Ana Aşama 2 / Fen 5 & 6 Yaş

Transkript

1 Ana Aşama 2 / Fen 5 & 6 Yaş

2 e-bug Paketinin İçindekiler FEN KSSE 1. Mikroplara Giriş 1.1 Giriş Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 2a, 2b, 2f, 2h Sc2: 5a, 5f Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 4f 1. Mikro-organizmalar 1.2 Faydalı Mikroplar Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 1a, 1b, 2a 2d, 2g, 2j Sc2: 1a, 2b, 2g, 5f Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 2k 1. Mikro-organizmalar 1.3 Zararlı Mikroplar Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 1a, 2a, 2b Sc2: 1a, 2g, 5f Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 2a, 2h, 2k 3b, 3d 3e, 3g 4g 5d 5e, 5h 2. Enfeksiyonun Yayılması 2.1 El Hijyeni Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 1a, 1b, 2a 2l Sc2: 2g, 5f Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 2a, 2h, 2k 3b, 3d 3e, 3g 4g 5d 5e, 5h 2. Enfeksiyonun Yayılması 2.2 Solunum Hijyeni Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 1a, 1b, 2a 2l Sc2: 2g, 5f Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 2a, 2h, 2k 3b, 3d 3e, 3g 4g 5d 5e, 5h 2. Enfeksiyonun Yayılması 2.3 Gıda Hijyeni Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 1a, 1b, 2a 2l Sc2: 2g, 5f Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 2a, 2h, 2k 3b, 3d 3e, 3g 4g 5d 5e, 5h 3. Enfeksiyonun Önlenmesi 3.1 Vücudun Doğal Savunmaları 3.2 Aşılar Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 1a, 2a, 2b. Sc2: 1a, 2g, 5f. Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 2a, 2h, 2k 3b, 3d 3e, 3g 4g 5d 5e, 5h 4. Enfeksiyonun Tedavisi 4.1 Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 Sc1: 1a, 2a, 2b. Sc2: 1a, 2g, 5f. Ulusal Müfredat Linki Ana Aşama 2 KSSE: 2d 3b, 3d 3e, 3g 4g 5d 5e, 5h Öğretim Müfredatları arası linkler, baskı esnasında doğrudur,ulusal öğretim Müfredatlarındaki sonraki güncellemeler veya değişiklikler, e-bug web sayfasından takip edilebilir

3 e-bug a Hoş Geldiniz e-bug sınıf ortamında ki çocukların yaşamına Mikroplar Dünyasını getirebilmek için oluşturulmuştur. Bu kaynak İngiltere deki ve diğer Avrupa ülkelerindeki öğretmenlere,, halk sağlığı konularında öğrenci bilgilendirmesini arttırmak ve bilime ilgilerini teşvik etmek için Sağlık Koruma Ajansı ve Sağlık Başkanlığı tarafından, ücretsiz olarak, dağıtılmıştır. Bu araçlar sınıf kullanımı için çoğaltılabilir ancak satılamaz. e-bug Öğretim Müfredatlarına ilave olarak ve Avrupa Komisyonu tarafından kaynak sağlanarak, Eğitim Başkanlığı ve QCA Junior ve Senior okullardaki eğitim standardına uyumlu yeni bir seriyi (Ana Aşama 2 ve Ana Aşama 3) oluşturmuş yeni bir seridir. Temel amacı genç insanlara mikropları öğretmek, antibiyotiklerin uygun kullanımını, mikrobik enfeksiyonların nasıl yayıldığını ve geliştirilmiş hijyen koşullarıyla ve aşılarla yayılmasının nasıl engelleneceğini anlatmaktır. Kaynaklar, antibiyotiklerin yanlış kullanılmaması gereken önemli bir kaynak olduğunu göstermektedir. E-Bug ın oluşturulması sürecine 19 dan fazla Avrupa ülkesi katkıda bulunmuş ve İngiltere de, Fransa da ve Çek Cumhuriyetinde 3000 den fazla öğrenci üzerinde uygulanmıştır. E-Bug paketi, paketin tüm kaynaklarını, aktivitelerini gösteren videolar ve ilave aktivitelerin indirilebileceği bir web sitesi tarafından desteklenmektedir. Web sitesinde bulunan ilave ücretsiz uygulamalı oyunların olması öğrenciye eğlenirken ana mesajların öğretilebilmesi imkanını vermektedir. Paket 9 konudan oluşmaktadır dört ana bölüme bölünmüştür ve sıra ile kullanılabilirler veya bireysel aktivitelerle 45 er dakikalık ders bölümlerine uygundur. Bu bölümlerin her biri öğretmenler için geriye dönüş bilgilendirmelerine, detaylı ders planlarına, aynı zamanda değiştirilebilir öğrenci çalışma tablolarına ve ders notlarına sahiptirler. Yaratıcı araştırma temeline dayanan aktif öğrenmeyi teşvik edicidir Mikropların, sağlık ve tıbbın öneminin öğrenciler tarafından daha derinden öğrenilmesi için öğrenme sonuçları belirtilmiştir Öğrencileri kendi sağlıkları konusunda daha fazla sorumlu olmaya teşvik eder Tedbirli antibiyotik kullanımının önemini belirtir. Paket tek başına veya sunumlar, resimler ve videolarla beraber e-bug web sitesinden yararlanarak kullanılabilir. Bu kaynağın oluşturulmasında katkısı olan, yeni yetişen neslin antibiyotikleri daha akılcı kullanımını sağlayan, özellikle Birleşik Kırallık, Fransa ve Çek cumhuriyetindeki öğretmenler ve çocuklardan odak gruplarına katılan, değerlendirme sürecine, katılarak bu materyalin yalnızca heyecan verici ve eğlenceli olmayıp aynı zamanda verimli olduğunu gösteren herkese teşekkür ederiz. Eğitimciler olarak, sizin geri dönüşünüz bizim için çok değerlidir. Yorumlarınız e-bug kaynağının büyümesine ve gelişmesine yardımcı olacaktır. Yorumlarınızı, sorularınızı ve tekliflerinizi lütfen aşağıdaki adrese gönderiniz. Birinci Bakım Ünitesi Sağlık Koruma Ajansı Mikrobiyoloji Bölümü Gloucester Kraliyet Hastanesi Great Western Yolu Gloucestershire GL1 3NN Veya alternatif olarak e-bug web sitesini ziyaret ediniz veya e-bug@hpa.org.uk ye yazınız. e-bug ı kullanmaktan hoşlanacağınızı ve bunun sınıfınızın değerli bir katkısı olmasını ümit ediyoruz. Dr Cliodna AM McNulty Birincil Bakım Birimi Başkanı Sağlık Koruma Ajansı İngiltere

4

5 e-bug Mikroplar ve hastalıklar dünyasını ele alan Avrupa içi bir eğitim kaynağı Birleşik Kırallık Başkan Dr Cliodna AM McNulty MB BS FRCPath Eğitim Kaynak Geliştiricisi Dr Donna M. Lecky BSc MRes Web sitesi ve Oyun Geliştiricisi Mr David Farrell Aşağıdakilerin Yardımları ve İşbirliği ile Belçika Çek Cumhuriyeti Danimarka İngiltere Fransa Yunanistan İtalya Polonya Portekiz İspanya Hırvatistan Finlandiya Macaristan İrlanda Latviya Litvanya Slovakya Slovenya Prof. Herman Goossens / Dr. Niels Adriaenssens / Dr. Stijn De Corte Prof. Jiri Benes / Dr. Tereza Kopřivová Herotová Dr. Jette Holt / Ms. Marianne Noer Dr. Cliodna McNulty / Prof. Julius Weinberg / Dr. Patty Kostkova Prof. Pierre Dellamonica / Dr. Pia Touboul / Dr. Brigitte Dunais Prof. Jenny Kremastinou / Dr. Koula Merakou / Dr. Dimitra Gennimata Prof. Guiseppe Cornaglia / Dr. Raffaella Koncan Prof. Pawel Grzesiowski / Dr. Anna Olczak-Pienkowska Dr. Antonio Brito Avo Dr. José Campos Dr. Arjana Tambic Andrasevic Prof. Pentti Huovinen Dr. Gabor Ternak Dr. Robert Cunney Dr. Sandra Berzina Dr. Rolanda Valinteliene Dr. Helena Hupkova Dr. Marko Pokorn Avrupa Komisyonu DG-Sanco tarafından gerçekleştirilmiştir.

6

7 Paketin İçindekiler 1. Mikro-organizmalar 1.1 Giriş Öğrenciler farklı çeşitlerdeki mikroplar bakteriler, virüsler ve mantarlar hakkında bilgi alırlar. Mikropların daha farklı şekillerde olduğunu ve her yerde! bulunduklarını öğrenirler. 1.2 Faydalı Mikroplar Bir mayalama yarışması öğrencilere mikropların yararlı olabileceğini göstermek için kullanılmıştır. 1.3 Zararlı Mikroplar Çeşitli hastalıkların yakından incelenmesi, öğrencilere zararlı mikropların vücutta nasıl ve nerede hastalıklara yol açabileceğini gösterir. Öğrenciler zararlı mikroplar hakkındaki bilgilerini bir kelime bulmacasını tamamlayarak ve kelime avı yaparak test ederler. 2. Enfeksiyonun Yayılması 2.1 El Temizliği Bir sınıf içi deneyi ile öğrenciler mikropların bir insandan diğerine dokunma yoluyla nasıl geçtiğini ve elleri düzgün bir şekilde yıkamanın neden önemli olduğunu öğrenirler. 2.2 Solunum Hijyeni Bu eğlenceli deneyde öğrenciler, mikropların dev bir hapşırma canlandırıcısı ile öksürme ve hapşırma yoluyla nasıl yayılabildiğini öğrenirler. 2.3 Gıda Temizliği Öğrenciler arkadaşları için tavuklu sandviç yaparlar ve zararlı mikropların hemen nasıl yayıldıklarını gözlemlerler 2.4 Çiftlik Hijyeni Çiftlik Hijyeni adlı Bölüm 2.4, çiftlik ortamının hem yararlı hem de mikroplara ev sahipliği yaptığını öğretir. Öğrenciler; grup tartışması, 'sosyal ağ' ve bir çiftlik yolculuğu masa oyunu ile çeşitli tarım mikroplarının riskleri ve yararları hakkında bilgi edinir. 3.1 Vücudun Doğal Savunması Daha detaylı animasyonlar ve sunumlar vücudun zararlı mikroplarla günlük olarak nasıl mücadele ettiğini gösterir. Bu bölüm bu kaynağın son iki bölümü için gereken temel bilgi birikimini sağlar. 3.2 Aşılanmalar Öğrenciler okuma anlamalarını ve yaratıcı kabiliyetlerini soruları cevaplayabilmek için kullanırlar ve aşıların keşfi. 3. Enfeksiyonun Önlenmesi 4. Enfeksiyonun Tedavisi 4.1 Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Öğretmenin yönlendirmesinde tartışmalar ve konuşmalar ile öğrenciler antibiyotiklerin ve diğer ilaçların uygun olarak kullanmasını öğrenirler.

8

9 Ana Aşama 2 Bl 1: 2a, 2b, 2f, 2h Bl 2:5a, 5f Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika 1. Bu bölümde öğrenciler, mikroplar dünyasıyla karşılaşırlar, önce çeşitli türlerde ve şekillerdeki mikropları keşfederler ve daha sonra, faydalı ve zararlı mikropların yakın incelemesini yaparlar Tanışma aktivitesi öğrencilere gözlemlerini yaratıcı yetenekleriyle birleştirerek kendi seçimlerine göre bir mikrop oluşturma ve böylece çeşitli mikrobiyal türler ve boyutlarını güçlendirme olanağı vermektedir. İlave aktivite Mikrop Mania sınıftaki dersi yeniden yorumlayarak tartışılan mikropun bir bakterimi, virus mü veya bir mantardan oluşup oluşmadığına öğrencilerin karar vermesine olanak sağlar. Öğrenme Sonuçları Tüm Öğrenciler: Üç farklı çeşitte mikrop olduğunu öğrenecekler. Bunların her yerde bulunabileceğini bilecekler. Daha yetenekli Öğrenciler: Mikropların farklı boyutlarda oluştuğunu bilecekler.

10 1.1 Mikro-organizmalar Giriş Anahtar Kelimeler Bakteri Virüs Hücre Hastalık Mantar Germ Mikrop Mikro-organizma Mikroskop Patojen Probiyotik Virüsler Gerekli Malzemeler Her Öğrenci için Bir kopya SH 1 Bir kopya SW 1 Bir kopya SW 2 Petri Kabı (opsiyonal) Mikrop görüntüleri Her Grup için Farklı renklerde oyun hamuru (evde yapılan tarif için TS 4) Mevcut Web Kaynakları Aktiviteye ait bir gösteri filmi Çeşitli mikrop fotoğrafları ŞAŞIRTICI GERÇEKLER Anthony van Leewenhoek ilk mikroskobu 1676 yılında keşfetti. Evinin etrafındaki maddeleri incelemek için kullandı ve diş arasındaki artıklar içinde gördüğü yaşayan yaratıkları (bakteriler) hayvancıklar olarak adlandırdı. Geçmiş Bilgiler Mikro-organizmalar, aynı zamanda bakteriler, virüsler veya mikroplar olarak adlandıran küçük yaşayan organizmalardır ve çıplak gözle görülemezler. Dünyada hemen her yerde bulunurlar. Bazı mikroplar faydalı olmalarına rağmen bazıları da insanlara zararlıdırlar (bu konu daha sonra ele alınacaktır). Çok küçük olmalarına rağmen mikroplar birçok farklı şekillerde ve boyutlardadırlar. Üç ana mikrop grubu bulunmaktadır: Virüsler mikropların en küçükleridir ve genellikle insanlar için zararlıdır. Virüsler kendi başlarına yaşayamazlar. Yaşayabilmeleri ve çoğalabilmeleri için bir ev sahibi hücreye ihtiyaçları vardır. Ev sahibi hücre içinde, hızla çoğalırlar ve süreç içinde hücreyi öldürürler! Mantarlar çok hücreli organizmalardır ve insanlara aynı zamanda yararlı veya zararlı olabilirler. Mantarlar, yiyeceklerini ya ölü organik maddelerin bozulmamasından ya da ev sahipleri üzerinde parazit olarak yaşayarak temin ederler. Mantarlar enfeksiyona neden olabilirler veya yenildiğinde zehirli olabilirler; bazıları da yararlı veya zararsız olabilirler. Örneğin Penisilyum antibiyotik penisilini üretmektedir. Hatta mikrop olmayan ve yenilen mantarlarda bulunmaktadır. Agarikus gibi Beyaz düğme mantarı olarak bilinen mantarlar da vardır. Bakteriler tek hücreli organizmalardır her 20 dakikada bir katlanarak çoğalırlar. Normal büyümeleri esnasında, insanlara çok zararlı olan (toksinler) maddeleri üretirler ve bunlar hastalanmamıza yol açarlar (Stafilokoklar); diğer bakteriler insanlara tümüyle zararsızdır ve diğerleri bize çok yararlı olabilirler ( Gıda endüstrisinde Laktobasiluslar); bazıları bitki büyümesinde rol aldıkları için insan yaşamı için gereklidirler (Rizobakteryum). Zararsız bakteriler non-patojenik olarak adlandırılırken, zararlı bakteriler patojenik bakteriler olarak bilinirler. Bakterilerin % 70 inden fazlası non-patojeniktir. Bakteriler şekillerine göre üç ana gruba ayrılırlar Koklar (toplar), basiller (çubuklar) ve spiraller. Koklar da topların duruş şekillerine göre üç alt-gruba ayrılırlar: stafilokoklar (kümeler), streptokoklar (zincirler) ve diplokoklar (çiftler). Bilim adamları bu şekillere bakarak hastanın hangi enfeksiyonu olduğunu söylerler. İlave Hazırlıklar Her öğrenci Preparation için SW 1 ve SW 2 kopyalarını hazırlayın. Sınıftaki beyaz bord için SH 1 posterini hazırlayın TS 4 deki tarifi takip edin veya çeşitli renklerde oyun hamuru satın alın. web sitesinden çeşitli mikrop görüntülerini indirin.

11 1.1 Mikro-organizmalar Giriş Giriş 1. Derse sınıftaki öğrencilere bakteri veya mikroplar hakkında ne bildiklerini sorarak başlayın. Evde veya çevrelerinde daha önce hasta olup olmadığını sorun. Hastalığın ne olduğunu ve nasıl oluştuğunu düşündüklerini sorun. 2. Öğrencilere enfeksiyon adı verilen bazı hastalıklara mikroplar adı verilen yaşayan organizmaların neden olduğunu açıklayın. Üç çeşit mikrop olduğunu: bakteriler, virüsler ve mantarlar olduklarını anlatın. ve (SH 1) de sağlanan ve aynı şekilde ( de beyaz tahta sunumu için hazırlanmış renkli posteri kullanın. 3. Bu mikropların çok küçük olduklarını ve ancak mikroskopla görülebileceğini anlatın. Web aktivitesini kullanarak veya öğrencilere SH 2 vererek farklı boyutlardaki mikropları gösterin. 4. Bazı mikropların hastalığa neden oldukları halde bazı mikropların faydalı olduklarından bahsedin. Öğrencilere bazı faydalı mikropları belirtmelerini söyleyin. Eğer belirtemezlerse, yoğurttaki Laktobasilus ve probiyotik içeceklerden mantarlardan penisilin elde edilmesinden bahsedin. 5. Sınıfa mikropların hemen her yerde bulunacağından; soluduğumuz havada uçuştuğundan, yediğimiz yiyeceklerde, vücudumuzun üzerinde, ağzımızda, burnumuzda ve midemizde bağırsaklarımızda hemen her yerde bulunduğundan bahsedin. Ana Aktivite 1. Bu aktivite ya bireysel ya da gruplar halinde gerçekleştirilebilir. 2. Her gruba renkli bir (SH 1) kopyasını dağıtarak farklı bakteri türlerinin resimlerini dağıtın veya sınıf duvarlarına Sitesinden indirilen renkli bakteri posterlerinin asın. Bu posterler mikropların çeşitli boyutlarını şekillerini isimlerini yararlı ve zararlı mikropları göstermektedir. 3. Her gruba çeşitli renklerde oyun hamurlarını, petri kaplarını ve birer kopya SW 1 temin edin. 4. Her öğrenciye / gruba petri kaplarında verilen renkli resimlerine bakarak bir mikrobu veya mikrop grubunu yapmalarını söyleyin. 5. Her öğrenci kendi mikrobunun faydalı veya zararlı olup olmadığını tahmin etmeli ve ismini yazmalı. Öğrencilerin mikropların gerçek yapılarını dikkate alarak mümkün olduğu kadar yaratıcı olmalarını sağlamaya çalışın. 6. Sınıfa mantarların en büyük mikroplar olduğunu ve virüslerin en küçükleri olduğunu hatırlatın. 7. Süre varsa öğrenciler kendi mikroplarını sınıfa anlatabilirler.

12 1.1 Mikro-organizmalar Giriş Genel Öğrencilere aşağıdaki soruları sorarak anlamalarını kontrol edin: 1. En çok bilinen mikrop türleri nelerdir? Bilinen üç temel mikrop çeşidi vardır Bakteriler, Virüsler ve Mantarlar. 2. Germ-ler nelerdir? Bir Germ zararlı mikropları tanımlamak için kullanılan bir mikrop ismidir. 3. Mikroplar nerelerde bulunur? Mikroplar HER YERDE bulunurlar, soluduğumuz havada, yediğimiz yiyeceklerde, vücudumuzun üstünde, ağzımızda, burnumuzda ve mide / bağırsaklarımızda bulunmaktadır. 4. Bütün Mikroplar zararlımıdır? Hayır, bize zararlı olan mikroplar olduğu gibi, bize her gün çok faydası olan çok sayıda mikroplarda bulunmaktadır. Örneğin, Sakaromis (maya) ekmeğin kabarmasını sağlar, Laktobasilus (bakteri) yoğurt ve peynir yapmaya yardımcı olur. 5. Bakterilerin farklı şekilleri nelerdir? Spiraller (Kampilobakteri), Çubuklar (Laktobasiller) ve Küreler (toplar) (Stafilokoklar). İlave Aktivite 1. Her öğrenciye bir kopya SW 2 ve SH 1 temin edin. 2. Öğrencilerden, dağıtılan bilgileri ve tanımlamaları okuyarak mikropların bakteri, virüs veya mantarlardan hangisi olduklarına karar vermelerini isteyin. a. Stafilokok bir bakteridir. b. Laktobasilus bir bakteridir. c. Dermatofitler bir mantar türüdür. d. İnfluenza (grip) bir virüstür. e. Penisilyum bir mantardır. f. Kampilobakteri bir bakteridir.

