İŞYERİ HEKİMLİĞİ DENEME SINAVI IX 16 KASIM 2013

Transkript

1 İŞYERİ HEKİMLİĞİ DENEME SINAVI IX 16 KASIM

2 C 1) Mesleki nedenlere bağlı KOAH ta aşağıdaki akciğer volümlerinden hangisinde artış görülür? A) Vital kapasite B) İnspiratuar kapasite C) Rezidüel volüm D) İnspiratuar yedek volüm 2

3 Akciğer Volüm Parametreleri 3

4 B 2) FEV1/FVC oranı için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Restriktif patolojilerde oran % 70 in altına düşer. B) Hafif orta dereceli obstrüksiyonun değerlendirilmesinde yararlıdır C) Hava yollarında obstrüksiyon varlığında oran % 70 in üstündedir D) Oran sağlıklı genç erişkinde % 60 ın üzerindedir 4

5 FEV1/FVC oranı Bu oran genç erişkinde %75 in üzerindedir Obstrüktif ve restriktif patolojilerin ayırımında kullanılır Hava yollarında obstrüksiyon varlığında oran < %70 dir Hafif orta dereceli obstrüksiyonun değerlendirilmesinde yararlıdır Restriktif patolojilerde oran korunur 5

6 A 3) KOAH ta sigara ve mesleksel maruziyetin yıllık FEV1 kaybı üzerine etkileri incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İşçi sigara içmiyor ve mesleki maruziyeti yoksa yıllık FEV1 kaybı yaşanmaz B) Mesleki maruziyetin tek başına yarattığı kayıp, sigaranın tek başına yarattığı kayıptan daha azdır C) Sigara ve mesleki maruziyet bir arada olduğunda, oluşan toplam kayıp, her iki etkenin yaratacağı kaybın toplamından fazladır D) Sigaranın tek başına yarattığı kayıp, mesleki maruziyetin tek başına yarattığı kayıptan daha fazladır 6

7 KOAH TANISI Mesleksel KOAH tanısı oldukça güç Sigara karıştırıcı faktör Mesleksel maruziyetlerin sigara ile KOAH gelişimini hızlandırdığı saptanmış Spirometri izlemi ile yıllık ortalama FEV1 kaybına bakılarak mesleksel faktörlerin KOAH oluşumuna katkısı izlenir 7

8 Sigara ve Mesleksel Maruziyetin FEV1 Üzerine Etkileri Sigara Mesleksel Maruziyet Yıllık FEV1 kaybı 20 ml + 50 ml + 80 ml ml 8

9 D 4) Pnömokonyoz teriminde kullanılan pneuma ve konist in Türkçe karşılığı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Hava Kir B) Akciğer Toprak C) Akciğer Kum D) Hava Toz 9

10 Pneuma= Hava Konist= Toz Pnömokonyoz akciğer dokusunda tozların birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu The Encyclopedia of Occupational Health and Safety of the International Labour Organization

11 B 5) Ergonomi teriminde kullanılan ergos ve nomos un Türkçe karşılığı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Hareket bilim B) İş bilim C) Bel bilim D) Toz bilim 11

12 TANIM Ergonomi "iş yasası" anlamına gelen Yunanca bir sözcük "Ergos = iş, çalışma" "Nomos = yasa" "Ergonomi 12

13 C 6) Aşağıdakilerden hangisi tüzük ve yönetmeliklerde adı geçmese de, sağlık sorunlarının tanımlanması ve izlenmesini kolaylaştırdığı için işyerinde tutulması yararlı olan kayıtlardandır? A) Onaylı İş Sağlığı Güvenliği Önerileri Defteri B) İSİG Kurulu Toplantı Tutanakları C) Kronik Hastalık İzlem Kayıtları D) İşe Giriş Muayene Formları 13

