VI. ULUSLARARASI TÜRK DÜNYASI SOSYOLOGLAR BİRLİĞİ KONGRESİ TÜRK DİLLİ ÜLKELERDE TARİH, TOPLUM VE DEĞERLER

Transkript

1 VI. ULUSLARARASI TÜRK DÜNYASI SOSYOLOGLAR BİRLİĞİ KONGRESİ TÜRK DİLLİ ÜLKELERDE TARİH, TOPLUM VE DEĞERLER KONGRE PROGRAMI VE BİLDİRİ ÖZETLERİ ARALIK 2015 Yer: İstanbul Arel Üniversitesi Sefaköy Yerleşkesi

2 DÜZENLEYEN KURULUŞLAR Avrasya Sosyologlar Derneği (2006) İstanbul Arel Üniversitesi (2007) DESTEK VEREN KURULUŞLAR Kültür Ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü (1963) Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (1992) Erdem Hastaneleri (1988) Aksoy Araştırma Ltd. Şti. (2007) ii

3 İÇİNDEKİLER DÜZENLEYEN KURULUŞLAR... İİ DESTEK VEREN KURULUŞLAR... İİ İÇİNDEKİLER... İİİ KURULLAR... İ ÖNSÖZ... İİ PROGRAM... İİİ BİLDİRİ ÖZETLERİ... İ ALGI OLUŞUMUNDA MEDYA DİLİNİN ROLÜ VE TÜRK DÜNYASININ DURUMU... 1 ALTINALAN Hüseyin, İstanbul-Türkiye... 1 KÜRESELLEŞEN DÜNYA PRİZMASINDA ÇAĞDAŞ TOPLUM... 2 Prof. Dr. AZİMOVA Refika, Bakü-Azerbaycan... 2 YENİ DÖNEMDE KİŞİSEL OLUŞUMUN DİSİPLİNLER ARASI PARADİGMASI... 4 Doç. Dr. BAGIRZADE Murad, Bakü-Azerbaycan... 4 TÜRK DÜNYASININ KÜLTÜREL ETKİLEŞİMİNDE SOSYAL HAREKETLİLİĞİN ÖNEMİ... 5 Prof. Dr. BEŞİRLİ Hayati, Bişkek-Kırgızistan... 5 YENİ KAZAKİSTAN DAKİ GENÇLİK SORUNLARI, BEKLENTİLER VE DEĞERLER BIYEKENOVA Nikara, Almatı-Kazakistan & KOKUSHEVA Assem, Almatı-Kazakistan... 6 YÖK ULUSAL TEZ MERKEZİ NDE KAYITLI KAFKASYA KONULU LİSANSÜSTÜ TEZLERİN SOSYOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ ( )... 7 Yrd. Doç. Dr. ÇAĞLAYANDERELİ Mustafa, Mersin-Türkiye & Yrd. Doç. Dr. DEMİREL Nuri, Bingöl-Türkiye... 7 ŞAMANLIK: HAKASLARIN YENİDEN YÜKSELEN DEĞERİ... 8 Dr. DAVLETOV Timur B., Ankara-Türkiye... 8 BAŞKURDİSTAN CUMHURİYETİ VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ SOSYOLOGLARI ARASINDA BİLİMSEL İŞBİRLİĞİ BEKLENTİLERİ ÜZERİNE... 9 Prof. Dr. EGORYSHEV S.V., Ufa-Rusya... 9 DOĞU-BATI ÇATIŞMASINDA ANADOLU TÜRKLÜĞÜNÜN TARİHİ ZENGİNLİK VE BİRİKİMİNİN GÜNÜMÜZ AÇISINDAN İMKÂN VE DEĞERİ Prof. Dr. EĞRİBEL Ertan, İstanbul-Türkiye ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ REKABETÇİ OLABİLECEK Mİ? Prof. Dr. GALİYEV G.T., Ufa-Başkurdistan-Rusya & Prof.Dr. GRİŞİNA T.V., Moskova- Rusya & Prof. Dr. POPOV Y.N., Moskova-Rusya ÇAĞDAŞ TOPLUMDA İSTİKRARLI İLİŞKİLERİN TEMELİ OLAN TATAR AİLESİ GELENEKLERİ Dr. GALİEVA Güzel, Kazan-Tataristan TÜRKİYE DEN AVUSTURYA YA GÖÇ AKIŞINDA GÖÇMEN AĞLARININ ETKİSİ Prof.Dr. GELEKCİ Cahit, Ankara-Türkiye FELSEFİ BAKIŞ AÇISINDAN TÜRK DÜNYASINDA TOPLUM-DEVLET MÜNASEBETLERİNİN SOSYOLOJİK VE POLİTİK BOYUTU Prof. Dr. HALİOV Selahaddin, Bakü-Azerbaycan ÇOK KÜLTÜRLÜ TOPLUMUNDA DİLİN DEĞERİ Dr. IBRAGIMOVA Alisa, Tataristan-Rusya TATARİSTAN CUMHURİYETİ KIRSAL ALANDA ETNİK DEĞERLERİN SOSYAL VE KÜLTÜREL POTANSİYELİ Dr. ILDARKHANOVA Colpan, Kazan-Tataristan TATARİSTAN IN ETNİK VE DEMOGRAFİK BÜTÜNLÜĞÜNÜ OLUŞTURMA TEMELİ OLAN AİLE DEĞERLERİ Prof.Dr. ILDARKHANOVA Flora, Kazan-Tataristan YENİ TARİHİ SÜREÇTE TÜRK DÜNYASI VE TÜRK UYGARLIĞI iii

4 Prof. Dr. ISAEV Kusein, Bişkek-Kırgızistan TÜRK HALKLARININ YAŞAMINDAKİ İSLAMİ ADETLER Doç. Dr. KALPETHODJAYEVA Sayara, Almatı-Kazakistan YEREL SEÇİMLERDE SEÇMEN DAVRANIŞINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER: İZMİT ÖRNEĞİ Doç. Dr. KARAHAN USLU Zeynep, Ankara Türkiye & Prof. Dr. Hayati TÜFEKÇİOĞLU, İstanbul Türkiye & Prof.Dr. Veysel BOZKURT, İstanbul Türkiye REFAH DEVLETİ SÖYLEMİ: TÜRK SOSYOLOJİSİNDE GÜNDEM Prof. Dr. KONOVALOV Sergey, Astana-Kazakistan TÜRKİYE DEKİ SAĞLIK HİZMETLERİNİN ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİNE ETKİSİ KÜLÜNK Abdurrahman, İstanbul-Türkiye KAZAKİSTAN DAKİ TOPLUMSAL RUHU OLUŞTURMADAKİ SOSYAL MEDYANIN ROLÜ NAKİPBAYEVA Zhanar, Ankara-Türkiye KIBRIS TA TÜRK KÜLTÜRÜNÜN VE TÜRK VARLIĞININ YAŞATILMASI Doç. Dr. ÖZGÖKER Uğur, İstanbul-Türkiye SOVYETLER SONRASI GENÇLERİN DİNİ İNANÇ ALGISI: MANEVİ İHTİYAÇ MI, MİLLİ GELENEK Mİ? KÖKLÜ İNANIŞ MI YOKSA MODA MI? (SOSYOLOJİK ARAŞTIRMA) Yrd. Doc. Dr. SIRGABAYEV Samarbek, Bişkek-Kırgızsitan SOVYET SONRASI DÖNEMDE TÜRK CUMHURİYETLERİNDE AHLAKİ DEJENERASYON SORUNU SÜLEYMANLI Mübariz, Bakü-Azerbaycan ÇAĞDAŞ TÜRK DEVLETLERİNDE TOPLUMSAL GÜVENSİZLİK SORUNU Doç. Dr. SÜLEYMANOV Abulfez, Bakü-Azerbaycan TÜRKÇE KONUŞAN ÜLKELERİN DEĞERLERİNİ GÜÇLENDİRMEK İÇİN BİR MEDYA UZAYIN ETKİSİ ŞAUKENOVA Z., Almatı-Kazakistan & NAZARBETOVA A., Almatı-Kazakistan SOSYAL BİLİMLER VE DEĞERLER İLİŞKİSİ Prof. Dr. ŞENER Sami, İstanbul-Türkiye HORASAN MÜSLÜMANLIĞI ÜZERİNE Prof. Dr. TAŞDELEN Musa H., Sakarya-Türkiye SOĞUK SAVAŞ SONRASINDA ULUSLARARASI ÖRGÜTLER PERSPEKTİFİNDEN TÜRK DİLLİ DEVLETLER Yrd. Doç. Dr. TATAR Volkan, İstanbul-Türkiye, Gaye ALTUNER, İstanbul-Türkiye KAZAKİSTAN DAKİ ETNİK SÜREÇLERİN ÖZELLİĞİ VE İÇ SİYASİ SÜREÇLERE ETNO-POLİTİK DURUMUN ETKİSİ 35 TAZHİBAYEVA Gulnar, İstanbul-Türkiye TÜRK DÜNYASI COĞRAFYASINDA TARİHSEL KURGULAR VE KİMLİK MESELESİ Doç. Dr. TOPSAKAL İlyas, İstanbul-Türkiye TÜRK DÜNYASINDA BÜTÜNLEŞME AÇISINDAN EĞİTİM İLİŞKİLERİ Dr. YILDIRIM İlteriş, Afyon-Türkiye KAZAK MEDYASINDA TÜRK DÜNYASI ALGISI Dr. YILMAZ Serdar, İstanbul-Türkiye TÜRKÇE KONUŞAN ÜLKELERDE DİN: İNANÇLAR VE GELENEKLER ARASINDA Prof. Dr. ZABİROVA Aigul, Astana-Kazakistan KIRGIZ CUMHURİYETİ YÖNETİM YAPISI Prof. Dr. ZENGİN Eyüp, İstanbul-Türkiye & KOCA Burak, Rize-Türkiye KIRSAL KESİM (KÖYLÜ) TOPLULUĞUN SOSYAL SERMAYESİ Dr. ZINATULLINA Güzel, Kazan-Tataristan ii

