07.10.2010 BİLGİSAYAR III DERS NOTLARI II. HAFTA TABLOLAR İLE ÇALIŞMAK-2 Doç. Dr. Sevinç GÜLSEÇEN Araş. Gör Elif KARTAL KARATAŞ
TABLOLAR İLE ÇALIŞMAK-2 TABLO İLİŞKİLERİ KILAVUZU 1 İyi bir veritabanı tasarımı hedeflerinden biri veri fazlalığını (yinelenen verileri) ortadan kaldırmaktır. Bu hedefe ulaşmak için, verilerinizi konu temelinde tablolara ayırarak her konunun yalnızca bir kez temsil edilmesini sağlarsınız. Bundan sonra Microsoft Office Access 2007 uygulamasına, bölünmüş bilgileri yeniden bir araya getirme yöntemini verirsiniz; bunun için ilişkili olan tablolara ortak alanlar yerleştirirsiniz. Ancak bu adımı doğru şekilde gerçekleştirmek için, önce tablolarınız arasındaki ilişkileri anlamanız ve sonra Office Access 2007 veritabanınızda bu ilişkileri belirtmeniz gerekir. 1. Giriş Veritabanınızdaki her konu için bir tablo oluşturduktan sonra, Office Access 2007 uygulamasına, gerektiğinde bu bilgileri yeniden bir araya getirme yöntemini vermeniz gerekir. Bunu da, ilişkili olan tablolara ortak alanlar yerleştirerek ve tablolarınız arasında ilişkiler tanımlayarak yaparsınız. Bundan sonra, aynı anda birden fazla tablodan bilgi görüntüleyen sorgu, form ve raporlar oluşturabilirsiniz. Örneğin, burada görülen form birkaç tablodan alınan bilgiler içermektedir: Bu formdaki bilgilerin geldiği yerler: Müşteriler tablosu......siparişler tablosu......ürünler tablosu......ve Sipariş Ayrıntıları tablosu. Fatura Adresi (BILL TO) kutusundaki müşteri adı, Müşteriler tablosundan, Sipariş No (ORDER ID) ve Sipariş Tarihi (ORDER DATE) değerleri, Siparişler tablosundan; Ürün adı (Product Name), Ürün tablosundan; Birim Fiyatı (Unit Price) ve Miktar (Quantity) değerleri de Sipariş Ayrıntıları tablosundan alınır. Bu tablolar, içlerindeki bilgilerin forma getirilmesi için çok çeşitli şekilde birbirine bağlanır. Önceki örnekte, aynı sipariş hakkındaki bilgiyi göstermek için bu tabloların alanları koordine edilmelidir. Bu koordinasyon, tablo ilişkileri kullanılarak gerçekleştirilir. Tablo ilişkisi, genellikle her iki tablonun aynı adlı alanlar olan anahtar alanlardaki veriler eşleştirilerek çalışır. Çoğu durumlarda, bu eşleştirme alanları, bir tablodan her kayıt için benzersiz bir tanımlayıcı sunan birincil anahtar (primary key) ve diğer tablodaki yabancı anahtar (foreign key) dır. Örneğin, Çalışanlar ve Siparişler tablolarındaki ÇalışanNo alanları arasında bir tablo ilişkisi oluşturularak, çalışanlar sorumlu oldukları siparişlerle ilişkilendirilebilir. 1 http://office.microsoft.com/tr-tr/access/ha101205341055.aspx, (Son Ziyaret Tarihi: 21.10.2009)
ÇalışanNo her iki tabloda görünür birincil anahtar olarak...... ve yabancı anahtar olarak. 2. Tablo İlişkilerinin Türleri Üç tür tablo ilişkisi vardır. Bir-çok ilişkisi Bir Müşteriler tablosu ve bir Siparişler tablosu bulunan bir sipariş izleme veritabanını ele alalım. Müşteri istediği kadar sipariş verebilir. Böylece, Müşteriler tablosunda temsil edilen herhangi bir müşteri için, Siparişler tablosunda temsil edilen pek çok sipariş olabilir. Buna göre, Müşteriler tablosuyla Siparişler tablosu arasındaki ilişki bir-çok ilişkisidir. Veritabanı tasarımınızda bir-çok ilişkisini temsil etmek için birincil anahtarı ilişkinin "bir" tarafında tutup, bunu ilişkinin "çok" tarafına ek alan veya alanlar olarak ekleyin. Örneğin buradaki durumda, Siparişler tablosuna yeni bir alan Müşteriler tablosundaki kimlik alanı ekler ve Müşteri Kimliği adını verirsiniz. Access böylece, her sipariş için doğru müşteriyi bulmak için Siparişler tablosundaki Müşteri Kimliği numarasını kullanabilir. Çok-çok ilişkisi Bir Ürünler tablosuyla bir Siparişler tablosu arasındaki ilişkiyi ele alalım. Tek bir siparişte birden fazla ürün olabilir. Diğer yandan, tek bir ürün birçok siparişte görülebilir. Bu nedenle, Siparişler tablosundaki her kayıt için Ürünler tablosunda birçok kayıt bulunabilir. Ayrıca, Ürünler tablosundaki her kayıt için Siparişler tablosunda da birçok kayıt olabilir. Bu tür ilişkilere, ürün için birçok sipariş, sipariş için de birçok ürün olabildiğinden çok-çok ilişki adı verilir. Tablolarınız arasında var olan çok-çok ilişkilerini algılamak için ilişkinin her iki tarafını da dikkate almanın önemli olduğunu unutmayın. Çok-çok ilişkisi göstermek üzere, genellikle kesişme tablosu adı verilen ve çok-çok ilişkisini iki adet bir-çok ilişkisine bölen üçüncü bir tablo oluşturmanız gerekir. İki tablonun her birinden birincil anahtarı üçüncü tabloya eklersiniz. Bunun sonucunda, üçüncü tablo ilişkinin her yinelenişini veya örneğini kaydeder. Örneğin, Siparişler tablosu ve Ürünler tablosu, Sipariş Ayrıntıları tablosuna iki adet bir-çok ilişkisi oluşturularak tanımlanan çok-çok ilişkisine sahiptir. Bir siparişte pek çok ürün olabilir ve her ürün pek çok siparişte yer alabilir. Bir-bir ilişkisi Bir-bir ilişkilerinde, ilk tablodaki her kayıt ikinci tabloda yalnızca bir eşleşen kayda sahip olabilir ve ikinci tablodaki her kayıt birinci tabloda yalnızca bir eşleşen kayda sahip olabilir. Bu şekilde ilişkilendirilen bilgiler çoğunlukla aynı tabloda saklandığı için, bu tür ilişkiler yaygın değildir. Birbir ilişkilerini, bir tabloyu birçok alana bölmek, bir tablonun bir bölümünü güvenlik nedeniyle yalıtmak veya ana tablonun yalnızca bir alt kümesi için geçerli olan bilgileri saklamak için kullanabilirsiniz. Böyle bir ilişkiyi, her iki tablonun ortak bir alanı paylaşmasından tanırsınız.