14 Tutulması zorunlu ve form örneği verilmiş olan kayıtlar Yıllıkdeğerlendirme raporu ( Ek 6) İşe Giriş Periyodik Muayene Formu ( Ek 7) Emzirme Odası, Çocuk Yurdu Kayıt Kabul Defteri (Ek 4) İlgili Yönetmelikte Emzirme Odası, Çocuk Yurdu Çocuk Gözlem Kağıdı (Ek 6)İlgili Yönetmelikte Emzirme Odası, Çocuk Yurdu Çocuk Sağlık Muayene Kağıdı (Ek 7) Emzirme Odası, Çocuk Yurdu Çocuk Aşı Kağıdı (Ek 8) 14

15 Tutulması zorunlu ve form örneği verilmemiş olan kayıtlar Yıllık Çalışma Planı Çalışma ortamınıngözetimine ait kayıtlar İşçilerin sağlık gözetimine ait bütün bilgilerin kayıtları İSİG kurul çalışmaraporvetoplantı tutanakları Risk değerlendirme raporları Onaylı İş Sağlığı Güvenliği Önerileri Defteri 15

16 Tutulması yararlı olan kayıtlar İşçilerin kişisel sağlık dosyaları İşçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimi ile ilgili kayıt vebelgeler, İçme suyu ve gıda analiz raporları İş kazası değerlendirme raporları Kronik hastalıkizlemkayıtları Bağışıklama ve portör izlem kayıtları Poliklinik Defteri Malzeme güvenlik bilgi formları (MSDS Material Safety Data Sheet) 16

17 C 7) Her faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayılarını bilmek, sektörlerin hangisinin daha tehlikeli olduğunu belirlemekte yeterince doğru bir yaklaşım değildir. Sektörlerin tehlikeli olma durumunu daha doğru biçimde tanımlayan Standardize İş Kazası Oranı (%) hesaplamasında aşağıdaki seçeneklerden hangisi kullanılmaktadır? A) Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x Faaliyet kolunda çalışan zorunlu sigortalı sayısı B) Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x 100 Faaliyet kolunda çalışan zorunlu sigortalı sayısı C) Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x 100 Faaliyet kolunda yıllık beklenen iş kazası sayısı D) Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x Faaliyet kolunda çalışılan toplam iş saati sayısı 17

18 Genel İş Kazası Hızı İş kazası sıklık hızı olarak da bilinir. İşyerinde belirli bir süre içinde meydana gelen iş kazalarının risk altındaki işçi sayısına bölümü sonucu bulunur. Risk altındaki işçi sayısı (ortalama işçi sayısıdır). Belirli bir zaman diliminde gerçekleşen iş kazası sayısı Aynı zaman dilimindeki risk altındaki işçi sayısı x (k) 18

19 Standardize iş kazası oranı (%) Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı Faaliyet kolundaki beklenilen iş kazası sayısı x 100 Beklenilen iş kazası sayısı Genel iş kazası hızı x İncelenen işkolundaki zorunlu sigortalı sayısı Türkiye 2012 yılı Genel İş Kazası Hızı x

20 İş Kazası İnsidans Hızı İşyerinde çalışan tüm işçilerin toplam çalışma saati üzerinden hesaplanır (k) sabiti değişkendir. Sıklıkla bir milyon olarak kullanılır. Toplam çalışma saati (ülkemiz için 45saat/hafta) Formül; Gerçekleşen iş kazası sayısı Tüm işçilerin toplam çalışma saati x

21 İş Kazası Ağırlık Hızı Bir takvim yılında iş kazası nedeniyle yitirilen saatleri veya günlerin saptanmasında kullanılır. Bir milyon saatte yitirilen iş gününü 100 saatte yitirilen iş saatini gösterir. Formülü; Toplam gün kaybı (saat kaybı) x Bütün işçilerin toplam çalışma saati 21

22 C 8) Epidemiyoloji ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Epidemiyolojinin temel kavramlarını Ramazzini ortaya koymuştur. B) Epidemiyoloji bilimi, Sanayi devriminden önce ortaya çıkmıştır C) Epidemiyoloji, sağlıkla ilgili olayların yaygınlığını ve nedenlerini inceleyen bir bilim dalıdır D) Tüm epidemiyolojik çalışmalarda kontrol grubu kullanılması zorunludur 22