5 KURULLAR DÜZENLEME KURULU BAŞKANI Doç. Dr. Zeynep Karahan Uslu DÜZENLEME KURULU BİLİM ve HAKEM KURULU Prof. Dr. Marat TAJİN (Kazakistan) Prof. Dr. Hayati TÜFEKÇİOĞLU (Türkiye) Prof. Dr. Hayati BEŞİRLİ (Türkiye) Prof. Dr. Veysel BOZKURT (Türkiye) Prof. Dr. Serik T. SEİDUMANOV (Kazakistan) Prof. Dr. Zarema K. ŞAKENOVA (Kazakistan) Prof. Dr. Eyüp ZENGİN (Türkiye) Prof. Dr. Gali GALİYEV (Başkurdistan) Yrd. Doç. Dr. Mustafa ÇAĞLAYANDERELİ (Türkiye) Yrd. Doç. Dr. H. Yaprak CİVELEK (Türkiye) Abdurrahman KÜLÜNK (Türkiye) Nikara BİEKONAVA (Kazakistan) Gulnar TAZHİBAYEVA (Kazakistan) Prof. Dr. Kenes U. BIEKENOV (Kazakistan) Prof. Dr. Kuseyin I. ISAYEV (Kırgızistan) Prof. Dr. Muhammet YELTEN (Türkiye) Prof. Dr. Korkut TUNA (Türkiye) Prof. Dr. Mustafa ERKAL (Türkiye) Prof. Dr. Selahaddin HALILOV (AZERBAYCAN) Prof. Dr. H. Musa TAŞDELEN (Türkiye) Prof. Dr. Yümni SEZEN (Türkiye) Prof. Dr. İhsan SEZAL (Türkiye) Prof. Dr. Murat BAĞIRZADE (Azerbaycan) Prof. Dr. Aigül T. ZABIROVA (Kazakistan) Doç. Dr. Ebulfez SÜLAYMANOĞLU (Azerbaycan) Dr. Timur DAVLETOV (Hakasya) Dr. Colpan ILDARKHANOVA (Tataristan) Gulmira ABDURAIMOVA (Kazakistan) Segey A. KONOVALOV (Kazakistan)

6 ÖNSÖZ Değerli Meslektaşlar, Merhaba. 3-4 Aralık 2015 tarihinde İstanbul da VI. sını düzenlediğimiz Uluslararası Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Kongresi artık kurumsallaşmıştır. Ülkemiz adına bu kongreye ev sahipliği yapmış olmak gurur ve onur kaynağımızdır. Kongremizin bu yılki teması Türk Dilli Ülkelerde Tarih, Toplum ve Değerler olarak belirlenmiştir. Sosyolojide dikkati çeken husus, son dönemde küreselleşme sürecinin kültürel boyutunun ekonomi ve siyaset boyutlarının önüne geçmeye başlamış olmasıdır. Bu çerçevede tarihi kültürel bağları olan Türk dilli ülkelerin sağlıklı ilişkiler sürdürebilmeleri için karşılaştırmalı sosyoloji araştırmalarına gereksinim vardır. Kongre nin Sonuç Bildirgesi nde özellikle değerler konusu öne çıkarılacaktır. Kongre Düzenleme Kurulu kısa zaman aralığında kongre bilimsel programını oluşturdu. Kongreye gönderilen özetler alanında uzman bilim ve hakem kurulu tarafından değerlendirildi. Bilim kurulunun belirlediği tematik alanlar kapsamında 5 davetli konuşmacı ve 36 panelistin yer aldığı (açış ve kapanış dahil) 9 oturum düzenlendi. Uluslararası Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Kongresine Avrasya coğrafyası sosyologları yoğun ilgi göstermektedir. Bu dostluk, kardeşlik ve toplumsal gelişme adına umut vericidir. Muhabbetimizin daim olması dileğiyle, sağlık ve esenlik dileriz. Doç. Dr. Zeynep Karahan Uslu VI. Uluslararası Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Kongresi Düzenleme Kurulu Başkanı İstanbul ii

7 PROGRAM ETKİNLİK ADI Kayıt ve Açılış Töreni YER TARİH SAAT ETKİNLİK ADI KONUŞMACI Arel Üniversitesi 03 Aralık Açılış Protokol Konuşması Doç. Dr. Zeynep KARAHAN USLU (Türkiye) Konferans Salonu VI. Uluslararası Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Kongresi Düzenleme Kurulu Bşk Açılış Protokol Konuşması Prof. Dr. Serik T. SEİDUMANOV (Kazakistan) Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Bşk. Yrd Açılış Protokol Konuşması Prof.Dr.Hayati TÜFEKCİOĞLU (Türkiye) Avrasya Sosyologlar Derneği Başkanı Açılış Protokol Konuşması Prof. Dr. Mehmet ÇİVİ İstanbul Arel Üniversitesi Rektörü Açılış Protokol Konuşması Kemal GÖZÜKARA İstanbul Arel Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Çay-Kahve Arası OTURUM ADI Açılış Oturumu SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI Arel Üniversitesi Konferans Salonu 03 Aralık 2015 Prof. Dr. Hayati TÜFEKÇİOĞLU (Türkiye) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Türkçe Konuşan Ülkelerin Değerlerini Güçlendirmek İçin Bir Medya Uzayın Etkisi ŞAUKENOVA Zarema, Almatı-Kazakistan Şanghay İşbirliği Örgütü Rekabetçi Olabilecek mi? Prof. Dr. GALİYEV G.T. Ufa-Başkurdistan Yeni Tarihi Süreçte Türk Dünyası ve Türk Uygarlığı Prof. Dr. ISAEV Kusein, Bişkek- Kırgızistan Felsefi Bakış Açısından Türk Dünyasında Toplum- Devlet Münasebetlerinin Sosyolojik ve Politik Boyutu Tartışma ve Değerlendirme Öğle Yemeği Prof. Dr. HALİOV Selahaddin, Bakü- Azerbaycan NAZARBETOVA Asel, Almatı-Kazakistan Prof. Dr. GRİŞİNA T.V., Moskova- Rusya Prof. Dr. POPOV Y.N., Moskova-Rusya iii