3. Neden Tablo İlişkileri Oluşturulur? Tablo ilişkilerini, İlişkiler penceresini kullanarak veya Alan Listesi bölmesinden bir alanı sürükleyerek oluşturabilirsiniz. Office Access 2007, bir veritabanı nesnesinde kullanmanız gerektiğinde tabloları birleştirmek için tablo ilişkilerini kullanır. Form, sorgu veya rapor gibi başka veritabanı nesneleri oluşturmadan önce, tablo ilişkileri oluşturmanız için birkaç neden vardır. Tablo ilişkileri sorgu tasarımlarınıza bilgi sağlar Birden fazla tabloda bulunan kayıtlarla çalışmak için, genellikle, tabloları birleştiren bir sorgu oluşturmanız gerekir. Sorgu ilk tablonun birincil anahtar alanındaki değerleri ikinci tablodaki yabancı bir anahtar alanıyla birleştirerek çalışır. Örneğin, her bir müşterinin tüm siparişlerini listeleyen satırları döndürmek için, Müşteriler tablosunu, Müşteri Kimliği alanı temelinde Siparişler tablosuyla birleştiren bir sorgu oluşturursunuz. İlişkiler penceresinde, birleştirilecek alanları kendiniz belirtebilirsiniz. Ancak, tablolar arasında zaten tanımlanmış bir ilişkiniz varsa, Office Access 2007 var olan tablo ilişkisini temel alarak varsayılan birleştirmeyi sunar. Ayrıca, sorgu sihirbazlarından birini kullanırsanız, Access tanımlamış olduğunuz tablo ilişkilerinden topladığı bilgileri kullanarak, size bilgi içeren seçenekler sunar ve özellik ayarını uygun varsayılan değerlerle önceden doldurur. Tablo ilişkileri form ve rapor tasarımlarınıza bilgi sağlar Form veya rapor tasarlarken, Office Access 2007 tanımlamış olduğunuz tablo ilişkilerinden topladığı bilgileri kullanarak, size bilgi içeren seçenekler sunar ve özellik ayarını uygun varsayılan değerlerle önceden doldurur. Tablo ilişkileri, veritabanınızda başıboş kayıtlar oluşmasını önlemek amacıyla, üzerinde bilgi tutarlılığını yürürlüğe koyabileceğiniz temeli oluşturur. Başıboş kayıt, var olmayan başka bir kayda başvuru içeren kayıttır; örneğin, var olmayan bir müşteri kaydına başvuruda bulunan bir sipariş kaydı gibi. Bir veritabanını tasarlarken, bilgilerinizi, her birinde birincil anahtar bulunan tablolara ayırırsınız. Sonra, bu birincil anahtarlara başvuruda bulunan ilişkili tablolara yabancı anahtarlar eklersiniz. Bu yabancı anahtar ve birincil anahtar çiftleri tablo ilişkilerinin ve çok tablolu sorguların temelini oluşturur. Bu yüzden, yabancı anahtar ve birincil anahtar başvurularının eşit durumda kalması önemlidir. Bilgi tutarlılığı, başvuruların eşit durumda kalmasına yardımcı olur ve tablo ilişkilerine bağımlıdır. 4. Bilgi Tutarlılığını Anlama Veritabanı tasarlarken, veri fazlalığını en aza indirmek için bilgileri konu temelinde bir çok tabloya ayırırsınız. Sonra ilişkili tablolara ortak alanlar yerleştirerek Office Access 2007 uygulamasına, verileri yeniden bir araya getirme yolunu sağlarsınız. Örneğin, bir-çok ilişkisi göstermek için, "bir" tablosundaki birincil anahtarı alır, "çok" tablosuna ek bir alan olarak eklersiniz. Access verileri yeniden bir araya getirmek için, "çok" tablosundaki değeri alır ve "bir" tablosunda bunun karşılığı olan değeri arar. Bu şekilde, "çok" tablosundaki değerler "bir" tablosundaki ilgili değerlere başvuruda bulunur. Nakliyeciler ve Siparişler arasında bir-çok ilişkisi bulunduğunu ve bir Nakliyeciyi silmek istediğinizi düşünelim. Silmek istediğiniz nakliyecinin Siparişler tablosunda siparişleri varsa, Nakliyeci kaydını sildiğinizde bu siparişler "başıboş" kalır. Siparişler yine nakliyeci kimliği içerir, ancak kimlik, başvuruda bulunduğu kayıt artık var olmadığı için geçersiz olur.
Bilgi tutarlılığının amacı, için başıboş öğeler oluşmasını önleyerek ve başvuruları eşit durumda tutarak, hiçbir zaman varsayımsal durumlar oluşmamasını sağlamaktır. Bilgi tutarlılığını, bir tablo ilişkisi için etkinleştirerek zorunlu kılarsınız. Zorunlu kılındığında, Access, söz konusu tablo ilişkisinin bilgi tutarlılığını ihlal edecek tüm işlemleri reddeder. Buna göre Access, bir başvurunun hedefini değiştirecek güncelleştirmelerin yanı sıra, başvurunun hedefini kaldıracak silme işlemlerini reddeder. Bununla birlikte, Siparişler tablosunda siparişleri bulunan bir nakliyecinin birincil anahtarını değiştirmek için son derece haklı bir nedeniniz de olabilir. Bu gibi durumlar için, yapmanız gereken en doğru şey, Access'in etkilenen tüm satırları tek bir işlemle otomatik olarak güncelleştirmesini sağlamaktır. Böylece, Access güncelleştirme işlemini eksiksiz şekilde tamamlayarak, veritabanınızın bazı satırları güncelleştirilmiş, bazıları güncelleştirmeden kalmış şekilde tutarsız bir durumda kalmasını önler. Bu nedenle Access, İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir seçeneğini destekler. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılar ve İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir seçeneğini kullanırsanız ve sonra da birincil bir anahtarı güncelleştirirseniz, Access birincil anahtara başvuruda bulunan tüm alanları otomatik olarak güncelleştirir. Bir satırı ve ilişkili tüm kayıtları, örneğin, bir Nakliyeci kaydını ve bu nakliyecinin ilişkili tüm siparişlerini silmek için de geçerli bir nedeniniz olabilir. Bu nedenle, Access İlişkili Kayıtları Art Arda Sil seçeneğini destekler. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılar ve İlişkili Kayıtları Art Arda Sil seçeneğini kullanırsanız ve sonra da ilişkinin birincil anahtar tarafındaki bir kaydı silerseniz, Access birincil anahtara başvuruda bulunan tüm kayıtları otomatik olarak siler. 5. Tablo İlişkilerini Görüntüleme Tablo ilişkilerini görüntülemek için, Veritabanı Araçları sekmesinde İlişkiler'i tıklatın. İlişkiler penceresi açılarak varolan tüm ilişkileri görüntüler. Henüz hiçbir tablo ilişkisi tanımlanmamışsa ve İlişkiler penceresini ilk kez açıyorsanız, Access pencereye tablo veya sorgu eklemek isteyip istemediğinizi sorar. İlişkiler Penceresini Açma 3. Veritabanı Araçları sekmesinin Göster/Gizle grubunda İlişkiler'i tıklatın. 4. Veritabanı ilişkiler içeriyorsa, İlişkiler penceresi görüntülenir. Veritabanı ilişkiler içermiyorsa, İlişkiler penceresini ilk kez açıyorsanız, Tabloyu Göster iletişim kutusu görüntülenir. İletişim kutusunu kapatmak için Kapat'ı tıklatın. 5. Tasarım sekmesinin İlişkiler grubunda Tüm İlişkiler'i tıklatın. Böylece, veritabanınızda tanımlı tüm ilişkiler görüntülenir. Gezinti Seçenekleri iletişim kutusundaki Gizli Nesneleri Göster onay kutusu seçili olmadıkça, gizli tabloların (tablonun Özellikler iletişim kutusunda Gizli onay kutusu işaretli olan tablolar) ve bunların ilişkilerinin görünmeyeceğini unutmayın.
