AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI KOCAELİ İL MÜDÜRLÜĞÜ SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ KANUNUNDAKİ BAZI DEĞİŞİKLER HAKINDA BİLGİLENDİRME TOPLANTISI 23 EKİM 2014 HAZIRLAYAN Cemal ASLAN
BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL GÜVENLİK
TEBLİĞİN AMACI Bu Tebliğ; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 8 inci maddesinin yedinci fıkrası ile 100 üncü maddesi kapsamında, bankalar ve kamu idareleri ile diğer kurum ve kuruluşların, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etme Yükümlülüğü ve bu yükümlülüğe istinaden işlem yaptığı kişilerin kimlik bilgilerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi için yayınlanmıştır. Amaç: Tebliğin Asıl amacı kayıp dışı istihdamı engellemektir.
TEBLİĞİN KAPSAMI Özel ve Kamu Bankaları ile Tüm Kamu Kurumları Tebliğin kapsamındadır.
TEBLİĞE GÖRE AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ.
AİLE BAKANLIĞI YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1 Sosyal Yardım Bilgi Sisteminden (SOYBİS) gelir tespiti ve araştırması için Kurumca belirlenen personele sorgulama yetkisi verilir. Amaç: Kurum Sistemde sorgulama yaparak gereken tespitleri yapar
AİLE BAKANLIĞI YÜKÜMLÜLÜKLERİ 2 Sosyal hizmet kuruluşlarında okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve benzeri diğer hususların tespitine dair esaslar kapsamında resmî görevi olmayıp ders ücreti karşılığında kuruluşlarda görevlendirilen çalışan kişilerin T.C. Kimlik Numaralı işyeri sahibi/işyeri çalışanı ayrımlı kimlik bilgileri ve çalışılan yerin unvanı ve açık adresi bilgileri ile varsa ücreti ve işe başlama tarihi bilgileri Kuruma gönderilir. Amaç: Ek Ders karşılığı çalışan kişiler kısmi süreli çalıştıkları ve diğer zamanlarda başka işyerlerinde sigortasız çalışmasını engellemek.
AİLE BAKANLIĞI YÜKÜMLÜLÜKLERİ 3 2/5/2006 tarihli ve 26156 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Özel Mesleki Rehabilitasyon Merkezleri Hakkında Yönetmelik kapsamında çalışan kişilerin T.C. Kimlik Numaralı işyeri sahibi/işyeri çalışanı ayrımlı kimlik bilgileri ve çalışılan yerin unvanı ve açık adresi bilgileri ile varsa ücreti ve işe başlama tarihi bilgileri Kuruma gönderilir. Sosyal Güvenlik Kurumu Tarafında Elektronik Sistem Oluşturulana Kadar Bu Bildirimler Aşağıdaki Form Doldurularak Her Ayın Sonunda Sosyal Güvenliğin İlgili Birimine Gönderilecektir.
AİLE BAKANLIĞI YÜKÜMLÜLÜKLERİ 3-1 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının denetiminde bulunan özel Huzurevleri ve Kreşler in denetimi yapmaya giden yetkili personel, bu denetimleri yaparken, bu iş yerlerinde çalışan tüm personel ve işyeri sahiplerinin bilgilerini ek 1 formuna doldurarak Sosyal Güvenlik Kurumuna resmi yazı ile bildirmesi Gerekiyor. Not: Tebliğde belirtilmeyen diğer denetimler içinde aynı şekilde bildirim işlemleri zorunludur.
