İmtiyaz Sahibi: Yrd. Doç. Dr. Taner KAYA Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Dr. F. Hülya KURBAN Reklam ve Tanıtım Müdürü: Derya BATMAZ ÜNEY Yayın Kurulu Doç. Dr. M. Vedat KOCA Uzm. Dr. A. Orhan DENGİZ Uzm. Dr. Ahmet Seçkin ÇETİNKAYA Op. Dr. Ali Fuat PAKER Uzm. Dr. Ali Sait ÇAL Op. Dr. Bektaş Kemal ASLAN Op. Dr. Bülent AYMELEK Uzm. Dr. Caner YILDIZ Op. Dr. Deniz GÜLERYÜZ ÇAKMAK Op. Dr. Fatih Volkan TERCAN Op. Dr. Gürsu ÖZER Uzm. Dr. İhsan MAĞUNACI Op. Dr. Meftun ALİCAN Op. Dr. Murat CERAN Uzm. Dr. Mustafa ERCAN Op. Dr. Mustafa SEZEN Op. Dr. Osman Okan YAMAN Uzm.Dr.Önder BEKAR Op. Dr. Ruhi SAYAR Uzm. Dr. Seyfi KAMBEROĞLU Op. Dr. S. Sinan KEJANLIOĞLU Op. Dr. Tevfik ÖNCAN Op. Dr. Vural AKKOÇ Op. Dr. Yavuz Selim DAYIOĞLU Op. Dr. Yasemin Cihan GÜREL Dr. Göksel DORA Dr. Hüseyin YILDIZ Dr. Sabir ZEYVER Uzm. Ecz. Enver SARAÇOĞLU Dt. Funda DÖNMEZ SAYI : 5 YIL: 2 MAYIS - AĞUSTOS 2012 Yazışma Adresi : Özel Bursa Anadolu Hastanesi İzmir Yolu No:105 Nilüfer / BURSA Tel: (0224) 451 09 09 Fax: (0224) 451 53 00 E-mail: reklam@bursaanadoluhastanesi.com www.bursaanadoluhastanesi.com Görsel Tasarım ve Baskıya Hazırlık: AERONORM Advanced Creativity FSM Bulvarı Gazi Sk. Özkaya Apt. No: 8/1 Nilüfer / Bursa Tel: (0224) 242 22 88 E-mail: aeronorm@aeronorm.com www.aeronorm.com Baskı : Renkvizyon Matbaa Reklam Tanıtım Hizmetleri Anadolu Mah. Karlıdağ Cad. No: 32 Yıldırım/Bursa Tel: (0224) 251 04 14 Fax: (0224) 251 04 15 E-mail: info@renkvizyon.com www.renkvizyon.com.tr bahar coşkusu ile hastanemizden herkese merhaba! Değerli Okurlarımız, Yrd. Doç. Dr. Taner KAYA Mesul Müdür / Başhekim Tabiatın yeniden uyandığı, çiçeklerin rengarenk açtığı bahar aylarında sizlere de bahar coşkusu içinde sağlıklı, başarılı, mutlu ve umutlu günler diliyorum. Dergimizde sizlere sağlıklı yaşam ve hastalıklar hakkında bilgiler sunarken yaşam kalitenizin artmasına katkımız olursa bizlerde mutlu olacağız. Anadolu Hastanesi olarak sizlere daima güler yüzlü, kaliteli ve güvenilir sağlık hizmeti sunmaya çalışıyoruz. Sizlerin ilgi ve desteğiyle büyüyerek ve gelişerek sizlere daha iyi, daha kaliteli hizmet vermeyi amaçlayarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bizler sağlık çalışanları olarak yüce ulusumuza sağlık hizmeti sunarken, sağlık çalışanlarına karşı uygulanan şiddeti esefle kınıyor ve artık yeter diyoruz. 17 Nisan da sağlık çalışanlarına yönelik şiddete bir halka daha eklendi. Gaziantep te Kalp Damar Cerrahisi Uzm. Dr. Ersin Arslan, 17 yaşındaki hasta yakını tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Bu haber, Türkiye deki sağlık çalışanlarını bir kez daha şok etti ve derin bir üzüntüye boğdu. Kamuda ya da özel sektörde, doktorundan hizmetlisine kadar emek veren sağlık çalışanlarının, vatandaşların sağlığına katkıda bulunmaktan başka hiçbir gayesi bulunmuyor. Doktorlar, meslek yeminine sadık kalmak için, kimi zaman çok uzun saatler çalışarak eşine ve çocuklarına ayırması gereken zamandan alarak sağlık hizmeti sunmaya çalışıyor. Türkiye nin neresinde olursa olsun, her zaman işlerini en iyi şekilde yapmanın gayreti içindeki sağlık çalışanlarına hoşgörü, her ferdin bir görevi olması gerekirken, şiddet haberleriyle karşılaşmak, ülkemize yakışmayan bir tabloyu ortaya çıkarıyor. Sağlık Bakanımız Sn. Recep Akdağ ın, bu üzücü olaydan sonra yaptığı, Sağlık alanında şiddetin dilinin hakim olmasına müsaade etmemeye kararlıyız, geçmişten bugüne aldığımız tedbirleri geliştirerek sürdüreceğiz açıklamasını önemsiyor, sağlık çalışanlarına yönelik böylesi bir şiddet haberiyle bir kez daha karşılaşmamayı umuyoruz. Hayatını kaybeden, arkadaşımız Dr. Ersin Arslan ın ailesi başta olmak üzere tüm sağlık çalışanlarına başsağlığı diliyoruz. Gıpta başlıklı yazısı ile dergimizi onurlandıran değerli yazarımız Sayın Elif Şafak a teşekkür ederiz. Sağlıklı ve mutlu günler geçirmeniz dileğiyle TanerKaya
Göz Allerjileri Op. Dr. Yavuz Selim DAYIOĞLU Göz Hastalıkları ve Cerrahisi Uzmanı Gözünüze ve burnunuza temas eden allerjenlerin çoğu havada bulunur. Polen, toz, küf, hayvan tüyleri havadan gelen allerjenlerdendir. Bazı kişilerde göz damlaları içindeki koruyucu maddelere karşı da allerjik reaksiyonlar gelişebilir. Yüzde kullanılan kozmetik ürünlere, göz damlaları ve içindeki koruyucu maddelere karşı da allerji meydana gelebilir. Yiyecekler ya da böcek sokması gibi diğer allerjik nedenler genellikle havadan gelen allerjenler gibi gözleri etkilemezler. Dev papiller konjonktivit Yıl boyu süren konjonktivitler (perennial) Atopik konjonktivit Akut konjonktivitler ani olarak ortaya çıkar ve gözde kızarıklık, şişlik ve kaşıntı ile karakterizedir. Çoğunlukla polen, mantar ve göz ve göz çevrelerine kullanılan ilaçlar