DENEY 1 AMAÇ: VE Kapılarının (AND Gates) çalısma prensibinin kavranması. Çıkıs olarak led kullanılacaktır. Kullanılacak devre elemanları: Anahtarlar (switches), 100 ohm ve 1k lık dirençler, 7408 entegre Kullanılacak yardımcı aygıtlar: DENEY 1A: Anahtarlarla F=A.B lojik devresinin tasarlanması Deneyin Yapılısı: Şekil 1 İki adet anahtarı (A ve B) bread board üzerine seri bağlayınız. Daha sonra R direnci olarak 100 ohm luk direnci ve 5 V luk ledi de şekilde görüldüğü bunlara seri bağlayınız. Butona basılı olmadığı durumu lojik 0, butona basılı durumunu lojik 1 alarak doğruluk tablosunu oluşturunuz. Sonucu raporun 1. kısmına yazınız. DENEY 1B: Aynı devreyi üç adet anahtar kullanarak tasarlayınız. Sonucu raporun 2. kısmına yazınız. DENEY 1C: IC 7408 entegresi ile F=A.B lojik devresinin tasarlanması. Deneyin Yapılısı: 7408 in lojik iç şeması: Sekil 2
Entegrenin 1. ve 2. girişlerine 100 ohmluk direnç baglayınız. Entegrenin 7 nolu ucunu toprağa bağlayıp 14 nolu ucuna 5 V besleme gerilimi uygulayınız. (Şekil 2) A ve B uçlarına sırayla lojik 1 için +5 V a, lojik 0 için GND (Toprak) ucuna bağlayınız. Bu şekilde Doğruluk tablosunu çiziniz. Sekil 3 Not: Burada yük olarak led bağlanmıştır. Daha yüksek akım ve gerilimde çalışacak yükler için örneğin transistor veya mosfet elemanları anahtar olarak kullanılabilir. Butona basılı olmadığı durumu lojik 0, butona basılı durumunu lojik 1 alarak doğruluk tablosunu oluşturunuz. Sonucu raporun 3. kısmına yazınız. EK BİLGİ: IC 7408 entegresi ile F=A.B.C lojik devresinin tasarlanması. Deney 1C deki uygulamalardan faydalanarak üç girişli AND kapılarını iki girişli AND kapılarını kullanarak tasarlayınız. Sonucu raporun 4. kısmına yazınız. ve 5 Sekil 4
DENEY 2 AMAÇ: VEYA Kapılarının (OR Gates) çalışma prensibinin kavranması. Çıkış olarak led kullanılacaktır. Kullanılacak devre elemanları: Anahtarlar (switches), 100 ohm ve 1k lık dirençler, 7432 entegre, 5 V led Kullanılacak yardımcı aygıtlar: DENEY 2A: Anahtarlarla F=A+B lojik devresinin tasarlanması Deneyin Yapılısı: Şekil 1 İki adet anahtarı (A ve B) bread board üzerine paralel bağlayınız. Daha sonra R direnci olarak 100 ohm luk direnci ve 5 V luk ledi de şekilde görüldüğü bunlara seri bağlayınız. Butona basılı olmadığı durumu lojik 0, butona basılı durumunu lojik 1 alarak doğruluk tablosunu oluşturunuz. Sonucu raporun 1. kısmına yazınız. DENEY 2 B: IC 7432 entegresi ile F=A+B lojik devresinin tasarlanması. Deneyin Yapılısı: 7432 in lojik iç şeması: Sekil 2
Entegrenin 1. ve 2. girişlerine R=100 ohmluk direnç ve anahtarları baglayınız. Anahtarların diğer uçları 5 V luk besleme kaynağındadır. Entegrenin 7 nolu ucunu toprağa bağlayıp 14 nolu ucuna 5 V besleme gerilimi uygulayınız. (Şekil 3) Şekil 3 Devrenin doğruluk tablosunu çıkarınız. Doğruluk tablosunu 2. kısma yazınız. DENEY 2C: Şekildeki devreyi kurunuz. Sekil 4
Butona basılı olma durumu = lojik 1 Butona basılı olmama durumu = lojik 0 Yukarıdaki devreyi kurunuz ve butonlara göre doğruluk tablosunu çıkarınız. Doğruluk tablosunu 3. kısma yazınız. Not: Burada yük olarak led bağlanmıştır. Daha yüksek akım ve gerilimde çalışacak yükler için örneğin transistor veya mosfet elemanları anahtar olarak kullanılabilir. NOT: Aşağıdaki devre bağlantısı hatalı olacaktır. Çünkü butona basılı olmadığı durumda entegre girişi lojik 0 a çekmemektedir, açıkta kalmaktadır. Bu durumda entegre hatalı çalışır. Sekil 3 Not: Burada yük olarak led bağlanmıştır. Daha yüksek akım ve gerilimde çalışacak yükler için örneğin transistor veya mosfet elemanları anahtar olarak kullanılabilir. Butona basılı olmadığı durumu lojik 0, butona basılı durumunu lojik 1 alarak doğruluk tablosunu oluşturunuz. Sonucu raporun 3. kısmına yazınız. DENEY 2D: Deney 2B ve 2C deki doğruluk tablolarını karşılaştırınız. Farkın nedenini 4. bölüme yazınız. EK BİLGİ: IC 7432 entegresi ile F=A+B+C lojik devresinin tasarlanması. Deney 2C deki uygulamalardan faydalanarak üç girişli OR kapılarını iki girişli OR kapılarını kullanarak tasarlayınız. Sonucu
raporun 4. kısmına yazınız. Sekil 4 ve 5 Not: Diğer deneyler güncellenip yüklenecektir.
