RET KARARI KARAR NO : 2013/21 ŞİKÂYETÇİLERİN ADI, SOYADI VE ADRESLERİ : 1.H T 2.M S 3.M H 4.MB G ŞİKAYET EDİLEN İDARE VE ADRESİ : Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü KAHRAMANMARAŞ ŞİKAYET KONUSU : Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nce kaldırılan yaz okulu uygulamasının tekrar uygulamaya konulması ve şikayetçilere bu hakkın tanınması istemi ŞİKAYET BAŞVURU TARİHLERİ : 04/06/2013 04/06/2013 06/06/2013 12/06/2013 KARAR TARİHİ : 03/10/2013 USÛL 1
I-ŞİKÂYET BAŞVURU SÜRECİ 1) Şikayet başvuruları ayrı ayrı 04/06/2013, 04/06/2013, 06/06/2013 ve 12/06/2013 tarihlerinde Kamu Denetçiliği Kurumuna e-başvuru yoluyla yapılmıştır. Şikayet başvurularının inceleme ve araştırma neticesi 28/3/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 46 ıncı maddesinin birinci fıkrası ve İmza Yetkileri Yönergesinin 7 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca,kamu Başdenetçisine gönderildiği anlaşılmıştır. II-ÖN İNCELEME SÜRECİ 2) Yapılan ön inceleme neticesinde; şikâyet başvurularının idari başvuru yollarının tüketilmesi dışındaki başvuru koşullarını taşıdığı tespit edilmiştir. Ancak şikâyetçilerin üniversite son sınıf öğrencileri olmaları ve şikâyet konusunun çözümlenmesinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ihtimali bulunduğu kanaatine varıldığından, yukarıda bahsi geçen yönetmeliğin 12 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince idarî başvuru yollarının tüketilmesi şartı aranmayarak şikâyet başvurularının inceleme ve araştırma aşamasına geçildiği, şikayetlerin esas yönünden incelenmesine engel bir eksikliğin bulunmadığının tespit edildiği anlaşılmıştır. OLAY VE OLGULAR I-ŞİKÂYETİN KONUSU, HUKUKİ SEBEPLER VE İSTEMİN ÖZETİ 3) Şikâyet, 2009 yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi ne kayıt olan şikâyetçilerin, kayıt oldukları yıl okullarında yaz okulu uygulaması bulunması, ancak uygulamanın 2013 yılında kaldırılması, ayrıca başka okullardan yaz okullarında ders alınmasına da izin verilmemesi, bu nedenle mezuniyetlerinin gecikecek olması ve yaz okulu uygulamasının kazanılmış hakları olduğu yönündeki iddiaları hakkındadır. Hukuki sebepler aşağıda belirtilmiştir: a) T.C. Anayasası nın 130 uncu maddesinin birinci fıkrası b)06/11/1981 tarih ve 17506 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 üncü ve ek 26 ıncı maddeleri c) 07/08/2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliği d) 01/07/2012 tarih ve 28340 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik İstem, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nce kaldırılan yaz okulu uygulamasının tekrar uygulamaya konması ve kendilerine bu hakkın tanınması talebinden ibarettir. 2
II-ŞİKÂYET KONUSU OLAYLAR A) Dosyadaki bilgi ve belgelerin özeti: 4) a) 04/06/2013, 04/06/2013, 06/06/2013, 12/06/2013 tarihli Şikâyet Başvuru Belgeleri ve başvurulara dair Birleştirme Kararı b) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nden 25.06.2013 tarihli Bilgi Belge İsteme Yazısı c) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nin 10.07.2013 tarih ve 4615 sayılı Cevabi yazısı - Üst yazı - 05/06/2013 tarihli Senato Kararı - 01/07/2012 tarih ve 28340 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan yönetmelik d) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nden 18/07/2013 tarihinde faks yoluyla intikal eden 04/06/2013 tarihli Eğitim Öğretim İşleri Komisyon Kararı B) Olaylar 5) a) Şikâyet başvurusunda bulunan şahıslar, 2009 yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi ne kayıt olarak öğrenimlerine başlamışlardır. 2009 yılında söz konusu üniversitede yaz okulu uygulaması bulunmaktadır. Ancak 2013 yılında söz konusu uygulama kaldırılmış ve başka üniversitelerden de yaz okulunda ders alınmasına izin verilmemektedir. b) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik 01/07/2012 tarih ve 28340 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. c) YÖK Yürütme Kurulu nun 19/06/2012 tarihli oturumunda 2547 sayılı kanunun 44. Maddesinin (b) bendine dayandırılarak yıllık veya yarıyıllık sınav takvimi uygulayan tüm yükseköğretim kurumlarının 2011-2012 yılından itibaren final sınavları sonrasında bütünleme sınavları yapacak kararı verilmiştir. d) YÖK Yürütme Kurulu nun kararı doğrultusunda Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Akademik Takvimi nde 28/01-01/02/2013 tarihleri Güz Yarıyılı Bütünleme Sınavları; 01-05/07/2013 tarihleri ise Bahar Yarıyılı Bütünleme Sınavları tarihleri olarak belirlenmiştir. III-ŞİKÂYET KONUSU İLE İLGİLİ MEVZUAT 6) Şikâyet Konusuna ilişkin mevzuat hükümleri aşağıda sıralanmıştır. a) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 1 No lu Protokol ün 2 inci maddesi: Hiç kimse eğitim hakkından yoksun bırakılamaz. Devlet, eğitim ve öğretim alanında yükleneceği görevlerin yerine getirilmesinde, ana ve babanın bu eğitim ve öğretimin kendi dini ve felsefi inançlarına göre yapılmasını sağlama haklarına saygı gösterir. 3