8 OTURUM ADI 1. Oturum Kimlik SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI Arel Üniversitesi Konferans Salonu 03 Aralık 2015 Prof. Dr. İsmail COŞKUN (Türkiye) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Sovyet Sonrası Dönemde Türk Cumhuriyetlerinde Ahlaki Dejenerasyon Sorunu Yeni Dönemde Kişisel Oluşumun Disiplinler Arası Paradigması SÜLEYMANLI Mübariz, Bakü- Azerbaycan Doç. Dr. BAGIRZADE Murad, Bakü- Azerbaycan Sosyal Bilimler ve Değerler İlişkisi Prof. Dr. ŞENER Sami, İstanbul-Türkiye Türk Dünyası Coğrafyasında Tarihsel Kurgular ve Kimlik Meselesi Tartışma ve Değerlendirme Çay-Kahve Arası Doç. Dr. TOPSAKAL İlyas, İstanbul-Türkiye OTURUM ADI 2. Oturum Değerler ve Siyaset SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI Arel Üniversitesi Konferans Salonu 03 Aralık 2015 Prof. Dr. Mustafa ERKAL (Türkiye) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Türk Dünyasının Kültürel Etkileşiminde Sosyal Hareketliliğin Önemi Türk Dünyasında Bütünleşme Açısından Eğitim İlişkileri Prof. Dr. BEŞİRLİ Hayati, Bişkek- Kırgızistan Dr. YILDIRIM İlteriş, Afyon-Türkiye Kırgız Cumhuriyeti Yönetim Yapısı Prof. Dr. ZENGİN Eyüp, İstanbul- Türkiye Yerel Seçimlerde Seçmen Davranışına Etki Eden Faktörler: İzmit Örneği Tartışma ve Değerlendirme Akşam Yemeği: Doç. Dr. KARAHAN USLU Zeynep, Ankara Türkiye KOCA Burak, Rize- Türkiye Prof. Dr. Hayati TÜFEKÇİOĞLU, İstanbul Türkiye Prof. Dr. Veysel BOZKURT, İstanbul Türkiye iv

9 OTURUM ADI 3. Oturum Dini Konular SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI A Salonu 04 Aralık 2015 Prof. Dr. Yümni SEZER (Türkiye) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Türkçe Konuşan Ülkelerde Din: İnançlar ve Gelenekler Arasında Prof. Dr. ZABİROVA Aigul, Astana- Kazakistan Türk Halklarının Yaşamındaki İslami Adetler Doç. Dr. KALPETHODJAYEVA Sayara, Almatı- Kazakistan Şamanlık: Hakasların Yeniden Yükselen Değeri Dr. DAVLETOV Timur B., Ankara-Türkiye Sovyetler Sonrası Gençlerin Dini İnanç Algısı: Manevi İhtiyaç mı, Milli Gelenek mi? Köklü İnanış mı Yoksa Moda mı? (Sosyolojik Araştırma) Tartışma ve Değerlendirme Çay-Kahve Arası Yrd. Doc. Dr. SIRGABAYEV Samarbek, Bişkek- Kırgızsitan OTURUM ADI SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI 4. Oturum Bilim, Küreselleşme B Salonu 04 Aralık 2015 Prof. Dr. Korkut TUNA (Türkiye) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR YÖK Ulusal Tez Merkezi nde Kayıtlı Kafkasya Konulu Lisansüstü Tezlerin Sosyolojik Değerlendirmesi ( ) Başkurdistan Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti Sosyologları Arasında Bilimsel İşbirliği Beklentileri Üzerine Yrd. Doç. Dr. ÇAĞLAYANDERELİ Mustafa, Mersin- Türkiye Prof. Dr. EGORYSHEV S.V., Ufa-Rusya Küreselleşen Dünya Prizmasında Çağdaş Toplum Prof. Dr. AZİMOVA Refika, Bakü- Azerbaycan Çağdaş Türk Devletlerinde Toplumsal Güvensizlik Sorunu Tartışma ve Değerlendirme Çay-Kahve Arası Doç. Dr. SÜLEYMANOV Abulfez, İstanbul- Türkiye Yrd. Doç. Dr. DEMİREL Nuri, Bingöl-Türkiye v

10 OTURUM ADI 5. Oturum Medya SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI C Salonu 04 Aralık 2015 Prof. Dr. Hayati BEŞİRLİ (Kırgızistan) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Refah Devleti Söylemi: Türk Sosyolojisinde Gündem Algı Oluşumunda Medya Dilinin Rolü ve Türk Dünyasının Durumu Türkiye den Avusturya ya Göç Akışında Göçmen Ağlarının Etkisi Prof. Dr. KONOVALOV Sergey, Astana- Kazakistan ALTINALAN Hüseyin, İstanbul-Türkiye Prof.Dr. GELEKCİ Cahit, Ankara-Türkiye Kazak Medyasında Türk Dünyası Algısı Dr. YILMAZ Serdar, İstanbul-Türkiye Tartışma ve Değerlendirme Çay-Kahve Arası OTURUM ADI 6. Oturum Gençler Konuşuyor SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI A Salonu 04 Aralık 2015 Prof. Dr. Ertan EĞRİBEL (Kırgızistan) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Türkiye deki Sağlık Hizmetlerinin Orta Asya Türk Devletlerine Etkisi Kazakistan daki Toplumsal Ruhu Oluşturmadaki Sosyal Medyanın Rolü Kazakistan daki Etnik Süreçlerin Özelliği ve İç Siyasi Süreçlere Etno-Politik Durumun Etkisi Yeni Kazakistan daki Gençlik Sorunları, Beklentiler ve Değerler Tartışma ve Değerlendirme KÜLÜNK Abdurrahman, İstanbul-Türkiye NAKİPBAYEVA Zhanar, Ankara- Türkiye TAZHİBAYEVA Gulnar, İstanbul-Türkiye BIYEKENOVA Nikara, Almatı-Kazakistan KOKUSHEVA Assem, Almatı-Kazakistan vi

11 OTURUM ADI 7. Oturum Demografi, Aile SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI B Salonu 04 Aralık 2015 Prof. Dr. Veysel BOZKURT (Türkiye) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Tataristan ın Etnik ve Demografik Bütünlüğünü Oluşturma Temeli Olan Aile Değerleri Tataristan Cumhuriyeti Kırsal Alanda Etnik Değerlerin Sosyal ve Kültürel Potansiyeli Prof.Dr. ILDARKHANOVA Flora, Kazan- Tataristan Dr. ILDARKHANOVA Colpan, Kazan- Tataristan Kırsal Kesim (Köylü) Topluluğun Sosyal Sermayesi Dr. ZINATULLINA Güzel, Kazan- Tataristan Çağdaş Toplumda İstikrarlı İlişkilerin Temeli Olan Tatar Ailesi Gelenekleri Tartışma ve Değerlendirme Dr. GALİEVA Güzel, Kazan-Tataristan OTURUM ADI 8. Oturum Medeniyet SALON NO TARİH OTURUM BAŞKANI C Salonu 04 Aralık 2015 Prof. Dr. Eyüp ZENGİN (Kırgızistan) SAAT BİLDİRİ ADI 1. YAZAR 2. YAZAR 3. YAZAR Doğu-Batı Çatışmasında Anadolu Türklüğünün Tarihi Zenginlik ve Birikiminin Günümüz Açısından İmkân ve Değeri Prof. Dr. EĞRİBEL Ertan, İstanbul- Türkiye Çok Kültürlü Toplumunda Dilin Değeri Dr. IBRAGIMOVA Alisa, Tataristan- Rusya Kıbrıs ta Türk Kültürünün ve Türk Varlığının Yaşatılması Doç. Dr. ÖZGÖKER Uğur, İstanbul- Türkiye Horasan Müslümanlığı Üzerine Prof. Dr. TAŞDELEN Musa H., Sakarya- Türkiye Soğuk Savaş Sonrasında Uluslararası Örgütler Perspektifinden Türk Dilli Devletler Tartışma ve Değerlendirme Boğaz da Tekne Turu Yrd. Doç. Dr. TATAR Volkan, İstanbul- Türkiye Gaye ALTUNER, İstanbul-Türkiye Akşam Yemeği: Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü tarafından verilecektir. vii

12 viii

13 VI. Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Kongresi Bildiri Özetleri Тезисы VI. Международной Конгресс Ассоциации Социологов Тюркоязычных стран i