5510 SAYILI KANUNUN 8 İNCİ MADDESİNİN YEDİNCİ FIKRASI İLE 100 ÜNCÜ MADDESİNİN UYGULANMASI HAKKINDA TEBLİĞ E İSTİNADEN KULLANILMASI ZORUNLU İŞVEREN/ÇALIŞAN FORMU Ek-1 SIRA NO T.C. KİMLİK NO ADI - SOYADI İŞLEM TARİHİ İŞE BAŞLAMA TARİHİ AYLIK ÜCRET (BRÜT) *AKTİF OLARAK ÇALIŞMAKTA OLAN İŞYERİ SAHİBİ / İŞYERİ ÇALIŞANI İLE İŞYERİ BİLGİLERİ SİGORTALILIK STATÜSÜ** (İşyeri çalışanı, işyeri sahibi) İŞYERİ ÜNVANI İŞYERİ ADRESİ VE İLİ EĞİTİM BAŞLANGIÇ-BİTİŞ TARİHİ (İlgili Kurumlarca doldurulacaktır) BAŞLANGIÇ BİTİŞ (*) Bu form; halen çalışmakta olan kişiler için doldurulur. Herhangi bir işyerinde çalışmayanlar için doldurulmayacaktır. (**) SİGORTALILIK STATÜSÜ hanesi; İŞYERİ SAHİBİ, İŞYERİ ÇALIŞANI bilgilerinin dayanağı belgeler alınarak forma eklenir. (örn. İşyeri sahibi için vergi levhası veya şirket ortaklığını gösterir belge, işyeri çalışanı için işyeri çalışanı olduğunu gösterir onaylı belge gibi)
İKİNCİ BÖLÜM İŞ KANUNU KAMUDA TAŞERON FİRMALAR ARACILIĞI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN KIDEM TAZMİNATI İHBAR TAZMİNATI
KIDEM TAZMİNATININ TANIMI Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanununa bağlı bir işyerinde en az bir yıl süreyle çalışan işçinin, işveren tarafından yasal olmayan gerekçeler ile iş akdine son verilmesi nedeniyle işçiye ödenen bir tazminat şeklidir. Soru: Kıdem Tazminatının Yasal Dayanağı Hangi Kanunudur?
KIDEM TAZMİNATININ YASAL KAYNAĞI Cevap: Kıdem tazminatının yasal kaynağı 1475 sayılı İş Kanununun 14. maddesidir. Not: 1475 sayılı İş Kanunu 14 maddesi hariç yürürlükte kaldırılmıştır.
KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ İÇİN GEREKEN KOŞULLAR NELERDİR? 1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine göre çalışanlara belirli şartlarla kıdem tazminatı ödenmektedir. Buna göre; Aynı işverene bağlı çalışma süresinin en az 1 yıl olması ve iş sözleşmesinin; 1- İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle, 2- İşçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması benzeri nedenlerle, 3- Askerlik görevi nedeni ile, 4- Emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeni ile, 5- Kadın işçinin evlenmesi nedeni ile, 6- İşçinin ölümü nedeni ile iş hakkının feshi halinde, çalışma süresi kadar kıdem tazminatı ödenmektedir.
TAŞERON FİRMA PERSONELİNİN KIDEM TAZMİNATLARI 11/09/2014 tarihli resmi gazetede yayınlanan 6552 sayılı kanun ile, 4857 sayılı Kanunun 112 nci maddesine eklenen fıkra ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında taşeron firmalar aracılığı ile çalışan personelin kıdem tazminatları yasal güvence altına alınmıştır.
TAŞERON FİRMA PERSONELİNİN KIDEM TAZMİNATLARI 1 1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatları; a) Alt işverenlerinin değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışmış olanların bu şekilde çalışmış oldukları sürelere ilişkin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit olunur. Bunlardan son alt işverenleri ile yapılmış olan iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanların kıdem tazminatları ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından,
TAŞERON FİRMA PERSONELİNİN KIDEM TAZMİNATLARI 2 b) Aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesi çerçevesinde farklı kamu kurum veya kuruluşlarında çalıştırılmış olan işçilerden iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanlara, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında farklı kamu kurum ve kuruluşuna ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından, işçinin banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenir.
TAŞERON FİRMA PERSONELİNİN KIDEM TAZMİNATLARI 3 Soru: İşçi 4734 sayılı Kanun kapsamında alt işverene bağlı olarak kamu idaresinde çalışmaktadır, alt işveren daha sonra bu işçiyi 4734 sayılı Kanun kapsamında bulunan idarelere ait işyerlerinin dışında bir işyerinde çalıştırmıştır ve bu şekilde çalıştırıldığı sırada iş sözleşmesi kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona eren işçinin kıdem tazminatı nasıl ödenecek?