Birincil anahtar Bu çizgi ilişkiyi gösterir Yabancı anahtar Tablo ilişkiler, İlişkiler penceresinde tablolar arasında çizilen ilişki çizgileriyle gösterilir. Bilgi tutarlılığının zorunlu olmadığı bir ilişki, kendisini destekleyen ortak alanlar arasında ince bir çizgi olarak görünür. Çizgisini tıklatarak ilişkiyi seçtiğinizde, çizgi kalınlaşarak seçili olduğunu gösterir. Bu ilişki için bilgi tutarlılığını zorunlu kılarsanız, çizgi her iki uçta daha kalın görünür. Ayrıca, çizginin ilişkinin bir tarafındaki kalın kısmında 1 sayısı ve çizginin diğer taraftaki kalın kısmında sonsuzluk simgesi ( ) görünür. İlişkiler penceresi etkin olduğunda, Microsoft Office Fluent kullanıcı arabiriminin bileşeni olan Şerit üzerinde aşağıdaki komutlar arasından seçim yapabilirsiniz: Tasarım sekmesinde, Araçlar grubunda: İlişkileri Düzenle İlişkileri Düzenle iletişim kutusunu açar. Bir ilişki çizgisini seçtiğinizde, tablo ilişkisini değiştirmek için İlişkileri Düzenle'yi tıklatabilirsiniz. Ayrıca ilişki çizgisini de çift tıklatabilirsiniz. Düzeni Temizle İlişkiler penceresinde tüm tabloları ve ilişkileri görüntüden kaldırır. Bu komutun tabloları ve ilişkileri silmediğini, yalnızca gizlediğini unutmayın. İlişkiler Raporu Veritabanınızdaki tabloları ve ilişkileri gösteren bir rapor oluşturur. Rapor yalnızca, İlişkiler penceresinde gizli olmayan tabloları ve ilişkileri gösterir. Tasarım sekmesinde, İlişkiler grubunda: Tabloyu Göster İlişkiler penceresinde görüntülemek üzere tablo ve sorgular seçebileceğiniz Tabloyu Göster iletişim kutusunu açar. Tabloyu Gizle Seçili tabloyu İlişkiler penceresinde gizler. Doğrudan İlişkiler Seçili tablonun tüm ilişkilerini ve ilişkili tablolarını İlişkiler penceresinde görünmüyorsa görüntüler. Tüm İlişkiler Veritabanınızdaki tüm ilişkileri ve ilişkili tabloları İlişkiler penceresinde görüntüler. Gezinti Seçenekleri iletişim kutusunda Gizli Nesneleri Göster seçili olmadıkça, gizli tabloların (Özellikler iletişim kutusunda Gizli onay kutusu seçili olan tablolar) ve bunların ilişkilerinin görünmeyeceğini unutmayın. Kapat İlişkiler penceresini kapatır. İlişkiler penceresinin düzeninde herhangi bir değişiklik yaptıysanız, bu değişiklikleri kaydetmek isteyip istemediğiniz sorulur. 6. Tablo İlişkisi Oluşturma İlişkiler penceresini kullanarak veya Alan Listesi bölmesinden bir çalışma sayfasına alan sürükleyerek tablo ilişkisi oluşturabilirsiniz. Tablolar arasında bir ilişki oluşturduğunuzda, ortak alanların aynı adı taşıması zorunlu olmasa da genellikle böyle olur. Bunun yerine, bu alanların aynı veri türüne sahip
olması gerekir. Bununla birlikte, birincil anahtar alanı bir Otomatik Sayı alanıysa, her iki alanın AlanBoyutu özelliği aynı olduğu takdirde yabancı anahtar alanı bir Sayı alanı olabilir. Örneğin, her iki alanının AlanBoyutu özelliği Uzun Tamsayı olduğunda, bir Otomatik Sayı alanıyla bir Sayı alanını eşleştirebilirsiniz. Her iki ortak alan Sayı alanı olduğu takdirde, aynı AlanBoyutu özelliği ayarına sahip olmaları gerekir. İlişkiler Penceresini Kullanarak Tablo İlişkisi Oluşturma A. Microsoft Office Düğmesi'ni ve sonra da Aç'ı tıklatın. B. Aç iletişim kutusunda, veritabanını seçin ve açın. C. Veritabanı Araçları sekmesinin Göster/Gizle grubunda İlişkiler'i tıklatın. a. D. Henüz hiçbir ilişki tanımlamadıysanız, Tabloyu Göster iletişim kutusu otomatik olarak görüntülenir. Görüntülenmezse, Tasarım sekmesinde, İlişkiler grubunda, Tabloyu Göster'i tıklatın. a. Tabloyu Göster iletişim kutusu veritabanındaki tüm tablo ve sorguları görüntüler. Yalnızca tabloları görüntülemek için, Tablolar'ı tıklatın. Yalnızca sorguları görüntülemek için, Sorgular'ı tıklatın. Hem tabloları, hem sorguları görüntülemek için, Her İkisi'ni tıklatın. E. Bir veya daha fazla tabloyu veya sorguyu seçip Ekle'yi tıklatın. İlişkiler penceresine tablo ve sorgu eklemeniz bittiğinde, Kapat'ı tıklatın. F. Bir tablodan bir alanı (genellikle birincil anahtar) diğer tablodaki ortak alana (yabancı anahtar) sürükleyin. Birden çok alanı sürüklemek için CTRL tuşunu basılı tutarak istediğiniz alanları tıklatın ve sürükleyin. a. İlişkileri Düzenle iletişim kutusu görüntülenir. G. Görünen alan adlarının, ilişkinin ortak alanları olduğunu doğrulayın. Yanlış alan adı varsa, alan adını tıklatıp listeden yeni bir alan seçin. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılmak için, Bilgi Tutarlılığına Zorla onay kutusunu seçin. Oluştur'u tıklatın. İki tablo arasına ilişki çizgisi çizilir. Bilgi Tutarlılığına Zorla onay kutusunu seçtiyseniz, çizgi her iki uçta daha kalın görünür. Ayrıca, yalnızca Bilgi Tutarlılığına Zorla onay kutusunu seçtiyseniz, çizginin ilişkinin bir tarafındaki kalın bölümü üzerinde 1 sayısı ve çizginin diğer taraftaki kalın bölümü üzerinde sonsuzluk simgesi ( ) görünür.