23 Epidemiyoloji Bir toplumda sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerini inceleyen bilim dalıdır 23

24 C 9) Karbamatlı ve organik fosforlu insektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işlerinde çalışan bir işçi günde azami kaç saat çalıştırılabilir? A) 4 saat B)5 saat C) 6 saat D)7,5 saat 24

25 SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK Günde yedi buçuk saatten daha az çalışılması gereken işler MADDE 5 d) İnsektisitler 1) Karbamatlı ve organik fosforlu insektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işleri 6 saat. 25

26 B 10) İş yerinde sağlığı geliştirme adına hangisinde işyeri hekiminin sorumluluğu yoktur? A) İş yerindeki yemeklerin besin kalori düzenlenmesi B) Eşit işe eşit ücret düzenlemeleri C) İşveren işçi eğitimleri D) Ortam analizleri 26

27 Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme çalışmaları için işyerleri çok uygun ortamlardır İşyerlerinde işçiler toplu olarak bulunurlar ve yaşamlarının önemli bir bölümünü orada geçirirler Her çalışan günde en az bir öğün yemeğini işyerinde yemektedir İşyerindeki yemek programının sağlıklı olması bir yandan bir öğün yemeğin sağlıklı bir diyet şeklinde yenmesini sağlar, öte yandan işyerindeki yemek alışkanlığının kişinin evindeki yemek alışkanlığına, dolayısı ile genel yaşamına yansımasına olanak verir İşyerinde uygulanan bir egzersiz programı veya sigara kontrolü çalışmaları da benzeri yararlar sağlayabilir 27

28 EĞİTİM İşçiler işyerlerinde toplu olarak bulunduklarından, eğitim etkinliklerinin bu gruplara ulaştırılması olanağı yüksektir İşyerlerinde sağlık eğitimi çalışmaları genel toplumda yapılacak benzeri etkinliklere göre daha başarılıdır 28

29 Genel sağlık eğitimi İlkyardım eğitimi İş hijyeni eğitimi İş güvenliği eğitimi Çalışma ilişkileri eğitimi EĞİTİMLER 29

30 D 11) İşyerlerinde yürütülen sağlığı geliştirme etkinliklerinin aşağıdaki yararlarından hangisi nitelikçe diğerlerinden farklıdır? A) İş kayıplarının azaltılması B) İşyerinde huzurlu çalışmanın sağlanması C) Üretimin artırılması D) Etkinliklerin olumlu sonuçlarının işçilerin ailesine ve topluma yansıması 30

31 A 12) İş sağlığı ve güvenliği açısından aşağıdakilerden hangisi risk değerlendirmesi süreçlerinden biri değildir? A) Planlı bakım B) İşyerinde yürütülen çalışmaları sınıflama C) Bilgi ve veri toplama D) Planlama 31

32 Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi 1. Tehlikelerin Tespit Edilmesi Geçmiş Kayıtların İncelenmesi Mevcut Durumun İncelenmesi Mevzuatın İncelenmesi 2. Risklerin Belirlenmesi ve Derecelendirilmesi 3. Kontrol Tedbirlerine Karar Verilmesi. 4. Kontrol Tedbirlerinin Tamamlanması (Uygulama) 5. İzleme ve Tekrar Etme 32

33 D 13) İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği Madde 8 e göre tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak bilgiler toplanır. Aşağıdakilerden hangisi istenilen bilgilerden değildir? A) İşyeri bina ve eklentileri B) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları C) İşyerinin teftiş sonuçları D) Gayri sıhhi müesseseler çalışma şartları 33

34 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ Tehlikelerin tanımlanması MADDE 8 (1) Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır. a) İşyeri bina ve eklentileri. b) İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler. c) Üretim süreç ve teknikleri. ç) İş ekipmanları. d) Kullanılan maddeler. e) Artık ve atıklarla ilgili işlemler. 34