neden olarak gösterilir. Bu gibi vakalarda solunum yollarında daralma ve hipotansiyona yol açan anaflaksi tablosu ortaya çıkabilir. Acil bir durum olduğu için, kısa sürede müdahale edilmesi hayati önem arz eder. Göz allerjilerinin çoğu mevsimseldir. Genellikle ilkbahar ve sonbahar mevsiminde bitki polenlerinin havaya karışması sonucu her iki gözde kaşıntı, batma, kızarıklık, sulanma ile kendini gösterir. Gözde allerjik reaksiyon ortaya çıktığı zaman kaşıntıyı giderme amacıyla gözü şiddetle ovuşturmak göz yüzeyinde harabiyete sebep olabilir. Bundan dolayı erken çocukluk döneminde allerji mevsimi başlamadan önce de uygun tedaviye başlanabilir. Dev papiller konjonktivit çoğunlukla kontakt lens hastalarında daha az sıklıkla ameliyat sonrası sütür reaksiyonu ile ve göz protezi ile alakalıdır. Tedavisinde sebebin ortadan kaldırılması ve uygun ilaç tedavisi yeterlidir. Perennial yani yıl boyu süren konjonktivitlerde genellikle neden ev tozları, akarlar, mantarlar, evcil hayvan tüyleri gibi sebeplere dayanmaktadır. Bu tip hastalarda komplikasyon daha sık olduğu için uzun süreli takip ve tedavi önem arz etmektedir. Atopik konjonktivitler ise genellikle atopik dermatit ve astımla alakalı kişilerde ortaya çıkan konjonktivit şeklidir. Diğer allerjik konjonktivitlerden farklı olarak 18-20 li yaşlarda ortaya çıkar. Konjonktivaya ilaveten kornea ve göz kapakları da etkilenir. Eğer göz alerjisi olabileceğinizi düşünüyorsanız; Aile hikayesi var mı? İlkbahar ve sonbahar aylarında gözünüzde kaşıntı oluyor mu? Evcil hayvanlara karşı allerjiniz var mı? Hapşırma, öksürme, burun tıkanıklığı gibi rahatsılığınız oluyor mu? Tozlu ortamlarda gözünüzde kızarma, kaşıntı oluyor mu? Eğer bu soruların çoğuna evet diyorsanız, göz alerjiniz olabilir ve bir göz muayenesi olmanızda yarar vardır. Allerjiler toplumda % 20 oranında görülür ve bunların da % 70 i göz allerjisi olarak ortaya çıkar. Göz allerjileri, vücuttaki diğer allerji tipleri ile ilişkili olabileceği gibi kalıtsal da olabilir. Allerjen maddeye karşı hassas gözler bu madde ile karşılaştığı zaman klinik tablo ortaya çıkar. Göz allerjileri astım ve saman nezlesi gibi diğer allerjik hastalıklarla beraber bulunabilir. Allerjik gözlerde ne gibi bulgularla karşılaşırız? Kızarıklık, şişlik, kaşıntı ve akıntı Hapşırma ve öksürme Burun, ağız ve boğaz kaşıntısı Sinüs tıkanıklığını ve baş ağrısı Gözdeki allerjik reaksiyonlar 5 grupta toplanabilir; Akut Mevsimsel (vernal konjonktivit) 3
4 ÖZEL BURSA ANADOLU HASTANESİ
5
bir kentin sorunlarını en iyi o kentte yaşayanlar bilir. Sorunlara hakim olduğunuzda ise çözüm bulmak daha kolay hale geliyor. Sizin yaptığınız bir park, anıtsal bir eser yada açtığımız bir yol, yıllar boyu bu kentte halka hizmet verecek. Yarın bu koltuklardan ayrıldığımızda, kendi dönemimizde yaptığımız eserlerle gururlanacak olmak bile büyük haz veriyor. Yaşamımızın geri kalan kısmını da bu kentte geçireceğimiz için gelecek kuşaklara en iyi eserleri bırakmanın gayreti içindeyiz. Bugün kente kazandırdığımız hizmetleri gelecekte bir vatandaş olarak kullanacak olmamız da sorumluluklarımızı ikiye katlıyor. Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Bursa sağlık turizmi açısından ne gibi potansiyellere sahiptir ve sizler bu konuda hangi çalışmaları yapmaktasınız? Sayın Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep ALTEPE ile Röportaj Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Öncelikle bizi kabul ettiğiniz ve görüşme imkanı tanıdığınız için teşekkür ederiz. Göreve geldiğinizden bu yana Bursamız için yaptığınız çok önemli ve değerli çalışmalarınızı tüm Bursa kamuoyu gibi bizler de takdirle izliyoruz. Recep Altepe kimdir? Bize biraz kendinizden bahseder misiniz? Ben Makine Mühendisiyim. Isıtma, soğutma ve kazan sistemleri üzerine çalışıyordum. Ancak siyaset; hayatımın tüm aşamalarında oldu. Daha çocuk sayılacak yaşlarda bile siyaseti yakından takip ederdim. 35 yıl önce genel başkanımızla yurt gezilerine çıkardım. Dolayısıyla yaşantımda siyaset öncesi ve sonrası diye bir ayrım söz konusu olmadı. Yıllar önce başlayan siyasi maraton sonucu bugün bulunduğumuz noktalara ulaştık. Evli ve üç çocuk babasıyım. Büyük kızım Zeynep Kuzuca, Katar da Makine Mühendisi, küçük kızım Ayşegül Hukuk Fakültesi ni bitirdi ve küçük oğlumuz Ömer ise İstanbul da Makine Mühendisliği nde okuyor. Bu yoğun çalışma temposu içerisinde ailemden büyük destek aldığımı söylemeliyim. Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Bursa nın Belediye Başkanı olmak nasıl bir duygu? Öncelikle insanın kendi yaşadığı şehirde belediye başkanı olup, bu kente hizmet etmesi tarifsiz bir duygu. Çünkü Başta sağlık açısından baktığımızda doğal zenginliklerimiz var. Uludağ bunların başında geliyor. Uludağ da 20 gün kalan bir kişinin kanı tazeleniyor. Sağlık açısından baktığımız da bu bile önemli bir değer. Bunun yanında jeotermal kaynaklarımız başlı başına bir değer. Ancak bugüne kadar bu alanda küçük pansiyonculuğun ötesine geçilemedi. Potansiyelimizin yüksek olmasına rağmen bu alanı bir türlü tam olarak turizm yelpazesi içine kanalize edemedik. Ancak son zamanlarda valiliğimizin öncülüğünde bu alanda önemli yatırımlar yapılıyor. Biz de Büyükşehir Belediyesi olarak turizm sektöründe faaliyet gösterecek yatırımcılara gerekli kolaylıkları gösteriyoruz. Özellikle son zamanlarda artan yıldızlı otel inşaatları ne kadar doğru yolda olduğumuzun göstergesidir. Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Bursa mızın dev bir turizm potansiyelini barındıran Uludağ için neler söylemek isterdiniz? Az önce de söylediğimiz gibi Uludağ sadece Bursa nın değil Türkiye nin önemli bir turizm değeri. Kış turizm merkezi olarak ön plana çıkmasına rağmen, bünyesinde barındırdığı göller, şelaleler ve manastırlarla tam bir turizm cenneti. Ancak bugüne kadar bunlara iyi tanıtamadığımız için sadece kayak turizmi ile öne çıktı. Biz Uludağ ın sadece kışın değil, yılın 12 ayı aktif olarak kullanılması ve kent ekonomisine katkı sağlaması için gerekli çalışmaları yapıyoruz. Orman ve Su İşleri Bakanlığı mızla birlikte başta altyapı ve otopark sorunu olmak üzere gerekli çalışmaları başlattı. İçme suyu ve kanalizasyon hatlarını bu yaz bitirmeyi hedefliyoruz. Bunun akabinde, otopark, spor alanları, itfaiye birimi, günü birlikte tesisler, yürüyüş yolları gibi diğer sosyal donatı alanları Uludağ, 4 mevsim canlılığın olduğu bir merkez haline gelecek. Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Bursa nın geleceğine dair hedefleriniz nelerdir? Biz Bursa yı gelecekte turizm ve hizmet sektörünün öne çıktığı bir kent olarak görüyoruz. Tüm yatırımlarımız 6
da bu yönde. Kentin sahip olduğu tarihi ve kültürel birikimin yanında doğal varlıklarımızı da en iyi şekilde değerlendirip, öncelikle turizmde öne çıkmak, buna paralel olarak da konaklama tesisleriyle de hizmet sektörünün yaygınlaşmasını hedefliyoruz. Sanayi kenti kimliğimizi de teknoloji ve tasarım ağırlıklı yatırımlarla güçlendirmek istiyoruz. Bunun en güzel örneğini yerli tramvay üretimi ile sergiliyoruz. Büyükşehir Belediye mizin öncülüğünde Bursa Sanayi si tarafından üretilen yerli tramvaylar sayesinde Bursa yakın bir gelecekte raylı sistemlerin de merkezi olacak. Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Size göre 22-24 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilen 1.Türk-Arap Turizm buluşmasının ilimize katkısı nasıl oldu? Bu hususta beklentileriniz var mı? Bursa zaten yıllardır Arap coğrafyasından önemli miktarda turist alan bir kent. Örneğin yaz aylarında Uludağ a çıkmak için teleferiğe gittiğinizde Arapların ne kadar yoğun olduğunu görürsünüz. Arap dünyasının turizm yatırımlarını Bursa da ağırlamak gerçekten önemliydi. Yatırımcılar bizzat gelip, yatırım alanlarını, turizm potansiyelini görme fırsatı buldu. Hepsi de Bursa dan olumlu izlenimlerle ayrıldı. Bunun meyvelerini yakın bir zamanda toplayacağımız inancındayım. Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Yoğun bir iş temponuz var. Bu iş temponuzda sağlığınıza dikkat ediyor musunuz? Söylediğiniz gibi iş tempomuz gerçekten çok ağır. Bir günü 24 saate sığdırmak çoğu zaman mümkün olmuyor. Hizmet alanımız çok geniş. Mücavir alan hizmetlerinin yanında Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği ve Marmara Belediyeler Birliği Başkanlığı gibi iki önemli görevi daha yürütmeye çalışıyoruz. Bu da çoğu zaman şehirlerarası bazen de ülkeler arası uzun seyahatleri beraberinde getiriyor. Bu ortam da sağlığa dikkat ediyorum desem doğru olmaz. Ama mümkün olduğunda spor yapmaya çalışıyorum. Tabi sadece Bursa da bini aşkın proje üzerinde çalıştığımız için sadece projeleri incelemek bile önemli bir spor oluyor bizim için. Kente kazandırdığımız her hizmeti bizzat yerinde inceliyorum, Yeri geliyor 3 kilometre yeri geliyor 5 kilometre yürüyorum. Özel Bursa Anadolu Hastanesi; Sayın ALTEPE, Bu konuda son olarak iletmek istediğiniz bir husus var mı? Bu sayfalarda bana da yer ayırdığınız için öncelikle teşekkür ediyorum. Bursa kökeni nereli olursa olsun Bursa da yaşayan herkesin ortak değeri. Bu değere sahip çıkmak ise sadece kent yöneticilerinin değil, tüm halkımızın görevi. Ben sizin aracılığınızla, özellikle Bursa nın değerlerinin sahiplenilmesi ve tanıtılması konusunda tüm vatandaşlarımızdan destek beklediğimizi belirtmek istedim. Röportaj : Derya BATMAZ ÜNEY 7