Notlar Bir-bir ilişkisi oluşturma Ortak alanların (genellikle birincil anahtar ve yabancı anahtar alanları) her ikisinin de benzersiz bir dizini olması gerekir. Buna göre, bu alanların Dizin özelliğinin, Evet (Yineleme Yok) olarak ayarlanması gerekir. Her iki alanın da benzersiz dizini varsa, Access bir-bir ilişkisi oluşturur. Bir-çok ilişkisi oluşturma İlişkinin "bir" tarafındaki alanın (genellikle birincil anahtar) benzersiz bir dizini olması gerekir. Buna göre, bu alanın Dizin özelliği Evet (Yineleme Yok) olarak ayarlanmalıdır. "Çok" tarafında bulunan alanın benzersiz dizini olmamalıdır. Bir dizini olabilir, ancak yinelemelere izin vermesi gerekir. Buna göre, bu alanın Dizin özelliği Hayır veya Evet (Yineleme Var) olarak ayarlanmalıdır. Bir alanın benzersiz dizini olup diğerinin olmadığında, Access bir-çok ilişkisi oluşturur. Alan Listesi Bölmesini Kullanarak Tablo İlişkisi Oluşturma Office Access 2007 uygulamasında, Veri Sayfası görünümünde açık olan var olan bir tabloya, bir alanı Alan Listesi bölmesinden sürükleyerek ekleyebilirsiniz. Alan Listesi bölmesi, ilişkili tablolardaki kullanılabilir alanların yanı sıra, diğer tablolarda bulunan kullanılabilir alanları gösterir. Bir "diğer" (ilişkisiz) tablodan bir alanı sürükleyip Arama Sihirbazı'nı tamamladığınızda, Alan Listesi bölmesindeki tabloyla, alanı sürüklediğiniz tablo arasında otomatik olarak yeni bir bir-çok ilişkisi oluşturulur. Access tarafından oluşturulan bu ilişki, varsayılan olarak bilgi tutarlılığını zorunlu kılmaz. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılmak için, ilişkiyi düzenlemeniz gerekir. Veri Sayfası Görünümünde Tablo Açma 3. Gezinti bölmesinde, alanı eklemek ve ilişkiyi oluşturmak istediğiniz tabloyu sağ tıklatın ve ardından kısayol menüsünde Veri Sayfası Görünümü'nü tıklatın. Alan Listesi Bölmesini Açma Veri Sayfası sekmesinin Alanlar ve Sütunlar grubunda Varolan Alanları Ekle'yi tıklatın. Alan Listesi bölmesi görüntülenir. Alan Listesi bölmesi, veritabanınızdaki tüm diğer tabloları kategoriler şeklinde gruplandırılmış olarak gösterir. Veri Sayfası görünümünde bir tabloyla çalışırken, Access alanları Alan Listesi bölmesindeki iki kategoriden birinde görüntüler: İlgili tablolardaki kullanılabilir alanlar ve Diğer tablolardaki kullanılabilir alanlar. İlk kategori, halen çalışmakta olduğunuz tabloyla ilişkisi olan tüm tabloları listeler. İkinci kategori, tablonuzun ilişkili olmadığı tabloların tümünü listeler. Alan Listesi bölmesinde, bir tablo adının yanındaki artı işaretini (+) tıklattığınızda, o tablodaki tüm kullanılabilir alanların listesini görürsünüz. Tablonuza alan eklemek için, Alan Listesi bölmesinden istediğiniz alanı Veri Sayfası görünümündeki tabloya sürükleyin.
Alan Listesi Bölmesinden Alan Ekleme Ve İlişki Oluşturma A. Veri Sayfası sekmesinin Alanlar ve Sütunlar grubunda Varolan Alanları Ekle'yi tıklatın. a. b. Alan Listesi bölmesi görüntülenir. B. Diğer tablolardaki kullanılabilir alanlar'ın altında, bir tablodaki alanların listesini görüntülemek için bu tablonun adının yanındaki artı işaretini (+) tıklatın. C. İstediğiniz alanı Alan Listesi bölmesinden Veri Sayfası görünümünde açık olan tabloya sürükleyin. D. Ekleme satırı görüntülendiğinde, alanı konuma bırakın. a. Arama Sihirbazı başlatılır. E. Arama Sihirbazı'nı tamamlamak için yönergeleri izleyin. Alan, Veri Sayfası görünümündeki tabloda görüntülenir. Bir "diğer" (ilişkisiz) tablodan bir alanı sürükleyip Arama Sihirbazı'nı tamamladığınızda, Alan Listesi bölmesindeki tabloyla, alanı sürüklediğiniz tablo arasında otomatik olarak yeni bir bir-çok ilişkisi oluşturulur. Access tarafından oluşturulan bu ilişki, varsayılan olarak bilgi tutarlılığını zorunlu kılmaz. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılmak için, ilişkiyi düzenlemeniz gerekir. 7. Tablo İlişkisini Silme Bir tablo ilişkisini kaldırmak için, İlişkiler penceresinde ilişki çizgisini silmeniz gerekir. İmleci dikkatle, ilişki çizgisini gösterecek şekilde konumlayın ve çizgiyi tıklatın. İlişki çizgisi seçildiğinde daha kalın görünür. İlişki çizgisi seçiliyken DELETE tuşuna basın. Bir ilişkiyi kaldırdığınızda, etkinse bu ilişkinin bilgi tutarlılığı desteğini de kaldırmış olacağınızı unutmayın. Bunun sonucunda, Access ilişkinin "çok" tarafında başı boş kayıtlar oluşmasını artık otomatik olarak engellemez. 3. Veritabanı Araçları sekmesinin Göster/Gizle grubunda İlişkiler'i tıklatın. İlişkiler penceresi görünür. Henüz herhangi bir ilişki tanımlamadıysanız ve İlişkiler penceresini ilk kez açıyorsanız, Tabloyu Göster iletişim kutusu görüntülenir. İletişim kutusu görüntülenirse, Kapat'ı tıklatın. 4. Tasarım sekmesinin İlişkiler grubunda Tüm İlişkiler'i tıklatın. İlişki çizgileri görünür şekilde, ilişkileri olan tüm tablolar görüntülenir. 5. Silmek istediğiniz ilişkinin ilişki çizgisini tıklatın. İlişki çizgisi seçildiğinde daha kalın görünür. 6. DELETE tuşuna basın.
