Bölüm 4, Enfeksiyonun tedavisi, çeşitli hastalıkların tedavisinde Antibiyotiklerin ve ilaçların kullanılmasını araştırmaktadır.

Transkript

1 Ana Aşama 2 Bl 1: 1a, 2a, 2b Bl 2: 1a, 2g, 5f Çalışma Ünitesi Unite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika Bölüm 4, Enfeksiyonun tedavisi, çeşitli hastalıkların tedavisinde Antibiyotiklerin ve ilaçların kullanılmasını araştırmaktadır. Bu bir öğrenci tartışma aktivitesidir. Öğrenciler, Amy ve Harry nin okul günlüğünde karşılaştıkları senaryoları tartışacaktır. Öğrenciler çizgi senaryoda belirtilen çeşitli yorumları tartışacaklar ve kabul edip etmediklerini belirleyeceklerdir. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler: Genel enfeksiyonların çoğunun kendiliğinden, yatak istirahatı, sıvı alımı ve sağlıklı yaşam ile tedavi olduğunu, Eğer antibiyotik kullanılması gerekiyorsa kürü tamamlamanın gerektiğini öğreneceklerdir.

2 4.1 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Geçmiş Bilgiler Anahtar Kelimeler Antibiyotik Hastalık Bağışıklık Sistemi Enfeksiyon İlaç Doğal Engeller Doğal Savunma Semptom Aşı Gerekli Malzemeler Her Öğrenci/Grup Bir kopya SH 1 Bir kopya SH 2 Kopyalama makinesi Beyaz board Tepegöz Projektör SW 1 Vücudumuz enfeksiyona yol açan kötü mikroplara karşı bir çok doğal savunma hatlarına sahiptir. Örneğin, cildimiz bakterilerin vücuda girmesini engeller, burnumuz soluduğumuz havadaki mikropları yapışkan mukus ile yakalar, gözyaşlarımız bakterileri öldüren maddelere sahiptir ve midemiz yutulan mikropları öldüren asitleri salgılar. Genel olarak sağlıklı bir yaşam ile (doğru gıdaları yiyerek, bol bol su içerek çok dinlenerek) ve bu doğal savunma hatları ile sağlıklı kalırız. Ancak bazı durumlarda, mikroplar bu bariyerleri aşarak vücudumuza girebilirler. Çoğu zaman bağışıklık sistemimiz herhangi bir zararlı mikrobu yok eder. Buna rağmen bağışıklık sistemimiz yardıma ihtiyaç gösterebilir. Antibiyotikler doktorlar tarafından önerilen özel ilaçlar olup zararlı bakterileri öldürmek için kullanılırlar. Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu, menenjit, verem, ve bronşit gibi hastalıkları tedavi ederler. Ancak virüslere bir zarar veremezler bu nedenle de soğuk algınlığı ve grip gibi virüslerin neden olduğu hastalıkları tedavi edemezler. Antibiyotikler keşfedilene kadar zararlı bakteriler çok sayıda insanların ölümüne neden olmuşlardır. Ancak bugün bakteri enfeksiyonlarının çoğu kolaylıkla antibiyotikler ile tedavi edilmektedir. Ancak bakteriler geri saldırıya geçerek, fazla ve sebepsiz antibiyotik kullanımı nedeniyle bunlara karşı direnç kazanmaktadırlar. Bu bakteri enfeksiyonlarının tekrar yaşamı tehdit eden bir hale geldiği anlamındadır. Bunun oluşmasını engellemek için aşağıdakileri çeşitli yolları uygulamalıyız. - Yalnızca doktorunuzun reçetesindeki antibiyotikleri kullanın. - Reçetedeki kürü sonuna kadar uygulayın. - Basit öksürük ve soğuk algınlıkları için antibiyotik kullanmayın. Anti-virütik ve anti-mantar ilaçlarda bulunmaktadır. Ancak bunların doktor tarafından belirlenmeleri önemlidir. Bunun dışında, belli semptomların tedavisi için de bazı ilaçlar bulunmaktadır. Örneğin; Ağrı kesiciler veya ateş düşürücü ilaçlar. Ön Hazırlıklar SH 1, SH 2 ve SW 1 her bir öğrenci için çoğaltın.