13 1.1 Mikro-organizmalar Giriş Oyun hamuru yumuşak, bükülebilen bir malzemedir ve çocukları uzun süreler meşgul eden bir malzemedir. Oyun hamurları farklı isimlerde piyasada mevcuttur ancak kendi hamurunuzu yapmak daha düşük maliyette olabilir. Evde yapılan oyun hamurlarında ayrıca istenilen renkleri oluşturmak da mümkün olabilir. Evde yapılan oyun hamurları zehirli değildir, parlak renklerdedir, kolaylıkla sertleşerek yaratıcı bir oyun ve aktivite gerçekleştirebilir. İçindekiler 1 kap un 1 kap su 1/2 kap tuz 2 çorba kaşığı tartar kreması 2 çorba kaşığı yağ Gıda renklendiricisi Metot Kuru malzemeleri karıştırın Su ilave ederek düzgün hale kadar karıştırın Gıda renklendiricisini ve yağı katınız Orta sıcaklıkta sürekli karıştırarak, hamur tavanın kenarlarını bırakana kadar ısıtın Kullanmadan önce soğutunuz

14 Mikroplar yaşayan organizmalardır Çok küçüktürler onları görmek için mikroskop gerekir Farklı şekillerde ve boyutlardadır 3 farklı türde mikrop bulunmaktadır: HER YERDE bulunabilirler! Bazı mikroplar faydalı ve bizim için gereklidir Bazı mikroplar bizi hasta yapabilir. Influenza Görünüşüne göre bakteriler üç farklı bakteri türü bulunmaktadır: Penisilyum Dermatofit Spiraller (Kampilobakteri) Çubuklar (Laktobasilus) Küreler (Stafilokoklar) Virüsler bakterilerden daha küçüktür ve bazen bakteriler içinde yaşarlar! Bazı virüsler bizi hasta yaparlar. SUÇİÇEĞİ ve GRİP gibi hastalıklara virüsler neden olurlar. Virüsler insandan insana yayılabilirler ancak bu virüsün türüne bağlı olarak değişir. Mantarlar mikropların en büyüğüdür. Mantarlar havada, bitkilerde ve suda bulunurlar. O kadar küçüktürler ki 1000 tanesi bir araya gelirse bu cümlenin sonundaki nokta içine sığarlar. Bazı bakteriler yoğurt ve peynir yapımında ki gibi faydalı bakterilerdir. Bazı bakteriler zararlı olup hastalıklara neden olurlar. Ekmekte büyüyen mayalar bir çeşit mantar türüdür. Bazı antibiyotikler mantarlar (küfler) tarafından oluşturulurlar!

15 1. Eğer siz AVRUPA kadar büyükseniz Bir MANTAR ancak bir futbol sahas? kadar! 3. Bir BAKTERİ bir OTOBÜS kadar! 4. Bir VİRÜS ise bir FUTBOL TOPU kadardır!

16 Kendi Mikrobunuzu yapın İstediğiniz bir mikrobu, ya bir bakteriyi, bir virüsü veya bir mantarı oluşturun. Verilen malzemeleri kullanın. Başlamadan önce mikrobun yararlı mı yoksa zararlımı? olacağına karar verin aşağıdaki resimler yardımcı olabilir. Bakteriler Virüsler Mantarlar Yardımcı Bilgi Bakteriler çok çeşitli olabilirler, bazıları top gibi küresel, bazıları spiraller şeklinde ve bazıları çubuklar şeklinde uzun olabilirler, bazılarının kuyrukları olup yüzme ve hareket etmelerine yardımcı olurlar. 1. Faydalı mı yoksa zararlı bir mikrop mu? 2. Mikrobuna bir isim seç. Şaşırtıcı Gerçek 1000 milyon mikroba! ev sahibisin Bu benim mikrobumun resmidir

17 Benim ismim Stafilokoktur. Yuvarlak bir şeklim var burnunuzda ve koltuk altınızda bulunmayı severim. Cildinizde yaşarsam lekelere neden olurum eğer kanınıza karışırsam sizi hasta ederim. Ben neyim? Stafilokoklar bir: Benim ismim Laktobasilustur. İnsanlar beni dost olarak tanımlarlar. Çünkü sütü yoğurda çeviririm. Yoğurt yerken beni de yersiniz ve bağırsaklarınızda diğer yiyeceklerin sindirilmesinde yardımcı olurum. Ben neyim? Laktobasilus bir: Benim ismim Dermatofittir. Cildinizde yaşamayı severim. Genellikle nemli yerlerde ayak parmaklarınızın arasında ve terlemiş ayaklarda yaşamayı severim. Oradayken Atlet ayağı hastalığını veririm. Ben neyim? Dermatofitler bir: Üç çeşit mikrop bulunmaktadır; bakteriler, virüsler ve mantarlar. Resimlerden ve tanımlamalardan, hangi mikrop türü olduğunu anlayabilir misiniz.? İpucu Üç çeşit bakteri türü olduğunu hatırlayın - Çubuklar - Spiraller - Küreler Benim ismim Influenza ancak arkadaşlarım bana grip der. Çok cömerdim; İnsanlara baş ağrısı ve ateş veririm. İnsandan insana öksürük ve hapşırık ile bulaşırım. Ben neyim? Influenza bir: Benim ismim Penisilyum beni eski portakallarda ve bayat ekmeklerde onları küflü yaparken görebilirsiniz. İnsanlar beni Penisilin denen, onları daha rahatlatan antibiyotik için kullanırlar. Ben neyim? Penisilyum bir: Benim ismim Kampilobakteri. Oldukça spiral bir görünümüm var ve tavuklarda yaşamayı severim. Ama midenize gelirsem sizi çok hasta yaparım sizi ishal yaparım. Ben neyim? Kampilobakteri Bir:

18

19 Ana Aşama 2 Bl Ana 1: 1a, Aşama 1b, 2a, 2 2b, 2c, 2d, 2g, 2j Bl Bl 2:1a, 1: 1a, 2b, 1b, 2g, 2a, 5f 2b, 2c, 2d, 2g, 2j Bl 2:1a, 2b, 2g, 5f Çalışma Ünitesi Ünite Çalışma 6 Mikro-organizmalar Ünitesi Ünite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi 50 Tahmini dakika Eğitim Süresi 50 dakika Bölüm 1.2, Faydalı Mikroplar, öğrencilere tüm mikropların zararlı olmadığını çeşitli yollar ve araçlar kullanarak bazı organizmaları kendi yararlarımız için Bölüm 1.2, Faydalı Mikroplar, öğrencilere tüm kullandığımızı belirtir. mikropların zararlı olmadığını çeşitli yollar ve araçlar kullanarak bazı organizmaları kendi yararlarımız için Aktivitede, Maya Yarışmasında, öğrenciler, kullandığımızı belirtir. mikropları gıda endüstrisinde iyi anlamda nasıl Aktivitede, Maya Yarışmasında, öğrenciler, kullandığımızı ve mayalama işlemi ile mayanın mikropları gıda endüstrisinde iyi anlamda nasıl hamuru nasıl kabarttığını ilk elden gözlemlerler. kullandığımızı ve mayalama işlemi ile mayanın hamuru nasıl kabarttığını ilk elden gözlemlerler. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler: Bazı mikropların bizi sağlıklı tutmak için yardımcı olduklarını Bazı mikropların iyi amaçlı olarak kullanılabildiklerini öğrenirler.

20 1.2 Mikro-organizmalar Faydalı Mikroplar Geçmiş Bilgiler Anahtar Kelimeler Kültür Fermantasyon İnkübasyon Mikro-organizmalar Probiyotikler Gereken Malzemeler Her Öğrenci için Bir kopya SW 1 Bir Kopya SH 1 Her Grup için 2 plastik kap Un Maya solüsyonu Şeker 2 Ölçülü silindir (veya kenarında ölçümleri olan başka kaplar) Hazne Sıcak su ŞAŞIRTICI AKTİVİTE Elie Metchnikoff probiyotikleri keşfederek 1908 Nobel ödülünü kazandı. Bulgar köylülerin diğer insanlardan daha uzun yaşamalarına neden olarak içtikleri ekşimiş süt olduğuna inanmıştı. Bu mikroplar daha sonra Laktobasilus bulgarikus olarak adlandırılmıştır. Mevcut Web Kaynakları Mikroplar tek-hücreli organizmalardır çoğu yardımcı veya yararlı olmalarına rağmen, bazıları hastalıklara neden olmaktadırlar. Faydalı mikropların gıda endüstrisinde kullanılması temel uygulamalardan biridir. Peynir, ekmek, yoğurt, çikolata, sirke ve alkol tümüyle mikropların büyümesiyle elde edilir. Bu ürünlerin yapılması için mikropların çoğalması fermantasyon (mayalanma) adlı bir kimyasal değişim sürecidir bu süreçte mikroplar şeker kompleksinin daha basit bileşiklere karbon dioksit ve alkole dönüşmesine yol açarlar. Fermantasyon bir ürünü bir yiyecekten başka bir ürüne çevirir. Streptokok termofilos veya Laktobasilus bulgarikus bakterileri süte katıldığı zaman, çoğalmaları esnasında şekeri tüketerek sütü yoğurda çevirirler. Mayalanmış sütten o kadar fazla asit oluşur ki bu ortamda zararlı mikroplar yaşayamazlar. Laktobasilus genel olarak iyi veya dost bakterilerdir. Sindirmemize yardım eden dost bakteriler probiyotik bakteriler olarak adlandırılır. Anlamı yaşamsal bakteriler demektir. Bu bakterileri yoğurt ve probiyotik içecekler içerisinde görürüz. Sakkaromis serevis mayası ekmek ve hamur ürünlerinin fermantasyon yoluyla üretilmelerini gerçekleştirir. Çoğalmaları ve büyümeleri için, mayanın doğru bir ortamda, nem, yiyecek (şeker ve nişasta şeklinde), ılık bir sıcaklıkta (20 den 30 C en iyisi). Mayanın fermantasyona uğrarken çıkardığı gazlar hamur içine hapsolarak hamurun kabarmasına yol açarlar. İlave Hazırlıklar 1. Her öğrenciye SW 1 ve SH 1 kopyası. 2. Un şeker ve kuru maya satın alın. 3. Aktiviteye başlamadan önce aldığınız maya paketinin üstünde yazdığı gibi bir sıvı maya solüsyonu hazırlayın. Bu işlem farklı imalatçılara göre değişebilir. Eğer çok önceden hazırlanırsa maya fermantasyona hemen başlar. Not: maya solüsyonunu özetlendiği gibi su ve kuru mayadan hazırlayın ana aktivitede belirtilene kadar şeker ilave etmeyin. Bu aktivitenin bir sunumu Alternatif bir yoğurt yapma aktivitesi İlave Öneriler Eğer ölçülü silindir kapları yoksa uzun camlar, cam dışına bir işaret temel başlangıç çizgisi olarak yapılabilir ve her zaman dilimi içinde geldiği yer işaretlenir ve her çizgi arasındaki uzaklık ölçülür.

21 1.2 Mikro-organizmalar Faydalı Mikroplar Giriş 1. Derse, mikropların sağlığımıza, hem zararlı ve faydalı olabileceklerini anlatarak başlayın. Sınıfa yardımcı dost bakteriler hakkında ne bildiklerini sorun. Öğrencilerin çoğunun yoğurttaki probiyotik bakteriler hakkında bilgileri bulunmaktadır. 2. Mikropların ölü hayvanların ve bitkilerin parçalanmasında, hayvanlara ve insanlara yiyecekleri sindirmekteki yardımlarını ve sütü yoğurda peynire ve yağa dönüştürdüklerini açıklayın. 3. Ekmek hamurunun kabarmasına yardımcı olan yardımcı mantarların ve mayaların olduğunu açıklayın. Mayalar yiyeceklerde bulunan şekerleri tüketirler ve asit üretirler. Bu asitler orijinal yemeğin tadını ve kokusunu değiştirirler. 4. Sınıfa bu aktivitede tam olarak yararlı mikropların yardımıyla ekmeğin kabarmasını göreceklerini söyleyin. Ana Aktivite 1. Bu aktivite 2 5 kişilik öğrenci grupları içindir. 2. Öğrencilere, maya olarak adlandırılan faydalı mantarların ekmek yapımında kullanıldıklarını anlatın. Maya ekmeği fermantasyon mayalama denilen bir süreçle kabartmaktadır. 3. Sınıfa Maya Yarışı Tarifi (SH 1) temin edin. Tarif aynı zamanda web sitesinde beyaz bord kullanımı için bulunmaktadır. 4. Öğrencilerin aktiviteyi gruplar halinde yapmalarını isteyin. Tarif tamamlandıktan sonra, öğrenciler gözlemlerini öğrenci çalışma kağıtlarına yazmalıdırlar. (SW 1). 5. Sınıf niçin maya ve şeker solüsyonunun yalnız maya ya göre daha hızlı kabardığını açıklayabilir mi? Fermantasyon şeker bulunduğu zaman daha hızlı bir oranda oluşur. Genel 1. Anlamalarını kontrol etmek için sınıfa aşağıdaki soruları sorun: a. Mayalı karışımın kabarmasına yol açan prosesin adı nedir? Mayanın çoğalması ve enerji olarak şeker kullanmaları sonucunda maya gaz kabarcıkları oluşturmakta ve bular da hamurun kabarmasına neden olmaktadır. b. Karışımda canlı maya olmasaydı ne olurdu? Hiçbir şey, şekerin parçalanmasına ve hamurun yükselmesine yol açan mayanın çoğalmasıdır. c. Niçin karışım sıcak su ile ısıtılan ılık bir haznede tutulmuştur? Mikropların çoğu 37 o C de çoğalmayı tercih etmektedirler ve bu sıcaklıkta daha hızlı olarak çoğalmaktadır. Mikropların daha hızlı çoğalmaları daha çok şekerin parçalanmasına yol açar ve mayanın daha hızlı olarak silindir içinde yükselirler. d. Bakteriler ve mayalar kullanılarak yapılan diğer gıda çeşitleri nelerdir? Peynir, ekmek, şarap, bira, krema. İlave Aktivite Her öğrenci eve gittiğinde mikropların bulunduğunu sandıkları yiyecekleri kontrol etmelidir. Kötü mikropların olduğunu tahmin ettikleri yiyecekleri Tabak dolabında mı yoksa Buzdolabında mı korumalıdırlar? microbes, they should identify whether they think these foods should be kept in the cupboard or in the fridge to slow down growth of bad microbes which may be present.

22 Plastik kaplardan birini A diğerini B olarak etiketleyin Her bir kaba 4 tatlı kaşığı Un koyun A Kabına yeterli ölçüde, iyice kalınlaşıncaya kadar Maya solüsyonu ilave edin. B kabına yeterli ölçüde, iyice kalınlaşıncaya kadar Maya ve şeker solüsyonu ilave edin. A kabını bir ölçüm kabına yaklaşık 30ml oluncaya kadar dökün. B kabını bir ölçüm kabına yaklaşık 30ml oluncaya kadar dökün. Her iki hamurun tam yüksekliğini ölçün. Her iki kabı bir sıcak su banyosuna yerleştirin. 30 dakika boyunca Hamur yüksekliklerini her 5 dakikada bir ölçün.

23 ` 5. Maya Yarışları Tarifindeki kuralları uygulayın. Zaman Hamurun Hacmi YALNIZ MAYA Hamurdaki hacim değişimi / ml 3. Kaptaki hamurun kabarmasına ne neden oldu? Hamurun Hacmi MAYA ve ŞEKER Hamurdaki hacim değişimi / ml Biliyor musunuz? Ortalama olarak yetişkin bir insan yaklaşık olarak 2 kg iyi mikrobu bağırsaklarında taşır buda 2 torba şeker kadardır! 4. Bu sürece ne isim verilir? 5. B kabındaki hamur A kabındaki hamura göre neden daha hızlı kabardı? Şaşırtıcı Gerçek İnsan bağırsağındaki faydalı mikropların sayısı trilyonlarcadır! 6. Başka hangi gıda ürünleri bakteri ve mantar çoğalmasının ve maddeleri değiştirmesinin bir ürünüdür?

24 Ana Aşama 2 Ana Bl 1: Aşama 1a, 2a, 22b Bl Bl 1: 2: 1a, 1a, 2a, 2g, 2b 5f Bl 2: 1a, 2g, 5f Çalışma Ünitesi Çalışma Unite 6 Ünitesi Mikro-organizmalar Unite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi Tahmini 50 dakika Eğitim Süresi 50 dakika Bölüm 1.3, Zararlı Mikroplar, zararlı mikropların neden olduğu çeşitli sağlık sorunlarını anlatır. Bölüm 1.3, Zararlı Mikroplar, zararlı mikropların Öğrenciler, neden olduğu bazı çeşitli mikropların sağlık sorunlarını nasıl zararlı anlatır. olduğunu ve Öğrenciler, bunlardan bazı korunup mikropların hasta nasıl olmamak zararlı olduğunu için neler ve yapmaları bunlardan gerektiğini korunup hasta sınıfta olmamak tartışmaya için teşvik neler edilmelidir. yapmaları Bu gerektiğini ders aynı sınıfta zamanda tartışmaya tüm hastalıklara teşvik mikropların edilmelidir. neden Bu ders olmadıklarını aynı zamanda belirtmelidir. tüm hastalıklara mikropların neden olmadıklarını belirtmelidir. İlave İlave aktivitede bulunan bulunan kelime kelime araştırmaları araştırmaları ve ve çapraz çapraz bulmaca ile zararlı ile zararlı mikroplar mikroplar ile ilgili ile ilgili kelimelerin kelimelerin kuvvetlendirmeleri sağlanacaktır. Öğrenme Verileri Tüm öğrenciler: Bazen mikropların bizi hasta ettiklerini öğreneceklerdir.

25 1.3 Mikro-organizmalar Zararlı Mikroplar Anahtar Kelimeler Bakteri Kolonize Dermatofitler Flora Mantar Germler Hijyen Enfekte Bulaşıcı Patojenler Toksin Virüs Gerekli Malzemeler Her öğrenci için Bir Kopya SW 1 Bir Kopya SW 2 Her sınıf/grup için Bir Kopya SH 1 Bir Kopya SH 2 Mevcut Web Kaynakları Bölüm 1.1 de bulunan mikrop görüntüleri MS PowerPoint formatında bulunan SH 1 ve SH 2 Geçmiş Bilgiler Bazı mikroplar insanlara zararlıdırlar ve hasta olmalarına neden olurlar. Influenza virüsü gribe neden olur, Kamfilobakteri gıda zehirlenmelerine ve Trikofiton gibi dermatofit mantarları Atlet Ayağı gibi hastalıklara neden olurlar. Bu çeşit zararlı mikroplara patojenler veya germler denilir. Her mikrop farklı yollarla bizi hasta eder. Zararlı bir bakteri vücudumuzda çoğaldığı zaman, toksin adı verilen zararlı maddeleri üretirler bunlarda kendimizi hasta hissetmemize neden olurlar. En kötü senaryoda da dokularımıza ve organlarımıza zarar verirler. Virüsler parazitler gibi hareket ederler. Vücudumuza girdiklerinde yaşayabilmek için ev sahibi bir hücreye ihtiyaçları vardır. O hücreye yerleştiklerinde çoğalırlar ve tam oluştuklarında ev sahibi hücreyi parçalayarak tahrip ederler. Mantarlar genel olarak ev sahiplerini öldürmezler. Dermatofitler cilt altında çoğalmayı ve kolonileşmeyi tercih ederler. Beslendikleri zaman ürettikleri ürünler şişmelere ve kaşınmalara neden olur. Zararlı mikropların neden olduğu hastalıkları taşıyan insana enfekte olmuş denir. Birçok zararlı mikroplar insandan insana çeşitli yollardan bulaşırlar hava, dokunma, su, havadaki damlacıklar, hayvanlar v.b. Bu mikroplarla oluşan hastalıklara da bulaşıcı hastalıklar denir. Birçok durumda vücut sıvısındaki mikroplar başka zararlı mikropların çoğalmalarını engellerler. Örneğin bağırsaklarımızdaki normal flora, Klostridyum difisil gibi zararlı bakterilerin çoğalmalarını engelleyerek vücudumuzu sağlıklı tutar. Ne zaman vücudumuzun normal florası etkisizleşirse, Klostridyum difisil, çoğalıp ishale ve çok ciddi koşullara neden olabilirler, bağırsakların bozulmasına (yırtılmasına) yol açarlar. İlave Hazırlıklar 1. Her öğrenci için SW 1 ve SW 2 kopyasını hazırlayın. 2. SH 1 ve SH 2 web sitesinden, indirin veya bu sayfaları sınıf için çoğaltın.

26 1.3 Mikro-organizmalar Zararlı Mikroplar Giriş 1. Derse, mikropların bazen insanlara zararlı olduklarını anlatarak başlayın. Onlara bizi hasta eden şeylerin ne olduklarını? Sorum. Mikroplar hakkında kaç tane kelime olduğunu araştırın germ-ler, bug-lar v.s. 2. Germ kelimesinin bakteri virüs ve mantarlar gibi bizi hasta eden mikroplara verilen her gün kullandığımız genel bir ad olduğunu anlatın. Sınıfta çeşitli mikropları ve yol açtıkları hastalıkları tartışın. Mikropların görüntüleri web sitesinden temin edilebilir. Bölüm 1.1 bu zararlı mikropların canlandırılması için öğrencilere yardımcı olabilir. 3. Mikropların her yerde yaşayabilmeye adapte olabileceklerini, sınıflarda, evlerde, yatak odasında, vücudumuzun her tarafında bulunabileceklerini ve yiyecekler üzerinde rahatlıkla çoğalabileceklerini sınıfa anlatın! 4. Bir insandan diğerine kolaylıkla geçebilen zararlı mikropların neden olduğu hastalıklara, enfeksiyona neden oldukları için bulaşıcı hastalıklar denildiğini anlatın. Ana Aktivite 1. Bu aktivite en iyi şekilde, sınıfta gerçekleştirilen bir tartışmayı takip ederek bireysel biröğrenci aktivitesi olarak uygulanabilir. 2. SH 1 ve SH 2. Öğretmen bölümünde gösterilen her bir resim senaryosunu (1-6) öğrencilere gösterin. Bu resimler her bir öğrenci için fotokopi ile çoğaltılarak, asetata basılıp tepegöz projeksiyonu ile sınıfa gösterilerek e-bug web sitesinden beyaz borda yansıtılarak gösterilebilir. ( 3. Her bir senaryo için, sınıfa Amy ve Harry yi bir mikrobun mu hasta ettiğini düşündüklerini sorun. Sınıfta, TS 3 te açıklandığı şekilde her bir hikayeyi anlatın. Öğrencilere, Amy ve Harry nin semptomlarına benzer sıkıntılarla karşılaşıp karşılaşmadıklarını, eğer varsa ne tür bir tedavi uyguladıklarını sorgulayarak sınıfta tartışmalara devam edin. 4. Hatırlayın: e-bug kaynağının daha sonraki bölümlerinde, el yıkama, solunum ve gıda hijyeni konularının daha detaylı işleneceğini hatırlayın. 5. Eğer süre yeterli olursa, sınıfa SW 1 ve SW 2 kopyalarını verin. Kelime Araştırma ve Çapraz Bulmaca bölümü, zararlı mikropların ve hastalıkların isimlerini bulundurarak öğrencilerin ders öğrenme verilerini kuvvetlendirecektir. Genel 1. Öğrencilere aşağıdaki soruları sorarak anlamalarını kontrol edin: a. Enfeksiyona, Hastalıklara ne neden olur? Bir enfeksiyon vücudunuza zararlı mikropların girmesinden sonra çoğalarak enfekte olan insanın hastalanmasına neden olur. b. Boğaz ağrıları her zaman zararlı mikroplar yüzünden mi olur? Bütün boğaz ağrıları zararlı mikroplardan olmaz, bazen öksürmemizde boğazımızın kızarmasına ve ağrımasına neden olabilir. c. Tüm hastalıklar mikroplar yüzünden mi olur? Hayır, astım ve saman nezlesi gibi hastalıklar mikroplar yüzünden olmaz. d. Zararlı mikropların neden olduğu enfeksiyonlar hangileridir? Atlet Ayağı, grip, kızamık.