Duodenum Ülseri (Oniki Parmak Barsağı) Uzm. Dr. Mustafa ERCAN İç Hastalıkları Uzmanı Mide asidi ve sindirim enzimleri tarafından oniki parmak barsağı tabakalarının tahrip edilmesiyle gelişir. Normalde duodenumun tabakaları asidinin etkilerinden korunmaktadır. Bazı durumlarda bu koruma yeterli olmaz ve ülser gelişir. ani psikolojik stresler ve kazaları takiben (beyin kanaması vs.gibi) gözlenir. Nikotin, alkol, kafeinin ülser yapıcı değişiklikleri hızlandırdığı biliniyor. Ailesinde ülser hikayesi olan kişilerde ülser gelişme ihtimali yüksektir. Erkeklerde, kadınlara oranla 4 misli fazladır. Bulguları Nelerdir? Bulgular, Üst karının ortasında yakıcı, kemirici ağrı. Antiasit almakla ağrı hafifler. Yemeklerden birkaç saat sonra ya da yemeklerde hemen önce ağrının artması Gece ağrı nedeniyle uyanma. Eğer ülser kanıyorsa; Kusmada kırmızı parlak renkli ya da kahve telvesi gibi kan gelmesi ya da siyah, katran renkli dışkılama Nasıl Tanı Konur? Doktorunuz sizin şikayetlerinizi gözden geçirip muayene edecek ve sizden bir ya da birkaç test isteyecektir. Üst sindirim kanalı röntgeni H.pilori testi için kan testi Gaita(dışkı)da kan testi Anemi varlığını (belirgin ya da gizli kanama) aramak için kan testi Endoskopi; ülserin varlığını göstermek için endoskopi aletiyle (ucunda ışık olan kameralı uzun bükülebilen ince bir tüp) doktor ağızınızdan midenize inerek inceleme yapar. Biyopsi; Bu endoskopi aletiyle alınır, alınan örnek dokuda H.Pilori adlı bakteride araştırılır. Nasıl Tedavi Edilir? Tedavinin amacı ağrının geçmesi, ülserin iyileşmesi ve komplikasyonlarının önlenmesidir. Duodenum ülseri (oniki parmak barsak) üst ince barsağın mideye komşu olan yerinde gelişen yaralardır. Nasıl Oluşur? En sık rastlanan ülserler Helikobakter Pilori adı verilen bir bakteri türü tarafından oluşturulur. Bu bakteriler duodenal ülserlerin yaklaşık %90 nın sebebidir. Diğer en sık ülser yapıcı sebep antiflamatuar ilaçlardır. Bu grup ilaçlar aspirin, ibobrufen, naproksen gibi romatizma ilaçlarını içerir. Stres ülserleri; 8
Doktorunuz şu grup ilaçlardan size reçete edebilir, H. Pilori yi tedavi etmesi için antibiyotikler Antiasitler Midenin yaptığı asidi azaltan ilaçlar Sucralfate, ülser bölgesindeki asidin yakıcı etkisini engelleyen korucu bir tabaka oluşturur. Antibiyotikleri 1-2 hafta kadar kullanmanız gereklidir. Asit salgısını azaltan ilaçları 6 hafta kullanmanız gerekebilir. Bazen ilaçların yeni ülser gelişimini engellemesi için 6-12 ay kadar devam edilmesi gereklidir. Ülserin gelişimine stresinde katkısı da olduğu için hayat biçimi değişikliğine gereksiminiz olabilir. Duodenal ülser tedaviye iyi cevap verir. Duodenal ülserlilerin %25 inde komplikasyonlar gelişir; Massif kanamalar Perforasyon Obstrüksiyon Şikayetleri önlemek için ne yapmalıyız? Doktorunuzun önerdiği tedaviye uyunuz. Sigaradan uzak durunuz. Alkol kullanmayınız. Kafeinli ve kafeinsiz kahveler, kola ve çaydan uzak durunuz. Midede irritasyon yapabilen antienflamatuar ilaçları (Aspirin, naproksen, İbobrufen vs.gibi) kullanmayınız. 2-3 büyük öğün yemek yerine daha sık öğün yemek yeyiniz. Duodenum Ülseri ilaç tedavisiyle %95 oranında tamamen tedavi edilebilen ülserlerdir. 9
Akut Pankreatit Op. Dr. Ruhi SAYAR Genel Cerrahi Uzmanı Akut pankreatit, ani başlayan bir pankreas inflamasyonudur (yangı). Olay bir anlamda pankreasın değişik derecelerde hasar görmesi olarak da özetlenebilir. Bu hasar bazen pankreas hücrelerinin ölümüne neden olabildiği gibi, ortaya çıkan bazı kimyasal maddelere bağlı olarak gelişen olaylar vücudun tamamını ilgilendiren genel bir felaket haline de dönebilir. Akut Pankreatit in Nedenleri Akut pankretitin bir çok nedeni vardır. En sık rastlanılanı ise safra kesesi taşlarıdır. Safra kesesindeki taşlar kesenin kasılması ile ana safra kanalına dökülebilirler ve tıkanma sarılığın nedeni olabilir. Safra kanalına düşen taş ya da kanal çıkışını tıkayarak çıkıştan zorla da olsa geçip bağırsağa düşerken yarattığı olaylara bağlı olarak pankreas kanalında da değişik derecelerde tıkanıklık, basınç artması, hasar ve kanaldakilerin çevreye sızmasına neden olabilir. Aktif hale geçen enzimler çevredeki sağlıklı dokuları parçalamaya başlayabilir. Akut pankreatitin safra taşından sonra ikinci sırada gelen nedeni ise yoğun alkol kullanımıdır. Alkol de direkt ve indirekt yollardan benzer zincirleme reaksiyonları başlatabilir. Bu en sık iki neden dışında, çocuklarda kabakulak, erişkinde hiperlipidemi (kan yağlarının yüksekliği), kanal darlığı, pankreasın bazı doğmalık anomalileri, travma, nadiren de olsa hamilelik, veya hiçbir neden olmaksızın da akut pankreatit gelişebilir. Akut Pankreatit Tipleri Günümüzde hastalığın ağırlığını gösteren 2 tip akut pankreatitten bahsedilir; Akut ödematöz pankreatit Akut nekrotizan