35 R. Gazete Sayı: MADDE 8 (1) f) Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar. g) Çalışanların tecrübe ve düşünceleri. ğ) İşe başlamadan önce ilgili mevzuat gereği alınacak çalışma izin belgeleri. h) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları. ı) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu. i) İşyerinin teftiş sonuçları. j) Meslek hastalığı kayıtları. 35

36 R. Gazete Sayı: MADDE 8 (1) k) İş kazası kayıtları. l) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin kayıtlar. m) Ramak kala olay kayıtları. n) Malzeme güvenlik bilgi formları. o) Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları. ö) Varsa daha önce yapılmış risk değerlendirmesi çalışmaları. p) Acil durum planları. r) Sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı gibi belirli işyerlerinde hazırlanması gereken dokümanlar. 36

37 B 14) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu için toplantı ve karar yeter sayısı nedir? A) Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır, katılanların oy birliği ile karar alınır. B) Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır, katılanların salt çoğunluğu ile karar alınır. C) Üyelerinin tam sayısı ile toplanır, oy çokluğu ile karar alınır. D) Üyelerinin tam sayısı ile toplanır, katılanların oy birliği ile karar alınır. 37

38 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: Sayı:28532 MADDE 9 Çalışma usulleri : (1) Kurul inceleme, izleme ve uyarmayı öngören bir düzen içinde ve aşağıdaki esasları göz önünde bulundurarak çalışır. d) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak düzenlenir. 38

39 D 15) Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre doğru ifadeler hangi seçeneklerdedir? 1 Çalışanlar günlük en çok iş sürelerinden sonra diğer herhangi bir işte çalıştırılmazlar. 2 Bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde fazla çalışma yapılamaz. 3 Kaplamacılık işlerinde günde 7,5 saatten fazla çalışılamaz. A)1 ve 2 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 D) 1,2 ve 3 39

40 SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK Günde azami yedi buçuk saat çalışılabilecek işler MADDE 4 ı) Kaplamacılıkişleri: 1) Parlak ve mat kaplama (galvano), 2) Polisaj, 3) Kalaycılık, 4) Doldurma yoluyla galvanizleme, 5) Asitle yüzey temizleme işleri. 40

41 SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK Başka işte çalıştırma yasağı MADDE 6 (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde çalışanlar, 4 ve 5 inci maddelerde belirtilen günlük azami iş sürelerinden sonra diğer herhangi bir işte çalıştırılamazlar. Fazla çalışma yasağı MADDE 7 (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde fazla çalışma yapılamaz. 41

42 A 16) İş sağlığı ve güvenliği sosyoekonomik açıdan değerlendirildiğinde gelişmekte olan ülkelerde görünmez maliyetlerin, görünür maliyetlerin yaklaşık 4,75 katı olduğu kabul edilmektedir. Bu bağlamda aşağıdakilerden hangisi görünür maliyetlerden değildir? A) Verimin düşmesinin maliyeti B) Tıbbi maliyetler C) Sigortaya ödenen maliyetler D) Tazminat maliyetleri 42

43 İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sosyo Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi İSG kaynaklı maddi kaybın toplam maliyetinin tahmin edilmesi konusunda görünmez maliyetlerin de değerlendirmesi yararlı olmaktadır. Bu amaçla Heinrich, H.W nin geliştirmiş olduğu bir model mevcuttur. Bu modelde gelişmekte olan ülkelerde görünmez maliyetlerin, görünür maliyetlerin yaklaşık 4,75 katı olduğu kabul edilmektedir.