3 4.1 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Giriş 1. Derse başlarken, öğrencilere, günümüzde enfeksiyonlarının nasıl tedavi edildiğini öğreneceklerini anlatarak başlayın. Öğrencilere zararlı mikropların bizi hasta ettiklerini hatırlatın. Öğrencilere hasta oldukları zamanlara ait deneyimlerini sorun. Hastalıkları nasıldı? Ne tür bir tedavi uygulanmıştı? Doktora gitmişler mi? Yoksa eczaneden ilaç mı almışlar? 2. Öğrencilere ilaç kullanmadan önce vücudumuzun kendi başına kötü mikroplarla ve enfeksiyonlarla savaşmaları için zaman tanımalarını ve zararlı mikroplarla savaşan bir bağışıklık sistemimizin olduğunu anlatın. Yeterince uyursak, ve uygun yiyeceklerden yersek, bağışıklık sistemimizi kuvvetlendireceğimizi zararlı mikropları yeneceğimizi anlatın. 3. Ancak bazı zamanlar eğer vücudumuza çok sayıda zararlı mikrop girdiyse, bağışıklık sistemimiz yardıma ihtiyaç duymaktadır. Farklı enfeksiyonların çeşitli semptomlarını tedavi etmek için örneğin, öksürük gidericiler, ağrı gidericiler, ateş düşürücüler v.b. farklı ilaçlara ihtiyaç duymaktayız. 4. Öğrencilere antibiyotiklerin yalnızca bakteri enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan özel ilaçlar olduğunu anlatın. Antibiyotikler bizi hasta eden zararlı mikropları öldürdükleri için bizi iyileştirirler. Öğrencilere farklı antibiyotiklerin farklı bakterileri öldürdüklerini bu nedenle başkaları için verilmiş antibiyotikleri kullanmamamız gerektiğini ve daima yalnızca doktorun bizim için verdiği antibiyotikleri kullanmamız gerektiğini anlatın. 5. Eğer doktor bizim için antibiyotik tedavisi öngörüyorsa bu kürü tamamlamamız gerektiğini açıklayın. Aksi takdirde, tüm zararlı bakterileri öldüremeyebiliriz ve bunlarda bizi tekrar hasta ederler veya antibiyotiğe direnç oluşturabileceklerini anlatın. 6. Öğrencilere, Farklı enfeksiyonların çeşitli semptomlarını tedavi etmek için örneğin, baş ağrısı gidericiler, ateş düşürücüler için farklı ilaçlar olduğunu anlatın. Ana Aktivite Activity 1. Bu aktivite, sınıfta küçük gruplar halinde veya bir sınıf tartışması olarak gerçekleşebilir. Hedef bir hikaye çizgi romanı olarak gösterilebilir. 2. Çizgi romandaki her bölüm bir durumu yansıtmaktadır ve bir karar verilmesi gerekmektedir. Karar vericinin konuşmaları belirlenmesi için italik yazı karakterleriyle gösterilmiştir. 3. Her kutuyu öğrencilere gösterin. (ya SH 1 ve SH 2 de olduğu gibi hepsi bir arada veya beyaz board ta ayrı ayrı olarak veya web sitesinden tepegöz yansıtmasıyla) gösterilebilir ve karar vericinin doğru veya yanlış seçim yapıp yapmadığını tartışın. 4. Tartışma konuları TS 3 te bulunmaktadır.

4 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Genel Öğrenmelerini anlamak için aşağıdaki soruları sorun. 1. Enfeksiyonların nedeni nedir? Enfeksiyonların nedeni zararlı mikroplardır. 2. İlaçlar nelerdir? İlaçlar herhangi bir hastalığın veya semptomlarının tedavisinde kullanılan herhangi bir maddedir. 3. Antibiyotikler nelerdir? Antibiyotikler bakteri enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan özel ilaçlardır. 4. Başkalarının antibiyotiklerini niçin kullanmamalıyız? Farklı antibiyotikler farklı bakterilerin enfeksiyonlarını öldürürler. Bu nedenle bir kulak enfeksiyonu için yazılmış bir antibiyotiğin enfeksiyon kapmış yaralanmalar için kullanılması verimli olmayabilir. 5. Antibiyotiklerimizi bitirmezsek neler olabilir? Bir antibiyotik kürünün tamamlanmaması enfeksiyona yol açan bakterilerin kurtulup yaşamasına neden olabilir. Antibiyotik saldırısına maruz kalan bu bakteriler bu antibiyotiklerle bir dahaki seferde nasıl mücadele edilmesini öğrenmiş olabilirler. Yani antibiyotik tedavisi için dirençli olabilirler. İlave Aktivite 1. Bu aktivite ya bireysel olarak ya da 2-4 kişilik öğrenci gruplarıyla yapılabilir. 2. Öğrencilere SW 1 temin edin. 3. Öğrenciler sol taraftaki kelimeler ile sağ tarafındaki açıklamalarını karşılaştırmalıdır.