pankreatit. Akut Ödematöz Pankreatit Akut pankreatitlerin dörtte üçünü oluşturur. Hafif akut pankreatit de denir. Pankreasta minimal hasar olur. Ancak ciddi sorunlar yaratmadan, cerrahi tedavi gerektirmeden tamamen iyileşir ve geride kalıcı bir pankreas hasarı kalmaz. Akut Nekrotizan Pankreatit Akut pankreatitin yaklaşık dörtte birlik kısmını oluşturur. Ağır akut pankreatit de denir. Pankreas dokusunda ve hatta çevre dokularda ağır hasar, doku ölümü ile seyreder. Olayın ağırlığı ve tetiklediği değişik mekanizmalar nedeni ile solunum sistemi, böbrekler ve dolaşım sistemi de ciddi şekilde etkilenebilir. Dolayısı ile hayatı ciddi tehdit eden bir durumdur. Yoğun bakım gerektirir. Çok sayıda cerrahi müdahale gerektirebilir. Her türlü desteğe ve tedaviye rağmen vakaların %30 u kaybedilebilir. İyileşme olsa bile pankreas değişik derecede hasar görmüş ve fonksiyon kaybına uğramıştır. Bunun Kelimeler ile ifade etmek gerekirse; pankreas hem iç salgı (endokrin: Örn. insülin) hem de dış salgı (ekzokrin: Örn. amilaz, lipaz, tripsin...) yani sindirime yardımcı maddeler salgılar. Bu dış salgı içindeki maddeler inaktif formda olup, barsakta aktif hale geçerler ve yağ, şeker ile proteinlerin parçalanmasını sağlarlar. İşte akut pankreatitte bu maddeler bir şekilde daha pankreas içindeyken veya bir nedenle çevre dokulara ulaşarak aktif hale geçip dokuları parçalamaya başlarlar. Akut pankreatit bu kontrol dışı dokuların parçalanması olayına karşı vücudun ortaya koyduğu savunmanın ve sonuçlarına verilen isimdir. Akut pankreatit ne sıklıkta görülür? Nüfusta ortalama 3,000 kişiden birinde akut pankreatit görülür. Bu olguların yaklaşık % 20 si şiddetli tiptedir. 10
derecesine göre pankreas yetersizlik bulguları oluşabilir. Akut pankreatit bulguları nelerdir? Bulgular ani başlar. En belirgin bulgu karın ağrısıdır. Karın üst bölümünde künt vasıflı, özellikle sırta ve kuşak tarzında bele yayılan şiddetli bir ağrıdır. Bulantı kusma ve ateş tabloya eşlik edebilir. Hastaneye müracaatı zorunlu kılan bir tablo gelişir. Tanı Bu konuda deneyimli bir cerrah ya da gastroenteroloji uzmanı klinik tablo ve bazı laboratuar testleri (özellikle kan amilaz ve lipazının çok yüksek olması, idrar tripsinojeni amiloid proteini yüksekliği) tanıya yardımcı olur. Özellikle çekilen ilaçlı bilgisayarlı tomografide pankreasın hasarı hakkında fikir edinilebilir. Ultrsonografi ile de ayırıcı tanısı yapılır. Komplikasyonlar Hafif form genellikle komplikasyonsuz iyileşir. Ancak sık görülen komplikasyonlar psödokist gelişimi, pankreas apsesi ve fistüldür (pankreas sıvılarının dışarıya akması). Tedavi En kritik sorun akut pankreatitin tipini belirlemek ve nedeni ortaya koymaktır. Eğer ortadan kaldırılabilir bir neden ise (Ör.: kanalı tıkamış bir safra taşı) nedenin süratle ortadan kaldırılması tablonun süratle düzelmesine neden olur. Hangi tip olursa olsun tedavi genel prensipler doğrultusunda pankreası dinlendirmek yani ağızdan gıda alımını kesmek, damardan beslemek ve pankreastaki hasarın seviyesini bilgisayarlı tomografi ile takip etmek olarak başlar. Hafif formda, görüntülemede doku kaybı olmaksızın olayın 3-5 gün içerisinde gerilediği klinik bulguların (şikayetlerin) süratle gerilediği gözlenir ve ilave tedavi gerekmez. Ancak, değişik derecede doku ölümü (nekroz) saptanması ağır form ile karşı karşıya kalındığını gösterir ki bu özellikle uzman bakımı gerektirir. Doku kaybının seviyesinin takibi, bu ölü dokuları ölümcül bir komplikasyon olan infeksiyondan koruma, bozulan diğer sistemler ile mücadele, ameliyat zamanının planlanması (en önemli faktörlerden biri) gibi hamleler iyi hesaplanarak ve zamanında yapılmalıdır. Yanlış strateji ölüm ile sonuçlanabilir. Bu nedenle deneyim çok önemlidir. Akut pankreatit atağı sonrası ne yapılmalı? Akut atak atlatılır atlatılmaz, altta yatan neden ortadan kaldırılmalıdır. Aksi halde tekrarı kaçınılmaz olur. Neden safra kesesindeki taşlar ise, safra kesesi alınmalı veya ercp ile kanaldaki taş alınmalı, alkol ise alkol alımına son verilmeli gibi. Eğer değişik derecelerde pankreas yetersizliği gelişir ise (sindirim bozukluğu, şeker hastalığı gibi) bunlar ile de ayrıca mücadele edilmelidir. 11