b) Anayasanın Yükseköğretim Kurumları başlıklı 130 uncu maddesinin 1 inci fıkrası: Çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur. c) 04/11/1981 tarih ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu nun Senato başlıklı 14 üncü maddesi: b. Görevleri: Senato, üniversitenin akademik organı olup aşağıdaki görevleri yapar: (2) Üniversitenin bütününü ilgilendiren kanun ve yönetmelik taslaklarını hazırlamak veya görüş bildirmek, (3) Rektörün onayından sonra Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek olan üniversite veya üniversitenin birimleri ile ilgili yönetmelikleri hazırlamak, (4) Üniversitenin yıllık eğitim - öğretim programını ve takvimini inceleyerek karara bağlamak, d) 04/11/1981 tarih ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu nun Ek 26 ıncı maddesi Bu maddeye göre yaz okulu açılabilmesi için Yükseköğretim Kurulundan uygun görüş alınması zorunludur. e) 07/08/2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliği: Madde 6- yaz yarıyılında açılacak dersler, tercihen dersi normal yarıyılında vermiş olan öğretim elemanının isteği, ilgili bölümün uygun görmesi ve Fakülte/Yüksekokul Kurulunun kararı ile belirlenir. Bir dersin açılabilmesi için, o derse kayıtlı öğrenci sayısı, ön lisans ve lisans programlarında en az (15) olmalıdır. Bir derse kayıt yaptıran öğrenci sayısı 50 den fazla ise, bu dersin paralel şubesi açılabilir. Zorunlu hallerde bu sayılar ilgili yönetim kurulunca değiştirilebilir. Derse kayıt yaptıran öğrenci sayısının 15 den az olması ve dersin açılmaması durumunda dersin öğrenim ücreti öğrencilere iade edilir. f)kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik: Madde 1-07/08/2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Madde 2- Bu yönetmelik 2012-2013 eğitim-öğretim yılı başında yürürlüğe girer. 4
şeklinde düzenlenmiştir. IV-İNCELEME, ARAŞTIRMA ve SONUÇ A) Şikâyetçilerin İddiaları 7) Şikâyetçiler, 2009 yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi ne kayıt olduklarını, kayıt oldukları yıl okullarında yaz okulu uygulaması bulunduğunu, ancak uygulamanın 2013 yılında kaldırıldığını, ayrıca başka okullardan da yaz okullarında ders alınmasına da izin verilmediğini, bu sebepten ötürü mezuniyetlerinin gecikeceğini, oysa ki uygulamanın kazanılmış hakları olduğunu iddia etmektedirler. Şikâyetçiler mağdur olduklarını ifade ederek yaz okulu uygulamasının tekrar uygulanmasını talep etmektedirler. B) İlgili İdarenin bilgi ve belgeleri 8) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı nın 10/07/2013 tarih ve 55545571/622-915-4615 sayılı yazısında; Kurumumuza yapılan şikayet başvuruları ile ilgili olarak 01/07/2012 tarih ve 28340 sayılı Resmi Gazete de Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik in yayımlanmış olduğu, buna göre 07/08/2003 tarih ve 25192 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliği nin yürürlükten kaldırıldığı belirtilmiştir. Söz konusu yazı ekinde konu ile ilgili yönetmelik ve üniversite senatosunun almış olduğu 05/06/2013 tarihli karar sunulmuştur. C) İlgili Kamu Denetçisinin İnceleme ve Araştırma Bulguları 9) İnceleme ve Araştırma Bulguları şu şekildedir: a) Şikâyetçiler, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi ne kayıt olduklarında uygulanan yaz okulu uygulamasının kazanılmış hakları olduğunu belirtmekte ve 2012-2013 eğitim-öğretim yılında kaldırılan uygulamanın tekrar tanınmasını talep etmektedirler. b) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliği nde öğrencilere yaz okulu imkânı verilmektedir. Ancak söz konusu yönetmeliğin 6 ıncı maddesinde yaz okulunda açılacak derslerin tercihen dersi normal yarıyılda vermiş öğretim elemanının isteği, ilgili bölümün uygun görmesi ve Fakülte/Yüksekokul Kurulu nun kararı ile belirleneceği düzenlenmiş olup, yaz okulu uygulaması olsa dahi talep edilen her ders için yaz okulu açılacağı kesin değildir. c) Devlet tarafından kanunla kurulan üniversiteler kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahiptir. d) 2547 sayılı Kanunun Senato başlıklı 14 üncü maddesi gereğince Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi tarafından Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik hazırlanmış; bu çerçevede yaz okulu imkânı kaldırılmış ve uygulama bulunmayışı nedeniyle başka bir üniversitede açılacak yaz okulundan ders alma isteği de uygun bulunmamıştır. e) 2547 sayılı Kanunun ek 26 ıncı maddesi uyarınca yaz okulu açılabilmesi için Yükseköğretim Kurulundan uygun görüş alınması zorunludur. 5