5 4.1 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Antibiotic Use and Medicine Natasha öksürürken ağzını kapatmalıdır. Enfeksiyonlar öksürük ve hapşırık yoluyla insandan insana kolayca transfer olmaktadır. Bir hapşırma yaklaşık olarak 100 mph ile ve yüksek kuvvette gidebilmekte ve çok uzaklardaki insanları enfekte edebilmektedir. Tuvalete gittikten sonra mutlaka ellerinizi yıkamalısınız. Sizleri hasta eden kötü mikropların çoğu tuvaletlerde bulunmaktadır. İyi pir kişisel hijyen için sağlıklı bir yaşam gereklidir ve bu enfeksiyonların yayılmasını önemli ölçüde azaltmaktadır. Deneyler uygun el yıkamasının yalnızca mide hastalıkları değil aynı zamanda soğuk algınlığı ve grip nedeni ile okullardaki öğrenci eksikliklerini azalttığını ortaya koymaktadır. Amy kız kardeşinin antibiyotiklerini kullanmamalıdır. Çeşitli bakteri enfeksiyonlarına göre çeşitli antibiyotikler bulunmaktadır. Doktorlar farklı enfeksiyonlara göre ve farklı kişilere göre farklı antibiyotikler ve dozları vermektedir. Başka birisinin antibiyotiğini almak enfeksiyonunuzun tedavi olacağı anlamına gelmez. Bayan Warren Harry nin kesik dizini herhangi bir kir ve mikroptan korumak için yıkamalıydı. Derin kesiklere uygulanan antiseptik kremler de aynı şekilde enfeksiyonları engellerdi. Genellikle küçük kesikler ve yaralarda üzerini kapatmak gerekmez. Taze hava yaranın kapanması sürecine yardımcı olur. Doktor haklı, antibiyotikler yalnızca bakteri enfeksiyonlarında etkilidir. Öksürük ve üşütmelere virüsler neden olurlar ve çoğu zaman vücudun bağışıklık sistemi bu enfeksiyonlarla savaşabilir. Eczaneden alınan diğer ilaçlar üşütmeyi ve öksürüğü tedavi ederler. Harry için antibiyotik kürünü tamamlaması önemlidir. Kürün tamamlanmaması bakterilerin ölmemelerine ve ilerde bu antibiyotiğe direnç kazanmalarına neden olurlar.

6 1. Amy kendini iyi hissetmiyordu ama okula gitti. Baş ağrısı ve nezlesi vardı. Okula geldiğinde sınıfta Natasha nın yanına oturdu. Ancak Natasha nın da iyi hissetmediğini fark etti. 2. Nasılsın İyimisin Natasha? İyi değilim ama annem okula gitmemi istedi *öksürük* Bende. Ancak ben öksürmüyorum. Ağzını gerçekten kapamalısın. 2 - Öğle zamanı, Amy ve Natasha tuvalete gittiler. Natasha çok acıkmıştı ve yemeğe yetişmek için acele ediyordu Haydi Amy, Acıktım! Aldırma. Ben hiç yıkamam hiç zararını da görmedim. Bekle, Ellerimi yıkamam lazım. 3. Yemek yerken Amy arkadaşı Harry ye başağrısından ve nezlesinden bahsediyordu. 4.. Bayağı rahatsız ediyor sanırım öksürükte başlayacak. Evde alabileceğin antibiyotikler yok mu? İyi fikir. Kız kardeşimin kulak iltihabından kalan bazı antibiyotikler var. Anneme sorayım.

7 4. Yemekten sonra, çocuklar oynamak için dışarı çıktılar. Harry düştü ve dizini epey derince kesti. Owww dizim kanıyor Haydi, Gel Mrs Warren i görelim Oh canım. bakayım. Fazla kötü görünmüyor gel üstüne bir yara bandı yapıştıralım. 5. Amy eve gittiğinde, annesi onu doktora göstermeye karar verdi. Doktor onun şiddetli bir üşütme olduğunu söyledi. Eve gidip dinlenin, başın ağrıdığında şu ağrı kesicilerden alın.. Üzgünüm, ancak gerek yok. Fakat o hasta, ona antibiyotik vermeniz lazım! 6. Harry ertesi gün okula gelmedi, Amy okuldan eve giderken onu görmek için evine uğradı. Okula gelmedin bugün. İyimisin? Oh hayır, ağrı kesici mi verdi? Hayır, gece dizim çok kötü ağrıdı, annem beni doktora götürdü. Doktor yaranın enfeksiyon kaptığını söyledi. Hayır, bana enfeksiyonu yok etmek için antibiyotik verdi ve hepsi bitene kadar kullanmamı istedi.

8 Harry nin kafası çok karışık, ona yardımcı olup kelimeleri gerçek anlamlarıyla karşılaştırın. O bir tane yapabildi! MİKROPLARIN EN KÜÇÜĞÜ GENELLİKLE ZARARLI BİR HASTALIĞI VEYA YARALANMAYI TEDAVİ İÇİN KULLANILAN BİR İLAÇ BİR HASTALIK BELİRTİSİ ÖRNEĞİN BAŞ AĞRISI, İSHAL VE ATEŞ BAKTERİSEL ENFEKSİYONLARI TEDAVİ ETMEK İÇİN KULLANILAN ÖZEL İLAÇ BİR MİKROBUN NEDEN OLDUĞU HASTALIK ÇOK KÜÇÜK BİR MİKROP ZARARLI DA OLABİLİR YARARLI DA OLABİLİR AĞRIYI KESMEK İÇİN KULLANILAN BİR İLAÇ