27 1.3 Mikro-organizmalar Zararlı Mikroplar Amy ellerini ve tırnaklarını temiz tutmaktan hoşlanır. Eğer Amy nin ellerine yakından bakarsak çok sayıda küçük mikroplarla kaplanmış olduğunu görürüz. Bu mikroplar iyi mikroplardır ve vücudumuzda yaşarlar ve sağlıklı olmamızda yardımcı olurlar. Harry daima dışarıda futbol oynar ve arkadaşlarıyla eğlenir. Ancak ellerini sık sık yıkamaya dikkat etmez. Harry nin ellerine yakından bakarsak ellerinin çok sayıda küçük mikroplarla kaplandığını görürüz. Bunların bir kısmı kötü ve bir kısmı iyi olmalarına rağmen vücuduna girmeleri halinde kendisini çok hasta edebilir. Amy kendini iyi hissetmiyor. Gerçekten boğazı ağrıyor. Bazen boğaz ağrılarına öksürük ve nezle sonucunda oluşmasına rağmen bu boğazın şişmesine ve oldukça ağrılı olmasına neden olabilir. Eğer durum buysa Amy ağrı kesici alıp bol bol sıvı içmelidir. Bazen bakteriler örneğin (e.g. Streptokoklar) ve virüsler de boğaz ağrısına neden olurlar. Burada Harry nin mikroplar yüzünden mi hasta olduğunu düşünüyorsunuz? Cevap hayırdır. Harry de bir astım şartları oluşmuştur ve kolaylıkla nefessiz kalmasına neden olmaktadır. Astım, ciğerde ve nefes yollarında oluşan mikropların neden olmadığı bir hastalıktır. Tüm hastalıklara mikropların neden olmadığını hatırlamak önemlidir. Bu resimdeki Harry nin nesi var sizce? Zavallı Harry barbeküde az pişmiş tavuk yemiş ve Kampilobakter in neden olduğu bir gıda zehirlenmesi olmuş. Tavuk eti üzerinde çok sayıda mikrop bulunmakta bunlar hayvana zarar vermemsine rağmen bizleri çok hasta etmektedir! Bu nedenle gıdalar üzerinde bulunan mikropların ölmesi için yemeklerin çok iyi pişirilmesine dikkat etmelidir. Amy tenis oynamakta ve ayakları terlemiş ve kokmaktadır. Daima acelesi olduğundan ayağını iyice yıkamaya ve kurulamaya vakti olmamaktadır. Ayakları çok kokmakta ve kaşınmakta parmakları şişmektedir. Buna dermatofit olarak adlandırdığımız mantarlar neden olmaktadır. Dermatofitler ayak parmakları arasında özellikle nemli oldukları zaman yaşamaktan hoşlanırlar ve atlet ayağı dediğimiz hastalığa neden olurlar bu hastalıkta ayaklarınızın şişmesine ciltte çatlamalara ve çok kaşınmalarına neden olurlar.

28 YANLAMASINA 1. Soğuk aldığınızda mikropları dağıtmak için boğazınızı gıdıklayarak yaparım. (ÖKSÜRÜK) 4. Virüs hastalığıyım. Vücudunuzun her tarafında kaşınan kırmızı kabarcıklar oluştururum. (KIZAMIK) 6. Vücudunuzun bir parçasıyım ve mikropları insandan insana taşırım. Yıkarsanız temizlenirim (2 kelime).(kirli ELLER) 7. Bir Virüs hastalığıyım sizi ateşli ve terli yaparım.(grip) 9. Eğer yemeğinizi iyi bir şekilde pişirmezseniz veya çiğ et tuttuktan sonra ellerinizi iyi yıkamadıysanız benimle karşılaşırsınız. (2 kelime). (GIDA ZEHİRLENMESİ) 12. Ben bir alerjiyim mikroplardan meydana gelmem. Nefes zorluğu yaratırım ve nefes açıcı kullanmanıza neden olurum!(astim) 13. Başınızdaki ağrının başka bir adıyım. (BAŞ AĞRISI) AŞAĞIYA 2. Gözlerinizi şişirir ve kaşındırırım, mikroplar tarafından meydana gelmem, çiçek polenleri neden olurlar.(saman NEZLESİ) 3. Vücudunuz enfeksiyonla savaşırken nasıl hissedersiniz.(uykulu) 5. Ayağınızdaki bir mantar enfeksiyonuyum. Kaşındırırım. Ayaklarınızı iyi yıkayıp iyice kurulamazsanız yayılırım( 2 kelime) (ATLET AYAĞI) 8. Gençlerin yüzümde sık görünürüm. Ciltteki mikroplardan oluşurum. (LEKE) 10. Midenizdeki kötü mikroplar neden olurlar. Eğer tuvalete gittikten sonra ellerinizi yıkamazsanız okula yayılırım. (İSHAL). 11. Dikkat edin! Kötü mide mikropları bazen sürpriz olarak bunu yapmanıza neden olurlar. (KUSMAK). T K H N G F N R E V E F Y A H O F S S E Y P E E L S M D S A O G G D J K B L P O I T O P S F A Z N E U L F N I R W E Q E S G F A I O A I N U Y A T R L E H J H D N T G B T V C X Z S T J E Y A E O H R A I D M N A E A H T A M A S N U Z M G T E L G C R G B F D I J X S O S M H B A I C N H G U O C A V V S T G D D D H O J N H P N H B V A T A M H T S A D G H D S D F L A E A E Y A W K R Z N O L Z K J H N H B M U L F B G M O F F D S N A U Y Y M T R A E C F C O U G H A S Y L F M E A S L E S E V A P E T y D I R T Y H A N D S L I N F L U E N Z A S T P E F O O D P O I S O N I N G T I F A O V R O O R A S T H M A H I O T E H E A D A C H E

29 Mikro-organizmalar

30 Mikro-organizmalar

31 Kötü mikroplar ile ilgili aşağıdaki tüm kelime araştırmalarını aşağıdaki tabloda yapabilir misiniz? Kelimelerin yanlamasına, aşağıya doğru veya üst soldan alt sağa doğru diyagonal olabileceğini hatırlayın. F C E A R T M Y Y U A N S D F F O M G B F L U M B H N H J K Z L O N Z R W K A Y E A E A L F D S D H G D A S T H M A T A V B H N P H N J O H D D D G T S V V A C O U G H N C I A B H M S O S X J I D F B G R C G L E T G M Z U N S A M A T H A E A N M D I A R H O E A Y E J T S Z X C V T B G T N D H J H E L R T A Y U N I A O I A F G S E Q W E R I N F L U E N Z A F S P O T I O P L B K J D G G O A S D M S L E E P Y E S S F O H A Y F E V E R N F G N H K T COUGH (ÖKSÜRÜK) HAYFEVER (SAMAN NEZLESİ) ATHLETES FOOT (ATLET AYAĞI) COLD (ÜŞÜTME) ASTHMA (ASTIM) SLEEPY (UYKULU) FOOD POISONING (GIDA ZEHİRLENMESİ) SPOT (LEKE) MEASLES (KIZAMIK) DIRTY HANDS (KİRLİ ELLER) FLU (GRİP) VOMIT (KUSMAK) HEADACHE (BAŞ AĞRISI) INFLUENZA (GRİP)

32 1 2 3 YANLAMASINA 4. Soğuk aldığınızda mikropları dağıtmak için boğazınızı gıdıklayarak yaparım 5. Virüs hastalığıyım. Vücudunuzun her tarafında kaşınan kırmızı kabarcıklar oluştururum Vücudunuzun bir parçasıyım ve mikropları insandan insana taşırım. Yıkarsanız temizlenirim (2 kelime). 10. Bir Virüs hastalığıyım sizi ateşli ve terli yaparım. 12. Eğer yemeğinizi iyi bir şekilde pişirmezseniz veya çiğ et tuttuktan sonra ellerinizi iyi yıkamadıysanız benimle karşılaşırsınız (2 kelime) Ben bir alerjiyim mikroplardan meydana gelmem. Nefes zorluğu yaratırım ve nefes açıcı kullanmanıza neden olurum! 15. Başınızdaki ağrının başka bir adıyım. AŞAĞIYA 5. Gözlerinizi şişirir ve kaşındırırım, mikroplar tarafından meydana gelmem, çiçek polenleri neden olurlar. 6. Vücudunuz enfeksiyonla savaşırken nasıl hissedersiniz. 6. Ayağınızdaki bir mantar enfeksiyonuyum. Kaşındırırım. Ayaklarınızı iyi yıkayıp iyice kurulamazsanız yayılırım (2 kelime). 11. Gençlerin yüzümde sık görünürüm. Ciltteki mikroplardan oluşurum. 13. Midenizdeki kötü mikroplar neden olurlar. Eğer tuvalete gittikten sonra ellerinizi yıkamazsanız okula yayılırım. 14. Dikkat edin! Kötü mide mikropları bazen sürpriz olarak bunu yapmanıza neden olurlar. CEVAPLAR GRİP SAMAN NEZLESİ KIZAMIK BAŞ AĞRISI İSHAL İNFLUENZA HAYFEVER MEASLES HEADACHE DİARRHOEA ASTIM ATLET AYAĞI KUSMAK LEKE ÖKSÜRÜK ASTHMA UYKULU ATHLETES FOOT KİRLİ ELLER VOMIT SPOT GIDA ZEHİRLENMESİ COUGH SLEEPY DIRTY HANDS FOOD POISONING

33

34 Ana Aşama 2 Bl 1: 1a, 1b, 2a, 2b, 2c, 2d, 2e, 2f, 2g, 2h, 2i, 2j, 2k, 2l Bl 2: 2g, 5f Çalışma Ünitesi Unit 6 Micro-organisms Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika Enfeksiyonların Yayılması Bolümü kötü El Hijyeninin, solunun hijyeninin ve yiyeceklerin uygun olmayan bakımlarının mikropların ve hastalıkların yayılmasında ne kadar önemli olduğunu öğrencilere öğretmeyi amaçlar. 2.1 El Hijyeninde, öğrenciler mikropların öğrenciden öğrenciye yalnızca el sıkışma yoluyla nasıl bulaştığını gösteren bir deney gerçekleştireceklerdir. Aynı zamanda hangi el yıkama metodunun en iyisi olduğuna da karar vereceklerdir. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler: Enfeksiyonların temiz olmayan ellerden yayıldığını anlayacaklardır. El yıkamanın enfeksiyonların yayılmasını engellediğini öğreneceklerdir.

35 2.1 Enfeksiyonun Yayılması El Hijyeni Geçmiş Bilgiler Anahtar Kelimeler Anti-bakteriyel sabun Bulaşıcı Hijyen Enfeksiyon Transfer Gerekli Malzemeler Her Öğrenci için SW 1 kopyası SW 2 kopyası Her Grup için SH 1 kopyası Hazne El Sabunu Kağıt Havlular Soğuk veya Sıcak su Yağlı Glo Jeli ve UV lambası veya yemek yağı ve tarçın Sağlık ve Güvenlik Eğer Glo Jeline alternatif olarak tarçın kullanıyorsanız, hassas ciltlere dikkat ediniz. Lider öğrencilerin sabun alerjileri olmadığına ve hassas ciltlere dikkat ediniz. Mevcut Web Kaynakları Okullar zararlı mikropların elden ele dokunarak çocuklar arasında yayıldığı bir yerdir. Zararlı mikropların yayılmasının ve bizi hasta etmesinin engellenmesindeki en önemli metot ellerin yıkanmasıdır. Ellerimiz doğal olarak yağ salgılamakta ve cildimizi nemli tutmaktadır. Bu yağ aynı zamanda mikropların çoğalması ve cildimize yapışması için mükemmel bir yerdir. Ellerimiz genel olarak kendi faydalı bakterilerimizle kaplıdır genellikle faydalı Stafilokoklar. Ellerimizi muntazam olarak yıkamamız çevreden topladığımız diğer mikropların da uzaklaştırılmalarını sağlar. (örneğin. ev, okul, bahçe, hayvanlar petler, yiyecekler). Bu mikroplardan bazıları soluduğumuz veya yediğimiz zaman bizleri hasta yaparlar.. Ellerimizi yalnız soğuk su ile yıkamak görünen kirlerin giderilmesinde yardımcı olur. Ancak ellerimizin üzerindeki mikropları hapseden yağ tabakasını kırmak için sabuna ihtiyacımız vardır. Ellerimizi şu durumlarda yıkamalıyız: - Yemek hazırlama öncesi, süresinde ve sonrasında - Tuvaleti kullandıktan sonra - Hayvanları ve hayvan artıklarıyla meşgul olduktan sonra - Öksürdükten, hapşırdıktan veya burnunu temizledikten sonra - Hastayken veya hasta insanlarla beraberken Önceden hazırlıklar 1. Her öğrenci için SW 1 ve SW 2 kopyası. 2. Her grup için SH 1 kopyası. 3. Dört sırayı yan yana yerleştirin, her sıraya aşağıdakileri yerleştirin: a. El Yıkamayın işareti b. Soğuk su teknesi, kağıt havlular ve Soğuk su ile yıkama işareti. c. Sıcak su teknesi, kağıt havlular ve Sıcak su ile yıkama işareti. d. Sıcak su teknesi, el sabunu, kağıt havlular ve Sıcak su ve el sabunu ile yıkama işareti. Bu aktivitenin bir sunumu Önerilen El Yıkama metodunu gösteren bir poster Alternatif Öneriler Eğer Glo Jeli ve bir UV lambası bulunmuyorsa, öğrencilere ellerini yemek yağı ile veya tarçın veya parıldayıcı ile kaplamalarını söyleyin.

36 2.1 Enfeksiyonun yayılması El Hijyeni Giriş 1. Derse öğrencilere kaç tanesinin bugün ellerini yıkadıklarını sorarak başlayın. Ellerini niçin yıkadıklarını sorun. (ellerinde bulunabilecek mikropları temizlemek için) ve eğer mikropları yıkayarak yok etmezlerse neler olabileceğini sorun (kirli ellerinden zararlı mikropları yemek yerken ve nefes alırken vücutlarına alıp hasta olabilirler). 2. Öğrencilere her zaman ellerimizi kullandığımızı, her gün milyonlarca mikrobu topladığımızı çoğunun zararsız olmalarına rağmen zararlı olanlarının da bulunduğunu anlatın. Öğrencilere bu mikropları arkadaşlarımıza dokunma yoluyla taşıdığımızı ve bu nedenle de ellerimizi yıkamamız gerektiğini anlatın. 3. Sınıfa en iyi el yıkama metodu ile ellerinde olabilen zararlı ve faydalı mikropları nasıl uzaklaştırabileceğimizi gösteren bir aktivite yapacaklarını söyleyin. Ana Aktivite 1. Sınıfı dört eşit farklı gruba ayırın 2. Her öğrenciye grupta birbiri arkasına dizilerek bir sıra oluşturmalarını söyleyin ve grupları aşağıdaki şekilde tanımlayın. a. El Yıkamayan b. Soğuk suda el yıkayanlar c. Sıcak suda el yıkayanlar d. Sıcak suda sabunla el yıkayanlar. 3. Her grubun liderinin gözlerini bağlayın ve ellerini Glo Jel ile kaplayın. Bağlamanızın nedeni ellerini her zamankinden daha farklı yıkamalarını engellemek içindir. Grup liderlerinden içinde bulundukları gruba göre ellerini yıkamalarını isteyin. 4. Tamamladıktan sonra gözlerindeki bağı çıkartmalılar ve geri dönüp arkalarındaki öğrenciyle tokalaşmalıdırlar. Ellerini iyi bir şekilde ve sıkıca tokalaşmaları önemlidir. İkinci kişi daha sonra dönüp üçüncü kişiyle aynı şekilde kuvvetlice el sıkışmalı ve bu işlem grup tamamlanıncaya kadar sürmelidir. 5. İşlem tamamlandığında ışıkları söndürüp, UV lambasını yakarak A grubundan başlayarak herkesin elleri kontrol edilmelidir. 6. Öğrencilerden (SW 1 ve SW 2) deki cevap formlarını doldurmalarını isteyin. Genel 1. Sonuçları öğrencilerle tartışın. En sürprizli sonuç hangisi olmuştur? Sabunun, mikropların saklandıkları ciltteki yağı uzaklaştırdığını açıklayın. 2. Elimizdeki mikropların nereden gelmiş olabileceğini tartışın. Burada öğrencilere ellerindeki mikropların hepsinin zararlı olmadığını; faydalı mikropların da olabileceğini açıklayın. 3. Öğrencilere aynı zamanda ellerimizi uygun bir şekilde yıkamamız gerektiğini anlatın. Bakterilerin parmaklarımız arasında ve tırnak altında saklanmayı sevdiklerinden bahsedin. Mikropların yayılmasının ve muhtemel hastalıkların yayılmasının engellenmesi için, ellerimizi ne zaman ve nasıl yıkamamız gerektiğini anlatın. Sınıfta her zaman el yıkamanız zor olduğundan hapşırırken kolumuza hapşırmamızın bir çözüm olabileceğini anlatın.

37

38 Çok Kirli Kirli Biraz Kirli Temiz Aktiviteden sonra, sonuçlarınızı aşağıdaki kılavuza göre doldurun ve mikropların ne kadar uzağa taşınabildiklerini gözlemleyin! Mikropları ortadan kaldırmak için en iyi metod hangisidir? Yıkadıktan (veya yıkamadan) sonra ve el sıkışmadan sonra Öğrenci 1 Öğrenci 2 Öğrenci 3 Öğrenci 4 Öğrenci 5 Yıkama yok (kontrol) Soğuk su Sıcak su Sıcak su ve Sabun 1. Bir sonraki sayfadaki resimde yalnızca sizin grubunuz için, el yıkama ve sıkışmadan sonra mikropları gördüğünüz yerleri çizin. 2. El yıkama metoduna göre (kontrol hariç) en fazla mikrobun yok edildiği grup: Soğuk Su Sıcak Su Sıcak Su ve Sabun 3. El yıkama metoduna göre (kontrol hariç) en az mikrobun yok edildiği grup: Soğuk Su Sıcak Su Sıcak Su ve Sabun 4. El yıkama metoduna göre en fazla mikrobun dağıtıldığı grup: Soğuk Su Sıcak Su Sıcak Su ve Sabun 5. El yıkama metoduna göre en az mikrobun dağıtıldığı grup: Soğuk Su Sıcak Su Sıcak Su ve Sabun 6. Her dört grupta mikropların ne kadar dağıldığını gösteren bir grafik çizin (Kontrol dahil). 1. Elimizdeki mikropları yok etmek için en iyi metot hangisidir? 2. Sabun kullanılması neyi fark ettirdi? 3. Ellerimizi ne zamanlar yıkamalıyız? Şaşırtıcı Gerçek Elimizdeki zararlı mikropların Germ-lerin % 90 ı tırnaklarımızın arasındadır.

39 Aşağıdaki Ellerde, yıkayıp el sıkışmadan sonra gördüğünüz mikropları çizip işaretleyin:

40

41 Ana Aşama 2 Ana Bl 1: Aşama 1a, 1b, 22a, 2b, 2c, 2d, 2e, 2f, Bl 1: 1a, 2g, 1b, 2h, 2a, 2i, 2b, 2j, 2k, 2c, 2l 2d, 2e, 2f, Bl 2: 2g, 5f 2h, 2i, 2j, 2k, 2l Bl 2: 2g, 5f Çalışma Ünitesi Çalışma Unite 6 Ünitesi Mikro-organizmalar Unite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi Tahmini 50 dakika Eğitim Süresi 50 dakika Enfeksiyonların Yayılması Bolümü kötü El Hijyeninin, solunun hijyeninin ve yiyeceklerin uygun olmayan bakımlarının mikropların ve hastalıkların yayılmasında ne Enfeksiyonların kadar önemli Yayılması olduğunu Bolümü öğrencilere kötü El öğretmeyi amaçlar. Hijyeninin, solunun hijyeninin ve yiyeceklerin uygun olmayan bakımlarının mikropların ve hastalıkların 2.2 yayılmasında Solunum ne kadar Hijyeni önemli Bölümünde olduğunu öğrencilere öğrenciler hapşırdıkları öğretmeyi amaçlar. zaman mikropların ne ölçüde yayıldıklarını, geniş boyuttaki bir deneyle gözlemleyeceklerdir. 2.2 Solunum Hijyeni Bölümünde Çeşitli deneyler öğrenciler öğrenciler öksürürken hapşırdıkları ve zaman hapşırırken mikropların ağızlarını ne ölçüde bir kağıt mendil ile yayıldıklarını, kapatmalarının geniş boyuttaki mikropların bir deneyle yayılmasını engellediğini gözlemleyeceklerdir. göreceklerdir. Çeşitli deneyler ile öğrenciler öksürürken ve hapşırırken ağızlarını bir kağıt mendil ile kapatmalarının mikropların yayılmasını engellediğini göreceklerdir. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler: Öğrenciler enfeksiyonun hapşırma ve öksürmeyle yayıldığını öğrenecekler. Hapşırıp öksürürken ağzı kapatmanın enfeksiyonların yayılmasını engellediğini anlayacaklar. Daha Yetenekli Öğrenciler: Ellerimize öksürme ve hapşırmanın hala enfeksiyonu yayabileceğini anlayacaklar.