veya Sağ tıklatıp Sil'i tıklatın. 7. Access, Seçili ilişkiyi veritabanınızdan sürekli olarak silmek istediğinizden emin misiniz? iletisini görüntüleyebilir. Bu onaylama iletisi görüntülenirse Evet'i tıklatın. Not Tablo ilişkisinde yer alan tablolardan herhangi biri kullanılıyorsa (başka bir kişi veya işlem tarafından ya da form gibi açık bir veritabanı nesnesinde) ilişkiyi silemezsiniz. İlişkiyi kaldırabilmeniz için, önce bu tabloları kullanan açık nesne varsa kapatmanız gerekir. 8. Tablo İlişkisini Değiştirme Bir tablo ilişkisini değiştirmek için, ilişkiyi İlişkiler penceresinde seçip düzenlersiniz. İmleci dikkatle, ilişki çizgisini gösterecek şekilde konumlayın ve çizgiyi tıklatarak seçin. İlişki çizgisi seçildiğinde daha kalın görünür. İlişki çizgisi seçiliyken çizgiyi çift tıklatın veya Tasarım sekmesindeki Araçlar grubunda İlişkileri Düzenle'yi tıklatın. İlişkileri Düzenle iletişim kutusu görüntülenir. İlişkileri Düzenle İletişim Kutusunda Değişikliklerinizi Yapma 3. Veritabanı Araçları sekmesinin Göster/Gizle grubunda İlişkiler'i tıklatın. İlişkiler penceresi görünür. Henüz herhangi bir ilişki tanımlamadıysanız ve İlişkiler penceresini ilk kez açıyorsanız, Tabloyu Göster iletişim kutusu görüntülenir. İletişim kutusu görüntülenirse, Kapat'ı tıklatın. 4. Tasarım sekmesinin İlişkiler grubunda Tüm İlişkiler'i tıklatın. İlişki içeren tüm tablolar ilişki çizgileriyle birlikte görüntülenir. Gezinti Seçenekleri iletişim kutusunda Gizli Nesneleri Göster seçeneği seçilmedikçe, gizli tabloların (tablonun Özellikler iletişim kutusunda Gizli onay kutusu seçili olan tablolar) ve bunların ilişkilerinin görüntülenmeyeceğini unutmayın. 5. Değiştirmek istediğiniz ilişkinin ilişki çizgisini tıklatın. İlişki çizgisi seçildiğinde daha kalın görünür. 6. İlişki çizgisini çift tıklatın. veya Tasarım sekmesinin Araçlar grubunda İlişkileri Düzenle'yi tıklatın. İlişkileri Düzenle iletişim kutusu görüntülenir.
7. Değişikliklerinizi yapın ve Tamam'ı tıklatın. İlişkileri Düzenle iletişim kutusu tablo ilişkilerini düzenlemenize olanak sağlar. Özellikle, ilişkinin her iki tarafındaki tablo veya sorguları veya her iki taraftaki alanları değiştirebilirsiniz. Ayrıca, birleştirme türünü ayarlayabilir veya bilgi tutarlılığını zorunlu kılabilir ve bir basamaklama seçeneği belirleyebilirsiniz. Birleştirme Türünü Ayarlama Bir tablo ilişkisi tanımladığınızda, ilişkiyle ilgili bilgiler sorgu tasarımlarınıza iletilir. Örneğin, iki tablo arasında bir ilişki tanımlar ve sonra bu tabloları kullanan bir sorgu oluşturursanız, Access, ilişkide belirtilen alanlara bağlı olarak varsayılan eşleşen alanları otomatik olarak seçer. Bu başlangıç varsayılan değerlerini sorgunuzda geçersiz kılabilirsiniz, ancak ilişki tarafından sağlanan değerler genellikle doğru çıkar. Birden fazla tablodaki verileri eşleştirip bir araya getirmek, en basit olanlar dışında tüm veritabanlarında sık gerçekleştireceğiniz bir görev olduğundan, ilişkiler oluşturarak varsayılanlar ayarlamak zaman kazandırabilir ve yararlı olabilir. Çok tablolu sorgular, ortak alanlardaki değerleri eşleştirerek birden fazla tablodaki bilgileri birleştirir. Eşleştirmeyi ve birleştirmeyi gerçekleştiren işleme birleştirme denir. Örneğin, müşteri siparişlerini görüntülemek istediğinizi düşünelim. Müşteriler tablosu ile Siparişler tablosunu Müşteri Kimliği alanından birleştiren bir sorgu oluşturursunuz. Sorgu sonucu, yalnızca ilgili bir eşleşme bulunan satırların müşteri bilgilerini ve sipariş bilgilerini içerir. Her ilişki için belirtebileceğiniz değerlerden biri birleştirme türüdür. Birleştirme türü Access'e, bir sorgunun sonucuna hangi kayıtların ekleneceğini bildirir. Örneğin, yine Müşteriler tablosu ile Siparişler tablosunu, Müşteri Kimliğini gösteren ortak alanlardan birleştiren sorgu düşünelim. Varsayılan sorgu türü (iç birleştirme denir) kullanıldığında, sorgu yalnızca, ortak alanların (birleştirilen alanlar da denir) eşit olduğu Müşteri satırlarını ve Sipariş satırlarını döndürür. Bununla birlikte, tüm Müşterileri (henüz hiç sipariş vermeyenleri de) dahil etmek istediğinizi düşünelim. Bunu yapmak için, iç birleştirme olan birleştirme türünü, sol dış birleştirme adı verilen birleştirme olarak değiştirmeniz gerekir. Sol dış birleştirme, ilişkinin sol tarafında bulunan tablodaki satırların tümünü ve sağdaki tablodan da yalnızca eşleşenleri döndürür. Sağ dış birleştirmeyse, sağdaki satırların tümünü ve soldakinden de yalnızca eşleşenleri döndürür. Not Buna göre, "sol" ve "sağ" deyimleri, İlişkiler penceresinde değil, İlişkileri Düzenle iletişim kutusundaki tabloların konumunu gösterir.