TAŞERON FİRMA PERSONELİNİN KIDEM TAZMİNATLARI 4 Cevap: İşçinin yazılı talebi hâlinde, kıdem tazminatının söz konusu kamu kurum veya kuruluşlarına ait işyerlerinde geçen süreye ilişkin kısmı, kamu kurum veya kuruluşuna ait çalıştığı son işyerindeki ücretinin yılları itibarıyla asgari ücret artış oranları dikkate alınarak güncellenmiş miktarı üzerinden hesaplanmak suretiyle son kamu kurum veya kuruluşu tarafından işçinin banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenir.
TAŞERON FİRMA PERSONELİNİN KIDEM TAZMİNATLARI 5 Taşeron firmalarda çalışan personeller 1475 sayılı iş kanununun 14 maddesine göre kıdem tazminatını hak etmesi durumunda, hizmet alımı gider kaleminden, ödeneğin yetip yetmediğine bakılmaksızın ödenir.
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI Çıplak ücret- Yemek yardımı- Kasa tazminatı- Gıda yardımı- Yakacak yardımı- Eğitim yardımı- Konut yardımı- Giyecek yardımı- Erzak yardımı- Sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı ya da bedeli- Unvan tazminatı- Aile yardımı- Çocuk yardımı- Temettü- Havlu ve sabun yardımı ( işyerinde kullanılacaksa tazminat hesabında dikkate alınmaz)- Taşıt yardımı- Yıpranma tazminatı- Kalifiye-Nitelik zammı- Sağlık yardımı- Mali sorumluluk tazminatı- Devamlı ödenen primler kıdem tazminatı hesaplanmasına tabidir
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI 1 Kıdem tazminatı her bir yıl için bir aylık ücretlerin bürüt toplamı kıdem tazminatı olarak ödenir. Örnek: 10 Yıl 5 Ay 20 Gün kıdem hesaplanması Aylık Bürüt Ücret * 10 Yıl Aylık Bürüt Ücret /12 * 5 Ay Aylık Bürüt Ücret /365* 20 Gün
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI 2 1200 TL Aylık bürüt ücret alan bir işçinin kıdem tazminatının Yukarıdaki formüle göre hesaplanması 1200*10= 12000 Yıllık Ücret 1200/12= 100*5 = 500 Aylık Ücret 1200/365= 3,29*20= 65,80 Günlük Ücret 12000,00 500,00 65,80 12.565,80 TL Toplam Kıdem Tazminatı Ödenmesi Gerekiyor. Not: Kıdem tazminatında damga vergisi hariç başka bir kesinti yapılmaz.
MAHKEME KARARLARINA GÖRE KIDEM TAZMİNATLARININ ÖDENMESİ Taşeron firmalar aracılığı ile çalışan personel zaman zaman haksız yere işlerine son verilmektedir. Bu nedenle genelde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı adına davalar açılmaktadır. İş Mahkemeleri Bakanlığı tazminat ödemekle cezalandırmaktadır. Ancak bu tazminatlar 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim Kanununun İlgi Maddeleri gereği, işçi en çalıştığı ve işine son veren kuruluş tarafında ödenecektir.
İHBAR TAZMİNATI Süresi belirli olmayan sürekli hizmet akitlerinin İş Kanununun 13. maddesinde belirtilen esaslara uyulmadan sona erdirilmesi halinde işi terkeden işçi ya da işçinin işine son veren işveren aynı maddede belirtilen bildirim önellerine (iş akdinin feshedileceğinin belli bir süre önceden bildirilmesi) ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek durumunda kalacaktır. Bu şekilde ödenecek tazminat uygulamada "ihbar tazminatı" olarak adlandırılmaktadır
İHBAR SÜRELERİ (öneller) İşçi veya işveren tek taraflı iş akdini fes etmeden önce aşağıdaki süreleri dikkate alarak bildirim yapmak zorundadırlar 1- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta. 2- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta. 3- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta. 4- İşi üç yıldan fazla sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak sekiz hafta. Bu süreler uymayan işçi veya işveren, bu süreler kadar ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. Not: İhbar tazminatında Gelir ve damga Vergisi Kesintisi Yapılır.
KATILIMIZDAN DOLAYI TEŞEKÜR EDER ÇALIŞMA HAYATINIZDA BAŞARILAR DİLERİZ. Cemal ASLAN