14

15 Algı Oluşumunda Medya Dilinin Rolü ve Türk Dünyasının Durumu ALTINALAN Hüseyin, İstanbul-Türkiye Özet: Dünya üzerinde 7 bağımsız, 14 özerk özerk cumhuriyet, 270 milyon civarında Türk ün yaşadığı belirtilmektedir. Tatar, Başkurt, Çuvaş, Ukraynalı, Çeçen ve diğer halkları bünyesinde barındıran Rusya nın toplam nüfusunun ise yaklaşık 144 milyon olduğu ifade edilmektedir. Bu durumu ve Rusya nın yüzölçümünü göz önünde bulundurduğumuzda Türk dünyasının sınır ve nüfus gücünü daha iyi anlayabiliriz. Dolayısıyla gördüğümüz gibi büyük bir Türk dünyası bulunmakta ancak ortak bir ruhumuz, ortak bir algımız bulunmamaktadır. Bunun önüne geçebilmemiz için yapabileceğimiz tek şey "ORTAK BASIN DİLİ" oluşturmaktır. Türkiye'deki gazetelerin başlıkları, Türkmenistan'da, Kazakistan'da, Kırgızistan ve diğer ülkelerdeki gazetelerin başlıkları aynılaşırsa, duyarlılıkları benzeşirse, o zaman yeni algı oluşturabiliriz. Yoksa bana göre birlik oluşturmamız çok zor. Zira basında algı birliği oluşturulması çok önemlidir. İngiltere kendi sömürge devletlerini Reuters ve BBC ile kontrol ediyor. Bir Bedevi, İngiliz sömürgesinde yaşamışsa Londra'daki ile aynı düşünüyor. Çünkü algıyı yöneten ortak medya... Bizim ise Türk dünyasını yönlendiren, algı oluşturan medyamız bulunmuyor. Orta Asya'da basılan gazeteyi Türkiye'de bilen yok örneğin. Türkiye medyası da Orta Asya'da tam olarak bilinmiyor. Oysa The Guardian gazetesi her yerde... İngilizlerin olduğu her yerde basılıp satılıyor. Bütün bu ülkelerde Doğu Türkistan'daki katliam manşet olsa, Çin tehdidi sayfalarına taşısa dünya gündemine oturur. Aynı şekilde Azerbaycan basını Doğu Türkistan'da katliam yapılıyor diye manşet atsa, aynı manşet Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Batı Trakya ve diğer bölge medyalarında aynı şekilde yer alsa, Çin katliam yapacak diye manşetler atılsa, bu tehdit sayfalara taşınsa Doğu Türkistan dünya gündemine oturmaz mı? Dünya gündemine oturduğunda da Çin geri adım atmaz mı? Atar ama bizim bölük pörçük medyamız var, bu yüzden de gündem oluşturamıyor, bize yönelik tehditleri savuşturamıyoruz... Bir diğer konu Ermeni işgali altındaki Karabağ... Bu işgal ne kadar bizlerin medyasında yer alıyor? Batı, Karabağ sorunu, Hocalı meselesi diyor, bizim medyamızda neredeyse onlarla aynı dili kullanıyor. Oysa BM, Azerbaycan ın topraklarının Ermeniler tarafından işgal edildiğini kabul etmektedir. Anahtar Sözcükler: Medya Dili, Ortak Dil, Algı Yönetimi, Medya Положение тюркских стран а также восприятие роли СМИ Хуссейн Алтыналан, Стамбул-Турция Аннотация: В мире обазначено 7 независемых, 14 автаномных стран а также наличие 270 миллионов тюрков. Срединих 144 миллиона проживающих на территорий Росии это татары, Башкиры, Чуваши, Крымские тюрки, чечены и другие. Если соизмерить и представить гранцы России можем понять границу и численность Тюркского народа. Как уже известно есть огромный тюркский мир, но не имеем обший дух и восприятие. Для решения этой преграды можем сделать только - это «Единная публикация на одном языке». Если заголовок газеты публикуемые в Турции будет иметь место в публикациях стран как Туркменистана, Казахстана, Киргизстана, а также заголовок газет других стран будет понятной и похожей то тогда мы можем сделать новое восприятие. Иначе на мой взгляд невозможно достичь единства.если в публикации значимо единство мнения. Англия контралирует колонизированные собою страны через ВВС и Reuters. Если один кочевник находился под влиянием англиской колонизации то он думает одинаково с жителем Лондона. Потому что публикация исходит от единного средства массовой информации. К сожелению в наших тюркских странах нету единного сми которых можно вести единную мысль. Например в Турции никто не знает о публикуемой газете в Средней Азии. Также Турецкие публикации не известны для стран Средней Азии. Напротив газета The Guardian знакома всем... Она публикуется и распростроняеться везде где есть англичане.если во всех этих странах опубликовались бы событие получившое место в Китае с автономными жителями Восточного Туркистана то мир говорил бы этом. На ровне с этим если бы Азербайджан опубликовал статью с заголовком «Резня в Восточном Туркестане, так же если бы подобную заголовку «О резне в восточном Туркестане» имели место на повестке дня в публикациях Турции, Казахстана, Кыргызстана и в других странах то мир разве не обсуждал бы о нависшей угрозе в Восточном Туркестане? И если бы Китай имел место в всеобщем публичном обсуждений он не прекратил бы подобныех действии? Прекратил бы, но к сожелинию мы владеем фрагментарным сми, и поэтому не можем создать повестку дня, мы не можем защитить себя от нависших на нас угрозах. Отдельная тема это Оккупированный Арменией нагорных Карабах. Эта окупация имеет ли место в наших публикациях? Запад говорит, Карабахский конфликт это вопрос наставника, наши СМИ тоже говорят с ними на одном языке. Тем не менее ООН признает что территория Азербайджана оккупирована Армянами. Ключевые Слова: Язык СМИ, Общии язык, управление восприятием СМИ 1

16 Küreselleşen Dünya Prizmasında Çağdaş Toplum Prof. Dr. AZİMOVA Refika, Bakü-Azerbaycan Özet: Çağdaş dünya, ekonomik, ekolojik, manevi-ahlaki yönlerden ortaya çıkan buhranlar yaşayarak geleceğe doğru gitmektedir. Dünya toplumu ve insanlık, geride bıraktığımız 20. yüzyılın bütün derslerini ve tezatlarını eleştirel olarak değerlendirip anlamadan, gerekli dersleri çıkarmadan ve genelleştirmeden 21. yüzyıla girdi. Çok büyük bir ihtimalle, bu yüzyıl insanları için hayatta kalma konusunda verdiği mücadele riskli ve çetin geçecektir. Peki, çağdaş toplumun bu zorlukları ve tezatlarının mahiyyeti nedir? Bu soruya tek bir cevap vermek mümkün değildir. Çünkü çağdaş toplumun yapısı bir çok kurumsal faktörün (ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve dini ilişkilerin) karmaşık ve karşılıklı ilişki ve tesirlerinden oluşmaktadır. Ekonomik küreselleşme devletler arası karşıtlık ve çatışmaları daha da derinleştirmiştir. Buna ilaveten, sosyal hayattaki buhranlı süreçler de derinleşmiştir. Bu durumda, Peki neden, beşeriyet süratle gelişen bu küreselleşme devrinde insani çatışmalardan, savaşlardan yakasını kurtaramıyor? sorusuna verilecek cevap önem kazanmaktadır. Hangi siyasi kuvvvetler veya onların temsilcileri beşeriyetin daima şaşkınlık, manevi düşüklük, psikolojik hüsran halinde olmasını istemektedirler? Şu tespti yapmak gerekmektedir: Mahiyetinde müdriklik teknolojisi olmadan, siyasi teknolojiler beşeriyet için büyük tehlikedir. Esas maksadı pazar fundemantalizmi olan siyaset, manevi uygarlığın mahvına yol açabilir. Anahtar Sözcükler: Küreselleşme, Çağdaş Toplum Современное общество в зеркале глобализационного мира Д.ф.н.,заслуженныйдеятельнауки Азимова Рафига Джалилькызы Зав. Отд. Социологии и социальнойпсихологии Института Философии и Права НАНА Аннотация: Современный мир, перенасыщенный кризисами экономического, экологического и нравственного порядка, безоглядно устремлен в будущее. Картина исторических событий, происходящих в мире, дает основание полагать, что мировое сообщество, не успев полностью критически осмыслить и обобщить уроки и противоречия ушедшего ХХ-го века, вступило в ХXI век. По всей вероятности, он окажется для человека и человечества своего рода «индикатором» на выживание, в равной мере, как морального, так и физического. В чем же суть сложностей и противоречий современного общества? Однозначно ответить на этот вопрос невозможно, так как структура современного общества это сложное взаимодействие и взаимовлияние институциональных (экономических, политических, социальных, культурных и религиозных) связей. Экономическая глобализация углубила межгосударственные противоречия и конфликты. Кризисные процессы в экономической и социальной жизни углубляются. Возникает вопрос: почему в эпоху стремительно развивающейся экономической глобализации, мир все еще не способен вырваться из гуманитарных конфликтов? Какой политической силе или представителям этой силы выгодно держать мир в состоянии растерянности, морального упадка и психологической фрустрации? Политические технологии, где отсутствует технология мудрости, представляет для человечества большую опасность. Политика, в которой «рыночный фундаментализм» выступает как самоцель (прибыль ради прибыли), притормозила решение проблем в сфере социальных институтов. «Сама глобализация, - считает Э.Гидденс, больше, нежели экономический феномен. Это набор процессов, все более связывающий наши собственные жизни, даже их интимные аспекты, с глобальными событиями. Почему религия явно столь влиятельна в современном мире? Чем объяснить возрождение этнических конфликтов в столь многих странах? Умирает семья или нет? Это в сущности своей социологические вопросы. Давайте работать над ответами».(см. Э.Гидденс «К социологическому сообществу» СОЦИС, 2007, 9) Развивая обеспокоенные размышления Гидденса, здесь также можно заметить, что «рыночный фундаментализм» проникает вовсе сферысоциальной жизни (сфера образования, здравоохранения, социальной защиты). Все эти проблемы переживает сегодня мировое сообщество. Сложившаяся ситуация в структуре социальной жизни привела к обострению взаимоотношений, как вовнутри государственных, так и в межгосударственныхсвязях. И, какследствие, затуханиедуховнойцивилизации. Ключевые Слова: Глобализация, Современное Общество 2