Vitaminler Uzm. Dr. Seyfi KAMBEROĞLU İç Hastalıkları Uzmanı Vitaminler uzun zamandır yağda (A,D,E,K) ve suda (diğerleri) çözünenler olarak sınıflandırılmışlardır. Bazıları yapısına katılarak koenzim olarak görev alırken bazıları hormon (Vitamin D) olarak görev yapmaktadır. Vitaminler mikrobesinler sınıfındadır. Normal şartlarda günlük alınan vitamin miktarı mg veya daha küçük düşük birimle gösterilir. Fizyolojik fonksiyonların sürmesi için yeterli miktarda alınmaları gerekmektedir. Yağda Çözülen Vitaminler A Vitamini; Gözün retina dokusundaki ışığa hassas proteinlerin iç parçasıdır. Bu nedenle A vitamini eksikliğinin erken göstergesi gece körlüğüdür. Bazı dokularda hücresel farklılıkların başlatılması embiriyonun gelişimin bağışıklık sisteminin devamı için gereklidir. A vitamininin meyve ve sebzelerde bulunan öncül maddesi Beta karotendir. Özellikle sigara dumanı ozon ve hava kirliliğinin zararlı etkilerine karşı koruyucudur. Cildi ultraviole ışınlarına karşı bronzlaşmayı hızlandırarak ve kalıcılığını sağlayarak korur. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Solunum sistemini ve göz sağlığını korumada yardımcı olur. Yüksek dozda A vitamini ihtiyacı olduğunda karaciğerde hasar oluşmaması için beta karoten daha güvenlidir. K vitamini; Kan pıhtılaşmasında rol oynayan ve kalsiyumun kemik yapısına katılmasında önemli rol oynayan proteinlerin üretimini sağlar. Anne sütü ile beslenen yeni doğanlarda, yağ emilimi bozulan erişkinlerde ve K vitamini ile etkileşen ilaç kullananlarda (kumarin) yetersizliği görülebilir. Yetersizliği aşırı kanamaya yol açar. Suda Çözünen Vitaminler B vitaminleri beslenmemizin en önemli bileşenlerindendir ve besinler enerjiye dönüştüğünde hayati rolleri vardır. Vitamin B1 (Tiamin) emzinlerin işlevinde koenzim olarak görev alır. Klasik yetersizlik sendromu beriberi hastalığı olarak tanımlanmıştır. Yüksek karbonhidratlı diyet B1 vitaminin 12 D vitamini; Vücutta aktif formuna dönüşerek büyüme, gelişme, kemik ve diş sağlığının devamlılığına destek olur. Yetersizliği çocuklarda raşitizm, erişkinde osteomolozi denilen kemik hastalığına yol açar. Kemik düzeni bozulur ve kolay kırılır. Aynı zamanda doğal bağışıklığın güçlendirilmesinde yardımcı olur. Tansiyon şeker hastalığı ve kalp damar hastalığının oluşumunu önlemede öncü rol oynamaktadır. E vitamini; Doku hasarı oluşturan maddelere karşı koruyucudur.(anti oksidan) eksikliğinde kansızlık ve sinirlerde harabiyet gelişir. Eğer yetersizlik erken düzeltilmezse nörolojik hastalık sıklıkla geri dönüşümsüzdür. Selenyum ile birlikte alınmalıdır. ihtiyacını artırır. Hafif yetersizlik, sinirlilik, yorgunluk ve baş ağrısına yol açar. Vitamin B2 (Ribofilavin) yetersizliği genelde diğer vitamin B eksiklikleriyle birlikte görülür. Tek başına eksikliğinde yutakta kızarıklık ve şişlik, dilde yanma ciltte yağlanma ve kansızlığa yol açar. Vitamin B3 (niasin) klasik eksiklik sendromu pellagra ve sıklıkla mısırın ana enerji kaynağı olduğu toplumlarda görülür. Nikotinik asit eşdeğerdir. Yüksek
doz nikotinik asit (1,5-3,0 gün) Ldl kolesterolü düşürür. Hdl kolesterolu artırır. Vitamin B6; Orta derecede eksiklikte sinirlilik, dudak kenarlarında çatlama, kansızlık görülür. Vitamin B12; B komplex ailesinin en önemli üyelerinde biri olan B12 vitamini kandeğerleri için büyük önem taşıyan bir vitamindir. Hücre oluşumunda büyük önem taşır. Ayrıca sinirleri çevreleyen koruyucu kılıfı oluşumunu destekler ve besinlerin enerjiye dönüşmesini sağlar. 50 yaşın üzerinde, besinlerden vitamin B12 emilimi azalır. Vücutta B12 eksikliği kalp hastalıkları, depresyon ve alzheimer hastalığı gibi önemli sağlık sorunlarına yakalanma riskini artırabilir. Hızlı emilen dil altı tabletleri sindirim sistemine uğramadan direk dolaşıma geçer. Bu sayede B12 vitamini eksikliğinde gelişen kansızlıkta kısa sürede etkisini gösterir. C vitamini; Klasik eksiklik sendromu yorgunluk depresyon ve yaygın bağ dokusu anormallikleri ile karakterize skorbüttür. Diş eti iltihabı, küçük kanamalar, yara iyileşmesinde gecikme görülür. Bebeklerde kemik büyümesinde gerilik oluşur. Sigara, C vitamini düzeylerini azaltır. C vitamini bağışıklık sistemi koruyucusu olarak soğuk algınlığı başta olmak üzere, enfeksiyonları yakalanma sıklığı ve enfeksiyon süresini azaltmaya yardımcı olur. Biotin vitamini; Besinlerin vücudumuzda enerjiye dönüşmesinde önemli rol oynayan biotin yağ, karbonhidrat ve proteinlerin parçalanmasında önemli görevler alır. Biotin özellikle zayıf saç ve tırnaklar için kullanılır. Çiğ yumurta beyazının fazla miktarda tüketilmesinde de eksikliğine yol açar. Kaslarda ağrı karıncalanma ciddi iştahsızlık deri iltihabı ve kelliğe yol açar. Yüksek doz biotin kan şekeri kontrolünde yardımcıdır. Vitamin Pontotenik Asit; Kolesterol cinsiyet hormonları A ve D, B12 vitaminleri eksikliği önemlidir. Yorgunluk karın agrısı kusma uykusuzluk ve karıncalanmalara yol açar. Yaşamın değişik zamanlarında farklı vitamin ihtiyacı vardir. Hamilelikte folik asit, emziren kadınlarda D, E ve C vitamini ihtiyacında aşırı artış olur. Bebeklerde doğum sırasında K vitamini ve ilk bir yıl boyunca D vitamini tedavisi uygulanmalıdır. Yaşlıların 3 te birinde belirgin B12 vitamini eksikliği riski