Bu ilişkideki tabloları birleştirmeye yarayan bir sorgudan en çok hangi sonucu almak istediğinizi düşünerek birleştirme türünü buna göre ayarlamanız gerekir. Birleştirme Türünü Ayarlama 1. İlişkileri Düzenle iletişim kutusunda, Birleştirme Türü'nü tıklatın. Birleştirme Özellikleri iletişim kutusu görüntülenir. 2. Seçiminizi tıklatın ve sonra Tamam'ı tıklatın. Aşağıdaki tablo (Müşteriler ve Siparişler tablolarını kullanır) Birleştirme Özellikleri iletişim kutusunda görüntülenen seçenekleri, bunların kullandığı birleştirme türünü ve her tablo için tüm satırların mı, yoksa eşleşen satırların mı dâhil edileceğini gösterir. Seçenek Sağ birleştirme Sol tablo Sağ tablo 1. Yalnızca, her iki tablodan birleştirilen alanların eşit olduğu satırları içerir. İç birleştirme Eşleşen satırlar Eşleşen satırlar 2. 'Müşteriler' tablosundan TÜM kayıtları ve 'Siparişler' tablosundan yalnızca, birleştirilen alanların eşit olduğu kayıtları içerir. Sol dış birleştirme Tüm satırlar Eşleşen satırlar 3. 'Siparişler' tablosundan TÜM kayıtları ve 'Müşteriler' tablosundan yalnızca, birleştirilen alanların eşit olduğu kayıtları içerir. Sağ dış birleştirme Eşleşen satırlar Tüm satırlar 2 veya 3 numaralı seçeneği belirlediğinizde, ilişki çizgisinde bir ok görünür. Bu ok ilişkinin yalnızca eşleşen satırları gösteren tarafını işaret eder. Birleştirme Özellikleri iletişim kutusunda değişiklik yapma 3. Veritabanı Araçları sekmesinin Göster/Gizle grubunda İlişkiler'i tıklatın. İlişkiler penceresi görünür. Henüz herhangi bir ilişki tanımlamadıysanız ve İlişkiler penceresini ilk kez açıyorsanız, Tabloyu Göster iletişim kutusu görüntülenir. İletişim kutusu görüntülenirse, Kapat'ı tıklatın. 4. Tasarım sekmesinin İlişkiler grubunda Tüm İlişkiler'i tıklatın.
İlişki içeren tüm tablolar ilişki çizgileriyle birlikte görüntülenir. Gezinti Seçenekleri iletişim kutusunda Gizli Nesneleri Göster seçeneği seçilmedikçe, gizli tabloların (tablonun Özellikler iletişim kutusunda Gizli onay kutusu seçili olan tablolar) ve bunların ilişkilerinin görüntülenmeyeceğini unutmayın. 5. Değiştirmek istediğiniz ilişkinin ilişki çizgisini tıklatın. İlişki çizgisi seçildiğinde daha kalın görünür. 6. İlişki çizgisini çift tıklatın. veya Tasarım sekmesinin Araçlar grubunda İlişkileri Düzenle'yi tıklatın. İlişkileri Düzenle iletişim kutusu görüntülenir. 7. Birleştirme Türü'nü tıklatın. 8. Birleştirme Özellikleri iletişim kutusunda, bir seçeneği tıklatın ve sonra Tamam'ı tıklatın. 9. Varsa, ilişkide başka değişikliklerinizi de yapın ve Tamam'ı tıklatın. 9. Bilgi Tutarlılığını Zorunlu Kılma Bilgi tutarlılığını kullanmanın amacı, başı boş kayıtları önlemek ve artık var olmayan kayıtlara başvuruda bulunan kayıtlarınız olmaması için başvuruları eşit durumda tutmaktır. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılmak istediğinizde, bir tablo ilişkisi için etkinleştirirsiniz. Zorunlu kılındıktan sonra, Access, bu tablo ilişkisi için bilgi tutarlılığını ihlal edecek tüm işlemleri reddeder. Access, bir başvurunun hedefinde değişiklik yapacak güncelleştirmeleri ve ayrıca bir başvurunun hedefini kaldıracak silme işlemlerini reddeder. Bilgi Tutarlılığını Etkinleştirme Veya Devre Dışı Bırakma 3. Veritabanı Araçları sekmesinin Göster/Gizle grubunda İlişkiler'i tıklatın. İlişkiler penceresi görünür.
Henüz herhangi bir ilişki tanımlamadıysanız ve İlişkiler penceresini ilk kez açıyorsanız, Tabloyu Göster iletişim kutusu görüntülenir. İletişim kutusu görüntülenirse, Kapat'ı tıklatın. 4. Tasarım sekmesinin İlişkiler grubunda Tüm İlişkiler'i tıklatın. İlişki içeren tüm tablolar ilişki çizgileriyle birlikte görüntülenir. Gezinti Seçenekleri iletişim kutusunda Gizli Nesneleri Göster seçeneği seçilmedikçe, gizli tabloların (tablonun Özellikler iletişim kutusunda Gizli onay kutusu seçili olan tablolar) ve bunların ilişkilerinin görüntülenmeyeceğini unutmayın. 5. Değiştirmek istediğiniz ilişkinin ilişki çizgisini tıklatın. İlişki çizgisi seçildiğinde daha kalın görünür. 6. İlişki çizgisini çift tıklatın. veya Tasarım sekmesinin Araçlar grubunda İlişkileri Düzenle'yi tıklatın. İlişkileri Düzenle iletişim kutusu görüntülenir. 7. Bilgi Tutarlılığına Zorla onay kutusunu seçin. 8. Varsa, ilişkide başka değişikliklerinizi de yapın ve Tamam'ı tıklatın. Bilgi tutarlılığını zorunlu kıldıktan sonra, aşağıdaki kurallar geçerli olur: İlişkili bir tablonun birincil anahtar alanına gireceğiniz bir değer, birincil tablonun birincil anahtar alanında yoksa bu değeri giremezsiniz; bunu yaparsanız başı boş kayıtlar oluşur. İlişkili tabloda eşleşen kayıtlar varsa, birincil tablodan kayıt silemezsiniz. Örneğin, Siparişler tablosunda bir çalışan için atanmış siparişler varsa, Çalışanlar tablosundan bu çalışanın kaydını silemezsiniz. Bununla birlikte, İlişkili Kayıtları Art Arda Sil onay kutusunu seçerek, bir birincil kaydı ve tüm ilişkili kayıtları tek bir işlemle silmeyi seçebilirsiniz. Birincil tablodaki birincil anahtar değerini değiştirmeniz, başı boş kayıtlara neden olacaksa değeri değiştiremezsiniz. Örneğin, Sipariş Ayrıntıları tablosunda bir siparişe atanmış öğeler varsa, Siparişler tablosunda bu Siparişin numarasını değiştiremezsiniz. Bununla birlikte, İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir onay kutusunu seçerek, birincil kaydı ve tüm ilişkili kayıtları tek bir işlemle güncelleştirmeyi seçebilirsiniz. Notlar Bilgi tutarlılığını zorunlu kılmakta güçlük çekiyorsanız, bilgi tutarlılığını zorunlu kılmak için aşağıdaki koşulların gerektiğini unutmayın: Birincil tablodaki ortak alan birincil anahtar olmalı ya da benzersiz bir dizine sahip olmalıdır. Ortak alanlar aynı veri türüne sahip olmalıdır. Bunun tek istisnası, bir Otomatik Sayı alanının, AlanBoyutu özellik ayarı Uzun Tamsayı olan bir Sayı alanıyla ilişkilendirilebilmesidir. Her iki tablo da aynı Access veritabanında var olmalıdır. Bağlantılı tablolarda bilgi tutarlılığı zorunlu kılınamaz. Ancak, kaynak tablolar Access biçimindeyse, bunların bulunduğu veritabanını açıp, bilgi tutarlılığını bu veritabanında etkinleştirebilirsiniz. Basamaklama Seçeneklerini Ayarlama Bir ilişkinin "bir" tarafındaki değeri değiştirmeniz için geçerli bir neden olan durumlarla karşılaşabilirsiniz. Böyle bir durumda, Access'in etkilenen tüm satırları tek bir işlemle otomatik olarak güncelleştirmesine gereksinim duyarsınız. Böylece güncelleştirme bir bütün olarak gerçekleştirilir ve veritabanınız tutarsız bir durumda (bazı satırların güncelleştirilip bazılarının güncelleştirilmediği bir durumda) kalmaz. Access,
İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir seçeneğini destekleyerek, bu sorunla karşılaşmamanıza yardımcı olur. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılıp, İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir seçeneğini kullandıktan sonra, birincil bir anahtarı güncelleştirirseniz, Access birincil anahtara başvuruda bulunan tüm alanları otomatik olarak güncelleştirir. Bir satırı ve ilişkili tüm satırları, örneğin, bir nakliyeci kaydını ve bu nakliyeci için tüm ilgili siparişleri silmeniz de gerekebilir. Bunun için, Access İlişkili Kayıtları Art Arda Sil seçeneğini destekler. Bilgi tutarlılığını zorunlu kılıp İlişkili Kayıtları Art Arda Sil seçeneğini belirlerseniz, birincil anahtarın bulunduğu kaydı sildiğinizde, Access birincil anahtara başvuruda bulunan tüm kayıtları otomatik olarak siler. Art arda güncelleştirme ve/veya art arda silmeyi etkinleştirme veya devre dışı bırakma 3. Veritabanı Araçları sekmesinin Göster/Gizle grubunda İlişkiler'i tıklatın. İlişkiler penceresi görünür. Henüz herhangi bir ilişki tanımlamadıysanız ve İlişkiler penceresini ilk kez açıyorsanız, Tabloyu Göster iletişim kutusu görüntülenir. İletişim kutusu görüntülenirse, Kapat'ı tıklatın. 4. Tasarım sekmesinin İlişkiler grubunda Tüm İlişkiler'i tıklatın. İlişki içeren tüm tablolar ilişki çizgileriyle birlikte görüntülenir. Gezinti Seçenekleri iletişim kutusunda Gizli Nesneleri Göster seçeneği seçilmedikçe, gizli tabloların (tablonun Özellikler iletişim kutusunda Gizli onay kutusu seçili olan tablolar) ve bunların ilişkilerinin görüntülenmeyeceğini unutmayın. 5. Değiştirmek istediğiniz ilişkinin ilişki çizgisini tıklatın. İlişki çizgisi seçildiğinde daha kalın görünür. 6. İlişki çizgisini çift tıklatın. veya Tasarım sekmesinin Araçlar grubunda İlişkileri Düzenle'yi tıklatın. İlişkileri Düzenle iletişim kutusu görüntülenir. 7. Bilgi Tutarlılığına Zorla onay kutusunu seçin. 8. İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir veya İlişkili Kayıtları Art Arda Sil onay kutularından birini veya her ikisini seçin. 9. Varsa, ilişkide başka değişikliklerinizi de yapın ve Tamam'ı tıklatın. Not Birincil anahtar OtomatikSayı alanıysa, OtomatikSayı alanındaki değeri değiştiremeyeceğiniz için, İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir onay kutusunu seçmenizin hiçbir etkisi olmayacaktır.
10. Birincil Anahtar (Primary Key) Birincil Anahtar, tablonuzda Microsoft Office Access 2007 uygulamasına benzersiz tanımlayıcı sağlayan bir alan veya alan kümesidir. Office Access 2007 gibi bir ilişkisel veritabanında, bilgilerinizi konu temelinde ayrı tablolara bölersiniz. Daha sonra bilgileri nasıl yeniden bir araya toplayacağını Access'e bildirmek için tablo ilişkilerini ve birincil anahtarları kullanırsınız. Access, birden çok tablodan gelen verileri hızlı şekilde bir araya getirmek ve verileri anlamlı bir şekilde birleştirmek için birincil anahtar alanlarını kullanır. Bu, birincil anahtarı tanımladıktan sonra, birincil anahtarla tabloya geri başvurmak için onu kullanabildiğiniz için işe yarar. Örneğin, Müşteriler tablosundaki Müşteri Kimliği alanı, Siparişler tablosunda da görünebilir. Bu alan, Müşteriler tablosunda birincil anahtardır. Basit şekilde belirtildiğinde, yabancı anahtar, başka bir tablonun birincil anahtarıdır. Birincil anahtar Yabancı anahtar Sık sık, kimlik numarası ya da seri numarası veya kodu gibi benzersiz bir kimlik numarası, tabloda birincil anahtar olarak görev yapar. Örneğin, her müşterinin benzersiz müşteri kimlik numarasına sahip olduğu bir Müşteriler tablonuz olabilir. Müşteri kimliği alanı birincil anahtardır. İyi bir birincil anahtar adayının bazı özellikleri vardır. Birincisi, her satırı benzersiz şekilde tanımlar. İkincisi, hiçbir zaman boş veya sıfır olmaz (her zaman bir değer içerir). Üçüncüsü, seyrek olarak değişir (ideal durumda hiç değişmez). Access, birden çok tablonun verilerini hızlı şekilde bir araya getirmek için birincil anahtar alanları kullanır. Birincil anahtar için kötü bir seçim örneği, ad veya adrestir. İkisi de zamanla değişebilen bilgi içerir. Bir tablo için her zaman birincil anahtar belirtmeniz gerekir. Access otomatik olarak, birincil anahtar için, sorguları ve diğer işlemleri hızlandırmaya yardımcı olan bir dizin oluşturur. Access ayrıca her kaydın birincil anahtar alanında bir değeri olmasını ve bunun her zaman benzersiz olmasını da sağlar. Veri Sayfası görünümünde yeni bir tablo oluşturduğunuzda, Access sizin için otomatik olarak bir birincil anahtar oluşturur ve ona "kimliğe" ait bir alan adı ve OtomatikSayı veri türünü atar. Alan, Veri Sayfası Görünümü'nde varsayılan olarak gizlenir, ancak Tasarım Görünümü'ne geçerseniz alanı görebilirsiniz. Aklınızca iyi birincil anahtar olabilecek bir alan veya alan kümesi yoksa, veri türü OtomatikSayı olan bir sütunu kullanmayı düşünün. Bu gibi tanımlayıcılar gerçek değildir; temsil ettiği satırı açıklanan gerçeğe