DENEY 3 AMAÇ: NAND Kapılarının (NAND Gates) çalışma prensibinin kavranması. Çıkış olarak led kullanılacaktır. Kullanılacak devre elemanları: 100 ohm ve 1k lık dirençler, 7400 entegre Kullanılacak yardımcı aygıtlar: Osiloskop ve kare dalga osilatör. BİLGİLENDİRME 7400 Entegresi: Parametreler DENEY 3A: lojik devresinin tasarlanması. Entegrenin 1 ve 2. bacaklarına 100 ohmluk direnc bağlayınız ve direncin boştaki uçlarına farklı iki renkte kablo bağlayınız.
A girişini ve B girişini lojik 1 için +5 V çıkışına, lojik 0 için toprak kısma bağlayarak doğruluk tablosunu çiziniz. DENEY 3B: Aşağıdaki bağlantıları kurarak F çıkışını belirtiniz. Doğruluk tablosunuz çiziniz.
DENEY 4 AMAÇ: DEĞİL Kapılarının (NOT Gates) çalışma prensibinin kavranması. Çıkış olarak led kullanılacaktır. Kullanılacak devre elemanları: 2N3904 transistörler, 100 ohm ve 1k lık dirençler, 7404 entegre Kullanılacak yardımcı aygıtlar: BİLGİLENDİRME Tansistörler PNP ve NPN transistörler olarak iki türe ayrılırlar. NPN transistörler N, P ve N yarı iletken maddelerin birleşmesinden meydana gelir. PNP transistörler ise P, N ve P yarı iletken maddelerinin birleşmesinden meydana gelir. Ortada kalan yarı iletken madde diğerlerine göre çok incedir. Transistörde her yalı iletken maddeden dışarı bir uç çıkartılmıştır. Bu uçlara "Kollektör, Beyz ve Emiter" isimlerini veriyoruz. Transistör beyz ve emiter uçlarına verilen küçük çaptaki akımlarla kollektör ile emiter uçları arasından geçen akımları kontrol ederler. Beyz ile emiter arasına verilen akımın yaklaşık %1 'i beyz üzerinden geri kalanı ise kollektör üzerinden devresini tamamlar. Transistörler genel olarak yükseltme işlemi yaparlar. Ayrıca diğer en çok kullanım alanı anahtar olarak kullanılmalarıdır. NPN Transistörün Anahtar Olarak Kullanılması
Anahtar açıldığında transistörde hiçbir beyz akımı akmayacaktır. Buna bağlı olarak kollektör akımıda akmayacaktır. Yani transistör kesimdedir. Anahtar kapandığında beyz akımının akması kollektör akımının akmasına neden olacaktır. Bu da transistörü doyuma götürecektir. Doyumda ki transistörün VCE gerilimi 0V kabul edilirse batarya gerilimi lamba üzerine düşecektir. Örnek çalışma: Transistör Kesimde Transistör iletimde DENEY 4A: 2N3904 transistörü ile lojik devresinin tasarlanması DENEY 4B: IC IC 7404 entegresi ile lojik devresinin tasarlanması