçmesiyle sona erdi. FLN içindeki kriz, 2004'teki Devlet Başkanlığı seçimlerinden önce baş gösterdi. Parti, görev süresi dolan Devlet Başkanı Abdülaziz Buteflika yerine, Genel Sekreter Ali Benflis'i destekledi. (BBC) Gazete Başlıkları Financial Times gazetesinde, Irak'ın Kürt Geçici Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari'yle yapılmış bir mülakat var. Zebari, Kürtlerin Irak'taki genel seçimler sonrası 'siyasetin hakemleri' haline geldiğini ve 'büyük ödül' olarak özerklik kazanabileceklerini söylüyor. Hoşyar Zebari, 275 üyeli mecliste 75-85 milletvekiline sahip olabileceklerini belirtiyor. Zebari'ye göre Kürtler, dini lider Abdülaziz el-hakim ve Başbakan Đyad Allavi'nin Şii listeleri arasında denge sağlayacak. "Kürdistan Yurtseverler Birliği ve Kürdistan Demokratik Partisi, Kürtlerin ortak amaçlarına hitap eden ortak bir tutum benimseyecek. Diyelim ki herhangi bir Şii listeyle birlikte hareket edeceğiz, ama bunu ancak ülkeyi istediğimiz şekilde yönetecekleri için yapacağız." Times yazarı Simon Jenkins ise Irak seçimleri sonrası yeni muhafazakarların, 'Đslam dünyasını demokrasi feneriyle aydınlattıkları' iddiasını saçma bulmuş. 4
Simon Jenkins Filistin'de 1996'da, Mısır'da 2000'de, Đran'da 2001'de ve Pakistan'da 2002'de yapılan seçimleri hatırlatıyor. Jenkins'e göre Washington ve Londra sadece, 'uygun' seçimleri destekliyor. "Amerika, Yaser Arafat'ı demokrat olarak kabul etmeyi reddetti. Tıpkı, Pervez Müşerref'in diktatör olduğunu reddi gibi. Washington hala Albay Muammer Kaddafi, Hüsnü Mübarek ve Đslam Kerimov gibi demokratik olmayan liderleri desteklemeyi sürdürüyor." Financial Times yazarı Martin Wolf, Davos'ta yapılan Dünya Ekonomik Forumu'ndaki izlenimlerini paylaşmış okurlarıyla. Wolf, forumda kendisini cesaretlendiren anların, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko'nun konuşmaları olduğunu söylüyor. "Türkiye ve Ukrayna; demokrasiyi diktatörlüğe, refahı fakirliğe, barışı savaşa tercih etti. Đki ülke, bu değerler üzerine kurulu bir ülkeler kulübüne katılmaya talip. Türkiye ve Ukrayna, Avrupa Birliği üyeliğini hak ediyor." Yine Financial Times'ın 'Şirketler ve piyasalar' ekinde de, Türkiye'nin de değerlendirildiği bir haber var. Christopher Brown-Humes imzalı haberde, yatırımcıların dikkatlerini, Avrupa Birliği'ne aday ülkeler üzerinde yoğunlaştırdığı belirtiliyor. Haberde özellikle belirtilen ülkeler; Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan ve Türkiye. Avrupa Birliği'nin Türkiye'yle tam üyelik görüşmelerine başlama kararı sonrası Đstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaki hisse senetlerinin ortalama yüzde 23 değer kazandığı hatırlatılmış. Yazıda, yatırım şirketi Standard Life Investments'ın gelişmekte olan piyasalardan sorumlu direktörü Hazel Adam'ın şu sözleri yer alıyor: "Çok sayıda Avrupalı fon yöneticisi, iki yıldır Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti'nin göz kamaştırıcı performanslarını ıskaladıklarını düşünüyor. Türkiye'yi de aynı şekilde ıskalamak istemiyorlar." Guardian gazetesinin manşeti, "Amerika'nın Afrika Planı'na desteği için büyük çaba". Haberde Đngiltere Maliye Bakanı Gordon Brown ve Dışişleri Bakanı Jack Straw'un, bu hafta Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'a yapacakları şu uyarı belirtilmiş: "Afrika'daki yoksulluk, terörle mücadeleyi aksatacaktır." Guardian yazarı Simon Tisdall ise Amerika Birleşik Devletleri'nin, Rus gizli servislerinin 1999'da 246 kişinin öldüğü bombalama eylemlerine karışmakla suçladığı Alyona Morozov'un siyasi sığınma başvurusunu kabulüne dikkat çekmiş. Tisdall'ın yazısında şu yorum da var: "Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin'in, artan otoriter yönetimi ve Ukrayna'daki gelişmelere karışması üzerine alarma geçen Washington, Slovakya'da bu ay yapılacak Bush-Putin zirvesi öncesi, Rusya'yla ikili ilişkilerini gözden geçiriyor." Independent'ın manşeti ise "Bilgi Edinme Özgürlüğü bu mu?". Gazete, Đngiltere'de konuyla ilgili olarak yılbaşında yürürlüğe giren yasanın etkisiz kaldığını belirtiyor. Independent, hükümetin 'hayır' yanıtını verdiği bazı ricaları ise şöyle sıralamış: "Lütfen, hukuk işlerinden sorumlu devlet bakanının, Irak savaşının meşruiyeti konusundaki tavsiyesini açıklayın. Lütfen, Irak Savaşı'nın meşruiyetiyle ilgili olarak bakanlıklar ve üst düzey askeri yetkililer arasındaki yazışmaları duyurun? Lütfen, Belmarsh cezaevinde yargılanmadan tutulan kişilere karşı tüm kanıtları kamuoyuyla paylaşın?" 5