17 3

18 Yeni Dönemde Kişisel Oluşumun Disiplinler Arası Paradigması Doç. Dr. BAGIRZADE Murad, Bakü-Azerbaycan Özet: Bildiride yeni paradigma olarak insan sermayesi kavramı ele alanmakta ve bunun ekonomik, sosyal ve bireysel gelişimde etkisi incelenmektedir. 21.Yüzılın ikinci on yılında, ulusal eğitimin yeni çağrılara cevap vermeye muktedir olabilecek modelleri üzerinde düşünmemiz gerekiyor. Postmodern bilgi toplumunda eğitimin sadece teknolojileri ve biçimleri değil, aynı zamanda içeriği ve toplumdaki durumu değişmektedir. Günümüzde eğitim metodolojisi disiplinler arası yaklaşımı esas almak durumundadır. Bunun birinci nedeni, kişisel gelişimde sadece bilgi ve beceri değil, aynı zamanda ulusal kültürel ve insani değerler de rol oynamaya başlamıştır. Küresel rekabete uyum sağlayabilmek için, çalışanların farklı dil ve kültürel ortamlarda etkin faaliyeti ihtiyaç haline gelmiştir. İkincisi ise, eğitimin diğer kurumlarla birlikte kimliğin oluşması ve gelişmesinde kritik öneme sahip olmasıdır. Böylece, sosyalleşmenin diğer ajanları gibi, aile, eğitim, ordu, kurumlar ve medya aynı değer konumundan konuşma yapmadıkları takdirde mükemmel insanın eğitimi ve şekillenmesi çelişkili sürece dönüşüyor. Bu çerçevede bireysel düzeyde kişinin sosyalleşmesi ve sermayeleşmesi süreçlerinin erken yaşlarında eğitimle bağlantılı olmaktadır. Verimli insan ve sorumlu kişiliğin oluşması bir biriyle yakından ilişkili süreçlerdir, ulusal eğitimin yeni insan sermayesi paradigması üzere kurulması ihtiyaç haline gelmiştir. Anahtar Sözcükler: Türk Dünyası, Kültürel Bütünleşme, Sosyal Hareketlilik, Kültürel Etkileşim, İşbirliği Междисциплинарная парадигма развития личности в новую эпоху Доц. Д-р Мурад Бaгырзадe, Баку-Азербайджан Аннотация: Исследование выявляет значение концепта человеческого капитала и актуальность новой парадигмы анализа последствий его воздействия на экономическое, социальное и личностное развитие. Второе десятилетие 21-го века, заставляет задуматься над умением национальных систем образования отвечать на новые вызовы. В информационном обществе постмодерна образование меняет не только технологии и формы обучения, но в то же время изменяется его характер и статус в обществе. Методология исследования базируется на следующих моментах междисциплинарного подхода. Во-первых, образование выступает в качестве основного источника развития личности и запуска новых видов источников, чтобы обеспечить не только знания и навыки, но также играет важную роль в принятии национальных, культурных и общечеловеческих ценностей. Основная причина заключается в адаптации к глобальной конкуренции, требование знания работниками других языков и культур является необходимостью эффективных действий. Во-вторых, вместе с другими социальными институтами образование имеет решающее значение в освоении культурных ценностей, формировании и развитии национальной идентичности. Так, если и любые другие институты социализации как предприятия, семья, образование, армия, СМИ, не действуют в той же платформе ценностей, что и образование, то процесс формирования ценностей становится противоречивым. В этом контексте процессы социализации и капитализации на индивидуальном уровне связаны с образованием в раннем возрасте. Процессы формирования эффективных работников и ответственных личностей тесно связываются друг с другом, возникает потребность в построении национальной системы образования на новой парадигме человеческого капитала Ключевые Слова: развитие личности, человеческий капитал, парадигма, культурные ценности, идентичность 4

19 Türk Dünyasının Kültürel Etkileşiminde Sosyal Hareketliliğin Önemi Prof. Dr. BEŞİRLİ Hayati, Bişkek-Kırgızistan Значение социальной активности взаимодействий Тюркского Мира ПрофессорХаяти Беширли, Бишкек-Кыргызстан Özet: Türk kültürü oldukça geniş bir coğrafyada faklı topluluklar tarafından sürdürülmektedir. Coğrafyanın genişliği ve sergilediği fiziksel koşulların zenginliği davranış örüntülerinde farklılaşmalar ortaya çıkarmıştır. Farklı bölgelerde yaşayan Türk toplulukları arasında yaşadıkları kültürel temaslarla göre de bu farklılaşmalar artmaktadır. Özellikle Türk topluklarının yaşadıkları coğrafyanın genişliği göz önünde bulundurulduğunda bu durum daha da açık olmaktadır. Bunun yanı sıra Türk topluklarının farklı siyasal ve ekonomik sistemlere dahil olmaları bu farklılaşmayı etkilemiştir. Ancak Sovyetler Birliği nin dağılmasından sonra Türk toplulukları arasında kültürel temaslar artmıştır. Özelikle bu temasların artmasında sosyal hareketlilik oldukça belirleyici olmuştur. Çalışma kapsamında bu sosyal hareketliliğin farklı toplumsal kesimler tarafından nasıl gerçekleştirildiği ortaya konulmuştur. Hareketlilik değerlendirilirken ortaya çıkaran mekanizmalar analiz edilmiş ve bunun kültürel bütünleşme üzerine etkileri tartışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Türk Dünyası, Kültürel Bütünleşme, Sosyal Hareketlilik, Kültürel Etkileşim, İşbirliği Аннотация: Тюркская культура продолжает свое существование благодаря различным народностям, раскинутым в обширном географическом регионе. Географическое расположение обусловленное различными материальными факторами послужило возникновению отличительных норм поведений среди тюркских народностей. Тюркские сообщества, проживающие в различном географическом атласе, также отмечают дифференцию при культурном взаимодействии друг с другом. Особенно, если учесть обширное географическое расположение тюркского мира, то все сразу становиться ясно. Наряду с этим, принадлежность тюркских народностей различным политическим и экономическим строям также оказало влияние на дифференцию. Однако, после распада советского союза возросло культурное взаимодействие. В особенности решающим оказалось социальное взаимодействие. В данной работе раскрывается, каким образом социальное взаимодействие было реализовано различными слоями общества. При оценке социального взаимодействия анализированы механизмы её возникновения и влияние на культурную интеграцию. Ключевые Слова: Тюркский Мир, Культурная Интеграция, Социальная Мобильность, Культурное Взаимодействие, Сотрудничество 5