44 1 5 GÖRÜNÜR MALİYETLER Tıbbi maliyetler Sigortaya ödenen Maliyetler Tazminat maliyetleri GÖRÜNMEZ MALİYETLER İş günü ve iş gücü kaybı (yöneticilerin) Mahkeme masrafları Fazla mesai Bina, makine, alet teçhizat, üretim veya üründeki hasarın maliyeti İşin durması nedeniyle uğranılan maliyet Sipariş kayıpları Arızalı makinenin üretim dışı kalması İşyerinde yapılan denetim, araştırma ve yazışmaların maliyeti Verimin düşmesinin maliyeti Çalışanlardaki moral bozukluğunun getirdiği maliyet Kazalı işçinin yerine alınan geçici işçiye verilen eğitim maliyeti Şirketin prestij kaybı Diğer Kayıplar

45 C 17) Türkiye de meslek hastalıkları,.. ekli meslek hastalıkları listesinde yayınlanmıştır. Boşluğa denk gelen doğru yanıt hangisidir? A) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu B) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu C) Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü D) İş Kanunu 45

46 Meslek Hastalıklarının Özellikleri ve Sınıflandırılması Türkiye de meslek hastalıkları, Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü ne ekli meslek hastalıkları listesinde ve Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği Madde 18 de 5 ana grupta toplanmıştır. A Grubu : Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları, B Grubu : Mesleki cilt hastalıkları, C Grubu : Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları, D Grubu : Mesleki bulaşıcı hastalıklar, E Grubu : Fiziksel etkenlerle olan meslek hastalıkları

47 D 18) Bir veterinere şarbon tanısı konmuştur. Bu hastalık mevzuatımıza göre hangi meslek hastalığı grubunda sınıflandırılır? A) A Grubu B) B grubu C) C Grubu D) D grubu 47

48 SOSYAL SİGORTA SAĞLIK İŞLEMLERİ TÜZÜĞÜ D GRUBU MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR D 3. Hayvanlardan insana bulaşan hastalıklar Hastalıklar ve Yükümlülük Hastalık tehlikesi Belirtileri Süresi olan başlıca işler Şarbon 30 gün Ahır,mezbaha,kasap, veteriner, süt.. 48

49 B 19) Organik fosfatlı insektisitlerle zehirlenmiş çalışanların tedavisinde kullanılan ilaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Dimerkaprol B) Pralidoksim C) Hiperbarik oksijen D) Penisilamin 49

50 ORGANOFOSFATLAR Pestisit, herbisit olarak ve petrol katkı maddesi Deri, solunum ve GİS yolu ile alınır. OF asetil kolin esterazı inhibe ederek santral ve nöromuskuler kolinerjik semptomlara neden olur. Başağrısı, bulantı, göz yaşı ve tükrük salgısında artış, güçsüzlük, tremor ve nöropati semptomlarına ilaveten konvulziyona ve komaya dek varabilen bilinç değişiklikleri IV pralidoksim ile birlikte terleme ve salivasyon kontrol altına alınıncaya kadar SC atropin 50 50

51 D 20) Karpal tünel sendromunda, N. Medianus un olası sıkışma bölgesinde sinirin üzerine parmakla vurulduğunda, sinirin innerve ettiği bölgeye yayılan bir karıncalanma duygusunun ya da elektrik çarpma hissinin hasta tarafından algılanması aşağıdaki testlerden hangisinin (+) olduğunu gösterir? A) Lasek B) Phalen C) Babinski D) Tinnel 51

52 Tinnel, Phalen testleri + Tanı; Klinik + ENMG Tedavi KS oral, lokal NSAİ FTR Cerrahi Karpal Tünel Sendromu 52 52

53 Tinnel Testi 53 53

54 Phalen Testi 54 54

55 D 21) Özgür, 16 yaşını doldurmuş genç bir işçidir. Haftada beş gün, günde sekiz saat çalışmaktadır. Bayramdan önce işveren, işyerini bir gün tatil etmiş ve yasal süresi içinde telafi çalışması yaptırmak istemektedir. Özgür ün telafi çalışması için doğru ifade hangi seçenektedir? A) Günde yarım saat fazla mesai yaparak telafi edilir B) Günde bir saat fazla mesai yaparak telafi edilir C) Hafta sonu bir gün fazla çalıştırılarak telafi edilir D) Hepsi yanlış 55