42 2.2 Enfeksiyonun Yayılması Solunum Hijyeni Anahtar Kelimeler Bulaşıcı Deney Tahmin Sonuçlar Semptomlar Yayılması Her Öğrenci için gereken malzemeler SW 1 Kopyası Her Grup Hapşırma pisti Mavi Hapşırma Spreyi Kırmızı Hapşırma Spreyi Yeşil Hapşırma Spreyi Ölçüm cetveli Dev veya Eldivenli El Dev Kağıt Havlu Geçmiş Bilgiler Enfeksiyon yayılmasının en yaygın metodu havadaki tanecikler (aerosol) öksürükler ve hapşırıklar yardımıyladır. Daha direk bir yolla, insanlara temas ile ( dokunma, öpüşme, kirli eller, diş fırçalarının bardakların paylaşımı) ve kirlenmiş yiyecekler ile de yayılabilirler. Soğuk algınlığı ve Grip sınıfta en çok görülen ve belki de en bulaşıcı hastalıklardandır. Soğuk algınlığı ve gribe virüsler neden olur ve antibiyotiklerle tedavi edilemezler. Genel olarak yatak istirahatı ve bol bol sıvı alınması önerilir ancak semptomlar devam ederse bir doktor ziyareti gereklidir. Soğuk algınlığı ve grip semptomları baş ağrısı, boğaz ağrısı ve ateş şeklinde de olabilir. Üşütmeler nezleye de neden olabilirler. Soğuk algınlıkları ve griple ilgili boğaz ağrılarının birçoğuna virüsler neden olurlar ve boğazın kurumasına ağızdan nefes almaya sürekli öksürmeye neden olurlar. Hapşırmak vücudun herhangi bir zararlı mikroplar grubunu ve soluduğumuz tozu atmak için bir tepkisidir. Zararlı mikroplar ve tozun bulunduğu burnumuzdaki kıllar, burnumuzu gıdıklar burnumuz beynimize bir sinyal gönderir ve beynimiz burnumuza, ağzımıza, akciğerlerimize tahriş edenleri püskürtmek için tekrar bir mesaj gönderir. Hapşırdığımızda, soğuk algınlığı ve grip durumunda, milyonlarca virüs parçacıkları havaya saçılırlar ve indikleri yüzeyleri kirletirler, bu ellerimiz ve yiyeceklerimizde olabilir. Sağlık ve Güvenlik Öğrenciler giysi ve eldivene ihtiyaç gösterebilir. Gıda boyasının son derece seyreltilmiş olduğundan emin olun. Sprey şişelerinin kullanılmadan önce iyice temizlendiğinden emin olun. Öğrenciler güvenlik gözlüğü takmak isteyebilirler. Ön Hazırlıklar sırayı bir sıraya koyarak bir Hapşırma Pisti oluşturun. Bir kartonu da dikine olarak en sondaki sıranın üstüne yerleştirin ve beyaz kağıtla kaplayın. (Yapışkan duvar kağıdı ucuz bir alternatif olabilir) Aşağıda gösterilmiştir. 2. Her bir grup için, bir sprey şişesini gıda boyası ve su ile doldurun. Her grup için farklı renkler kullanmak deneyi daha eğlenceli yapabilir. 3. Kartondan her grup için tutmak için uzun kolu olan bir el kesin veya alternatif olarak atılabilen eldivenleri öğrencilere verin. 4. Mutfak havlusu rulosundan büyük bir parça oluşturun.. Mevcut Web Kaynakları Bu aktivitenin bir sunumu

43 2.2 Enfeksiyonun Yayılması Solunum Hijyeni Giriş 1. Derse zararlı mikropların insandan insana hapşırma ve öksürme yoluyla nasıl bulaşabileceğini anlatarak başlayın. İnsanların birbirlerine bana soğuk algınlığı geçirdin gribi senden kaptım derken ne demek istediklerini sorun. 2. Öğrencilere birçok hastalıkların havadaki damlacıklar yoluyla hapşıran ve öksüren insanlardan yayıldığını açıklayın. Bu şekilde yayılan hastalıklar basit bir soğuk algınlığı ve gripten daha seyrek olarak menenjit veya verem (TB) gibi daha ciddi enfeksiyonlara kadar değiştiğini ve bunların çok hasta yapabileceğini öğrencilere açıklayın. Web sitesi, 3. bölüm 1.1 deki mikrop resimleri öğrencilerin zararlı mikropları tanıtacaktır. 4. Soğuk algınlığı ve Gribi tartışmaya devam edin, buna neden olan mikropların bakteri değil virüs olduklarından bahsedin. Herkesin sağlığı için insanların öksürürken ve hapşırırken ağız ve burunlarını bir kağıt mendille kapatmalarının çok önemli olduğunu anlatın. Bazen binlerce insanın enfekte oldukları büyük grip salgınları olduğundan bahsedin. 5. Öğrencilerden en son ne zaman soğuk algınlığı veya grip olduklarını hatırlamalarını isteyin. Aynı zamanda grip veya soğuk algınlığı olan kişilerin isimlerini yazmalarını isteyin. Hatırlıyorlarsa semptomların ilk olarak görüldüğü kişiyi belirlemelerini isteyin. Kendilerinin hastalığı bu kişiden alıp almadıklarını sorun. Ana Aktivite Activity 1. Sınıfı 4-5 kişilik öğrenci gruplarına ayırın. 2. Her gruba bir hapşırma pisti, bir hapşırma şişesi, ölçüm bandı veya cetveli, bir dev el veya eldiven ve dev bir kağıt mendil verilmelidir. Her öğrenciye bir SW 1 verilmelidir. Aktiviteye başlamadan önce öğrencilerin kuralları okuyup anladıklarından emin olun. 3. Mikropların hapşırık içindeki yolculuğunu ve bir hapşırığın ulaştığı uzaklığı göstermek için, her grup sırayla hapşırma pistinin başında ellerinde hapşırma şişesini tutarak hapşırmayı yansıtmak için, kâğıdın üstünde spreye bir kere basacaktır. hapşırma simülasyonundan önce her öğrenci hapşırmanın ne kadar yayılacağını ve enlemesine ne kadar etkili olabileceğini tahmin edip kendi (SW 1) sonuç raporlarına işleyecek, hapşırmadan sonra öğrenciler kendi hapşırma simülasyonunun ne kadar uzağa gittiğini kendi sonuç kağıdında işleyecektir. 4. Şimdiki aşama, hapşırırken elimizle ağzımızı kapatırsak ne olacağını gözlemektir; bu durumda mikroplar elimizde kalacak ve dokunduğumuz herkese transfer olacaktır. Her gruptan bir öğrenci, hapşıran olacak diğer öğrenci ya dev eli veya eldiveni ile sprey şişesinden 2 5 cm uzakta tutacaktır. Öğrenciler kendi sonuç kağıtlarının hem tahmin edilen hem de gerçekleşen kısımlarını dolduracaklardır. 5. Son olarak, hapşırdığımız zaman ağzımızı bir kağıt mendil ile kapattığımız takdirde neler olacağını gözlemlemeliyiz. Her gruptan farklı bir öğrenciden hapşıran olmasını isteyin başka bir öğrenciye de sprey şişesinin önünde bu kağıt mendili tutmasını isteyin. Öğrenciler kendi sonuç kâğıtlarının hem tahmin edilen hem de gerçekleşen kısımlarını SW 1 dolduracaklardır. Ve sonuçların bir grafiğini çizmelidir.

44 2.2 Enfeksiyonun Yayılması Solunum Hijyeni Genel 1. Sonuçları öğrencilerle tartışın. Öğrencilere ele bakmaları ve sprey mikroplarının hala el üzerindeki durumlarını incelemelerini isteyin. 2. Onlara elin sprey gelen kısmını kağıda gelecek şekilde ters koyarak mikropların elden nasıl kağıda yayıldığını gösterin. Elimize hapşırdığımız zaman mikropları dokunduğumuz şeylere yaydığımızı, bu nedenle bir kağıt mendile hapşırıp onu atmanın daha iyi olduğunu ve en kısa zamanda ellerin yıkanması gerektiğini anlatın. 3. Öğrencilerle, niçin bazı ülkelerde kolunuza hapşırın mesajının verildiğini tartışın. 4. Aktiviteden, ellerimizle hapşırırken ve öksürürken ağzımızı kapatsak bile mikropların insanlardan diğerlerine dokunma yoluyla yayıldığını gözlemlemekteyiz. Amerika daki Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) kağıt mendil yokluğunda kendi kolumuza hapşırmamızı ve böylece zararlı mikropların yayılmasını engelleyebileceğimizi belirtmektedir. İlave Aktivite 1. Öğrenciler Kolay Mesaj şeklinde basit kurallar oluşturarak okullarında öksürmeler, soğuk algınlığı ve grip hastalıklarının azaltılması için, örneğin: - Öksürük ve hapşırmalar hastalıkları yaymaktadır. - Öksürük ve hapşırmalarınızı bir kağıt mendil ile kapatın. 2. Bu mesajları bir poster formatına çevirin, etkili ve basit posterlerle okul veya sınıfınıza yerleştirin.

45 Hapşırığınız ne kadar yol almıştır? Öğrenci 1 Öğrenci 2 Öğrenci 3 Öğrenci 4 Öğrenci 5 Hapşırma Uzaklık (cm) Genişlik (cm) Elle Hapşırma Uzaklık (cm) Genişlik (cm) Kağıda Hapşırma Uzaklık (cm) Genişlik (cm) Elle Hapşırmayı Kapatma 1. Eli hapşıran ağzın önüne koyduğunuz zaman ne olacağını düşündünüz? 2. Gerçekte ne oldu? (Hapşırığınız ne kadar uzağa ve nereye kadar seyahat etti?) Kağıt Mendil ile Hapşırmayı Kapatma 3. Kağıt mendili hapşıran ağzın önüne koyduğunuz zaman ne olacağını düşündünüz? 4. Gerçekte ne oldu? (Hapşırığınız ne kadar uzağa ve nereye kadar seyahat etti?) 1. Ellerimize hapşırdıktan sonra eğer ellerimizi yıkamazsak neler olabileceğini düşünüyorsunuz? 2. Bir kağıt mendile hapşırdıktan sonra neler yapmalıyız? 3. Enfeksiyonun yayılmasını engellemek için, Hangisi daha iyi bir metot? Elimize hapşırmak mı yoksa kağıt mendile mi? Niçin?

46 Ana Aşama 2 Bl 1: 1a, 1b, 2a, 2b, 2c, 2d, 2e, 2f, 2g, 2h, 2i, 2j, 2k, 2l Bl 2: 2g, 5f Çalışma Ünitesi Unite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika Enfeksiyonların Yayılması Bolümü kötü El Hijyeninin, solunun hijyeninin ve yiyeceklerin uygun olmayan bakımlarının mikropların ve hastalıkların yayılmasında ne kadar önemli olduğunu öğrencilere öğretmeyi amaçlar. Bölüm 2.3, Yiyecek Hijyeni, öğrencilere potansiyel olarak zararlı mikropların çiğ yiyeceklerden insanlara nasıl transfer olacağını öğretir. Öğrenciler sınıfta bir şef aşçı taklidi yaparak taklit bir tavuklu sandviç hazırlayacaklar. Bu aktivitede zararlı mikropları ne ölçüde yaydıklarını öğreneceklerdir. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler aşağıdakileri öğrenecektir: Mikropların yiyecekler üzerinde bulunduklarını insanlara geçebileceklerini Yemeklerin iyi pişirilmesinin zararlı mikropları öldüreceğini Bakterilerin çok hızlı çoğaldıklarını Daha Yetenekli Öğrenciler: Buzdolabının zararlı mikropları öldürmeyip sadece çoğalmalarını engellediğini öğreneceklerdir.

47 2.3 Enfeksiyonun Yayılması Yiyecek Hijyeni Geçmiş Bilgiler Anahtar Kelimeler Çapraz-Kirlenme Mikro-organizma Patojen Gerekli Malzemeler Her Öğrenci için Bir kopya SW 1 Bir kopya SW 2 VEYA SW 3 Her Grup İçin Bir kopya SH 1 Bir kopya SH 2 Glo jeli veya tozu UV lambası Oyun hamurundan yapılmış tavuk filotalar (tarifi bölüm 1.1 de bulunmaktadır) Parşömen kağıdı (yeşil ve kırmızı) veya plastik oyuncak Kağıt Tabaklar Plastik bıçaklar Fırın Alanı Sağlık ve Güvenlik Glo Jelin yutulmamasına özen gösterin. Direk olarak UV ışığına bakmayın Hassa cildi olan öğrencilere dikkat edin. Alternatif Öneri İnce parıldayıcı veya parlatıcı saç jölesi Glo Jele alternatif olarak kullanılabilir. Parıldayıcıların bir yerden diğerine kolaylıkla transfer olduğuna dikkat ediniz. Farklı renklerdeki parıldayıcılar farklı mikrop çeşitlerini temsil etmek için kullanılabilir. Tarçın ve yağ da kullanılabilir. Yiyeceklerde bulunan zararlı mikroplar, gıda zehirlenmelerine yol açabilir, tehlikeli ve nadir olmasına rağmen ölümcül olabilir. Gıda zehirlenmesinin semptomları günlerce sürebilir, bunlar mide ağrıları, ishal, kusma, bulantı ve ateş şeklinde kendini gösterir. Semptomlar genellikle ani olarak ortaya çıkar, ancak zehirli gıdayı yedikten günlerce sonra da devam edebilir ve genellikle kendiliğinden geçer. Gıdayla ilgili mikropların tümü zararlı değildir, burada gıdalarla ilgili iyi, kötü ve çirkin mikroplardan örnekler göreceksiniz. Faydalı Mikroplar gıda ve içeceklerin üretilmesinde kullanılırlar, örneğin. Maya Sakaromis serevisin ekmek ve bira yapımında kullanılır. Laktobasil bakterisi yoğurt, peynir yapımında kullanılır. Zararlı Mikroplar gıda zehirlenmesine yol açabilirler örneğin Salmonella bakterisi, E. koli ve Kampilobakteri çiğ et üzerinde genel olarak bulunabilen insanlarda ishal ve kusmaya ve hatta bazen ölüme neden olabilen zararlı mikroplardır. Gıdaları Bozan Mikroplar genelde insanlara zararlı değillerdir. Genellikle küf veya bakteri şeklindedirler, örneğin Rhizopus stolonifer mantarı ekmeklerim küflenmesine neden olur. Pseudomonas domuz pastırması ve diğer etlerin yeşil renklenmesine neden olur. Gıda zehirlenmesini nasıl önleyebiliriz ve yemeklerin bozulmasını nasıl geciktirebiliriz? Gıdalar üzerinde bulduğumuz mikropların çoğunun çoğalması 5 o C ve 40 o C arasında ılık ve nemli alanlarda en yaygın olarak gerçekleşmektedir. Çok sıcak yerlerden 70 o C üzerindeki sıcaklıklarda ölmektedirler. 5 o C den küçük sıcaklıklarda bakterilerin çoğu çok yavaş çoğalırlar ve bazıları ölürler ancak çoğu yaşamına devam eder ve ılık koşullar ortaya çıkarsa tekrar çoğalmalarına devam eder. Bu nedenle yiyeceklerimizi buzdolabında tutar etimizi yemeden önce iyice pişiririz. Bazen yiyeceklerde bulunan zararlı mikroplar, diğer yiyeceklere ellerimizle veya mutfak aletleriyle geçerler ve bu yiyecekleri yediğimiz zaman bizi hastalandırırlar. Biz buna çapraz-kirlenme deriz. İlave Hazırlıklar 1. SW 1 ve SW2 veya SW 3 kopyalarını her öğrenci için hazırlayın. 2. Her bir gruba oyun hamurundan tavukgöğsü filotası hazırlayıp Glo Jel ile veya pudrası ile kaplayın. 3. Her grup için bir fırın/mikro-dalga bölgesi hazırlayın. Bu oyuncak bir fırın veya üzerinde fırın yazan bir A4 kağıt olabilir. 4. Parşömen kağıdını ince şeritler halinde keserek salata yaprağı yapın. Ve domates ve salatalık için plastik oyuncaklar temin edin.

48 2.3 Enfeksiyonun Yayılması Yiyecek Hijyeni Giriş 1. Öğrencilere bazı mikropların vücudumuzun içi gibi, ılık ve nemli yerleri buldukları zaman çoğalmayı sevdiklerini sıcak veya soğuktan hoşlanmadıklarını açıklayın. Sınıfa bu derste zararlı mikropların nasıl yediğimiz yiyeceklerle vücudumuza girdiğine bakacaklarını anlatın. 2. Öğrencilere yemekleri neden pişirdiğimizi ve niçin buzdolabında tuttuğumuzu sorun. Yiyecekleri buzdolabına koymanın tek amacının mikropların çoğalmasının engellenmesi olduğunu ve bu işlemin onları öldürmediğini anlatın. Mikroplar buzdolabından çıktıktan sonra tekrar çoğalmaya başlayacaklardır. Yiyeceklerdeki mikropları öldürmenin yegane yolu iyice tümüyle pişirmektir. Böylelikle yiyeceklerde olan birçok zararlı mikroplar yüksek sıcaklıklarda yaşayamazlar. 3. Yiyeceklerin en zararlı hangi bakteriyi bulundurabileceğini sınıfla tartışın. Öğrencilere çeşitli yiyecek türlerinin resimlerini gösterin (SH 1) ve hangilerinde faydalı/zararsız ve hangilerinde zararlı bakteriler olabileceğini sorun. Cevaplar Meyva ve Sebzeler: Faydalı/Zararsız mikroplar toprakta çok sayıda bulunan ve tahılların büyümesine yarayan ve insanlara zararı dokunmayan çok sayıda mikroplar bulunmaktadır. Süt: Faydalı mikroplar taze sütte yiyecekleri sindirmek için Laktobasilus bakterisi bulunmaktadır. Yoğurt: Faydalı mikroplar yoğurtta da yiyecekleri sindirmek için Laktobasilus bakterisi bulunmaktadır. Ekmek: Faydalı/Zararsız mikroplar Maya Sakkaromis serevis ekmeğin kabarmasına yol açar. Pişmemiş Tavuk Eti: Zararlı mikroplar pişmemiş tavuk etinde Salmonella, E. koli veya Kampilobakter bakterisi bulunur ve bunların tümü insanlarda gıda zehirlenmesine yol açarlar. Pişmemiş sosisler: Zararlı mikroplar çiğ ette Salmonella, E. koli veya Kampilobakter bakterisi bulunur ve bunların tümü insanlarda gıda zehirlenmesine yol açarlar. 4. Öğrencilere bu yiyeceklerin buzdolabında saklanmaları gerektiğini ve etin en alt rafta bulundurulması gerektiğini anlatın. Öğrencilere bu kuralları hatırlatan bir web oyununun Sitesinde bulunduğunu gösterin. Ana Aktivite Activity 1. Bu aktivite 2-3 kişilik gruplar içindir. Öğrencilere taklit bir tavuklu sandviç yapacaklarını anlatın ve onların pişirme bölgelerini gösterin. 2. Aktiviteye başlamadan öğrencilere; sınıfta öğrendiklerine göre bu tavuklu sandviçi nasıl hazırlamaları gerektiğini sorun. SH 2. Te belirtilen kuralları izleyebilirler. 3. Görev tamamlandığında her bir gruba, mutfaklarını temiz tutma konusunda ne kadar başarılı olduklarını sorun. Öğrencilere çiğ tavuk etinin özel bir jel ile kaplandığını ve bunun zararlı mikropları temsil ettiğini anlatın. Jeli göremediklerini ancak gerçek hayattada mikropları göremediklerini öğrencilere anlatın. 4. Ellerinizdeki Glo Jel i test etmek için UV ışığını yakın ve öğrencilere nasıl çalıştığını gösterin. Daha sonra her grubun nasıl zararlı bakterileri dağıttıklarını ve mutfaklarına yaydıklarını ve yiyecekleri gıdalara nasıl bulaştırdıklarını gösterin. 5. Öğrencilere zararlı bakterilerin yiyecekleri sandviçe ve pişirilmiş gıdalara bulaşmamasından emin olmak için ne yapmaları gerektiğini sorun. Örneğin çiğ tavuk eti temas ettikten sonra ellerimizin ve tezgahların yıkanması gibi.