20 Yeni Kazakistan daki Gençlik Sorunları, Beklentiler ve Değerler. BIYEKENOVA Nikara, Almatı-Kazakistan & KOKUSHEVA Assem, Almatı- Kazakistan Ценности современной казахстанской молодежи: проблемы и перспективы BIYEKENOV в Nikara & KOKUSHEV к Асем, Алматы, Казахстан Özet: Аннотация: Anahtar Sözcükler: Ключевые Слова: 6

21 YÖK Ulusal Tez Merkezi nde Kayıtlı Kafkasya Konulu Lisansüstü Tezlerin Sosyolojik Değerlendirmesi ( ) Yrd. Doç. Dr. ÇAĞLAYANDERELİ Mustafa, Mersin-Türkiye & Yrd. Doç. Dr. DEMİREL Nuri, Bingöl-Türkiye Özet: Türkiye de, başta üniversiteler olmak üzere kamu kurumlarının, sivil toplum kuruluşlarının ve bağımsız araştırmacıların Kafkasya konulu çalışmaları neticesinde oldukça geniş literatür oluşmuştur. Bunlar içerisinde özellikle de üniversitelerde üretilen lisansüstü tezler özel bir önem arz eder. Kafkasya konulu lisansüstü tezlerin artan bu önemine karşın, bir arada sosyolojik incelemesi değerlendirmesi yapılmamıştır. Bu tespitten hareketle araştırmada, Türkiye de üretilmiş lisansüstü tezler aracıyla, sosyal bilim alanında çalışan Türk bilim insanlarının, Kafkasya konusundaki bilgi birikimine sağladığı toplumsal katma değerin betimlenmesi amaçlanmıştır. Bu bildiride öncelikle şu sorulara cevap aranacaktır. 1. Araştırmacılar Kafkasya konusunun daha çok hangi boyutu üzerinde durmaktadırlar? 2. Araştırmacıların tercih ettiği yöntem ve teknikler nedir? 3. Araştırma bulgularının benzer ve farklı yönleri nedir? 4. Araştırma bulguları uluslararası ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayabilecek nitelikte mi? 5. Toplumsal olaylar ile araştırma konuları arasında senkronik bağlantı var mı? 6. Sosyoloji biliminin Kafkasya konusuna ilgi düzeyi nedir? Araştırmada temel veri toplama tekniği olarak Doküman İncelemesi kullanılacak. Toplanan veriler içerik analizi tekniği ile incelenecektir. Araştırmanın evreni YÖK Ulusal Tez Merkezi nde kayıtlı olan Kafkasya konulu lisansüstü tezlerdir. Mart 2015 tarihi itibariyle, Ulusal Tez Merkezi nde, sosyal bilimler alanında 161 adet Kafkasya konulu lisansüstü tez mevcuttur. Bunlardan yazarı tarafından ortak kullanım izni verilen 102 adet tez temin edilmiştir. Buna göre araştırmanın örnekleme oranı %63'dür. Anahtar Sözcükler: Kafkasya, Türkiye, Lisansüstü Tez, İçerik Analizi, Sosyoloji Социологическая оценка диссертационных работ на тему Кавказа в период с 1987 по 2015 сахроненных в министерстве оброзования и науки Доцент. Мустафа ЧАГЛАЯНДЕРЕЛИ, Мерисн-Турция Аннотация: В Турции, в результате исследовательской работы общественными учреждениями, непровительтвенными организациями а также в особенности высшими учебными заведениями и независемыми исследователями образовал довольно обширный обьем литературы. Среди них особое значение имеют диссертационные работы магистрантов и аспирантов высших учебных заведений. Несмотря на растущее значение послевузовских диссертации на тему Кавказа, не была проведена оценка с социологическогоаспекта. Это движение обнаружения в исследованиях, с дипломной работы транспортных средств, изготовленных в Турции, турецкие ученые, работающие в области социальных наук, которые обеспечивают знания и опыт на Кавказе, направленной на описания социального добавленную стоимость. Эта работа заключается в поиске ответа на следующие вопросы В качестве техники сбора данных основное это рассмотрение документов. Собранные данные будут проанализированным методом анализа садержимого. Ответ на вопросы этой работе исследования содержимого будут проводиться через программу NVivo7статистики вопросов. Основная масса исследования в направлений Кавказа зарегистрирована в дисертационной базе министерстве оброзования. По состоянию март 2015 года в национальном центре диссертации имеются 161 социологических исследовательских работ на тему Кавказа. Из них 102 работы были разрешены на всеобщее пользование от авторов. Ключевые Слова: Диссертация, социальное давление, методы анализа, Кавказ 7

22 Şamanlık: Hakasların Yeniden Yükselen Değeri Dr. DAVLETOV Timur B., Ankara-Türkiye "Шаманизм: вновь возрождающаяся ценность хакасов" Д-р Тимур Давлетов, Анкара-Турция Özet: Bu araştırmada Sibirya yerlisi Türk halklarından biri olan Hakaslara ait geleneksel inanç sistemi olan Şamanlığın bir sosyo-kültürel değer olarak yeniden gündeme getirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sosyal medya üzerinden konuyla ilgili olarak çevirimiçi (online) bir kamuoyu yoklamasına yönelik bir soru sorulmuştur. Bu soru Rusça olarak şuydu: "Как Вам кажется: возрождается ли хакасский шаманизм?". Rus dilli internet sektörünün en önde gelen sosyal medya kümelerinden biri olan vk(nokta)com'da "Siz şu konuda ne düşünüyorsunuz: Hakas Şamanlığı yeniden diriliyor mu?" olarak Türkiye Türkçesine tercüme edilebilecek olan cevap seçenekleri itibariyle kapalı uçlu bir soru için Hakasça ve Rusça olarak şöyle yanıt varyantları sunulmuştur: - Йа/да (evet) - Чох/нет (hayır) -Йа тiп пiлдiрче/вроде бы да (evet gibi geliyor) - Чох тiп пiлдiрче/вроде бы нет (hayır gibi geliyor) - Пiлбинчем/не знаю (bilmiyorum) - Хайыг салбинчам/не интересуюсь (ilgilenmiyorum) 9 Kasım 2015 günü başlayıp 13 Kasım 2015 günü sona eren bu çevirimiçi oylamaya toplamda 257 kişi katılmıştır. İşte bu bildirimizde de konumuz bağlamında söz konusu sosyal medya sitesi üzerinden gerçekleştirilen küçük çaplı bir araştırma denemesi sonuçları itibariyle değerlendirilecektir. Anahtar Sözcükler: Şamanlık, Hakaslar Аннотация: В данной работе делается попытка внести в повестку дня традиционную религию хакасского народа одного из коренных тюркских этносов Сибири, как социокультурную ценность. В связи с этим была проведена соответствующая онлайн анкета на просторах социальной медии. Вопрос для анкеты был сформулирован следующим образом: "Как Вам кажется: возрождается ли хакасский шаманизм?". Опрос на vk(точка)com - одном из самых популярных сайтов социальной медии русскоязычного сегмента интернета был сконтруирован с нижеприведенными вариантами ответов на хакасском и русском языках: - Йа/да (evet) - Чох/нет (hayır) - Йа тiп пiлдiрче/вроде бы да (evet gibi geliyor) - Чох тiп пiлдiрче/вроде бы нет (hayır gibi geliyor) - Пiлбинчем/не знаю (bilmiyorum) - Хайыг салбинчам/не интересуюсь (ilgilenmiyorum) В анонимном онлайн опросе, начавшегося 9 ноября 2015 г. и завершивсегося 13 ноября 2015 г., приняло участие 257 человек. В настоящем докладе будут рассматриваться результаты вышезатронутого миниисследования посредством соцмедии. Ключевые Слова: Шаманизм, Хакасия и 8