56 4857 SAYILI İŞ KANUNU Madde 64 Telafi çalışması Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz. 56

57 4857 SAYILI İŞ KANUNU Madde 71 Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı Temel eğitimi tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, onbeş yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda birinci fıkrada öngörülen süreleri aşamaz. 57

58 ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Madde 6 Çalışma Süreleri ve Ara Dinlenme Süreleri Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir. Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidört saatlik zaman diliminde, kesintisiz ondört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır. 58

59 B 22) Zeynep hanımın çoğul gebeliği vardır. Doğumdan önce.hafta, doğumdan sonra hafta, toplam. hafta yasal analık izni kullanma hakkı vardır. Boşluklara sırası ile gelmesi gereken rakamlar hangi seçenektedir? A) B) C) D)

60 4857 SAYILI İŞ KANUNU Madde 74 Analık halinde çalışma ve süt izni Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. (Ek cümle: 13/2/ /76 md.) Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır. 60

61 A 23) Aşağıdakilerden hangisi çağdaş iş sağlığı ve güvenliği uygulama ilkelerinden değildir? A) Hastalık ve iş kazasında sorumluluğu işçiye yükleme B) İşçiyi uygun işe yerleştirme C) İş sağlığı ve güvenliği risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü D) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sağlanması 61

62 Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği uygulama ilkeleri Uygun işe yerleştirme İşyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi İş sağlığı ve güvenliği risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü Aralıklı kontrol muayenesi İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sağlanması,

63 C 24) Kütahya da 1776 yılında imzalanan bir sözleşme ile seramik çalışanlarının iş tanımları ve haftalık çalışma süreleri ile alacakları maaşlar belirlenmiştir. Devlet hakemliğinde yapılan tarihteki ilk toplu sözleşme olarak tarihe geçen bu sözleşme aşağıdakilerden hangisidir? A) Dilaver Paşa Nizamnamesi B) Maadin Nizamnamesi C) Fincancılar Sözleşmesi D) Hiçbiri 63

64 Ülkemizde İSG nin Gelişimi I.Tanzimat öncesi 1776 Yılında Fincancılar sözleşmesi imzalandı. Kütahya da imzalanan bu sözleşme ile seramik çalışanlarının iş tanımları ve haftalık çalışma süreleri ile alacakları maaşlar belirlenmiş oldu. Devlet hakemliğinde yapılan tarihteki ilk toplu sözleşme olarak tarihe geçmiştir. II.Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi 1865 yılında çıkartılan Dilaver Paşa Nizamnamesi nde, Ereğli ve Zonguldak kömür havzası işçilerinin dinlenme ve tatil zamanları, barındırma yerleri, çalışma saatleri ve onların sağlıkları ile ilgili çeşitli konuların ele alınmıştır. Dilaver Paşa Nizamnamesi Ülkemizdeki ilk yazılı belgedir yılında çıkartılan Maadin Nizamnamesi bütün madenlerde çalışanların güvenliği ile ilgili çeşitli hükümleri düzenleyen bir mevzuattır.

65 D 25) 2012 yılı SGK istatistikleri incelendiğinde Türkiye de en çok meslek hastalığı görülen il aşağıdakilerden hangisidir? A) İstanbul B) İzmir C) Bursa D) Zonguldak 65

66 A 26) Aşağıdakilerden hangisi ILO nun temel sözleşmelerinden birisi değildir? A) Tek İşçinin Taşıyabileceği Yükün Azami Ağırlığı Hakkında Sözleşme (127 sayılı sözleşme) B) Zorla Çalışmanın Yasaklanması Sözleşmesi ( 105 sayılı sözleşme) C) Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi (87 sayılı Sözleşme) D) Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Hakkında Sözleşme (182 sayılı Sözleşme) 66

67 ILO Sözleşmeleri Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi 87 Sayılı Sözleşme (Temel Sözleşme), Eşit Değerde İş İçin Erkek ve Kadın İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkında 100 Sayılı Sözleşme (Temel Sözleşme), Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması Hakkında 105 Sayılı Sözleşme (Temel Sözleşme), Tek İşçinin Taşıyabileceği Yükün Azami Ağırlığı Hakkında 127 Sayılı Sözleşme Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Hakkında 182 Sayılı Sözleşme (Temel Sözleşme).