49 2.3 Enfeksiyonun Yayılması Yiyecek Hijyeni Genel 1. Öğrencilere tamamlamaları için SW 1 formlarını dağıtın. 2. Öğrencilere aşağıdaki soruları sorarak anlamalarını kontrol edin: a. Zararlı bakteriler niçin mutfağın her tarafına yayılmıştır? Zararlı bakteriler öğrencilerin ellerinden yemek hazırlama kısmındaki her tarafa bulaşmışlardı. Çünkü öğrenciler çiğ eti tuttuktan sonra ellerini yıkamamışlardı. b. Yemeklerden önce ve sonra ellerimizi yıkamak niçin önemlidir? Ellerimizde zararlı mikroplar bulunabilir ayrıca çiğ et üzerinde fazla miktarda zararlı mikroplar bulunmakta ve çoğu gıda zehirlenmesine yol açmaktadırlar. c. Zararlı Bakterilerin yayılmasını nasıl engelleyebiliriz? Yemek hazırlarken zararlı bakterilerin yayılmasını engelleyebilecek çeşitli yollar bulunmaktadır. i. Yemek hazırlarken ve özellikle çiğ et ile temastan sonra ve salata gibi çiğ yenilen sebze ve yiyeceklere dokunmadan önce yemeğimize dokunmadan önce sık sık ellerimizi yıkamamız. ii. Çiğ et, pişmiş et, sebzeler, ekmek vs. için farklı doğrama tahtası bulundurup kullanmak. iii. Çiğ et ve pişmiş et için farklı bıçaklar kullanmak. d. Eğer birileri kirlenmiş tavuk etini yerlerse neler olabilir? Muhtemelen gıda zehirlenmesiyle hastalanırlardı. e. Pişirilmiş tavuk etinde niçin zararlı bakteriler bulunmaz? Tavuğu iyice pişirdiğimiz için üzerinde yaşayan tüm zararlı mikroplar ölürler. Yüksek pişirme sıcaklıkları zararlı bakterileri öldürür. f. Niçin yiyeceklerimizi buzdolabında muhafaza ediyoruz? Buzdolabı oldukça soğuk bir çevre sağlar (4 o C). Soğukluk dereceleri 5 o C nin altına düştüğü zaman bakterilerin çoğu çok yavaş çoğalırlar ve bazı bakteriler ölürler çoğu bakteriler ılık sıcaklıklarda yeniden çoğalırlar. 3. Öğrencilere kendi mutfaklarında sandviç hazırlarken kaç çeşit şeye dokunmalarına şaşırıp şaşırmadıklarını sorun. Eğer yiyeceklerin zararlı mikroplarla kirlenmesi durumunda, bu zararlı mikropları mutfağın her tarafına yayabileceklerini hatırlatın. İlave Aktivite Activity 1. Bu aktivite ya bireysel olarak yada 2 4 kişilik öğrenci grupları halinde gerçekleştirilebilir. 2. Öğrencilere SW 3 kopyalarını sağlayın. 3. Enfeksiyonun yayılmasında öğrenciler 9 yolu belirlemeli ve her birinin nedenlerini açıklamalıdır.

50 2.3 Enfeksiyonun Yayılması Yiyecek Hijyeni Sonuçlar Sonuçların Açıklaması 1. Çiğ et buzdolabının en alt rafına veya bir tabak içine konulmalı kanlı ve zararlı mikroplu sıvıların damlayarak diğer maddeleri kirletmesi engellenmelidir. 2. Normal buzdolabı sıcaklıkları (2 5 o C) Mikropların çoğalmalarını engellerler. Buzdolabı kapağının açık bırakılması dolabın ısınmasına ve mikropların çoğalmalarına ve tehlikeli miktarlara ulaşmalarına neden olurlar. 3. Kaşığın yalanması ağızdaki zararlı mikropların yemek karışımına geçmesine ve alternatif olarak yemek karışımındaki istenmeyen mikropların ağza geçmelerine neden olur. 4. Öksürürken ve hapşırırken bir kağıt mendil ile ağzınızın kapatılması enfeksiyonun yayılmasını engeller. 5. Burnun içindeki kıl ve mukus nefes alırken soluduğumuz istenmeyen mikropları tutarlar. Burnumuzdan alınan parçalar zararlı mikropları bulundururlar ve elimiz tarafından bu mikropları gıdalara ve tokalaştığımız insanlara bulaştırırız. 6. Çiğ yumurtalar Salmonella gibi zararlı bakterilere ev sahipliği yaparlar buda alındığında bağırsak enfeksiyonlarına neden olur. 7. Pişirirken oluşan tüm kesikler ve yaralar bantla kapatılarak mikropların kandan kana transferi engellenmelidir. 8. Kalem bir çok zararlı mikropla temas etmiş olabilir dolayısıyla kalemi ağza almak zararlı mikropların ve ağzımıza ve bağırsaklarımıza bulaşmasına neden olabilir. 9. Sineklerin kaynaktan kaynağa zararlı mikropları taşıdıkları bilinmektedir. 9. Insects can spread infection onto our food. If a fly s last meal was from the waste bin, the bad microbes can stick to the fly s mouth and transfer onto our food when they land

51 Aşağıdaki yiyeceklerden hangisinde faydalı/zararlı mikroplar ve hangisinde zararlı mikroplar bulunur? Meyva ve Sebzeler Süt Yoğurt Ekmek Tavuk Sosis

52 Tavuğu küçük parçalar halinde kesin ve bir tabağa koyun. Tavuğu pişirmek için fırına koyun. Marulu, domatesleri ve salatalıkları kesin ve sandviçinizi hazırlamaya başlayın. Sandviç ekmeğini hazırlayın hazır olduğunda tavuğu fırından çıkartın. Sandviç içine tavuk ve salata malzemelerini doldurun ve tabakta servis edin. Herkes bankoya oturup yemeğe hazırlanmalı.

53 Çiğ Ete temas ettikten sonra daima ellerinizi yıkayın. Sandviçi hazırladıktan sonra bakterileri gördüğüm yerler: Sandviç üzerinde Tavukta Hazırlama Alanında Ellerimde Diğer Yerlerde 1. Elinizdeki tüm bakterilerin maviye boyandığını ve dokunduğunuz her yere mavi bir leke bıraktığınızı düşünün. 2. Yandaki kutuya mutfağınızın bir planını çizin. Sandviç yaparken dokunacağınız her yere mavi bir işaret yapınız. 1. Çiğ tavuk etine dokunduktan sonra ellerimize yıkamazsak neler olabilir? 2. Çiğ tavuk etindeki mikropların başka alanlara yayılmasını engellemek için neler yapmalıyız? 3. Eğer bir kişi tüm mikropların üzerinde bulunduğu sandviçi yerse ne olur?

54 Bu Yemek Pişirme dersindeki öğrencilerin yaptığı 9 Yanlışı gösterin Niçin?

55 Bu Yemek Pişirme dersindeki öğrencilerin yaptığı 9 Yanlışı gösterin Niçin?

56

57 Anahtar Aşama 2 1. Böl.: 1a, 1b, 1b, 2a, 2a, 2b, 2b, 2c, 2c, 2d, 2d, 2e, 2e, 2f, 2g, 2f, 2g, 2h, 2i, 2h, 2j, 2i, 2k, 2j, 2l 2k, 2l 2.Böl.: 2g, 5f 5f Çalışma Ünitesi 6. Ünite -- Mikroorganizmalar Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika Enfeksiyonun yayılması bölümü, öğrencilere, yetersiz Enfeksiyonun el hijyeni, yayılması solunum bölümü, hijyeni öğrencilere, ve gıdalara yetersiz doğru el şekilde hijyeni, özen solunum gösterilmemesinin, hijyeni ve gıdalara nasıl doğru mikropların şekilde özen ve hastalıkların gösterilmemesinin, yayılmasına nasıl yol mikropların açabileceğini ve hastalıkların öğretmeyi amaçlamaktadır. yayılmasına yol açabileceğini öğretmeyi amaçlamaktadır. Çiftlik Çiftlik Hijyeni Hijyeni adlı adlı Bölüm Bölüm 2.4, 2.4, çiftlik çiftlik ortamının ortamının hem hem yararlı yararlı hem hem de de mikroplara mikroplara ev sahipliği ev sahipliği yaptığını yaptığını öğretir. öğretir. Öğrenciler; Öğrenciler; grup tartışması, grup tartışması, 'sosyal 'sosyal ağ' ve ağ' bir ve çiftlik bir çiftlik yolculuğu yolculuğu masa oyunu masa ile oyunu çeşitli tarım ile çeşitli mikroplarının tarım mikroplarının riskleri ve yararları riskleri hakkında ve yararları bilgi edinir. hakkında bilgi edinir. Sonuçta Öğrenilenler Tüm öğrenciler aşağıdakileri öğrenecektir: Çiftlikteki faydalı mikroplar, çiftçiye, gıda üretiminde yardımcı olurlar Çiftlikte zararlı mikroplar bulunabilir ve bu mikroplar insanlara bulaşabilir Ellerimizi yıkayarak ve bazı temel kuralları uygulayarak, çiftlikte enfeksiyon kapma riskimizi azaltabiliriz Daha yetenekli öğrenciler aşağıdakileri öğrenecektir: Belirli zararlı mikropların çiftlikte nerede bulunabileceği Belirli faydalı mikropların çiftlikte nerede bulunabileceği ve gıda üretiminde nasıl kullanıldıkları

58 2.4 Enfeksiyonun Yayılması Anahtar Kelimeler Çiftlik Hijyen E. coli Salmonella Kampilobakter Faydalı mikroplar Rhizobia Termofiller Laktobasil Gerekli Malzemeler Öğrenci grubu başına SW 2 - SW 8'un kopyası Çiftlik Seyahati Oyunu: Oyun tahtası, piyonlar, zar ve kartlar Sınıf başına Her bir öğrenci için PowerPoint slaytları veya SW 1 Mevcut İnternet Kaynakları Bu aktivitenin nasıl yapıldığının gösterimi Ana aktivite için PowerPoint slaytları Bu mesajı pekiştirmek için ortaokul öğrencileri web sitesindeki interaktif 'Eğlenceli Çiftlik' oyunu Ortaokul öğrencileri web sitesinde, sabun kullanarak tavsiye edilen el yıkama yöntemini gösteren film klibi Alternatif Öneri Eğer PowerPoint uygun değilse, her bir slayt için bir PDF indirilebilir veya görsel yardımcı malzeme olarak kullanılmak üzere bir projektörde kullanılmak için asetat kağıdına kopyalanabilir. Çiftlik ortamı her yaştan insan için eğlenceli ve eğitici bir yerdir. Ancak, çiftliklere yapılan ziyaretlerin eğlenceli ve güvenli olmasını temin etmek amacıyla bazılarının insanlara karşı zararlı olabileceği, çiftlik ortamı ile bağlantılı mikropların farkında olmak önemlidir. Temiz ve sağlıklı görünen hayvanlar da dahil, çiftlik hayvanları, bazen hayvanlara karşı faydalı ve zararsız ancak vücutlarımıza girdiklerinde bizi hasta yapabilecek mikroplar taşıyabilir. Escherichia coli, Salmonella ve Kampilobakter, tüm yaşlarda enfeksiyona sebep olabilecek bazı bakteri örnekleridir ancak belirtiler, özellikle küçük çocuklar için çok ciddi olabilir. Bu bakteriler, normalde hayvanların dışkıları ve benzer yerlerde taşınır ve örneğin, kapılar, çitler, hayvanların yüzleri vb. gibi dışkı bulunan herhangi bir yerde varlık gösterebilir. Not: Bir enfeksiyonun baş göstermesi için küçük sayıda bakterinin bir araya gelmesi yeterlidir. Her mikrobik enfeksiyonun belirtileri farklı olabilir ancak genellikle, ishal ve kusma sebebiyle hızlı sıvı kaybı, çok ciddi vakalarda ölüme sebebiyet verebilir. Ancak, çiftlikte zararlı mikroplardan çok faydalı mikroplar bulunur. Buna, siloları fermente eden ve sütü yoğurta dönüştüren Laktobasil; çürüyen bitki artıklarını parçalayan termofiller ve atmosferik nitrojen gazını toprakta amonyağa çeviren rhizobia da dahildir. Bu ders planı, öğrencileri çiftlik ortamındaki faydalı ve zararlı mikroplar hakkında bilgilendirmeyi amaçlamaktadır. Öğrenciler, bir çiftlik ziyareti sırasında ortaya çıkabilecek enfeksiyon kapma riskini düşürmek için uygulayabilecekleri bazı basit adımları öğrenecekler. Aynı zamanda, mikropların nasıl farklı ortamlarda yayılabileceğini de öğrenecekler. Bu basit adımların bazıları şunlardır: Çiftlik Hijyeni Ön Bilgi Hayvanlara dokunduktan sonra ve yemek yemeden ve bir şey içmeden önce ellerin sabun ve suyla yıkanması (alkol jeli veya el bezleri bu mikropları etkili bir şekilde yok etmez). Hayvanın yüzünü öpmekten veya yüzünüzü hayvanın yüzüne değdirmekten kaçının ve kendi ellerinizi yüzünüzün veya ağızınızın yakınına değdirmekten kaçının. Özel olarak ayrılmış piknik alanlarında/kafelerde yemek yemek. Çiftlik etrafında dolaşırken herhangi bir şey veya yere düşmüş bir şey yememek. Toprak Yapılan bulaşmış ayakkabıları ve sonra ellerinizi sabun ve su kullanarak iyi bir şekilde yıkamak. Ön Hazırlık Her bir öğrenci grubu için SW 2 - SW 8 kopyalarını hazırlayın (grup başına 4-5 öğrenci). Her bir öğrenci/grup için PowerPoint slaytlarını indirin veya SW 1 hazırlayın. Her bir grup için lamine kaplı bir oyun tahtası hazırlayın.

59 2.4 Enfeksiyonun Yayılması Çiftlik Hijyeni Giriş 1. Öğrencilere, örneğin, engebeli bir zeminde ayaklarının takılması, çiftlikte çalışan makineler vb. gibi bir çiftliği ziyaret ettiklerinde ne tür risklerle karşılaşabileceklerini sorarak başlayın. Bundan sonra, çiftlikte, örneğin, hayvan yemlerini yemek gibi hasta olmalarına yol açabilecek herhangi bir şeyin olup olmadığını sorun. Tartışmayı, çiftlikte hasta olmalarına sebep olabilecek herhangi bir şey olup olmayacağını sorarak sonlandırın. 2. Bazı çiftlik hayvanlarının (temiz ve sağlıklı görünen), gözle görülemeyen ve hayvana zararı olmayan ancak bize bulaştıklarında hasta olmamıza sebep olabilecek mikroplar taşıyabileceğini açıklayın. 3. Bu mikropların normalde hayvan dışkılarında yaşadığını ve bazen bu dışkıların farklı birçok şeye bulaşabildiğini açıklayın. Öğrencilerden, önce bir çitte arkasını kaşıyan ve sonra çitin aynı yerinde yüzünü kaşıyan bir ineği hayal etmelerini isteyin. Dışkıların içinde bulunan zararlı mikroplar şimdi nerede? İneklerin arkasında ve yüzünde ancak aynı zamanda çitin üzerinde. Bu hayvanlara veya hayvanların bulunduğu yerlere dokunduğumuzda ellerimize bu zararlı mikropların bulaşabileceğini ve eğer bu zararlı mikroplar vücudumuza nüfuz ederse, kusma ve ishale sebep olabileceklerini açıklayın. 4. Öğrencilere, çiftlikteki bazı zararlı mikroplar hakkında bilgi sahibi olacaklarını ve bir çiftliği ziyaret ederken ve hayvanlara dokunduklarında kendilerini nasıl kolay bir şekilde koruyabileceklerini anlatın. Aynı zamanda onlara, belirli faydalı mikropların çiftlikte nerede bulunabileceği ve gıda üretimine nasıl yardımcı olduklarını öğreneceklerini söyleyin. Ana Aktivite 1. Öğrencilere her bir hayvanın resmini gösterin (PowerPoint slaytları veya PDF'ler, web sitesinden indirilebilir). 2. Her bir hayvan için öğrencilerin soruyu yanıtlamasını isteyin ve tartışın (öğretilecek noktalar TS4'de belirtilmiştir). 3. Bundan sonra öğrencilere, çiftliğin neresinde insanlar için faydalı mikroplar bulunduğunu sorun. 4. Öğrencilere, çiftlikteki bu zararlı ve faydalı mikropların adlarını sorun. Öğrencilere SW 1 - SW 6 dağıtın. 5. Öğrencilere, farklı mikropların riskleri ve faydaları hakkında profillerden yola çıkarak neler söyleyebileceklerini ve bunlarla arkadaş olmak isteyip istemeyeceklerini sorun. Profillerde, zararlı mikropların insanlara bulaşmasını önlemeye yardımcı olacak herhangi bir şey fark edip etmediklerini sorun. İkincil Aktivite Bu 'çiftlikte eğlence' oyunu, bir çiftlikte enfeksiyonun yayılmasını önlemek için gerekli olan tedbirleri vurgulayacaktır. 1. Öğrencileri, 6'şar kişilik takımlara ayırın ve her bir takıma, bir oyun tahtası, piyonlar, zar ve bir paket kart verin. 2. Öğrenciler oyunu, zarı atarak ve piyonu oyun tahtası boyunca ilerleterek oynarlar. Eğer zararlı veya faydalı bir mikroba denk gelirlerse sol taraflarındaki oyuncu bir kart seçerek karttaki soruyu sormalıdır. Bundan sonra, kullanılan kart destenin en altına konulur ve bir sonraki oyuncu zarı atar. Oyunun sonuna ilk ulaşan oyuncu oyunu kazanır. Bu oyun aynı zamanda bir çiftliğe yapılacak okul gezisinden önce de oynanabilir. Oyunun senaryoları, örneğin, traktöre binme gibi öğrencilerin çiftlikte gerçekleştireceği aktivitelerle bağlantılandırılabilir veya yukarıda belirtildiği gibi çiftlik turu başlamadan önce oynanabilir.

60 2.4 Enfeksiyonun Yayılması Çiftlik Hijyeni Genel (sınıf sonrası aktivitesi VEYA çiftlik ziyareti) 1. Öğrencilerle öğrendikleri şeylerin önemini tartışın. Hasta olmaktan korunmak için, hayvanların taşıyabileceği zararlı mikropların farkında olmak ve iyi hijyen alışkanlıklarına sahip olmak önemlidir. Aynı zamanda, çiftlikte, çiftçinin, bizim yememiz için gıda üretmesine yardımcı olan birçok faydalı mikrobun bulunduğunu hatırlamak da önemlidir. 2. Sınıfa, bir çiftliği ziyaret ettiklerinde kendilerini korumak için yapabilecekleri şeyleri sorun. Örneğin: a. Hayvanlara dokunduktan sonra ve yemek yemeden ve bir şey içmeden önce elleri sabun ve suyla yıkamak b. Özel olarak ayrılmış piknik/kafe alanında yemek yemek c. Yere düşen herhangi bir şeyi yememek 3. Önemli temel sağlık mesajlarını pekiştirmek için bu tartışmayı kullanın: Çiftlik hayvanları, Salmonella, E. coli ve Kampilobakter gibi zararlı mikroplar taşıyabilirler. Özellikle hayvanlara dokunduktan sonra ve yemek yemeden ve bir şey içmeden önce elleri sabun ve suyla yıkamak çok önemlidir. Hayvanlar, ağız, arka kısım veya ayaklarına yakın yerlerden öpülmemeli veya dokunulmamalıdır; çocuklar, çiftlikte bulundukları süre içinde yüzlerine ve ağızlarına dokunmaktan kaçınmalıdır. Eğer çocuklar bir çiftlik ziyareti sonrasında hastalanırsa, ebeveynleri, doktorlarıyla irtibat kurmalı ve hastalığın akranlarına bulaşma riskini azaltmak için hastalık ve ishal belirtileri geçtikten iki gün sonrasına kadar çocuklar okula gitmemelidir. İlave Etkinlik İnteraktif öğrenme aktivitesi olan 'Eğlence Çiftliği'ne erişmek için E-Bug web sitesinin ortaokul öğrencileri bölümünü ziyaret edin: Bu interaktif animasyon, genç ziyaretçilerin çiftlikte yaptıkları yanlışlıkların öğrenciler tarafından fark edilmesine olanak verir ve bu hareketlerin neden zararlı sonuçlara yol açabileceğini açıklar.

61 2.4 Enfeksiyonun Yayılması Çiftlik Hijyeni Bir ineğin neresinde birçok zararlı mikrop bulabilirsin? Mikroplar, genellikle ağız, arka kısım, kuyruk ve ayaklar gibi yerlerde toplanma eğilimindedir ve öğrenciler, dokundukları zaman enfeksiyon kapma riskleri daha yüksek olduğundan hayvanların bu bölümlerine dokunmaktan kaçınmalıdır. E. coli, hayvana yiyeceklerini sindirmede yardımcı olduğu için hayvanın bağırsaklarında yaşar ve bu sebepten dolayı yüz-ağız yolu ve dışkıların bulunduğu zeminler üzerinde yoğunlaşırlar. Öğrencilere, bir hayvana dokunabilecekleri veya hayvanı okşayabilecekleri en iyi yerin neresi olduğunu sorun (yanıt, böğür, boyun veya sırt olmalıdır). Bu keçiler taşıdıkları mikropları çiftliğin neresinde yayıyor olabilir? Keçiler, zararlı mikropları çiftlikte yürüdükleri herhangi bir alana/zemine, dokunabildikleri herhangi bir çite, beslendikleri herhangi bir yem ekipmanına veya temas kurdukları herhangi bir insan veya hayvana yayabilir. Hayvanların, sağlıklarını korumaları için ihtiyaçları olan mikropları da taşıdığını unutmayın ancak eğer bu mikroplar insanlara da bulaşırsa, hastalanmamıza sebep olabilirler (örneğin, hayvanların bağırsaklarında bulunan E. coli, hayvanların yiyeceklerini sindirmelerine yardımcı olur ancak bunları biz yutarsak ishal olmamıza yol açabilirler). Bu durumda, çiftlikte, köpek ve kedi gibi herhangi evcil çiftlik hayvanı da dahil herhangi bir hayvanla temas kurduktan sonra daima ellerimizi yıkamalıyız. Bu tavuğu elledikten sonra neden ellerini yıkamak zorundasın? Tavuklara dokunmak eğlencelidir ve evcil hayvan olarak beslemek için iyi bir seçenektir ancak dışkıları zararlı mikroplar taşıyabilir; bu sebepten dolayı dışkılarına basmaktan mümkün olduğunca kaçınmalısınız ve tavuklara dokunduktan sonra ellerinizi sabun ve suyla iyi bir şekilde yıkamalısınız. Harry bir çiftliği ziyaret ettikten sonra bir mide iltihabına yakalandı - nedenini biliyor musun? Çiftlik çevresinde, hayvanların ve çiftlik çevresindeki yüzeylerin üzerinde birçok faydalı ve zararlı mikrop bulunur ve bu mikroplardan bazıları hayvanlara zarar vermese de bizleri hasta edebilir. Hayvanlarla temas ettikten sonra mevcut olabilecek herhangi bir zararlı mikroptan kurtulmak için ve yemekten önce ve sonra ellerinizi doğru bir şekilde yıkamanız önemlidir. Eğer hastalanırsanız okula gitmemelisiniz, bol bol su içmelisiniz ve doktorunuza bir çiftliği ziyaret ettiğinizi söylemelisiniz.