23 Başkurdistan Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti Sosyologları Arasında Bilimsel İşbirliği Beklentileri Üzerine Prof. Dr. EGORYSHEV S.V., Ufa-Rusya О перспективах научного сотрудничества социологов Республики Башкортостан и Турецкой Республики С.В. Егорышев доктор социологических наук, профессор (г. Уфа, Россия) Özet: Makale Başkurdistan ve Türkiye sosyologları arasında mevcut işbirliğinin sürdürülmesi ve yeni işbirliği alanları önermektedir. Bilim insanları arasında karşılıklı etkileşim sürmekte ise de en verimli işbirliği sosyoloji derneklerinin ortak etkinliği çerçevesinde gerçekleşmektedir. Başkurdistan ve Türkiye üniversiteleri arasındaki anlaşmalar çerçevesinde sosyologların artan işbirliği neticesinde ortak araştırma platformu oluşmaya başlamıştır. Bu umut verici gelişmedir. Karşılıklı işbirliği perspektifleri uygulanması için en önemli koşul, ilgili konularda ortak uygulamalı sosyolojik araştırmaları yürütmektir. Bu tür çalışmalarda ana konular; iç ve dış göçün sosyal nedenleri, ve her şeyden önce dinlerarası ve etnik hoşgörü ve gençlerin sosyal sorunları olabilir. Öğrenciler, gençlik hareketleri, gençlerin değer yönelimleri gibi konuların yanında meslek ve eğitimi, e- öğrenme, yeni eğitim teknolojilerinin ve sosyal verimlilik gibi konular da önemlidir. Ülkelerimizde hem ortak tarihsel ve çağdaş bağlamlar hem de ayrımsal çok şey var. Tüm çeşitliliği içinde bu ortak ve ayırt edici özellikler sosyologlar için karşılıklı çıkar meselesi olmalıdır. İşbirliğinin önemli bir alanı ortak araştırma, bilimsel forumlar ve yayınlar olabilir. Anahtar Sözcükler: Türk Dünyası, Sosyologlar Derneği, İşbirliği, Ortak Araştırma, Güncel Konular, Sonuçların Değişim Alanları. Аннотация: статья посвящена сложившимся и еще формирующимся направлениям научного сотрудничества социологов Башкортостана и Турции. Предлагаются новые направления сотрудничества.научное сотрудничество социологов Республики Башкортостан и Турецкой Республики имеет уже свою историю, но главное у этого сотрудничества есть хорошие перспективы развития. Весьма перспективным направлением, которое уже начало складываться, является сотрудничество социологов в рамках договоров между вузами Башкортостана и Турции. Здесь взаимодействие может быть более результативным, так как опирается на конкретные общие исследовательские интересы и непосредственно связано с образовательным процессом как площадкой внедрения результатов совместных исследований. Важнейшим условием реализации перспектив взаимного сотрудничества служит проведение совместных прикладных социологических исследований по актуальной тематике. Предметом подобных исследований могут стать процессы внутренней и внешней миграции, социальные причины, факторы и последствия религиозного экстремизма, межконфессиональная и межэтническая толерантность, социальные проблемы молодежи и, в первую очередь, студенчества, молодежные движения, ценностные ориентации молодежи на получение профессии и образования, социальная эффективность новых образовательных технологий, включая электронное образование, и многое другое. В обеих наших странах есть много общего и много особенного как в историческом, так и в современном контекстах. Это общее и особенное во всем их многообразии должно стать предметом взаимного интереса социологов. Немаловажным направлением сотрудничества может стать опубликование результатов совместных исследований, обсуждение их результатов на научных форумах и практическое внедрение. Ключевые Слова: Тюркский Мир,Ассоциации Социологов, Направления Сотрудничества, Совместные Исследования, Актуальная Проблематика, Обмен Результатами. 9

24 Doğu-Batı Çatışmasında Anadolu Türklüğünün Tarihi Zenginlik ve Birikiminin Günümüz Açısından İmkân ve Değeri Prof. Dr. EĞRİBEL Ertan, İstanbul-Türkiye Восточно-Западный конфликт в плане накопления объекта и стоимости исторического богатства Анатолийских турков Профессор Д-р Эртан Егрибел, Стамбул-Турция Özet: Doğu-Batı çatışması dünya tarihinin birliğini ve serüvenini oluşturmaktadır. XIX. yüzyıl Batı dünya egemenliğinin XXI. yüzyılın başında önümüze koyduğu temel sorun bütün küreselleşme söylemlerine karşın dünyanın birliği ve geleceği ile ilgili perspektifin yitirilmesidir. Günümüz ABD küresel egemenlik düzeni tarihten, verili koşullardan kaynaklanan sorunları aşmadan, bu anlamda bir özgürleşme, çözümün genişlemesi söz konusu olmadan, dünya egemenliğin verdiği üstünlüğe dayalı olarak tarihi birikimi, uygarlık değerlerini ite kaka, zorlayarak ortadan kaldırmaya çalışıyor. Türkiye-ABD çatışması bu yönüyle sıradan, yerel, bölgesel bir çatışma değildir. Türkiye nin önemi tarihi birikimi ve zenginliğinden kaynaklanmaktadır. Anadolu nun Türkleşmesi ve Osmanlı nın Batıcılaşması Doğu-Batı sorunu içinde yerimiz ve rolümüzün en geniş biçimde değerlendirilmesidir. Türkiye nin askeri, siyasi, ekonomik düzeyde sorunlarına karşın sahip olduğu ve değerlendirmesi gereken esas zenginlik ve imkân tarih düzeyindedir. Tarihin değersizleştiği, verili güç dengesinin mutlaklaştığı günümüzde ABD ile Türkiye karşıtlığı dünya çapında iki farklı tutumun, iki uzlaşmaz cephenin karşı karşıya gelmesidir. Anadolu Türklüğü ABD nin temsil ettiği siyaset ve görüşten bağımsızlaştığı ölçüde sadece kendisini değil bütün dünyanın sözcülüğünü/temsilini üstlenme ve özgürleştirme potansiyeline sahiptir. Anahtar Sözcükler: Doğu-Batı Çatışması, Küreselleşme, Uygarlık, Anadolu Türklüğü. Аннотация: Восточно-Западный конфликт представляет собой единство мировой истории и приключения. XIX. XXI век доминирование западного мира. Несмотря на все фундаментальные проблемы глобализации риторики ставится перед нами в начале века, потери зрения о мире и о будущем союзе. Сегодня США глобальная система доминирование истории, учитывая к преодолению проблем, возникающих из обстоятельств, в этом смысле освободительной, без расширения таких решений, накопление мировой истории на основе верховенства, определенного правилом, ценностей цивилизации ногами, пытаясь устранить с помощью силы. Конфликт между Турция и США с этим обычном аспектом, местные и не региональный конфликт. Историческая важность Турции накопления и богатства. Из турок в Анатолии и Османской Batıcılaş наша роль и наше место в проблеме Восток-Запад считается самым обширным формат. Вооруженные силы Турции, политическая и экономическая уровня и иметь проблемы, несмотря на богатство истории и возможностей является существенным уровень оценки требуется. История девальвации, США оппозиция Турции сегодня, учитывая, что баланс сил mutlaklaş два разных отношения по всему миру, является противостояние двух антагонистических фронтов. Анатолийские турки и мнение независимых политики, представленных Соединенными Штатами в той степени, что он не только финансовый директор вовсем мире и освободительный потенциальная сила. Ключевые Слова: Восточно-Западные военные конфликты, глобализация, цивилизация, анатолийские турки. 10