mevcuttur. Yaşlılarda vitamin D emiliminin bozulması nedeni ile yaşlılar gençlere göre 2 katı oranda D vitamini almalıdır. (400 ıu) Sigara içenlerde folat C ve E vitamini miktarlarında azalma görülür. Günlük ihitiyaç 400 ıu E vitamini en zengin şekilde bulunduğu bademden almak istersek hergün 46 avuç dolusu yani yaklaşık 1000 tane badem yemesi gereklidir. Yüksek tempolu yaşam tarzı vücudumuzun ihtiyaç duydugu vitamin miktarlarını değiştirmiştir. Günümüzde kalp sağlığı, enerji üretimi ve yaşlanma etkilerine karşı güçlü koruyucu olan vitamin, eser elementler, probiotikler, minareller, esansiyel yağ asitleri, protein ve amino asitlerin birlikte kullanımı ideal tedaviyi oluşturmaktadır. Vitamin Folat; En sık çocuk doğurma yaşındaki kadınlarda görülür. Hamilelikte doğuştan gelen kusura bağlı omurganın arka kısmı üzerinde açıklık ve sinirle ilgili tüm kusurları önler. Hamileliğin ilk 3 ayında kadınların günde 400 mcg folik asit kullanılması konusunda teşvik edilmelidir. Folik asit ihtiyacının arttığı dönemler ; Hamilelik, emzirme Alkol sigara tüketimi Doğum kontrol hapı kullanımı İdrar söktürücü ve iltihap önleyici ilaç kullanımı Eksikliğinde kansızlığa yol açar. (B 12 ile birlikte) kalp hastalıklarına karşı önemli ölçüde koruma sağlar. 13
Genital Hijyen mikroplar vajinaya doğru taşınabilir. Bu mikroorganizmalardan en önemlisi E.Coli isimli bakteridir ve vajinal enfeksiyonların sık görülen nedenlerindendir Op. Dr. Deniz Güleryüz ÇAKMAK Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Vajinal enfeksiyonlar, her kadının hayatının belli bir döneminde karşılaştığı, bazen son derecede basit bazende ciddi sorunlara yol açabilecek sağlık sorunudurlar. Vajinal enfeksiyonların sıklığı genellikle cinsel hayatın başlaması ile birlikte artar. Alınacak basit önlemlerle bu enfeksiyonların sık oluşmasını önleyebiliriz. Genital hijyenin kadının özgüveni ve sağlıklı cinsel hayatı için ne kadar önemli olduğunu göz önünde bulundurursak, bu enfeksiyonlardan korunmanın ne kadar önemli olduğunu anlayabiliriz. Sağlıklı bir cinsel yaşam ve genital hijyen için dikkat edilecek önemli noktalar: Tuvalette temizlik önemlidir; Tuvalet sonrası mutlaka önden arkaya temizlik yapılmalıdır. Arkadan öne doğru yapılan temizlikte makat bölgesinde olan Vajinal duş yapılmamalıdır; Sanılanın aksine vajina içini basınçlı su ile yıkamak ortamın asit-baz dengesini değiştireceğinden içeride bulunan mikroorganizmalarında ortamını değiştirir. Bu dengenin bozulması bazı mikroorganizmaların olması gerekenden daha fazla oranda ortamda bulunmasına neden olarak enfeksiyona yol açar. Nemden korunmak gereklidir; Genital bölgenin nemli kalması mantar başta olmak üzere genital enfeksiyonlara zemin hazırlar. Cinsel bölgenin temizliğinde bu bölge için üretilmiş yıkama jelleri tercih edilmelidir. Genital bölge kuru ve temiz tutulmalıdır. İç çamaşırları hergün değiştirilmelidir. Dar giysilerden kaçınmak gerekir; Dar pantolonlar, özellikle zayıf kadınların tercih ettiği kıyafetlerdendir. Uzun süre dar kıyafetlerin giyilmesi bölgedeki nem oranının artmasına yol açar. Pamuklu çamaşır tercih edilmelidir; Sentetik iç çamaşıları ortamın hava dolaşımını engeller ve nemi emmedikleri için de vajinal enfeksiyonlara zemin hazırlar. İç çamaşırları ütülenmeli ve mümkün olduğunca çamaşır suyu kullanılmamalıdır. Tahriş edici maddelerden uzak durulmalıdır; Renkli tuvalet kağıtları,parfümler, kokulu kişisel hijyen ürünleri ve sabun genital bölgenin düşmanlarıdır. Bu ürünler mümkün olduğunca kullanılmamalıdır. Güvenli olmayan cinsel ilişkide prezervatif kullanılmalıdır; Uzun süreli tek eşli ilişkiniz yoksa mutlaka cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı prezevatif ile önlem alın. Bu hastalıklardan korunmanın tek ve en etkili yoludur. Adet kanaması döneminde dikkat edilmesi gereken hususlar; Adet kanaması döneminde hareket serbestliği sağlayan vajinal tamponların kullanımında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta sık değiştirilmeleri gerektiğidir. Bu tamponlar uzun süre vajen içinde kaldığında ağır enfeksiyonlara yol açabilecekleri gibi toksik şok sendromu gibi ağır tablolara bile yol açarlar. Adet kanaması döneminde cinsel ilişkiyi yasaklayan yeterli tıbbi bilgi elimizde bulunmamakla birlikte,üst genital sistem enfeksiyonu daha önceden geçirmiş olan bayanların ilişkiye girmemeleri gerektiği bilinmektedir. 14