68 B 27) A.B.D. de 1970 yılında Nixon tarafından kurulan; araştırma laboratuvarlarında iş sağlığı ve güvenliği konusunda çeşitli araştırmalar yürüten, eğitim materyalleri geliştiren, çalışanların sağlığına zarar oluşturabilecek tehlikelerden korunmaları için öneriler geliştiren Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü nün kısa adı aşağıdakilerden hangisidir? A) EINECS B) NIOSH C) CAS D) OSHA 68

69 KISALTMALAR EINECS : (European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances) NIOSH : Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü CAS : Chemical Abstracts Service a division of the American Chemical Society OSHA : A.B.D. İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı 69

70 Avrupa Komisyonu İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı EU OSHA EU OSHA nın kuruluş amacı: Avrupa Birliğinde işyerlerinin daha sağlıklı, güvenli ve üretken olmalarına katkıda bulunmaktır. Ajans, iş sağlığı ve güvenliği konusunda ülkelerin gelişimi ve konuyla ilgili bilgi paylaşımını sağlamaktadır. Ajans üçlü bir yapıda organize olup karar verici konumda olan her bir üye devletin devlet, işçi ve işveren temsilcilerini bir araya getirmektedir.

71 C 28) Çalışma ortamında bulunan, çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek her türlü fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerin nicelik ve nitelik tayinlerini yapmaya yetkili kuruluşlar aşağıdakilerden hangisidir / hangileridir? 1 Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları 2 İSGGM tarafından yetkilendirilmiş İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarları 3 Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları 4 İSGÜM A) B) C) 2 4 D)

72 C 29) İşyerlerinde işçilere sağlıklı koşullarda yemek sağlanması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Yemeklerini işyerinde yemek durumunda olan çalışanlar için, rahat yemek yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun termal konfor ve hijyen şartlarını haiz yemek yeme yeri sağlanır. B) İşin niteliği gereği toz, duman, gaz gibi sağlığa zararlı faktörlerin ortaya çıktığı işyerleri ile 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde, işin yapıldığı yerden ayrı uygun yemek yeme yeri sağlanır. C) Her işyerinde, işveren, işçilere yemek yeme yeri sağlamak ve yemeklerini sağlamak zorundadır D) İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli koşulların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak kullanılabilir. 72

73 İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: Madde 46 Dinlenme yerleri Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun dinlenme imkânı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, yemek yeme yerleri dinlenme yeri olarak kullanılabilir. 73

74 İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: Madde 48 Yemek yeme yeri Yemeklerini işyerinde yemek durumunda olan çalışanlar için, rahat yemek yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun termal konfor ve hijyen şartlarını haiz yeteri kadar ekipman ve araç gereç ile donatılmış yemek yeme yeri sağlanır. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak kullanılabilir. İşveren, çalışanlarına belirtilen şartları taşımak kaydıyla işyeri dışında yemek imkânı sağlayabilir. 74

75 A 30) Bir tekstil fabrikasında işçilerin pamuk tozundan korunmaları için yürütülen iş hijyeni çalışmalarından hangisi kontrol hiyerarşisinde ilk sırada yer alır? A) Pamuk tozunun kaynağından aspire edilerek ortam dışına atılması B) Ortamda pamuk tozu konsantrasyon ölçümü C) Belli aralarla işçilere solunum fonksiyon testi yapılması D) Öksürük ve nefes darlığı şikayetleri olan işçilerin ortamdan uzaklaştırılması 75