62

63

64 3 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Hayvan kafesindeki şekerleri neden yememelisin? Yemek yerken, hasta olmanıza sebep olabilecek mikroplar ağzınıza girebilir. En son sıradaki kişiyle yer değiştir Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Hayvanlarla oynadıktan sonra ellerini neden yıkamalısın? Hayvanlar, hasta olmanıza sebep olabilecek mikroplar taşıyabilir. Bunlara dokunduğunuzda mikroplar size geçebilir. Arkandaki kişiyle yer değiştir Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Neden sadece çiftçinin söylediği yerde yiyecekleri yemeliyiz? Çiftçi size, zararlı mikropların bulaşma riskini azaltmak için ellerinizi yıkayabileceğiniz ve hayvanların girmesine izin verilmeyen bir yerde yemek yemenizi söyleyecek. 5 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Neden çitlerde zararlı mikroplar olabilir? Hayvanlar, vücutlarında zararlı mikroplar taşırlar ve bu mikropları yanından geçerken, çitlerde sırtlarını kaşıyarak, çitleri yalayarak veya çitlerin üzerine salyalarını akıtarak çitlere bulaştırabilirler. 4 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Çiftlikte sadece zararlı mikroplar var. Bu, doğru mu, yanlış mı? Yanlış - çiftlikte, çiftçinin, bizim yememiz için gıda üretmesine yardımcı olan birçok faydalı mikrop bulunur. Her bir yanlış cevap için 1 yer geri git Çiftlikte zararlı mikropların bulunabileceği 3 yer söyle. Aşağıdakilerden üç tane: Bir hayvanın vücudunda, hayvanın kafesinde, hayvanın dışkısında, bir çitin üzerinde, hayvanlar yürüdüğü yerlerde 2 numaralı yere geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Çiftlikte bulabileceğin 1 zararlı mikrobun adını söyleyebilir misin? Ya: E. Coli, Salmonella, Kampilobakter 2 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Öğretmen seni, bir buzağı ile oynadığın sırada parmağını emerken yakaladı. Bu sence neden yanlış bir şeydir? Yemek yerken, başparmağınızı yaladığınızda, hasta olmanıza sebep olabilecek mikroplar ağzınıza girebilir. 1 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Ellerini sabun ve su kullanarak yıkamak, el jeli kullanmaktan daha iyidir. Bu, doğru mu, yanlış mı? Doğru çünkü daha fazla zararlı mikrobu ortadan kaldırır.

65

66 Hayvanlarla oynadıktan sonra elini yıkayınca bazı zararlı mikropları da yıkadın. 3 yer ilerle Bir hayvanı, bir çitte sırtını kaşırken gördün ve zararlı mikroplarla kaplanmış olabileceği için oradan uzak durdun. 5 yer ilerle Silolama için faydalı mikropları kullandığını göstermede o çiftçiye yardımcı oldun En ön sıradaki kişiyle yer değiştir Çiftçi, çiftlikteki ekinlerin büyümesine yardımcı olan bazı faydalı mikropların olduğunu bildiğin için senin çok zeki olduğunu düşündü. 4 yer ilerle Öğlen yemeklerini yemeden önce bazı küçük çocuklara ellerini yıkamaları için yardımcı oldun 4 yer ilerle Eğer çiftlikte faydalı mikropların bulunduğu 1 yerin ismini söyleyebilirsen Önündeki kişiyle yer değiştir Aşağıdakilerden bir tane: Kompost çöpü, toprak, mandıra, silo tankı, çiftlik mutfağı, kök nodüller Çiftlikten ayrılmadan önce çizmelerini yıkayarak aynı zamanda üzerlerinde bulunabilecek herhangi bir mikrobu da yıkadın 1 yer ilerle Sabun, elimizde mikropların üzerine yapıştığı yağları çözer ve su onları yıkar. El jeli, mikropları elimizden temizlemediği için bunun yerine sabun ve su kullanmak daha iyidir. Eğer ellerimizi, el jeli veya ıslak mendil yerine neden sabun ve su kullanarak yıkamamız gerektiğini söyleyebilirsen 8 yer ilerle Aşağıdakilerden üç tane: Bir hayvanın vücudunda, hayvanın kafesinde, hayvanın dışkısında, bir çitin üzerinde, hayvanların yürüdüğü yerlerde Eğer çiftlikte zararlı mikropların bulunabileceği 3 yer söyleyebilirsen. En ön sıradaki kişiyle yer değiştir

67

68 3 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Eğer çiftliği ziyaret ettikten birkaç gün sonra karnın ağrırsa ne yapmalısın? Okula gitme, bol bol sıvı iç ve ebeveynlerine, bir çiftlik ziyaretine gittiğini doktoruna söylemelerini iste. En son sıradaki kişiyle yer değiştir Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Evde yaşayan evcil hayvanlar üzerinde zararlı mikroplar bulunabilir mi? Evet, hayvanlar, hasta olmana sebep olabilecek zararlı mikroplar taşıyabileceğinden hayvanlarla oynadıktan sonra ellerini yıka. Arkandaki kişiyle yer değiştir Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Çiftlikte bulabileceğin 1 zararlı mikroba örnek ver. Ya: E. Coli, Salmonella, Kampilobakter 5 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Eğer çiftlikteyken sandviçini yere düşürürsen onu halen yiyebilir misin? Hayır, zararlı mikroplar, sandviçin içine yerden geçmiş olabilir. Eğer onu yerseniz, hasta olmanıza sebep olabilir. 4 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Çiftliği ziyaret ederken normal ayakkabı yerine çizme giymek neden daha iyidir? Çizmeler, ziyaret sonrasında kolay bir şekilde yıkanabilir ve üzerlerinde mikropların yapışıp saklanabileceği daha az gedik bulunur. Her bir yanlış cevap için 1 yer geri git Hayvan kafesindeyken yapmaman gereken üç şeyi söyle. Şunlardan üç tane: Bir şeyler yeme, parmağını emme, parmaklarını yalama, hayvan dışkısına dokunma, yere oturma, hayvanları öpme, yüzünüze dokunma 2 numaralı yere geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Bir hayvanın vücudunun neresinde zararlı mikropların bulunma ihtimali vardır? Bunlardan biri: ayak, ağız, arka kısım, kuyruk 2 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal İ neklerin otladığı alanda yere düşmüş bir elma gördün ve karnın aç. Neden bunu yememelisin? Hayır, zararlı mikroplar, elmaya yerden geçmiş olabilir. Eğer onu yerseniz, hasta olmanıza sebep olabilir. 1 yer geri git Ama soruya cevap verebilirsen olduğun yerde kal Hangisi daha iyi - ellerini dışarıda bir muslukta yıkamak mı yoksa bir kap suda mı? Akan su - çünkü daha fazla zararlı mikrobu temizler ve su daha temizdir.

69

70 Ebeveynlerine, çiftlik ziyaretinden sonra yapılması gerekenler hakkındaki bilgi broşürünü vermeyi hatırladın 3 yer ilerle Yerden bir şeker aldın ve onu doğrudan çöpe attın 5 yer ilerle Yere düştün ve ellerine çamur bulaştı, bu yüzden diğer insanlara dokunmadan önce ellerini, sabun ve suyla yıkadın. En ön sıradaki kişiyle yer değiştir Öğle yemeğini piknik alanında yemen gerektiğini hatırladın ve oraya giderken ellerini yıkadın Bir sonraki çift sayılı kareye ilerle Hayvan dışkılarının zararlı mikroplar içerebileceğini hatırladığın için inek dışkısına basmaktan kaçındın! 4 yer ilerle Çiftlikte zararlı mikroplardan çok faydalı mikroplar bulunur - doğru mu yanlış mı? Önündeki kişiyle yer değiştir Doğru - bu mikropların çoğu, çiftçinin bizim için yiyecekler üretmesine yardımcı olur. Çiftlikten eve geri geldiğinde ayakkabılarını çıkararak, bir yetişkinin temizlemesi için onları kapının yanında bıraktın 1 yer ilerle Eğer çiftlikte bulunabilecek faydalı bir mikrop ismi söyleyebilirsen 8 yer ilerle Bunlardan biri: Lactobacilli, Thermophiles, Rhizobia Eğer çiftlikte faydalı bir mikrobun yardımıyla üretilen bir yiyecek veya içecek ismi söyleyebilirsen En ön sıradaki kişiyle yer değiştir Bunlardan biri: yoğurt, süt, ekmek, tahıl ya da herhangi başka bir ekin ya da sebze, meyve şarabı, bira

71

72

73

74 İneğin neresinde zararlı birçok mikrop bulabilirsin? Bu tavuğu elledikten sonra neden ellerini yıkamalısın? Bu keçiler taşıdıkları mikropları çiftliğin neresinde yayıyor olabilir? Harry bir çiftliği ziyaret ettikten sonra bir mide iltihabına yakalandı - nedenini biliyor musun?

75 Çiftlik Hijyeni e-bug Sosyal Ağ Takma adları E. coli Adresi: 1. Dönemeç, Bağırsaklarınız, İnsan Vücudu, N05E 2T0E Ben, E. coli kuzenlerimin aksine şımarığım...onlar, insanlara faydalı olabilirler ama ben onları hasta etmeyi tercih ediyorum! Arkadaşları C. difficile H. pylori Alternatif Adres: 1 Keçi Dili, İnek Arkası Yolu, Çiftlik Tepesi, YÜN 1EE Beğendikleri: İnsanları hasta yapma (haha!), Hayvan dışkıları Nefis! İnsan bağırsağını, dışkının tuvaletin deliğine paraşütle atlamasıyla sonuçlanan çılgın ve hızlı bir yolculuğa dönüştürmeyi seviyorum... Yaşasın! Aynı zamanda alkollü temizleme sıvıları ve el bezleri benim en gözdelerim, insanlar beni silerek akıllı davrandıklarını düşünüyorlar ancak bunların işe yaramayacağı hakkında pek bir fikirleri yok. Ben düşündüğünüzden daha güçlüyüm! Beğenmedikleri: Antibiyotikler... Ahh! Aynı zamanda bol bol su içmek (benim hayatımı zorlaştırır, off!) Aynı zamanda sabun ve sudan NEFRET EDERİM, insanların ellerini sadece su kullanarak yıkamasıyla karşılaştırıldığında insanların cildine ÇOK daha sıkı bir şekilde sarılmam gerekiyor. Fotoğraflar Shigella Duvar Koyun Steve E. coli, seni özledim! Beni bırakıp o insanın vücudunda tatile gittiğinden beri! Umarım, onun karnında sorun çıkarıp, eğleniyorsundur! Mee! Norovirus, Selam, az önce Kusma ve İshal Sözleşmesine ait bir reklam gördüm... Bu sene insanları hasta yapmanın bazı yeni yollarını öğreneceğiz! Yaşasın! Orada görüşürüz, N. Doktor Alan, E. coli, bol bol H 2 O içmeleri ve senden kurtulana kadar diğer insanlardan uzak durmaları konusunda verdiğim zekice tavsiye sayesinde hastalarımın vücutlarından kayboldun. Aynı zamanda, sabun kullanarak el yıkama da çok işe yaradı! Belki bir dahaki sefere şansın yüzüne güler! Arkadaş olarak ekle? Evet Hayır

76 Çiftlik Hijyeni e-bug Sosyal Ağ İş: Salmonella Ordusunun onurlu bir üyesiyim 'ün üzerinde farklı türümüz var Hayattaki ana amacım yerleşmek ama bu asla gerçekleşmiyor! Eğer sürekli gıda zehirlenmesine sebep oluyorsam bu kontrol edebileceğim bir şey değil!, öyle mi? Arkadaşları Fotoğraflar C. difficile H. pylori Shigella Adres: Karın Boşluğu, İnsan Vücudu, V0M 1T5 Alternatif Adres: 2 Tavuk Yumurtası, Kuluçka Sepeti, Yeşil Tarla, 1CL UCK Beğendikleri: Ben ve Salmonella ordusundan arkadaşlarımın, çiftlikte bir parti kadar hoşlandığı başka bir şey yoktur... Bizi nasıl ağırlayacaklarını biliyorlar! Aynı zamanda seyahat etmeyi de severim... Sıcak ülkelere BAYILIRIM. Eğer yakın zaman içinde bir yere gitmeyi düşünüyorsanız, size oradayken bulaşabilirim! Beğenmedikleri: Ellerini sabunla yıkayan herkes... Tatillerimi berbat edersiniz! Duvar Seyahat Operatörü Bob Bu, bizimle yurtdışı seyahat etmeyi tercih ettiğiniz için kısa bir teşekkür mesajı! Yardımınızla dünyanın her köşesine uzanıyoruz! Bir dahaki sefere umarım arkadaşlarınızı da getirirsiniz! Daisy Duck Salmonella, yumurtalarıma dokunma! Sen geldiğinden beri herkes yumurta almayı bıraktı ve benim paraya ihtiyacım var - yeni bir gölet istiyorum... Ama sen planlarımı altüst ediyorsun!!! Doktor Alan Anlıyorum - hayvan bağırsakları senin için yeterli değil, bulaşıcı iştahını doyurmak için fasulye filizlerini bile istila etmek istiyorsun! Merak etme, bütün hastalarıma, senin inadına, çiğ yiyeceklerinin hepsini dikkatli bir şekilde yıkamalarını ve pişirmelerini tavsiye ediyorum! Arkadaş olarak ekle? Evet Hayır

77 Çiftlik Hijyeni e-bug Sosyal Ağ Uzmanlığım onlarda kanlı ishale ve ağrılı mide kramplarına sebep oluyor...evet, etrafta ben varken her zaman eğlenilecek bir şeyler var! Arkadaşları C. difficile Adresi: Yuvarlak Karın Caddesi, İnsan Vücudu, PA1N FUL Alternatif Adres: 1 Az Pişmiş, Kümes Caddesi, Pazar Çiftliği, M3AT ÇİĞ Beğendikleri: Bağırsak burma oyunu! Kendim söylesem bile içinizde krampa sebep olma işini pek iyi beceririm! Aynı zamanda tavuk ve pastörize edilmemiş sütü de severim... Bunlar da dolaşmak için iyi yerler. Buzdolabınızda çiğ et var mı? Ben çok mızmız değilimdir, eğer etrafta varsa, oraya yerleşirim. Beğenmedikleri: İyi pişirilmiş et ve yüksek fırın ısısı... Onlar düşmanlarımdır! Fotoğraflar H. pylori Shigella Duvar Hasta Amy İğrençsin Campylobacter, beni ÇOK hasta ettin! Keşke seninle hiç arkadaşlık yapmasaydım! Tavuk Kevin Selam dostum, bu hafta o mutfağı ziyaret ederken dikkatli ol ve güneş kremi sür - eğer fırının ısısı çok yüksekse ölebilirsin! Doktor Alan Campylobacter... Sana geliyorum! Etrafta saklandığını ve hastalarım kendilerini iyi hissetmeye başladıktan sonra bile diğer insanlara bulaşabileceğini biliyorum. Ama dikkat edersen iyi olur... Onları, ellerini sabun ve suyla yıkamanın faydaları konusunda bilgilendiriyorum! Arkadaş olarak ekle? Evet Hayır

78 Çiftlik Hijyeni e-bug Sosyal Ağ Takma adları: Kök düğümcük bakterisi Rhizobia bir yönden harika bir şey - nitrojen gazını bitkiler için sağlıklı bir besine dönüştürür. Ancak bunu tek başımıza yapmayız; zorlu işimizde bize yardımcı olan fasulye, yonca ve bezelye bitkilerinin içinde yaşarız! Adresi: Kök Bölümü, Tohum Caddesi, Toprak Altı Köyü N1TR OJ3N Beğendikleri: Bizler bir tür 'evde oturmayı seven' mikroplarız, bir kere kökte güzel bir yer bulunca bütün gün ve bütün gece orada kalırız! Ancak bu tembel olduğumuzdan değildir - toprağı, havadaki doğal gazı kullanarak bitkilerin ihtiyacı olan amonyakla doldurarak katkı sağlıyoruz!! Kulağa sihirmiş gibi geliyor ama her şey yaptığınız işin inceliklerinde saklı... ve bize kalacak bir yuva sağlıyor! Beğenmedikleri: Çok fazla oksijen - insanların aptalca geliyor olabilir ama biz sadece onu sevmeyiz; önemli işlerimizi karıştırır. Arkadaşları Fotoğraflar L. acidophilus S. cerevisiae Penicillium Duvar Yonca Clive, işler nasıl gidiyor? Yolda olan ve çok mızmızlık yapan bir sürü tohum var; bu yüzden toprağı kendilerine uygun hale getirmek için ekstradan çalışmalıyız! Bunu, tek başımıza yapamayız, bunu doğru bir şekilde yapmak için birlikte çalışmamız gerekiyor! Çiftçi David, selam çocuklar, geliştirdiğim tahıl bitkisi için belediyede bir ödül kazandığımı bilmek istersiniz diye düşündüm. Bunu siz olmadan başaramayacağımı söylemek istedim - çok teşekkürler! Gruba abone ol? Evet Hayır

79 Çiftlik Hijyeni e-bug Sosyal Ağ Takma adları: Isı seven büyük bir grup! Adresi: Turba Bataklığı Kompost Çöplüğü, Yuvarlak Ahır Alanı, TOS T1E Biz termofilleriz çünkü ısıyı seviyoruz! Bir kompostun orta kısmına göz atın; orasının çok güzel ve sıcak olduğunu göreceksiniz - bu bizim için harikadır - bizim daha fazla çalışmamızı sağlıyor! Arkadaşları Fotoğraflar L. acidophilus S. cerevisiae Penicillium Alternatif Adres: Tahıl Caddesi, Toprak Üstüne Yayma, Yeşil Tarla, 1ÇA YIR Beğendikleri: Büyük bir kesilmiş bitki balyasına BAYILIRIZ - biraz kesilmiş çimen ve toprakta eklerseniz harika bir yemek olur! Termofil çetesinin bir üyesi olmak için bir bakteri veya mantar olmanız gerekir - püf noktası, yüksek ısıda çalışabilmektir! Çürüyen bitkiler bizim uzmanlık alanımızdır - onları, tropikal ısı konforunda parçalayıp, nefis besinlere dönüştürürüz! Beğenmedikleri: Isıyı sevdiğimizi biliyorsunuz ama soğuktan nefret ederiz! Soğuk dediğimizde de 20 ºC'den bahsediyoruz - bu sıcaklıklarda aramızdaki bakteriler güzel koruyucu endosporlarından çıkmaya tenezzül bile etmezler! Brrr! Duvar Çilek Sally Selam termofiller, kompost mutfağında oluşturduğunuz leziz yemek için teşekkürler, o harikaydı! Önümüzdeki hafta Çiftçi David'den daha fazlasını isteyeceğim, devam edin! Lactobacillius Herkese selam, önümüzdeki hafta partime gelmenizi ümit ediyorum - bu, çiftlikteki büyük gıda üretiminin bir başka yılını daha kutlamak için çayır partisi şeklinde olacak. Umarım davetsiz misafirler de gelmez - herhangi bir kötü bakterinin gelmesini istemiyorum! Eko Eddie Tebrikler termofiller, tüm geri dönüşüm çalışmalarınız için bir eko-ödülüne aday gösterildiniz. Bütün bu bitki atıklarını çiftlik için besinlere dönüştürerek ekosisteme gerçekten yardımcı olmuş oluyorsunuz. Tebrikler! Gruba abone ol? Evet Hayır

80 Çiftlik Hijyeni e-bug Sosyal Ağ Takma adları Probiyotik bakteriler İnsan bağırsaklarında dolaşırken iyi bir boks maçından hoşlanırız; bu yüzden dikkatli olun kötü bakteriler - insanların sağlığının iyi olması için savaşırız! Ding Dong, birinci raunt geliyor! Arkadaşları Fotoğraflar L. acidophilus S. cerevisiae Penicillium Adresi: Yüzme Hanı, İnek Sütü Göleti, Taze Süt Ürünleri Çiftliği Ç1FT L1K Alternatif Adres: 1. Faydalı Mikrop, İnce Bağırsak Köşesi, Karın Bölgesi, PPL5 KRN Beğendikleri: Bizim favori yiyeceğimiz laktozdur - o süt şekerinin üzerine başka bir şey tanımıyorum! Size bol miktarda enerji verir ve yaptığımız fermantasyon sonucu oluşan şahane, kaymak gibi yoğurt kralların ağzına layıktır! Ayrıca bazılarımız da silo yapma işinde çok iyiyizdir - ineklerin ve koyunların tüm bir sene boyunca yiyebilecekleri fermente olmuş çimen... Ona bayılırlar! Beğenmedikleri: İnsanlar için korkunç olan kötü mikroplar - sorun nedir ki? İnsanlar ve Laktobasil hep iyi arkadaş olmuştur - birbirimize yardım ederiz, öyle değil mi?! Duvar Süt Ürünleri Topluluğu Sevgili Laktobasil üyeleri, bakteriyel kültürlerin, gıda zinciri üzerindeki önemi üzerine bir ders düzenliyoruz ve bir sunum yapmanızı umuyorduk? Bu konuda gerçekten de en iyi türlerdensiniz! Lütfen en kısa zamanda bize geri dönün. Hasta Amy, arkadaş dostu Laktobasil'e çok teşekkürler, Kampilobakter kalmak için gelmişti, gerçekten tekrar ayaklarımın üzerinde durabilmem için bana yardımcı oldunuz; daha sağlıklı hissediyorum. Sevgiler, Amy İnek Dorothy Devam et Laktobasil! Yardımından dolayı sütüm gerçekten çok popüler ve hızla tükeniyor! Yakında o hep istediğim plaj tatiline çıkabilecek kadar param olacak... Toynaklarımın kuma değmesini sabırsızlıkla bekliyorum! Gruba abone ol? Evet Hayır

81 Çiftlik Hijyeni Oyun Kuralları Kurallar 1. Zarı atarak önce hangi oyuncunun başlayacağını belirleyin - en yüksek sayıyı atan önce başlar! 2. Saat yönünde ilerleyerek zarı sırayla atın ve oyunda ilerleyin. 3. Eğer bir mikroba denk gelirseniz, sol tarafınızdaki kişi paketten bir kart alarak size soru sormalıdır. 4. Oyunun sonuna ilk ulaşan oyunu kazanır!