dayalı bilgi içermez. Değerleri değişmediğinden, gerçek olmayan tanımlayıcıları kullanmak iyi bir uygulamadır. Satırla ilgili gerçekleri (örneğin, bir telefon numarası veya müşteri adı) içeren bir birincil anahtarın değişme olasılığı daha büyüktür, çünkü gerçeğe dayanan bilginin kendisi değişebilir. Veri türü OtomatikSayı olan bir sütun, iki Ürün Kimliği'nin aynı olmamasını garanti ettiğinden, çoğunlukla iyi bir birincil anahtar olur. Bazı durumlarda, bir aradayken bir tablonun birincil anahtarını sağlayan iki veya daha çok alan kullanmak isteyebilirsiniz. Örneğin, siparişler için grup öğelerini depolayan bir Sipariş Ayrıntıları tablosu, birincil anahtarında iki sütun kullanır: Sipariş Kimliği ve Ürün Kimliği. Bir birincil anahtarda birden çok sütun kullanıldığında, buna bileşik anahtar 2 da denir. OtomatikSayı Birincil Anahtarı Ekleme Veri Sayfası görünümünde yeni bir tablo oluşturduğunuzda, Access sizin için otomatik olarak bir birincil anahtar oluşturur ve buna Otomatik Sayı veri türünü atar. Bununla birlikte, birincil anahtar eklemek istediğiniz varolan bir tablonuz varsa, tabloyu Tasarım görünümünde açmanız gerekir. 3. Gezinti Bölmesinde, birincil anahtarı eklemek istediğiniz tabloyu sağ tıklatın ve kısayol menüsünden Tasarım Görünümü'nü tıklatın. 4. Tablo tasarım kılavuzunda birinci kullanılabilir boş satırı bulun. 5. Alan Adı sütununda MüşteriNo gibi bir ad yazın. 6. Veri Türü sütununda, aşağı oku tıklatın ve Otomatik Sayı seçeneğini tıklatın. 7. Alan Özellikleri altında, Yeni Değerler öğesinde, birincil anahtar için artımlı sayısal değerler kullanmak üzere Artış seçeneğini tıklatın veya rasgele sayılar kullanmak üzere Rasgele seçeneğini tıklatın. 2 Composite Key A primary index in a table that consists of more than one field so that no two records within the table can have the same combination of values in these fields. An example would be a table of contacts where the composite key combined the name and phone number fields. More than one record may exist with the same name or the same phone number but not the same combination of both. (http://www.drewslair.com/desk/access/beginners/glossary.shtml)
Birincil Anahtarı Ayarlama Her kaydın kimlik numarası ya da seri numarası veya kodu gibi benzersiz bir kimlik numarasına sahip olduğu bir tablonuz varsa, o alan iyi bir birincil anahtar olabilir. Bir birincil anahtarın iyi çalışması için, alanın her satırı benzersiz şekilde tanımlaması, hiçbir zaman boş veya geçersiz değer içermemesi ve seyrek olarak değişmesi (ideal durumda hiç değişmemesi) gerekir. Birincil anahtarı kesin şekilde ayarlamak için, Tasarım görünümünü kullanmanız gerekir. 3. Gezinti Bölmesinde, birincil anahtarı ayarlamak istediğiniz tabloyu sağ tıklatın ve kısayol menüsünden Tasarım Görünümü'nü tıklatın. 4. Birincil anahtar olarak kullanmak istediğiniz alanı veya alanları seçin. Tek bir alanı seçmek için, istediğiniz alanın satır seçicisini tıklatın. Birden fazla alanı seçmek için, CTRL tuşunu basılı tutun ve her alanın satır seçicisini tıklatın. 5. Tasarla sekmesinde, Araçlar grubunda, Birincil Anahtar öğesini tıklatın. Birincil anahtar olarak belirttiğiniz alan veya alanların soluna bir anahtar göstergesi eklenir. Birincil Anahtarı Kaldırma Birincil anahtarı kaldırdığınızda, daha önce birincil anahtar olarak kullanılan alan veya alanlar artık bir kaydı tanımlamanın temel yöntemini sağlamaz. Bununla birlikte, birincil anahtarın kaldırılması, alanı veya alanları tablonuzdan silmez. Bunun yerine, bu alanlardan birincil anahtar atamasını kaldırır. Birincil anahtarın kaldırılması, birincil anahtar için oluşturulmuş dizini de kaldırır. 3. Birincil anahtarı kaldırabilmek için, önce onun hiçbir bir tablo ilişkisine katılmadığından emin olmalısınız. İlişkileri olan bir birincil anahtarı kaldırmaya çalışırsanız, Access önce ilişkiyi silmeniz konusunda sizi uyarır. Tablo İlişkisini Silme 1. Tablo ilişkisine katılan tablolar açıksa, onları kapatın. Açık tablolar arasındaki bir tablo ilişkisini silemezsiniz. 2. Veritabanı Araçlarısekmesinde, Göster/Gizle grubunda, İlişkiler'i tıklatın.
3. Tablo ilişkisine katılan tablolar görünür değilse, Tasarla sekmesinde, İlişkiler grubunda Tabloyu Göster seçeneğini tıklatın. Daha sonra Tabloyu Göster iletişim kutusunda eklenecek tabloları seçin, Ekle seçeneğini tıklatın ve ardından Kapat komutunu tıklatın. 4. Silmek istediğiniz tablo ilişkisinin tablo ilişkisi satırını tıklatın (seçildiği zaman satır kalınlaşır) ve sonra DELETE tuşuna basın. 5. Tasarım sekmesinde, İlişkiler grubunda, Kapat'ı tıklatın. 4. Gezinti Bölmesinde, birincil anahtarı kaldırmak istediğiniz tabloyu sağ tıklatın ve kısayol menüsünden Tasarım Görünümü'nü tıklatın. 5. Geçerli birincil anahtarın satır seçicisini tıklatın. Birincil anahtar tek bir alandan oluşuyorsa, o alanın satır seçicisini tıklatın. Birincil anahtar birden çok alandan oluşuyorsa, birincil anahtardaki herhangi bir alanın satır seçicisini tıklatın. 6. Tasarla sekmesinde, Araçlar grubunda, Birincil Anahtar öğesini tıklatın. Anahtar göstergesi, önceden birincil anahtar olarak belirttiğiniz alan veya alanlardan kaldırılır. Not Birincil anahtar ayarlamadan yeni bir tablo kaydedilirken, Access sizden bir tane oluşturmanızı ister. Evet seçeneğini belirlerseniz, her kayıt için benzersiz bir değer sağlamak üzere OtomatikSayı veri türünü kullanan bir kimlik alanı oluşturulur. Tablonuzda zaten bir OtomatikSayı alanı varsa, Access birincil anahtar olarak onu kullanır. Birincil Anahtarı Değiştirme Tablonun birincil anahtarını değiştirmeye karar verirseniz, bunu aşağıdaki adımlarla yapabilirsiniz: 1. Birincil Anahtarı Kaldırma bölümündeki yönergeleri kullanarak var olan birincil anahtarı kaldırın. 2. Birincil Anahtarı Ayarlama bölümündeki yönergeleri kullanarak birincil anahtarı ayarlayın.