f) YÖK Yürütme Kurulu nun 19/06/2012 tarihli oturumunda aldığı yıllık veya yarıyıllık sınav takvimi uygulayan tüm yükseköğretim kurumları 2011-2012 yılından itibaren final sınavları sonrasında bütünleme sınavları yapacak kararı doğrultusunda Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi tarafından güz ve bahar yarıyılında bütünleme sınavları düzenlenmiştir. VI-HUKUKİ DEĞERLENDİRME I) Hukuka Uygunluk Denetimi Yönünden 10) a) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu nda düzenlendiği üzere; - Üniversitenin eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetlerinin esasları hakkında karar almak, - Üniversitenin bütününü ilgilendiren kanun ve yönetmelik taslaklarını hazırlamak veya görüş bildirmek, - Rektörün onayından sonra Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek olan üniversite veya üniversitenin birimleri ile ilgili yönetmelikleri hazırlamak, - Üniversitenin yıllık eğitim-öğretim programını ve takvimini inceleyerek karara bağlamak, Senato nun görevleri arasında yer almaktadır. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Senatosu tarafından Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretim Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik düzenlenmesi suretiyle yaz okulunun kaldırılması işlemi 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamında verilen yetki çerçevesinde hukuka uygundur. b) Diğer taraftan, şikâyetçiler yaz okulu uygulamasının kazanılmış hakları olduğunu iddia etmektedirler. Kazanılmış hak Anayasa Mahkemesi nin 3.4.2001 tarihli 1999/50 esas sayılı ve 2001/67 sayılı kararında kişinin bulunduğu statüden doğan, tahakkuk etmiş ve kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel alacak niteliğine dönüşmüş haktır. şeklinde tanımlanmış olup, Bir statüye bağlı olarak ileriye dönük, beklenen haklar ise bu nitelikte değildir. ifadesine de yer verilmiştir. Ayrıca Anayasa Mahkemesi nin 3/7/1986 tarihli 1986/10 esas sayılı ve 1986/19 sayılı kararında Kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın ya da borcun yeni yasadan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir. ; 8/10/1991 tarihli 1991/9 esas sayılı ve 1991/36 sayılı kararında ise Kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın yeni yasadan önceki yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla eylemli biçimde elde edilmiş olması aranır. ifadeleri yer almaktadır. Şikayet konusuna benzerliği bulunan, Karadeniz Teknik Üniversitesi öğrencileri olan davacılar tarafından 1.2.1989 tarih ve 20067 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Karadeniz Teknik Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eğitim-Öğretim Sınav Değerlendirme ve Öğrenci İşleri Yönetmeliğinin 3. maddesinin 3. fıkrası ile 11., 12., 16., 18., 20., 21 ve 23. maddelerini değiştiren ve 17. ve 19. maddelerini yürürlükten kaldıran 5.2.2004 tarih ve 25364 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Karadeniz Teknik Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eğitim-Öğretim, Sınav Değerlendirme ve Öğrenci İşleri Yönetmeliğinin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bir Ek Madde ile İki Geçici Madde Eklenmesine Dair Yönetmeliğin iptali istemiyle açılan davaya ilişkin olarak, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu nun 23/10/2008 tarihli 2005/1988 esas sayılı ve 2008/1826 sayılı kararında, Düzenleyici işlemlerin kural olarak kazanılmış hak yaratmayacağı, kaldırılmaları ve değiştirilmelerinin her zaman olanaklı olduğu idare hukukunun bilinen ilkelerindendir. 6