82 Ana Aşama 2 Bl 1: 2a, 2b, 2f, 2h Bl 2:5a, 5f Çalışma Ünitesi Unite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika Bölüm 3.1 hastalıkların vücudun doğal savunma sistemleri ile önlenmesini kapsamaktadır. Detaylı sunumlar ve animasyonlar günlük olarak vücudumuzun zararlı mikroplarla nasıl savaştığını göstermektedir. Bu bölüm bu kaynağın son 2 bölümüne temel olmak için gerekli bilgileri kapsamaktadır. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler aşağıdakileri öğrenecektir: İnsan vücudu enfeksiyonlarla savaşmak için bir çok doğal savunma mekanizmasına sahiptir. Vücudumuzun 43 temel savunma hattı bulunmaktadır Bazen vücudumuz enfeksiyonları yenmek için yardıma ihtiyaç duymaktadır Learning Outcomes All students will learn that: The human body has many natural defenses to fight infection Our bodies have 3 main lines of natural defenses Sometimes the body needs help to fight infection

83 Vücudun Savunma Sistemi Enfeksiyon ile savaşta her zaman ilaçlara ihtiyacınız olmaz. Siz farkında olmadan vücudunuzun zararlı mikroplarla her gün zorlu bir savaş verdiğini biliyor muydunuz? Vücudun hastalıklara neden olan mikropları durdurmak için üç savunma hattı bulunmaktadır. Birinci Savunma Hattı Mikropların Vücuda girmesini Durdurmak 1. Cildimiz Cildimiz bir kesik veya yara olmadığı sürece mikropların vücudumuza girmesini engeller. Hatta kesiklerde bile bu bölge çok kısa bir sürede izole edilerek mikropların içeri girmesi engellenir. 2. Solunum Sistemi Burnumuzdaki sümük ve ince kıllar, mikropların akciğerlerimize girmesini engeller. 3. Gözler Gözyaşları enzimler adı verilen kimyasalları oluşturarak, gözümüz üzerindeki mikropları öldürürler. İkinci Savunma Hattı Özel olmayan Beyaz Kan Hücreleri 1. Beyaz kan hücreleri fagositler olarak adlandırılır a. Genellikle birinci savunma hattını aşan yabancı herhangi bir şeyi yakalarlar. b. Mikropları yerler ve sindirirler. c. Özel olmayan diye adlandırılırlar çünkü vücuda yabancı her şeye saldırırlar. d. Aynı zamanda şişme ve kızarıklığı tetikleyerek: i. Bölgeye kan akışını hızlandırmalıdır. ii. Hasarlı bölgeden sıvı çıkışını engeller Üçüncü Savunma Hattı Özel Beyaz Kan Hücreleri 1. Bazıları Antikorları üretirler a. Tüm işgalci hücreler antijenler olarak adlandırılan belirleyici işaretler bulundururlar. b. Beyaz kan hücreleri yabancı bir işaret/antijen ile karşılaştığında antikorları üreterek onların üzerine kilitlenmelerini ve yok edilecekler olarak işaretlendirilmelerini sağlarlar. Bu antikorlar yalnızca bu özel işaretleri/antijenleri hedeflerler başkalarını değil. c. Beyaz kan hücreleri hangi antikorları üreteceğine karar verdiği zaman, onları çok kısa bir sürede üretirler. Bu antikorlar daha sonra; i. Derhal işgalci mikropları yok edilmeleri için işaretlemeye başlarlar. ii. Enfeksiyon sona erdikten sonra kan içinde kalarak, enfeksiyon tekrar geldiğinde savaşmaya hazır olurlar. Bu nedenle vücudunuz daha evvel geçirdiğiniz hastalıklara karşı bağışıklık kazanırlar. Ve hangi antikorları çabucak üreteceklerini bilirler.

84 Vücudun Savunma Sistemi Enfeksiyon ile savaşta her zaman ilaçlara ihtiyacınız olmaz. Siz farkında olmadan vücudunuzun zararlı mikroplarla her gün zorlu bir savaş verdiğini biliyor muydunuz? Vücudun hastalıklara neden olan mikropları durdurmak için üç savunma hattı bulunmaktadır. Birinci Savunma Hattı Mikropların Vücuda girmesini Durdurmak 1. Cildimiz Cildimiz bir kesik veya yara olmadığı sürece mikropların vücudumuza girmesini engeller. Hatta kesiklerde bile bu bölge çok kısa bir sürede izole edilerek mikropların içeri girmesi engellenir. 2. Solunum Sistemi Burnumuzdaki sümük ve ince kıllar, mikropların akciğerlerimize girmesini engeller. 3. Gözler Gözyaşları enzimler adı verilen kimyasalları oluşturarak, gözümüz üzerindeki mikropları öldürürler. İkinci Savunma Hattı Özel olmayan Beyaz Kan Hücreleri 2. Beyaz kan hücreleri fagositler olarak adlandırılır a. Genellikle birinci savunma hattını aşan yabancı herhangi bir şeyi yakalarlar. b. Mikropları yerler ve sindirirler. c. Özel olmayan diye adlandırılırlar çünkü vücuda yabancı her şeye saldırırlar. d. Aynı zamanda şişme ve kızarıklığı tetikleyerek: i. Bölgeye kan akışını hızlandırmalıdır. ii. Hasarlı bölgeden sıvı çıkışını engeller Üçüncü Savunma Hattı Özel Beyaz Kan Hücreleri 1. Bazıları Antikorları üretirler a. Tüm işgalci hücreler antijenler olarak adlandırılan belirleyici işaretler bulundururlar. b. Beyaz kan hücreleri yabancı bir işaret/antijen ile karşılaştığında antikorları üreterek onların üzerine kilitlenmelerini ve yok edilecekler olarak işaretlendirilmelerini sağlarlar. Bu antikorlar yalnızca bu özel işaretleri/antijenleri hedeflerler başkalarını değil. c. Beyaz kan hücreleri hangi antikorları üreteceğine karar verdiği zaman, onları çok kısa bir sürede üretirler. Bu antikorlar daha sonra; i. Derhal işgalci mikropları yok edilmeleri için işaretlemeye başlarlar. ii. Enfeksiyon sona erdikten sonra kan içinde kalarak, enfeksiyon tekrar geldiğinde savaşmaya hazır olurlar. Bu nedenle vücudunuz daha evvel geçirdiğiniz hastalıklara karşı bağışıklık kazanırlar. Ve hangi antikorları çabucak üreteceklerini bilirler.

85 Ana Aşama 2 Bl 1: 2a, 2b, 2f, 2h Bl 2:5a, 5f Çalışma Ünitesi Unite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika Bölüm 3.2, Aşılamalar, aşıların nasıl bulunduğunu araştırmaktadır. Bu bir öğrencilerin okuduklarını anlama aktivitesidir. Öğrencilere Edward Jenner hakkında bir hikaye okutularak aşıların nasıl keşfedildiği anlatılmaktadır. Bu hikaye öğrencilere de dağıtılabilir veya öğretmen tarafından yüksek sesle okunulabilir. Boşlukları doldurun veya soruları cevaplayın aktiviteleri bu hikayedeki ana noktaların kuvvetlendirilmelerini sağlar. İlave aktiviteler öğrencilere Edward Jenner hikayesini ve aşıları buluşunu canlandırmaktadır. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler aşağıdakileri öğrenecektir: Aşılar çeşitli alanlardaki enfeksiyonları grip dahil engellemeye yardımcı olurlar. Daha Yetenekli Öğrenciler: Her enfeksiyonun aşısı olmadığını anlayacaklardır.

86 3.2 Enfeksiyonların Önlenmesi Aşılamalar Anahtar Kelimeler Antikor Antijen Bakteri Hastalık Bağışıklık Sistemi Bağışık Aşılama Aşı Virüs Beyaz Kan Hücresi (WBC) Her Öğrenci için gereken malzemeler Bir kopya SW 1 Bir kopya SH 1 Bir beyaz board (gerekli değildir) Mevcut Web Kaynakları Bu aktivitenin bir sunumu. Geçmiş Bilgiler Bağışıklık sistemimiz genellikle vücudumuza giren zararlı mikroplara karşı mücadele eder. İyi bir istirahat, doğru yiyeceklerin yenilmesi ve çok çok uyunması bağışıklık sistemimizin kuvvetlenmesine ve daha iyi çalışmasına ve enfeksiyonları engellemesine neden olurlar. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirmenin diğer bir yoluda aşılama yoluyladır. Aşılar enfeksiyonları önlemek içindir tedavi etmek için değil. Genel olarak bir aşı zayıf ve aktif olmayan ve bizleri hasta eden mikrop türlerinden yapılır. Bazı durumlarda, aşılar bizleri hasta eden mikropların aynısından değil benzerlerinden de yapılırlar. Aşı vücuda enjekte edildiği zaman, Zaralı mikroplarda olduğu gibi bağışıklık sistemi derhal bunlara saldırırlar. Beyaz kan Hücreleri çok sayıda antikorlar üreterek antijen olarak adlandırılan aşıların üzerindeki proteinlerin üzerine yapışırlar. Aşılar mikropların çok fazla zayıflatılmış türleri oldukları için Beyaz Kan Hücreleri kolaylıkla bu hücreleri yok ederler ve bağışıklık sistemi bu mikroplarla nasıl savaştığını unutmaz. Bir daha ki sefere aynı mikropların hücumu karşısında bu antijenlere karşı antikorlarını hasta olmadan önce devreye sokar. Bazı durumlarda, bağışıklık sistemi bu işlemlerin hatırlatılmasına ihtiyaç duyar bu nedenle aşılama tekrarları yapılmaktadır. Grip mikropları gibi bazı mikroplar, antijenlerini tekrar tekrar değiştirirler. Bu da bağışıklık sisteminin bunlarla nasıl mücadele edildiğini bilemezler bu nedenle yıllık grip aşıları yapılmaktadır. ŞAŞIRTICI GERÇEK Aşılama kelimesinde bulunan vacca kelimesi latince sığır anlamındadır. Çünkü ilk aşı daha hafif geçen sığır çiçeği hastalığından üretilmiştir. Ön Hazırlıklar 1. SH 1 ve SW 1 her öğrenciye bir kopyası

87 3.2 Enfeksiyonların Önlenmesi Aşılamalar Giriş 1. Sınıfa bir çok zararlı mikrobun bizi hasta edebilmesine rağmen bunu önlemek için bazı durumlarda bazı şeyler yapabileceğimizi anlatarak başlayın. 2. Sınıfa, zayıflatılmış bazı mikropların diş yüzeylerine bazı işaretler konularak vücudumuzun bunlarla nasıl savaşmaları gerektiğini öğretilmesi işlemine aşılama denildiğini açıklayın. Sınıfa, aşılama konusundaki deneyimlerini hangi aşıları aldıklarını hatırladıklarını sorun. 3. Sınıfa, hastalıkları ve aşılandıkları bakteri/virüs resimlerini gösterin. (Bulunduğu yer Sınıfa 1700 lerde bu hastalıkların çok yaygın olduğunu belirtin. 4. Sınıfa, aşılama olmasaydı, sınıfın çoğunun 5 yaşını aşamayacağını belirtin. Sınıfa, felç, verem gibi bir çok hastalıkların aşılamalar yoluyla bugün son derece nadir olduğunu açıklayın. 5. Bazı mikropların bizim elbiselerimizi değiştirmemiz gibi kılıflarını değiştirebildiklerini hatırlatın. Bazı mikroplar bu kılıflarını işaretlerini o kadar çabuk değiştirmektedir ki bilim adamları bunlara aşı oluşturmaya zaman bulamaktadır. Bu nedenle grip aşısı gibi her yıl aşıyı yenilemektedirler. Ana Aktivite 1. Her öğrenciye bir kopya SW 1 verin. 2. Edward Jenner (SH 1) hikayesini sınıfa okuyun. Ya hikayeyi beyaz board da sınıfa gösterin veya her öğrenciye bir kopya SH 1 verin ve sonra sınıfa hikayeyi okuyun. 3. Hikayeyi okuduktan sonra sınıftan ellerindeki çalışma kağıtlarındaki boşlukları doldurmalarını isteyin. 4. Öğrenciler aynı şekilde çalışma kağıtlarının altındaki soruları da cevaplandırmalıdırlar. Genel 1. Öğrencilerin öğrenmelerini anlamak için aşağıdakileri sorun. a. Aşılar nelerdir? Aşılar insanları özel bir hastalığa karşı korurlar. Mikropların ölü veya çok zayıflatılmış türleridir. b. Aşılama ne zaman uygulanmalıdır? Aşılar hastalık oluşmadan önce uygulanmalıdır. Aşılama engelleyici bir önlemdir. c. Aşıları kim keşfetmiştir? Edward Jenner aşıları 1796 yılında keşfetmiştir. İlave Aktivite Edward Jenner hikayesini okuduktan sonra, öğrenciler sınıfa bir tiyatro şeklinde yeniden nakletmelidirler. Örnek sözler SH 2 de bulunmaktadır. Bu oyun Elmbridge Junior School 12.nci sınıf öğrencileri tarafından yazılmış ve oynanmıştır. Bu oyun şu sitedir.

88 Edward Jenner 1749 yılında doğdu. Genç bir çocukken, Edward fen ve doğa ile ilgilenmekten hoşlanırdı ve zamanının çoğunu Severn nehrinin kıyısında fosilleri araştırarak geçirirdi yılında, yirmi bir yaşında, bir doktor olarak Londra da göreve başladı. İki sene sonra kendi şehri Berkeley, Gloucestershire de pratisyen doktor olarak göreve başladı. Bu zamanlarda insanlar Çiçek hastalığının korkunçluğu ile karşı karşıyaydı. Hastalığı kapan insanlar ciddi hasarlarla karşılaşıyorlar veya ölüyorlardı. Bir doktor olarak, Edward Jenner çiçek hastalığı hakkında bölge halkının neler söylediğini dinledi. Onlar daha az etkili olan sığır çiçeği hastalığını geçirenlerin çiçek hastalığına yakalanmadıklarından bahsediyorlardı. Jenner bu insanların söylediklerini denemek için bir test yapmaya karar verdi yılında Sarah Nelmes adında bir sütçü Jenner e gelerek ellerinde sığır çiçeği kabartıları olduğundan bahsetti. Jenner bu sığır çiçeği kabartılarından bazı örnekler aldı. Bu mikroplardan bir kısmını bahçıvanın oğlu olan 8 yaşındaki James Phipps adlı çocuğa bulaştırdı. James sığır çiçeği hastalığına yakalandı ve çabucak tedavi oldu. Jenner bu sefer tehlikeli çiçek hastalığı geçiren birisinden aldığı mikropları, James ın kolunu çizerek bulaştırdı. Tahmin ettiği gibi James in kolunda küçük bir kabarcık oluştu ancak çiçek hastalığına yakalanmadı. Jenner, aşılamaya latince sığır anlamına gelen vacca adını verdi. Jenner önce tüm bölge çocuklarına sığır çiçeği aşısı yaparak daha tehlikeli çiçek hastalığının bulaşmasını engelledi.

89 Anlatan Jenner Anlatan Edward Jenner 1749 yılında doğmuştur. Genç biriyken Edward bilim ve doğa ile ilgilendi. Saatlerce Severn nehri kıyısındaki saatlerce fosilleri araştırırdı. Severn nehrinde fosil aramak için ne kadar güzel bir gün. Daha güzel ne olabilir! 1770 yılında 21 yaşında Londra da Doktorluk eğitimine başladı. İki yıl sonra memleketi Berkeley, Gloucestershire da paratisyen doktor olarak çalışmaya başladı. Bu sıralar çiçek hastalığı ve sığır çiçeği bir sorun olarak ortadaydı. Jenner Bayan Smith Bay Smith Jenner Bay Smith Jenner Anlatan Oh gelin, gelin bay ve bayan Smith ne tür bir probleminiz var? Dr Jenner, kocamda sığır çiçeği sorunları var onun için ne yapabilirsiniz? Aynı zamanda Doktor, bir arkadaşım çiçek hastalığından öldü ancak asla sığır çiçeği hastalığı olmadı. Evet devam edin bay Smith Ayrıca tanıdığım bazı insanlar sığır çiçeği oldukları halde çiçek hastalığına yakalanmadılar. Bu bir anlam ifade ediyor mu? Bu benim çiçek olmayacağımı mı gösteriyor? Biliyor musunuz bunu ilk defa söyleyen kişi siz değilsiniz Bay Smith, Doğru olduğunuzu düşünüyorum ve bu konuyu araştıracağım. Ve doktor iyi ki bu durumu araştırdı. Sütçü Sarah Nelmes sığır çobanı hastalığı nedeniyle geldiği zaman 8 yaşındaki James Phipps adında bir çocukta bunu deneme fırsatı yakaladı. Sarah Jenner Sarah Jenner Anlatan Jenner James Jenner James Anlatan Doktor, Ellerimde sığır çiçeği döküntüleri var OK Bayan Nelmes, bir bakayım genç James gelsin ellerinizden tutsun. Ne yapıyorsunuz Doktor? Bir deney Miss Nelmes. Bu döküntülerinizden alıp James in ellerine bulaştıracağım James sığır çiçeği hastalığına yakalandı ancak kısa sürede iyileşti. Dr Jenner şimdi deneyinin 2nci kısmını yapmaya hazırdı. Bu sefer Dr Jenner çiçek hastası birisinin döküntülerini James in koluna bulaştıracaktı. Zavallı James eğer planım başarıya ulaşırsa ismin tarihe geçecek. Ancak işler planınıza göre uymazsa ne olacak Dr Jenner? Sana yalan söylemem James, ölebilirsin de! (Gulps) Oh! Ancak James ölmedi. Jenner doğru tahmin etmişti ve buluşu zamanda aşılanma adıyla alındı. Daha sonra bölgedeki tüm çocukları çiçek aşısıyla aşıladı ve onların çiçek olmalarını engelledi. Bugün bile Gloucestershire Kraliyet Hastanesinde adına bir bölüm bulunmaktadır.

90 İngilizce Türkçe karşılıkları uyuşmamaktadır Tarihi bir Kahraman Dr Edward Jenner bilim dünyasının en önemli kişilerinden birisidir. Aşılanmayı keşfetmesiydi sınıfın yarısından fazlası bugün sınıfta olamazdı. Edward Jenner was born in, England. As a young boy Jenner s favorite subject was and when he grew up he became a. At the time the people of England were terrified of a deadly disease called. Symptoms included severe and many people died. Jenner noticed that milkmaids who caught the harmless infection, from their milking cows did not die from smallpox. Jenner took pus from the hand of a who had cow pox and infected a boy called. The boy got infected with cowpox but soon recovered. Jenner then James with smallpox. A developed but the boy did not develop smallpox. Jenner was delighted that his idea was correct, he went on to all the children in his town with cowpox to stop them getting smallpox. Aşağıdaki soruları cevaplayın: 1. Aşılamayı keşfeden doktorun adı neydi? 2. O zaman salgın olan ölümcül hastalığın adı neydi? Biliyormusunuz? 9 yaşındaki her çocuk 10 farklı tehlikeli enfeksiyonları engellemek için en az 9 defa aşı olmaktadır. 3. Jenner in ölümcül hastalığı durdurmak için fikri neydi? 4. James a sığır çiçeği hastalığı enfekte edildikten sonra ne oldu? Şaşırtıcı Gerçek Aşılama kelimesi Latince bir kelime olan Vakka dan gelmektedir. 5. James a çiçek hastalığı enfekte edildikten sonra ne oldu? 6. Jenner için fikrini tüm çocuklara uygulamadan önce James üzerinde test etmesi neden çok önemlidir?

91 Ana Aşama 2 Bl 1: 1a, 2a, 2b Bl 2: 1a, 2g, 5f Çalışma Ünitesi Unite 6 Mikro-organizmalar Tahmini Eğitim Süresi 50 dakika Bölüm 4, Enfeksiyonun tedavisi, çeşitli hastalıkların tedavisinde Antibiyotiklerin ve ilaçların kullanılmasını araştırmaktadır. Bu bir öğrenci tartışma aktivitesidir. Öğrenciler, Amy ve Harry nin okul günlüğünde karşılaştıkları senaryoları tartışacaktır. Öğrenciler çizgi senaryoda belirtilen çeşitli yorumları tartışacaklar ve kabul edip etmediklerini belirleyeceklerdir. Öğrenme Verileri Tüm Öğrenciler: Genel enfeksiyonların çoğunun kendiliğinden, yatak istirahatı, sıvı alımı ve sağlıklı yaşam ile tedavi olduğunu, Eğer antibiyotik kullanılması gerekiyorsa kürü tamamlamanın gerektiğini öğreneceklerdir.