Enfeksiyon belirtisi varsa, hemen doktorunuzla temasa geçin. Her 6 ayda bir şikayetiniz olmasa bile jinekolojik muayene olun. Vajinal Akıntı Kadınların jinekoloğa başvurma nedenlerinden başta geleni vajinal akıntılardır. Akıntıların özellikle bekar genç kızlarda ve menopozdaki kadınlarda başta olmak üzere herhangi bir sebebi yoktur. Bunlar doğal akıntı olarak bilinir. Bir enfeksiyon veya altta yatan bir neden varsa bu akıntılar doğal olmayan akıntılardır. Doğal akıntılar; Berrak yapıda olup, sıvı yumurta akını andırır. Genellikle kokusuzdur, fakat bazı kadınlar ekşi bir kokudan şikayet ederler. Genellikle kaşıntı yoktur ve cinsel ilişkide ağrı olmaz. Bu akıntıların en büyük özelliği aynı şiddette uzun süre devam etmesidir. Bazen bu akıntı miktarı çok fazla miktarda olup, endişeye kapılabilirler. İç çamaşırları ve günlük pedleri devamlı ıslaktır. Bu ıslaklığın kıvamı yumurtlama döneminde biraz sıvılaşabilir. Bunun amacı döllenmeyi kolaylaştırmak içindir. Adet dönemine yaklaştıkça bazı hanımlarda akıntının renginde koyulaşma ve koku olabilir.bu adet kanamasını oluşturan hormonların etkisir. Eğer akıntı normale göre artmış ise, görüntü ve yapısında değişiklik oluşmuş ise vajinal enfeksiyon teşhisi konulabilmesi için mutlaka jinekolog muayenesi gerekmektedir. Doğal olmayan akıntılar; En sık görülen nedenleri: Vajen enfeksiyonları Rahim ağzı yaraları Cinsel ilişki ile bulaşan enfeksiyonlar Rahim ağzı kanseri Spiralin ipine bağlı akıntı Rahim ağzında olan poliplere bağlı akıntı En sık görülen belirtileri: Akıntı Kaşıntı ve tahriş Cinsel ilişki sırasında ağrı Kasıklarda rahatsızlık hissi veren ağrı Dış bölgede şişme, ödem Bu belirtileri gördüğünüzde mutlaka en yakın zamanda tedavi için doktorunuza başvurun. 15
16 ÖZEL BURSA ANADOLU HASTANESİ
17
Organ Bağışı ve Önemi Dr. F. Hülya KURBAN Başhekim Yardımcısı hulyakurban@hotmail.com Organ ve doku bağışı, kişinin hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesidir. Organ bağışı son yıllarda ülkemizde de sıklıkla yapılan yüz ve kompozit doku nakilleri ile oldukça güncel bir konu haline gelmiştir. Organ ve Doku Bağışı Nedir? Organ ve doku bağışı, kişinin hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesidir. Bunun için şahsın 18 yaşını doldurmuş olması ve akli dengesinin yerinde olması gereklidir. Şahsın yaşının ileri olması ve kronik bir hastalığının olması organ bağışına engel değildir. Organ bağışı için Sağlık Müdürlükleri, Kamu ve Özel Hastaneler ile Organ Nakli yapan merkezler başta olmak üzere birçok sağlık kuruluşuna başvurularak organ bağış kartı alınabilir. Ülkemizde organ bağışı ve nakli hizmetleri 1979 yılında yürürlüğe giren ve 1982 yılında ilaveler yapılan 2238 sayılı Organ ve Doku alınması, aşılanması, saklanması ve nakli hakkındaki kanun sınırları içinde yürütülür. Ancak Türkiye de kişinin organ bağışı kartı olması bağış için yeterli değildir. Beyin ölümü gerçekleşen kişinin organlarının alınması ailesinin yazılı onayı ile mümkün olmaktadır. Bu kanuni bir zorunluluk olmayıp toplumun hassasiyeti ve etik kurallar göz önüne alınmaktadır. Organ bağış kartının bir başkasının eline geçmesinin kişiye hiçbir zararı olmayacaktır. Toplumda yerleşmiş bazı yanlış inanışlarla Organ Bağışı yaptığımı organ mafyası öğrenir de peşime düşerse gibi gerçek dışı endişeler taşıyanların oranı da az değildir. Bilgi eksikliği ve bazı yayın organlarının etkisi (özellikle internet ortamında çıkan haberler) bu endişeleri doğurmaktadır, oysa ki organ mafyası diye bahsedilen kişilerin bağış kartına ihtiyacı yoktur. Türkiye de organ ve doku nakli ameliyatı yapan merkezlerin ve uzmanların sayısı bellidir. Organ ve doku nakli Ulusal Koordinasyon Sistemi, hastanelerdeki organ nakli koordinatörlerinden başlayarak, Bölge Koordinasyon Merkezi ve Ulusal Koordinasyon Merkezi olarak yapılanır. Organ Nakli Canlıdan ve Beyin ölümü gerçekleşmiş(kadavra) kişilerden olmak üzere iki şekilde mümkündür. Canlıdan nakil, akrabalardan yapılmakta olup, karaciğer, akciğer, böbrek gibi organların naklinde mümkündür. Kadavradan (beyin ölümü gerçekleşmiş kişi) organ nakli, yoğun bakımlarda solunum cihazına bağlı yatan, beyin ölümü gelişmiş kişilerden yapılır. Hastanelerde, Nöroloji Uzmanı, Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı, Kardiyoloji Uzmanı ile Anestezi ve Reanimasyon Uzmanından oluşan beyin ölümü tespit kurulları vardır. Bu kuruldaki dört uzman doktor tarafından yapılan muayene ve tetkiklerle kişinin beyin ölümünün gerçekleştiği tespit edilebilir. Beyin ölümünde beyin fonksiyonları (beynin tüm kan akımı ve oksijenlenmesi) geri dönmemek üzere durmuştur. Beyin ölümünde kişi ventilatöre (solunum cihazı) bağlı olduğu için kalp ve diğer organlar bir süre daha çalışırlar. Ancak bir süre sonra diğer organlarda işlevini yitirir. Bu kişiler tıbben ölüdürler. Bitkisel hayatta ise hastanın solunumu devam eder. Bu kişiler makina desteği ile aylar ve yıllarca yaşayabilirler. Bazı hallerde iyileşebilirler. Bu kişilerden organ nakli yapılamaz. Ülkemizde organ bağışının önünde 18