Düzenleyici işlemlerin kişilere uygulanması suretiyle bireyselleşmesi halinde kazanılmış hak yaratacakları ve bu durumda da düzenleyici işlemlerde yapılacak değişikliklerde idari istikrarın ve/veya kazanılmış hakların korunması gerekeceği hukuk devleti ilkesinin bir sonucudur. Davada kazanılmış hakların ihlali ile ilgili bir uyuşmazlık söz konusu olmadığı gibi Fakülte 1. sınıfta tabi olunan Yönetmeliğin öğrenim tamamlanıncaya kadar değiştirilemeyeceğinden bahsetmek de hukuken olanaklı değildir. Bu itibarla, Yönetmeliğin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir. hususları yer almaktadır. Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan kazanılmış hak tanımı ile Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu nca verilen yukarıda bahsi geçen karar da göz önünde bulundurulduğunda, şikâyet başvurusunda bulunan öğrencilerin üniversiteye kayıt oldukları 2009 yılında yürürlükte olan ve senato tarafından alınan kararla 2012-2013 eğitim-öğretim yılı başından itibaren geçerli olmak suretiyle kaldırılan Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliği nin şikâyetçi şahıslar açısından tahakkuk etmiş ve kendileri yönünden kesinleşmiş bir hak olmadığından; ayrıca kazanılmış hak olduğu iddia edilen yaz okulu uygulamasının yönetmelikten kaldırılmadan önce bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmesi söz konusu olmadığından kazanılmış haktan söz edilemez. Dolayısıyla Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nin yaz okulu uygulamasını kaldırması ve bu nedenle başka okullardan yaz okulunda ders alınmasına onay vermemesi hususlarında herhangi bir hukuka aykırılık söz konusu değildir. II) Hakkaniyete Uygunluk Denetimi Yönünden 11) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamında verilen yetki çerçevesinde hazırlanan Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik 01/07/2012 tarih ve 28340 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olup, Kurumumuza başvuruda bulunan öğrenciler tarafından söz konusu yönetmelik değişikliğine ilişkin herhangi bir yazılı itirazda bulunulduğuna veya anılan yönetmelik değişikliğinin iptaline ilişkin dava açıldığına ilişkin dosyada herhangi bir bilgi veya belge bulunmamaktadır. Diğer taraftan yürürlükten kaldırılan şikâyete konu Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yaz Yarıyılı Öğretimi Yönetmeliği nin 6 ıncı maddesinde yaz yarıyılında açılacak dersler, tercihen dersi normal yarıyılında vermiş olan öğretim elemanının isteği, ilgili bölümün uygun görmesi ve Fakülte/Yüksekokul Kurulunun kararı ile belirlenir. Bir dersin açılabilmesi için, o derse kayıtlı öğrenci sayısı, ön lisans ve lisans programlarında en az (15) olmalıdır. Bir derse kayıt yaptıran öğrenci sayısı 50 den fazla ise, bu dersin paralel şubesi açılabilir. Zorunlu hallerde bu sayılar ilgili yönetim kurulunca değiştirilebilir. Derse kayıt yaptıran öğrenci sayısının 15 den az olması ve dersin açılmaması durumunda dersin öğrenim ücreti öğrencilere iade edilir. hususları düzenlenmiş olup, yönetmelik hala yürürlükte olsa dahi yaz okulunda şikâyetçilerin talep edecekleri derslerin açılması kesin olmayıp, belli koşulların oluşmasına bağlıdır. Ayrıca, bir diğer önemli husus YÖK Yürütme Kurulu tarafından alınan yıllık veya yarıyıllık sınav takvimi uygulayan tüm yükseköğretim kurumları 2011-2012 yılından itibaren final sınavları sonrasında bütünleme sınavları yapacak şeklindeki karar neticesinde Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi tarafından da güz ve bahar yarıyılında bütünleme sınavlarının düzenlenmiş olmasıdır. Zira yaz okulu uygulaması öğrencilerin başarısız oldukları dersleri tekrar alarak aynı eğitim-öğretim yılı içinde bir üst sınıfa veya derse geçebilmeleri amacıyla sunulan bir imkândır. Bütünleme sınavları da aynı amaçla öğrencilerin kaldıkları dersten geçebilmeleri için sunulan bir diğer imkân olup, her iki uygulamanın 7
birbirine alternatif olduğu söylenebilecektir. Dolayısıyla Sütçü İmam Üniversitesi tarafından uygulanan bütünleme sınavları mezuniyetlerinin gecikeceği gerekçesiyle şikâyet başvurusunda bulunan son sınıf öğrencilerinin mezun olabilmeleri için birer imkândır. Söz konusu hususlar çerçevesinde, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi nde yaz okulu uygulamasının kaldırılmasında hakkaniyet ölçütlerine aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. KARAR Yukarıda açıklanan gerekçeler ve dosya kapsamına göre ŞİKAYETİN REDDİNE, Bu kararın şikayetçilere ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğüne tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi nce karar verildi. M. Nihat ÖMEROĞLU Kamu Başdenetçisi 8