76 D 31) Aşağıdaki ortam ölçüm cihazı gruplarından hangisi işçilerin termal konforu için gereken ölçümleri yapabileceğimiz araçlardan oluşmaktadır? A) Anemometre Barometre Desibelmetre B) Higrometre Lüksmetre Anemometre C) Barometre Sonometre Termometre D) Termometre Anemometre Higrometre 76

77 Çalışma ortamında gerek bedensel, gerekse zihinsel faaliyetleri sürdürürken, çalışanın belirli bir rahatlık içinde olmasını ifade eden termal konforun yeterli olmaması, insanın çalışma kapasitesini, iş verimini düşürür. Önce sıkıntı hissedilir, sonra rahatsız eder. Termal konfor şartlarını etkileyen temel faktörler şunlardır: Isı ve Hava Sıcaklığı Nem Hava Akım Hızı Radyant Isı Termal Konfor Şartları 77

78 Ortam Ölçüm Cihazları Barometre Basınç Higrometre Nem Termometre Sıcaklık Anemometre Hava akım hızı Desibelmetre Gürültü maruziyetölçümü Sonometre Ses şiddeti ölçümü Lüksmetre Aydınlık ölçümü 78

79 B 32) Pnömokonyoza neden olan ve akciğerlerde kalabilen toz tane büyüklüğü aralığı kaç mikrondur? A) 0 1 B) 0 5 C) D)

80 Tozlar ve Akciğerin Savunma Mekanizmaları 10 mikrondan büyük tozlar burundan aşağı geçemezler mikron çapındakiler alveollere ulaşır Tozların bir kısmı solunum yollarında tutulur Vücuda girenlerin %98 99 u dışarı atılır 80

81 A 33) Köpüğü stabilize etmek için biraların içine eklenen ve alkol ve diğer diyet vb. alışkanlıkların standardize edilerek yapıldığı kontrollü çalışmalar sonucunda ağır bira içicilerinde kardiyomiyopati ile doğrudan ilişkisi saptanan çevresel faktör aşağıdakilerden hangisidir? A) Kobalt B) Civa C) Kadmiyum D) Kurşun 81

82 KARDİYOMİYOPATİ Kobalt ve Kardiyomiyopati: Kardiyomiyopati ile doğrudan ilişkisi saptanan tek çevresel faktör kobalttır. Biradaki köpüğü stabilize etmek için 1960 lı yıllarda biraların içine kobalt ilave edilirdi. Alkol ve diğer diyet vb. alışkanlıkların standardize edilerek yapıldığı kontrollü çalışmalarla ağır bira içicilerinde kobaltın bu etkiyi yaptığı ispatlanmıştır. İşyeri ve fabrika ortamında karşılaşılabilecek kobalt düzeyinin ise bu kadar etkili olmadığı bilinmektedir. 82

83 D 34) Bir işyeri hekimi, bir riskin kaldırılmasını ya da sağlık ve güvenlik için tehlike yaratan bir durumun iyileştirilmesini işverene önermiş ama önerisi reddedilmişse, aşağıdakilerden hangisi iş etiği açısından öncelikle uygulaması gereken yaklaşım olmamalıdır? A) İşverene, ilgili sağlık koruma standartlarının uygulanmasının önemini vurgulamak B) İşverenin, işyerinde yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğünü anımsatmak C) Kaygılarını yazılı olarak işverene açık bir şekilde dile getirmek D) Önerisinin reddedildiğini iş sağlığı profesyonelleriyle internet ortamında paylaşmak 83

84 İş Sağlığı Çalışanlarının Görevleri ve Yükümlülükleri İyileştirici Eylemlerin İzlemi İş sağlığı profesyonelleri, bir riskin kaldırılmasının ya da sağlık ve güvenlik için tehlike yaratan bir durumun iyileştirilmesinin reddedilmesi veya gönülsüzce karşılanması durumunda ilgili sağlık koruma standartlarının uygulanmasının önemini vurgulamalı ve işverenin işyerinde yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğünü anımsatarak, kaygılarını yazılı olarak açıkca dile getirmelidir. 84