92 4.1 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Geçmiş Bilgiler Anahtar Kelimeler Antibiyotik Hastalık Bağışıklık Sistemi Enfeksiyon İlaç Doğal Engeller Doğal Savunma Semptom Aşı Gerekli Malzemeler Her Öğrenci/Grup Bir kopya SH 1 Bir kopya SH 2 Kopyalama makinesi Beyaz board Tepegöz Projektör SW 1 Vücudumuz enfeksiyona yol açan kötü mikroplara karşı bir çok doğal savunma hatlarına sahiptir. Örneğin, cildimiz bakterilerin vücuda girmesini engeller, burnumuz soluduğumuz havadaki mikropları yapışkan mukus ile yakalar, gözyaşlarımız bakterileri öldüren maddelere sahiptir ve midemiz yutulan mikropları öldüren asitleri salgılar. Genel olarak sağlıklı bir yaşam ile (doğru gıdaları yiyerek, bol bol su içerek çok dinlenerek) ve bu doğal savunma hatları ile sağlıklı kalırız. Ancak bazı durumlarda, mikroplar bu bariyerleri aşarak vücudumuza girebilirler. Çoğu zaman bağışıklık sistemimiz herhangi bir zararlı mikrobu yok eder. Buna rağmen bağışıklık sistemimiz yardıma ihtiyaç gösterebilir. Antibiyotikler doktorlar tarafından önerilen özel ilaçlar olup zararlı bakterileri öldürmek için kullanılırlar. Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu, menenjit, verem, ve bronşit gibi hastalıkları tedavi ederler. Ancak virüslere bir zarar veremezler bu nedenle de soğuk algınlığı ve grip gibi virüslerin neden olduğu hastalıkları tedavi edemezler. Antibiyotikler keşfedilene kadar zararlı bakteriler çok sayıda insanların ölümüne neden olmuşlardır. Ancak bugün bakteri enfeksiyonlarının çoğu kolaylıkla antibiyotikler ile tedavi edilmektedir. Ancak bakteriler geri saldırıya geçerek, fazla ve sebepsiz antibiyotik kullanımı nedeniyle bunlara karşı direnç kazanmaktadırlar. Bu bakteri enfeksiyonlarının tekrar yaşamı tehdit eden bir hale geldiği anlamındadır. Bunun oluşmasını engellemek için aşağıdakileri çeşitli yolları uygulamalıyız. - Yalnızca doktorunuzun reçetesindeki antibiyotikleri kullanın. - Reçetedeki kürü sonuna kadar uygulayın. - Basit öksürük ve soğuk algınlıkları için antibiyotik kullanmayın. Anti-virütik ve anti-mantar ilaçlarda bulunmaktadır. Ancak bunların doktor tarafından belirlenmeleri önemlidir. Bunun dışında, belli semptomların tedavisi için de bazı ilaçlar bulunmaktadır. Örneğin; Ağrı kesiciler veya ateş düşürücü ilaçlar. Ön Hazırlıklar SH 1, SH 2 ve SW 1 her bir öğrenci için çoğaltın.

93 4.1 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Giriş 1. Derse başlarken, öğrencilere, günümüzde enfeksiyonlarının nasıl tedavi edildiğini öğreneceklerini anlatarak başlayın. Öğrencilere zararlı mikropların bizi hasta ettiklerini hatırlatın. Öğrencilere hasta oldukları zamanlara ait deneyimlerini sorun. Hastalıkları nasıldı? Ne tür bir tedavi uygulanmıştı? Doktora gitmişler mi? Yoksa eczaneden ilaç mı almışlar? 2. Öğrencilere ilaç kullanmadan önce vücudumuzun kendi başına kötü mikroplarla ve enfeksiyonlarla savaşmaları için zaman tanımalarını ve zararlı mikroplarla savaşan bir bağışıklık sistemimizin olduğunu anlatın. Yeterince uyursak, ve uygun yiyeceklerden yersek, bağışıklık sistemimizi kuvvetlendireceğimizi zararlı mikropları yeneceğimizi anlatın. 3. Ancak bazı zamanlar eğer vücudumuza çok sayıda zararlı mikrop girdiyse, bağışıklık sistemimiz yardıma ihtiyaç duymaktadır. Farklı enfeksiyonların çeşitli semptomlarını tedavi etmek için örneğin, öksürük gidericiler, ağrı gidericiler, ateş düşürücüler v.b. farklı ilaçlara ihtiyaç duymaktayız. 4. Öğrencilere antibiyotiklerin yalnızca bakteri enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan özel ilaçlar olduğunu anlatın. Antibiyotikler bizi hasta eden zararlı mikropları öldürdükleri için bizi iyileştirirler. Öğrencilere farklı antibiyotiklerin farklı bakterileri öldürdüklerini bu nedenle başkaları için verilmiş antibiyotikleri kullanmamamız gerektiğini ve daima yalnızca doktorun bizim için verdiği antibiyotikleri kullanmamız gerektiğini anlatın. 5. Eğer doktor bizim için antibiyotik tedavisi öngörüyorsa bu kürü tamamlamamız gerektiğini açıklayın. Aksi takdirde, tüm zararlı bakterileri öldüremeyebiliriz ve bunlarda bizi tekrar hasta ederler veya antibiyotiğe direnç oluşturabileceklerini anlatın. 6. Öğrencilere, Farklı enfeksiyonların çeşitli semptomlarını tedavi etmek için örneğin, baş ağrısı gidericiler, ateş düşürücüler için farklı ilaçlar olduğunu anlatın. Ana Aktivite Activity 1. Bu aktivite, sınıfta küçük gruplar halinde veya bir sınıf tartışması olarak gerçekleşebilir. Hedef bir hikaye çizgi romanı olarak gösterilebilir. 2. Çizgi romandaki her bölüm bir durumu yansıtmaktadır ve bir karar verilmesi gerekmektedir. Karar vericinin konuşmaları belirlenmesi için italik yazı karakterleriyle gösterilmiştir. 3. Her kutuyu öğrencilere gösterin. (ya SH 1 ve SH 2 de olduğu gibi hepsi bir arada veya beyaz board ta ayrı ayrı olarak veya web sitesinden tepegöz yansıtmasıyla) gösterilebilir ve karar vericinin doğru veya yanlış seçim yapıp yapmadığını tartışın. 4. Tartışma konuları TS 3 te bulunmaktadır.

94 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Genel Öğrenmelerini anlamak için aşağıdaki soruları sorun. 1. Enfeksiyonların nedeni nedir? Enfeksiyonların nedeni zararlı mikroplardır. 2. İlaçlar nelerdir? İlaçlar herhangi bir hastalığın veya semptomlarının tedavisinde kullanılan herhangi bir maddedir. 3. Antibiyotikler nelerdir? Antibiyotikler bakteri enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan özel ilaçlardır. 4. Başkalarının antibiyotiklerini niçin kullanmamalıyız? Farklı antibiyotikler farklı bakterilerin enfeksiyonlarını öldürürler. Bu nedenle bir kulak enfeksiyonu için yazılmış bir antibiyotiğin enfeksiyon kapmış yaralanmalar için kullanılması verimli olmayabilir. 5. Antibiyotiklerimizi bitirmezsek neler olabilir? Bir antibiyotik kürünün tamamlanmaması enfeksiyona yol açan bakterilerin kurtulup yaşamasına neden olabilir. Antibiyotik saldırısına maruz kalan bu bakteriler bu antibiyotiklerle bir dahaki seferde nasıl mücadele edilmesini öğrenmiş olabilirler. Yani antibiyotik tedavisi için dirençli olabilirler. İlave Aktivite 1. Bu aktivite ya bireysel olarak ya da 2-4 kişilik öğrenci gruplarıyla yapılabilir. 2. Öğrencilere SW 1 temin edin. 3. Öğrenciler sol taraftaki kelimeler ile sağ tarafındaki açıklamalarını karşılaştırmalıdır.

95 4.1 Enfeksiyonların Tedavisi Antibiyotik Kullanımı ve İlaçlar Antibiotic Use and Medicine Natasha öksürürken ağzını kapatmalıdır. Enfeksiyonlar öksürük ve hapşırık yoluyla insandan insana kolayca transfer olmaktadır. Bir hapşırma yaklaşık olarak 100 mph ile ve yüksek kuvvette gidebilmekte ve çok uzaklardaki insanları enfekte edebilmektedir. Tuvalete gittikten sonra mutlaka ellerinizi yıkamalısınız. Sizleri hasta eden kötü mikropların çoğu tuvaletlerde bulunmaktadır. İyi pir kişisel hijyen için sağlıklı bir yaşam gereklidir ve bu enfeksiyonların yayılmasını önemli ölçüde azaltmaktadır. Deneyler uygun el yıkamasının yalnızca mide hastalıkları değil aynı zamanda soğuk algınlığı ve grip nedeni ile okullardaki öğrenci eksikliklerini azalttığını ortaya koymaktadır. Amy kız kardeşinin antibiyotiklerini kullanmamalıdır. Çeşitli bakteri enfeksiyonlarına göre çeşitli antibiyotikler bulunmaktadır. Doktorlar farklı enfeksiyonlara göre ve farklı kişilere göre farklı antibiyotikler ve dozları vermektedir. Başka birisinin antibiyotiğini almak enfeksiyonunuzun tedavi olacağı anlamına gelmez. Bayan Warren Harry nin kesik dizini herhangi bir kir ve mikroptan korumak için yıkamalıydı. Derin kesiklere uygulanan antiseptik kremler de aynı şekilde enfeksiyonları engellerdi. Genellikle küçük kesikler ve yaralarda üzerini kapatmak gerekmez. Taze hava yaranın kapanması sürecine yardımcı olur. Doktor haklı, antibiyotikler yalnızca bakteri enfeksiyonlarında etkilidir. Öksürük ve üşütmelere virüsler neden olurlar ve çoğu zaman vücudun bağışıklık sistemi bu enfeksiyonlarla savaşabilir. Eczaneden alınan diğer ilaçlar üşütmeyi ve öksürüğü tedavi ederler. Harry için antibiyotik kürünü tamamlaması önemlidir. Kürün tamamlanmaması bakterilerin ölmemelerine ve ilerde bu antibiyotiğe direnç kazanmalarına neden olurlar.

96 1. Amy kendini iyi hissetmiyordu ama okula gitti. Baş ağrısı ve nezlesi vardı. Okula geldiğinde sınıfta Natasha nın yanına oturdu. Ancak Natasha nın da iyi hissetmediğini fark etti. 2. Nasılsın İyimisin Natasha? İyi değilim ama annem okula gitmemi istedi *öksürük* Bende. Ancak ben öksürmüyorum. Ağzını gerçekten kapamalısın. 2 - Öğle zamanı, Amy ve Natasha tuvalete gittiler. Natasha çok acıkmıştı ve yemeğe yetişmek için acele ediyordu Haydi Amy, Acıktım! Aldırma. Ben hiç yıkamam hiç zararını da görmedim. Bekle, Ellerimi yıkamam lazım. 3. Yemek yerken Amy arkadaşı Harry ye başağrısından ve nezlesinden bahsediyordu. 4.. Bayağı rahatsız ediyor sanırım öksürükte başlayacak. Evde alabileceğin antibiyotikler yok mu? İyi fikir. Kız kardeşimin kulak iltihabından kalan bazı antibiyotikler var. Anneme sorayım.

97 4. Yemekten sonra, çocuklar oynamak için dışarı çıktılar. Harry düştü ve dizini epey derince kesti. Owww dizim kanıyor Haydi, Gel Mrs Warren i görelim Oh canım. bakayım. Fazla kötü görünmüyor gel üstüne bir yara bandı yapıştıralım. 5. Amy eve gittiğinde, annesi onu doktora göstermeye karar verdi. Doktor onun şiddetli bir üşütme olduğunu söyledi. Eve gidip dinlenin, başın ağrıdığında şu ağrı kesicilerden alın.. Üzgünüm, ancak gerek yok. Fakat o hasta, ona antibiyotik vermeniz lazım! 6. Harry ertesi gün okula gelmedi, Amy okuldan eve giderken onu görmek için evine uğradı. Okula gelmedin bugün. İyimisin? Oh hayır, ağrı kesici mi verdi? Hayır, gece dizim çok kötü ağrıdı, annem beni doktora götürdü. Doktor yaranın enfeksiyon kaptığını söyledi. Hayır, bana enfeksiyonu yok etmek için antibiyotik verdi ve hepsi bitene kadar kullanmamı istedi.

98 Harry nin kafası çok karışık, ona yardımcı olup kelimeleri gerçek anlamlarıyla karşılaştırın. O bir tane yapabildi! MİKROPLARIN EN KÜÇÜĞÜ GENELLİKLE ZARARLI BİR HASTALIĞI VEYA YARALANMAYI TEDAVİ İÇİN KULLANILAN BİR İLAÇ BİR HASTALIK BELİRTİSİ ÖRNEĞİN BAŞ AĞRISI, İSHAL VE ATEŞ BAKTERİSEL ENFEKSİYONLARI TEDAVİ ETMEK İÇİN KULLANILAN ÖZEL İLAÇ BİR MİKROBUN NEDEN OLDUĞU HASTALIK ÇOK KÜÇÜK BİR MİKROP ZARARLI DA OLABİLİR YARARLI DA OLABİLİR AĞRIYI KESMEK İÇİN KULLANILAN BİR İLAÇ

99 Kelime Sözlüğü Anti-bakteriyel sabun Antibiyotik Antikor Antijen Bakteri Bug Hücre Koloni Bazı bakterileri öldüren bir sabun. Okul takımlarına ilave bir katkısı olmamasına rağmen anti-bakteriyel sabunlar piyasada artan bir oranda kullanılmaktadır. Bakterilerin büyümesine engel olmak ve onları tahrip etmek için kullanılan bir çeşit ilaç. Beyaz kan hücreleri tarafından üretilen ve mikropların kolaylıkla tahrip edilmeleri için onlara yapışarak daha kolay tanınmalarını sağlayan bir protein. Vücuda girdiği zaman beyaz kan hücreleri tarafından antikorların üretilmelerini yönlendiren özel bir işaretleyici veya mikrobun bir parçası. İnsanlara zararlı veya faydalı olabilen mikroskobik tek hücreli mikrop Mikrop için başka bir kelime. Bir organizmanın kendi başına çalışma yeteneği olan en küçük yapısal birimi. Bir tek ana hücreden çoğalan bir mikroplar grubu. Kolonize Bulaşıcı Kirlenme Çapraz Kirlenme Kültür Dermatofitler Hastalık Deney Fermantasyon Mantar Germ Hijyen Hasta Zarar verme zorunda olmaksızın insanlar üzerinde yaşayabilen ve çoğalabilen Dolaylı veya dolaysız temas ile başkalarına geçebilme özelliği. Bir alanın veya şeyin mikroplarla kaplanarak saf olmayan kirlenmiş hali. Çapraz-kirlenme bir yiyecekten başka bir yiyeceğe zararlı mikropların yiyecek dışı yüzeyle örmeğin insan elleri, ekipman, veya araçlar ile transferi. Aynı şekilde çiğ ve pişmiş bir yiyecek maddesi ile direk transfer yoluyla da olabilir. Mikropların özel olarak hazırlanmış bir ortamda çoğaltılmaları. Başta veya ciltte çoğalan bir mantar grubu. Bir grup işaret ve semptomlara sahip bir rahatsızlık. Fikir ve ya teorinin doğru olup olmadığını gözlemlemek için yapılan bir test. Mikropların şeker komplekslerini parçalayarak karbon dioksit ve alkol gibi basit bileşikleri elde etme prosesi Mikropların en büyüğü. Bakteriler ve virüslere benzemeyerek mantarlar çok hücrelidirler. Zararlı ve patojenik mikroplar için başka bir kelime. Enfeksiyonların yayılmasını azaltmayı ve sağlığı korumayı ve geliştirmeyi amaçlayan koşullar ve pratikler. Hastalıktan oluşan kötü sağlık koşulları.

100 Kelime Sözlüğü Bağışıklık Sistemi Bağışık olmak İnkübasyon Enfeksiyon Bulaşıcı İltihaplanma, yangı İlaç Mikrop Mikroorganizmalar Mikroskop Doğal Engel Doğal Savunma Patojen Fagositler Fagositoz Plazma Tahmin Probiyotik Sonuçlar Semptom Vücuttaki mikropları veya maddeleri uzaklaştırmak için antikorlar gibi organlar, dokular, hücreler ve hücre ürünleri topluluğu. Korunmasını istediğiniz bir mikroba veya benzerine karşı aşılar ile veya aşılama ile bağışıklık kazanmak. Gelişme ve çoğalma için en uygun sıcaklık ve koşulların sağlanması. Bir mikrobun yol açtığı bir hastalık. Enfeksiyona yol açabilecek. Mikropları geçirebilecek bir insan, hayvan veya madde. Vücudun mikropları veya yabancı maddeleri uzaklaştırmak için veya bir dokunun onarılma sürecindeki koruyucu hareket. Hastalıkları veya yaralanmayı tedavi etmek için kullanılan bir madde. Mikro-organizma teriminin kısaltılmış bir hali. Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük yaşayan organizmalar. Bir mercek veya mercekler grubunun kullanılarak özellikle gözle görülemeyecek kadar küçük objelerin büyütülmüş görüntülenmesi için kullanılan optik bir enstrüman. Cildimiz, burnumuzdaki yapışkan maddeler ve burun kılları, vücutta üretilen enzimler ve mide asidi gibi vücudun enfeksiyona karşı doğal engelleri. Vücudun kendisini hastalıklardan korumak için enfeksiyon esnasında vücut sıcaklığını yükselterek vücudu işgal etmeye çalışan mikropları rahatsız etmeye çalışması ve vücutta antikorları üreterek mikrobik enfeksiyona karşı bir tepki oluşturması. Bir hastalığa neden olan bir mikrop. Kana karışan yabancı maddelere karşı mücadele eden Beyaz Kan Hücreleri. Fagositlerin istenilmeyen mikropları yok etme ve sindirme metodu. Kan hücrelerinin bulunduğu sarı renkli kan sıvısı. Daha sonraki olaylar hakkında eğitimli bir öngörü. Kelime anlamı yaşam için demektir. Probiyotikler insan sindirimine yardım eden bakterilerdir. Bir deneyin çıktıları ve etkileri. Bir hastalık belirtisi, örneğin baş ağrısı, ateş ve kusma gibi.

101 Kelime Sözlüğü Toksin Transfer Taşınma Virüs Aşılama Aşı Beyaz Kan Hücreleri (WBC-BKH) Zararlı mikroplar tarafından üretilen zararlı bir madde. Bir yerden başka bir yere gitmek. Bir mikrobun yayılması. Bir bölgeden başka bir bölgeye hareket. Mikropların en küçüğü, virüsler kendi başlarına yaşayamazlar ve başka bir canlı organizmanın çekirdeğinde yaşar. Belirli bir enfeksiyona karşı korunmak amacıyla bir aşılanmak. Zayıflatılmış veya öldürülmüş bir mikrobu, bakteri veya virüsü veya mikrobun yapısının bir kısmını bu mikroba karşı vücudun antikor üretebilmesi için vücuda enjekte edilmesidir. Aşı kendi başına hastalığa neden olamaz. Vücudu enfeksiyon ve hastalıklara karşı korumak için kanda bulunan hücreler.

102

103 Bu Proje, Sağlık Koruma Ajansı, Ön Bakım Ünitesi tarafından aşağıda belirtilen okulların yardımıyla sürdürülmüştür: Junior Schools Brimscombe Church of England Primary School, Gloucestershire Clearwell Church of England Primary School, Gloucestershire Cirencester Junior School, Gloucestershire Elmbridge Junior School, Gloucestershire Latymer Prep School, London Mere School, Gloucestershire Nailsworth Junior School, Gloucestershire Powell s Junior School, Gloucestershire Stow on the Wold Junior School, Gloucestershire Swell Church of England Primary School, Gloucestershire Siddington Church of England Primary School, Gloucestershire Uplands Community Primary School, Stroud Senior Schools Barnwood Park Arts College, Gloucestershire Bishops College, Gloucestershire Chipping Sodbury School, Bristol The Cotswold School, Gloucestershire Deerpark School, Gloucestershire Hayesfield School, Bath Heywood Community School, Glcouestershire Kingsfield School, Bristol Lakers School, Gloucestershire Ralph Allen School, Bath Ribston Hall High School, Gloucestershire The Ridings High School, Bristol Smithycroft Secondary School, Glasgow Thorntree Primary School, Glasgow Trinity Catholic School, London Bu kaynak aşağıdaki kuruluşlarla işbirliği yapılarak çoğaltılmıştır: City Üniversitesi, Londra Ev Hijyeni hakkında Uluslar arası Bilimsel Toplantısı Genel Mikrobiyoloji Toplumu Sağlık Bakanlığı e-bug bu kaynaktaki kopya haklarından izin vererek, bu belgeyi çoğaltmamıza olanak sağlayan bir çok bireysel ve kurumsal katılımcıya teşekkür eder. Bunların tam bir listesi sitesindedir.

104 Mikrobiyoloji, hijyen ve uygun antibiyotik kullanımı alanlarında çocukların eğitimi, antibiyotiklerin ileride kullanılamaz olmalarını engelleyecektir. Çocuklar antibiyotiklerin ne zaman kullanılacağını ve ne zaman kullanılamayacağını öğrenerek büyüyeceklerdir. Bu kaynak paket, sınıfınızdaki öğrencilerinizi etkileyebilmeniz ve onlara öğretmeninizde yardımcı olmak amacıyla geliştirilmiş olup bilgileri ve önerilen ders planlarını içermektedir. Mikropların öğrenilmesi Ulusal Müfredatın Fen programının 3.3. Organizmalar, davranışlar ve sağlık bölümüyle örtüşmektedir. Bu kaynak KSSE öğretmenleriyle Madde 3 de belirtilen Sağlıklı, daha güvenli bir yaşam şekli oluşturmak için sağlığımız etkileyen bakteriler ve virüslerin yayılmalarını azaltmak için basit güvenlik uygulamalarında kullanılabilmesi için paylaşılabilir. Bunun yanında KSSE de bu kaynağın tümüyle kullanılması sağlık ve çevre genel kriterleri açısından öğrenciler için daha güvenlidir.