25 Şanghay İşbirliği Örgütü Rekabetçi Olabilecek mi? Prof. Dr. GALİYEV G.T., Ufa-Başkurdistan-Rusya & Prof.Dr. GRİŞİNA T.V., Moskova- Rusya & Prof. Dr. POPOV Y.N., Moskova-Rusya Özet: Bu çalışmada Şanghay İşbirliği Örgütü nün güncel ve hayati problemleri ve örgütün Batılı rekabetçi ülkelerin sırasına girmesi konusu açıklanmıştır. Bir sorun olarak ele alınan bu konuyu, yazarlar, yenilenen rekabetçilik ve yenilikçi teknolojiler çerçevesinde çözümlemektedirler. Şanghay İşbirliği Örgütü nün Temmuz 2015 tarihinde Ufa da gerçekleştirilen toplantısında, siyasi koordinasyon ve küresel yönetim konulu tema, sürekli kalkınma ve ülkelerarası işbirliği konularıyla genişletilmiştir. Toplantı sonrasında, devlet başkanları tarafından Şanghay İşbirliği Örgütü nün 2025 tarihine kadar gelişmesini şekillendiren anlaşmalar imzalanmıştır. Bu strateji, çok taraflı işbirliğini genişletmeye ve Şanghay İşbirliği Örgütü ülkelerini dünya ekonomisinde rekabetçiliği artırmaya yönlendirilmiştir. Bu kapsamda, özellikle çok taraflı ekonomik projelerin uygulamaya konulması, kültürel ve insani bağların pekiştirilmesi, Şanghay İşbirliği Örgütü ne üye ülkelerin güncel, bölgesel ve küresel problemlerine çözüm bulunmasına yardımcı olunması konuları tartışılmıştır. Şanghay İşbirliği Örgütü ekonomisinin rekabetçi olabilmesi pek çok faktöre bağlıdır. Bunlardan özellikle doğal, finans ve insan kaynakların öne çıkanlardır. Yapılan teorik ve pratik analizlere göre, son yarım yüzyılda ekonomik ve girişimcilikteki değişimlere dayanırsak rekabetçilik sosyo-ekonomik kategori olarak Şanghay İşbirliği Örgütü nün gelişiminde temel göstergedir. Anahtar Sözcükler: Egemenlik ve Denetim, Rekabetçilik, Yenilikçi Teknoloji, Şanghay İşbirliği Örgütü, Planlama. Быть ли ШОС конкурентоспособной? Г.Т. Галиев д.с.н., профессор, гбашкортоста н- Россия и Т.В. Гришина д.э.н., профессор, г.москва Россия и Ю.Н. Попов д.э.н., профессор, г.москва Россия Аннотация: Работа посвящена одной из актуальнейших и жизненно важных проблем ШОС: её вхождение в группу наиболее конкурентоспособных стран мира. Эту задачу, по мнению авторов, можно решить, опираясь на обновленную теоретическую основу конкурентоспособности и внедряя инновационные технологии. Саммит Шанхайской организации сотрудничества (ШОС), который состоялся июля 2015г. в г. Уфе, был посвящен проблемам политической координации и глобального управления, обеспечения устойчивого развития, возможным направлениям расширения взаимодействия стран в рамках объединения. По итогам встречи главами государств был подписан пакет документов, которые, можно сказать, формируют стратегию развития ШОС до 2025 года. Эта стратегия направлена на расширение многостороннего делового сотрудничества, и повышение конкурентоспособности стран ШОС в мировой экономике. Этому, несомненно, будут способствовать и запуск крупных многосторонних экономических проектов, и укрепление культурных и гуманитарных связей, и выработка странами ШОС общих подходов к решению актуальных региональных и глобальных проблем. Быть ли экономике ШОС конкурентоспособной, зависит от многих факторов и, прежде всего, от наличия природных, финансовых и человеческих ресурсов. Проведенный анализ теории и практики конкурентоспособности позволяет, как нам представляется, сделать вывод: в силу коренных изменений, происшедших за последние полвека в экономике и предпринимательстве, конкурентоспособность как социально-экономическая категория становится. Ключевые Слова: Социальный Аудит, Конкурентоспособность, ШОС, Индикативное Планирование, Аудит Конкурентоспособности, Социальные Технологии.Основным Индикатором В Оценке Эффективности Развития ШОС. 11

26 Çağdaş Toplumda İstikrarlı İlişkilerin Temeli Olan Tatar Ailesi Gelenekleri Dr. GALİEVA Güzel, Kazan-Tataristan Традиции татарской семьи как основа устойчивых отношений в современном обществе Д-р Галиев Kрасивые, Казань-Татарстана Özet: Aile; tüm insanlığın esas değeri olmaktadır. Aile ilişkilerinin etnokültürel özgünlüğünü bulmaya yönelik etnik aile incelemelerini yapmak çok önemlidir. Bir etnik ailenin fenomeni; eşler arası, veliler ile çocuklar arasında tarihi açıdan somut, yeteri kadar tipik ve geleneksel ilişki sistemi olup Tatar ethnos unun kültürel özgünlüğünü, geleneklerini, törelerini yansıtmakta ve her bir aile üyesinin derin ve temel ihtiyaçlarını optimal derecede karşılamayı mümkün kılmaktadır. Kanımızca, etnik aile değerleri sistemini inceleme işinde A.İ. Rakitov un ana fikri olan kültürel çekirdek üzerine kurulan analitik yaklaşımının geleceği parlak olmaktadır. Kültürel çekirdek kavramı; belli bir ethnos un tarihsel gelişim süreci sırasında üretilen normların ve etalonların (standartların) bütünü ve değer sistemi olup günümüz Tatar ailesinde saklanarak sürdürülmeye devam etmektedir. Kültürel çekirdek; geleneksel hayat tarzı, etnik değerler, etknik dil ve akrabalık ilişkileriyle temsil edilmektedir. Etnokültür yetkililik Tatar ailesinin koruyucu kuşağı olmakta ve başka etnik ortaklıklara hoşgörüyü, diğer etnik ailelerin geleneklerine saygılı yaklaşım içermektedir. Bir de Tatar ailesinin geleneksel değerlerinin çağdaş toplumun eğilimlerine uyumu da sözkonusudur ve böyle adaptasyon bu ailenin yaşadığı toplumdaki başka ethnos un, kültürün şu ya da bu örneklerini kavrayıp benimsemeye hazır olma şeklindedir. Bu nedenle kamuoyunda Tatar ailesi hayat tarzının geleneksel algısı değil de daha çok çağdaşlaştırılan algılama üretilmektedir. Böylece, Rusya toplumunda Tatar ailesi hem çağdaş hem geleneksel değerlerin belirtilerini birleştirip uyuşturmakta ve aile erkek ile kadın arasındaki karşılıklı düzenlik ve uyum ile sevgi üzerine kurularak bilincine varılmış ve özgür bir evlilik, aralarında sevgi ve uyum, ana babalarına saygı, milli geleneklere sadık kalarak diğer ethnos un kültürüne saygıyla davranan asil genç neslin yetiştirilmesine yöneliktir. Anahtar Sözcükler: Etnik Aile, Tatar Ailesi, Kültürel Çekirdek, Aile Değerleri, Gelenekler, Ana Dili. Аннотация: Семья является самой главной ценностью всего человечества. Важно осуществлять исследование этнической семьи, ориентированное на выявление этнокультурного своеобразия семейных отношений. Феномен этнической семьи исторически конкретная, достаточно типичная, традиционная система отношений между супругами, между родителями и детьми, отражающая культурное своеобразие татарского этноса, его традиций, обычаев, позволяющая оптимально удовлетворять глубинные базовые потребности каждого члена семьи. Многообещающим в изучении системы ценностей этнической семьи является, на наш взгляд, аналитический подход А.И. Ракитова, отраженный им в концепции культурного ядра. Под культурным ядром понимается совокупность норм, эталонов, система ценностей, выработанных в процессе исторического развития определенного этноса, которое сохранено и в современной татарской семье. Культурное ядро представлено традиционным образом жизни, этническими ценностями, этноязыком, родственными связями. Защитным поясом татарской семьи является этнокультурная компетентность, которая включает в себя толерантное отношение к другим этническим общностям, уважительное отношение к традициям других этнических семей. Также происходит адаптация традиционных ценностей татарской семьи к тенденциям современного общества, которая выражается в готовности воспринять те или иные образцы другого этноса, культуры, принятые в обществе, где существует данная семья. Поэтому на уровне общественного мнения воспроизводится осовремененное, а не традиционное восприятие образа жизни татарской семьи. Таким образом, татарская семья в российском обществе сочетает в себе признаки современных и традиционных ценностей, в которой основанный на взаимном согласии и любви, осознанный и свободный брак между мужчиной и женщиной, любовь и согласие между собой, уважение к родителям, воспитание благородного потомства, которое соблюдает традиции своего этноса и уважительно относится в культуре другого этноса. Ключевые Слова: Этническая Семья,Татарская Семья, Культурное Ядро, Семейные Ценности, Традиции, Родной Язык. 12